جزء ۲۸
سوره مبارکه مجادله
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«خدای تعالی همه چیز را می شنود»
قَدْ سَمِعَ اللَّهُ قَوْلَ الَّتِي تُجَادِلُكَ فِي زَوْجِهَا وَتَشْتَكِي إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ ﴿۱﴾
قطعا خدا شنیده است سخن زنى را که درباره همسرش با تو مجادله مى کرد و به خدا شکایت مى نمود و خدا گفتگوى شما را خواهد شنید. قطعا خدا شنواى بینائى است. ﴿۱﴾
«حکم ظهار و کفّاره آن»
الَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْكُمْ مِنْ نِسَائِهِمْ مَا هُنَّ أُمَّهَاتِهِمْ إِنْ أُمَّهَاتُهُمْ إِلَّا اللَّائِي وَلَدْنَهُمْ وَإِنَّهُمْ لَيَقُولُونَ مُنْكَرًا مِنَ الْقَوْلِ وَزُورًا وَإِنَّ اللَّهَ لَعَفُوٌّ غَفُورٌ ﴿۲﴾
کسانى از شما که زنهاى خود را «ظِهار» مى کنند، آن زنها هرگز مادرشان نیستند. مادران آنها جز زنهائى که از آنها متولّد شده اند نخواهند بود. و قطعا آنها سخن زشت و باطلى مى گویند. و خدا بخشنده و آمرزنده است. ﴿۲﴾
وَالَّذِينَ يُظَاهِرُونَ مِنْ نِسَائِهِمْ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا قَالُوا فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا ذَلِكُمْ تُوعَظُونَ بِهِ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿۳﴾
و کسانى که زنهاى خود را «ظِهار» مى کنند، سپس از آنچه گفته اند برمى گردند، پس باید قبل از تماس با یکدیگر بنده اى را آزاد کنند. آن است که شما به این وسیله موعظه شوید. و خدا به آنچه مى کنید آگاه است. ﴿۳﴾
فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۴﴾
پس کسى که نتوانست از عهده آزاد کردن بنده اى برآید، پس دو ماه پى در پى قبل از آنکه با همسرش تماس حاصل کند، روزه بگیرد. پس کسى که استطاعت روزه گرفتن ندارد، شصت مسکین را اطعام کند. آن به خاطر این است که به خدا و رسولش ایمان بیاورید. و این حدود خدا است و براى کافران عذاب دردناکى خواهد بود. ﴿۴﴾
«دشمنان خدای تعالی ذلیل خواهند شد»
إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ كُبِتُوا كَمَا كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَقَدْ أَنْزَلْنَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُهِينٌ ﴿۵﴾
قطعا کسانى که با خدا و رسولش دشمنى مى کنند ذلیل خواهند شد، چنانکه مردمى که قبل از آنها بودند، ذلیل شدند و قطعا ما آیات روشنى را نازل کردیم و براى کافرین عذاب خوارکننده اى خواهد بود. ﴿۵﴾
يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا أَحْصَاهُ اللَّهُ وَنَسُوهُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۶﴾
روزى که خدا همه آنها را مبعوث مى کند، پس به آنچه که کرده اند و خدا حسابش را نگه داشته و اینها فراموشش کرده اند، خدا آنها را با خبر مى نماید. و خدا شاهد بر هر چیزى است. ﴿۶﴾
«خدای تعالی همه چیز را می داند»
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿۷﴾
آیا ندیدى که خدا مى داند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است؟ هیچ سه نفرى با هم سر به گوشى نمى کنند، مگر آنکه خدا چهارمین آنها است و هیچ پنج نفرى نیست، مگر آنکه خدا ششمین آنها است و نه تعدادى کمتر از آن و نه بیشتر، مگر آنکه خدا، هر جا باشند با آنها است. سپس روز قیامت به آنچه که عمل کرده اند، آنها را با خبر مى کند. قطعا خدا به هر چیزى دانا است. ﴿۷﴾
«نجوای فسادانگیز»
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَى ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۸﴾
آیا ندیدى کسانى را که از نجوا نهى شده بودند، سپس به آنچه که از آن نهى شده بودند برگشتند و براى گناه و دشمنى و نافرمانى پیامبر با یکدیگر نجوا کردند و وقتى که نزد تو مى آیند، به تو تهیتى که خدا به تو آن تهیت را نگفته مى گویند و در دل خود مى گویند: چرا خدا ما را به آنچه گفته ایم، عذاب نمى کند؟ جهنّم براى آنها کافى است، وارد آن مى شوند و چه بد جایگاهى است. ﴿۸﴾
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَنَاجَوْا بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿۹﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، وقتى که با هم سر به گوشى حرف مى زنید، نجواى به گناه و دشمنى و سرپیچى از فرمان پیغمبر نکنید، بلکه نجواى به خوبیها و سفارش به تقوى کنید و تقواى خدائى که نزد او محشور مى شوید داشته باشید. ﴿۹﴾
«نجوا وسوسه شیطان است»
إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّيْطَانِ لِيَحْزُنَ الَّذِينَ آمَنُوا وَلَيْسَ بِضَارِّهِمْ شَيْئًا إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿۱۰﴾
جز این نیست که سر به گوشى کردن از جانب شیطان است، براى اینکه مؤمنین را محزون کند، ولى نمى تواند هیچ گونه ضررى به آنها برساند، مگر با اذن خدا. و مؤمنین بر خدا توکل مى کنند. ﴿۱۰﴾
برداشت از آیات ۱۰ – ۹
نجوا
سالک الی اللّه باید در بین دوستان خود که نشسته است نجوا نکند به خصوص در مسئله گناه و دشمنی با خوبان و انحرافات از دین. زیرا نجوا از ناحیه شیطان دستور داده می شود که دوستان و مؤمنین را محزون کند ولی می تواند انسان برای این که دیگران را به خوبی و تقوی وادار نماید نجوا کند بخاطر این که ممکن است شخصی از دوستان تقوایش را از دست داده باشد و نجوا کننده بخواهد او را امر به معروف نماید باید علنی این کار را انجام ندهد لذا خدای تعالی این گونه نجوا را استثناء فرموده است.
«در مجالس به یکدیگر جای دهید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوا فِي الْمَجَالِسِ فَافْسَحُوا يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ وَإِذَا قِيلَ انْشُزُوا فَانْشُزُوا يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿۱۱﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، وقتى به شما گفته مى شود: در مجالس (به دیگران) جاى دهید، پس جاى دهید. خدا به شما وسعت خواهد داد و زمانى که گفته مى شود: برخیزید، پس برخیزید. خدا درجات کسانى را که ایمان آورده و کسانى که به آنها علم داده شده است که از شما باشند، بالا مى برد و خدا به آنچه مى کنید آگاه است. ﴿۱۱﴾
برداشت از آیه ۱۱
آداب نشستن در مجالس
سالک الی اللّه باید در مجلسی که نشسته است رعایت اهل مجلس را بکند که اگر جا برای نشستن هست خیلی چسبیده به یکدیگر ننشینند و اگر جا نیست جا برای دیگران باز کنند و اگر صاحب منزل یا کسانی که احساس می کنند برای صاحبخانه، نشستن مزاحمت دارد و به آنها گفتند برخیزید، او هم برخیزد و بداند که خدای تعالی برای کسانی که به آنها علم داده است درجات پر ارزشی قائل شده و خدا به تمام اعمال بشر آگاه است.
«صدقه دادن حضرت علی علیه السلام در ملاقات با رسول اکرم صلی الله علیه و آله»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُولَ فَقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَةً ذَلِكَ خَيْرٌ لَكُمْ وَأَطْهَرُ فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱۲﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، وقتى که با پیغمبر خصوصى مى خواهید حرف بزنید، قبل از خصوصى صحبت کردنتان صدقه بدهید، آن براى شما بهتر و پاکیزه تر است، اگر نداشتید، قطعا خدا بخشنده مهربانى است. ﴿۱۲﴾
أَأَشْفَقْتُمْ أَنْ تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَاتٍ فَإِذْ لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿۱۳﴾
آیا ترسیدید از دادن صدقه قبل از مناجاتتان با پیغمبر که فقیر شوید؟ پس حال که این کار را انجام ندادید و خدا توبه شما را پذیرفت، نماز را بر پا دارید و زکات را بدهید و خدا و رسولش را اطاعت کنید و خدا آگاه است به آنچه مى کنید. ﴿۱۳﴾
«دوستی با غیر مسلمانها نکنید»
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مَا هُمْ مِنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَيَحْلِفُونَ عَلَى الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُونَ ﴿۱۴﴾
آیا ندیدى کسانى را که دوستى کردند با قومى که خدا بر آنها غضب کرده است؟ آنها از شما نیستند و از آنان هم نیستند. آنها قسم دروغ مى خورند و حال آنکه خودشان مى دانند. ﴿۱۴﴾
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۱۵﴾
خدا براى آنها عذاب سختى آماده کرده است. قطعا آنها بد چیزى را عمل کرده اند. ﴿۱۵﴾
«قسم خوردن را سپری برای کارهای بد خود قرار ندهید»
اِتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ ﴿۱۶﴾
قسمهاى خود را سپرى براى خود قرار داده اند و مانع از راه خدا شده اند. پس براى آنها عذاب خوارکننده اى خواهد بود. ﴿۱۶﴾
لَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿۱۷﴾
اموالشان و اولادشان به چیزى آنها را هرگز از عذاب خدا بى نیاز نمى کند. اینها اهل آتش اند که در آن جاودانه مى مانند. ﴿۱۷﴾
برداشت از آیات ۱۷ – ۱۴
نشست و برخاست با افراد بد
سالک الی اللّه نباید با کسانی که خدا به آنها غضب فرموده و با کسانی که قسم دروغ می خورند و قسم را برای خود سپری قرار داده اند که مانع از راه خدا بشوند دوستی کند. زیرا اینها اهل جهنم اند و مال و اولادشان آنها را از جهنم نجات نمی دهد.
«روز قیامت»
يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيَحْلِفُونَ لَهُ كَمَا يَحْلِفُونَ لَكُمْ وَيَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ عَلَى شَيْءٍ أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْكَاذِبُونَ ﴿۱۸﴾
روزى که خدا همه آنها را محشور مى کند، پس براى خدا قسم مى خورند، همان طورى که امروز براى شما قسم مى خورند و چنین مى پندارند که آنها چیزى هستند. آگاه باشید که آنها قطعا همان دروغگویانند. ﴿۱۸﴾
«حزب شیطان»
اِسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ أُولَئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿۱۹﴾
شیطان بر آنها مسلّط شده، پس یاد خدا را از ذهنشان برده. اینها حزب شیطانند. همه آگاه باشند که حزب شیطان همان زیانکارانند. ﴿۱۹﴾
برداشت از آیه ۱۹
حزب شیطان
سالک الی اللّه نباید کارهائی که شیطان را به سوی او می کشاند و او را از یاد خدا غافل می کند و در گروه شیطان سیرتانی که زیان کارند قرار می دهد انجام دهد.
«دشمنان خدا و رسولش»
إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ فِي الْأَذَلِّينَ ﴿۲۰﴾
قطعا کسانى که با خدا و پیغمبرش دشمنى مى کنند، آنها در زمره ذلیل ترین ها هستند. ﴿۲۰﴾
كَتَبَ اللَّهُ لَأَغْلِبَنَّ أَنَا وَرُسُلِي إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ ﴿۲۱﴾
خدا (براى خودش) چنین ثبت کرده است که من و پیامبرانم غلبه پیدا مى کنیم. قطعا خدا قوىِّ عزیز است. ﴿۲۱﴾
«دوستی با دشمنان خدا ممنوع است»
لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۲۲﴾
هیچ قومى را که به خدا و روز قیامت ایمان داشته باشند، نمى یابى که اظهار دوستى کنند با کسانى که خدا و رسولش را دشمن مى دارند و اگر چه پدران آنها باشند یا فرزندان آنها باشند یا برادران آنها باشند یا خویشاوندان و عشیره آنها باشند. در دلهاى این گروه ایمان ثبت شده است و خدا با روح ایمان آنها را تأیید فرموده است و در بهشتهائى که از دامن آن نهرها جارى است و همیشه در آن هستند، داخلشان مى فرماید. خدا از آنها راضى است و آنها از او (خدا) راضى هستند. اینها حزب اللّه اند. آگاه باشید که حزب اللّه همان رستگارانند. ﴿۲۲﴾
برداشت از آیات ۲۲ – ۲۰
دشمنی با خدا
سالک الی اللّه به وسیله اعمالش نباید با خدا و پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله دشمنی کند. زیرا اگر این چنین بود روزی بالاخره ذلیل ترین افراد خواهد بود و خدای تعالی این گونه قرار داده است که در آخر پروردگار متعال و پیامبران علیهم السلام بر همه چیز غلبه پیدا می کنند. زیرا خدای تعالی قوی عزیزی است. سالک الی اللّه نباید به وسیله دوستی با دشمنان خدا، خدای تعالی را به غضب در بیاورد اگر چه این دشمنان پدرانشان یا فرزندانشان یا برادرانشان یا اقوامشان باشند. زیرا اگر بخواهد که ایمان در قلبش ثابت شود و روح ایمان او را کمک کند و داخل بهشتش نماید و خدا از او راضی شود و او هم از خدا راضی گردد و جزو حزب اللهی که رستگارند قرار بگیرد باید از دوستی با اینها خودداری نماید.
سوره مبارکه حشر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِیزُ الْحَكِيمُ ﴿۱﴾
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است براى خدا تسبیح مى کنند و او عزیز حکیمى است. ﴿۱﴾
«کفّار از اهل کتاب»
هُوَ الَّذِي أَخْرَجَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ دِيَارِهِمْ لِأَوَّلِ الْحَشْرِ مَا ظَنَنْتُمْ أَنْ يَخْرُجُوا وَظَنُّوا أَنَّهُمْ مَانِعَتُهُمْ حُصُونُهُمْ مِنَ اللَّهِ فَأَتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ حَيْثُ لَمْ يَحْتَسِبُوا وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ يُخْرِبُونَ بُيُوتَهُمْ بِأَيْدِيهِمْ وَأَيْدِي الْمُؤْمِنِينَ فَاعْتَبِرُوا يَا أُولِي الْأَبْصَارِ ﴿۲﴾
خدا آن کسى است که کفّار از اهل کتاب را در اوّلین برخورد از خانه هایشان بیرون کرد. شما گمان نمى کردید که آنها خارج گردند و آنها هم گمان نمى کردند که برج و باروهاى محکمشان آنها را از (قدرت) پروردگار حفظ نکند. پس (قدرت) خدا از جائى که گمان نمى کردند، به سوى آنها رفت و در دلهایشان رعب و ترس انداخت. با دستهاى خودشان و دستهاى مؤمنین خانه هایشان را خراب کردند. پس عبرت بگیرید، اى صاحبان بصیرت. ﴿۲﴾
وَلَوْلَا أَنْ كَتَبَ اللَّهُ عَلَيْهِمُ الْجَلَاءَ لَعَذَّبَهُمْ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابُ النَّارِ ﴿۳﴾
و اگر خدا براى آنها ترک وطن را مقدّر نمى فرمود، خدا در دنیا عذابشان مى کرد و در آخرت هم براى آنها عذاب آتش بود. ﴿۳﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَنْ يُشَاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۴﴾
آن به خاطر این است که با خدا و پیامبرش درافتادند و کسى که با خدا دربیفتد، پس قطعا عقاب خدا شدید است. ﴿۴﴾
«تمام کارها با اذن خدا است»
مَا قَطَعْتُمْ مِنْ لِينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوهَا قَائِمَةً عَلَى أُصُولِهَا فَبِإِذْنِ اللَّهِ وَلِيُخْزِيَ الْفَاسِقِينَ ﴿۵﴾
هر چه از درخت با ارزش خرما را قطع کردید، یا آنها را به جاى خود به روى ریشه هایشان گذاشتید، همه به اذن خدا و براى اینکه فاسقان را خوار و رسوا کند، بوده است. ﴿۵﴾
«درآمدهای جنگی مال رسول خدا صلی الله علیه و آله است»
وَمَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْهُمْ فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ وَلَكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۶﴾
و آنچه را که خدا به رسولش از آنان برگردانده، چیزى است که شما براى کسب آن نه اسبى تاختید و نه رکابى زدید، ولى خدا پیامبران خود را بر هر کس که بخواهد پیروز مى کند. و خدا بر هر چیزى قادر است. ﴿۶﴾
«آنچه را که پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله آورده باید محکم گرفت و آنچه را که نهی کرده باید ترک نمود»
مَا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَى رَسُولِهِ مِنْ أَهْلِ الْقُرَى فَلِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ مِنْكُمْ وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۷﴾
آن عایداتى که از اهل قریه ها خدا براى رسولش قرار مى دهد، پس مال خدا و مال رسولش و مال خویشاوندانِ نزدیک پیامبر و یتیمها و مسکینها و در راه مانده ها است. (چرا؟) براى اینکه در بین ثروتمندان شما آن عایدات دست بدست نگردد. و هر چه پیغمبر براى شما آورده، آن را بگیرید و آنچه را که از آن ممنوعتان کرده، پس ممنوع شوید و تقواى الهى را پیشه کنید که قطعا خدا کیفر شدیدى دارد. ﴿۷﴾
«اهمیت مهاجرین»
لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أُولَئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ ﴿۸﴾
براى فقراى از هجرت کنندگانى که از شهرهایشان و اموالشان اخراج شده اند و آنها فضلى از خدا و رضایت او را مى خواهند و خدا و پیامبرش را یارى مى کنند، اینها همان راستگویانند. ﴿۸﴾
وَالَّذِينَ تَبَوَّءُوا الدَّارَ وَالْإِيمَانَ مِنْ قَبْلِهِمْ يُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَيْهِمْ وَلَا يَجِدُونَ فِي صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِمَّا أُوتُوا وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنْفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۹﴾
و کسانى که قبل از اینها خانه گرفته و ایمان آورده اند و مهاجرین به سوى آنها را دوست مى دارند و در دلهاى خود نیازى از آنچه به مهاجرین داده مى شود، احساس نمى کنند و آنها را در اموالشان بر خودشان، هر چند خودشان نیازمند باشند، مقدّم مى دارند. و کسى که نفس خودش را از بخل و حرص نگه دارد، پس آن گروه همان رستگارانند. ﴿۹﴾
«زشتی کینه نسبت به مؤمنین»
وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ ﴿۱۰﴾
وکسانى که بعد از آنها آمده اند مى گویند: پروردگار ما، ما را و برادران ما را که بر ما در ایمان پیشى گرفته اند، بیامرز و در دلهاى ما کینه اى براى کسانى که ایمان آورده اند، قرار نده. پروردگار ما، قطعا تو رئوف مهربانى هستى. ﴿۱۰﴾
برداشت از آیات ۱۰ – ۲
چند دستور برای موفقیت
سالک الی اللّه باید مسائل زیر را معتقد باشد و بکار ببندد:
اول: خدا را قادر بر همه چیز بداند و از کفار و دشمنان نهراسد و از همه مسائلی که اتفاق می افتد و یا تاریخ گذشتگان به او می گوید عبرت بگیرد.
دوم: اگر می بیند که خدای تعالی به کفار مهلت می دهد و در دنیا با همه قدرتی که دارد آنها را عذاب نمی کند در آخرت بالاخره آنها را به عذاب آتش مبتلا خواهد فرمود.
سوم: آن چه در دنیا و آخرت از عذاب بر کفار می رسد بخاطر این است که با دستورات خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله در افتاده اند.
چهارم: باید بداند که وساطت رسول اکرم صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام در تمام چیزها کاربردش خیلی بیشتر از فعالیتهای مهم سیاسی و غیره است که انجام می دهد.
پنجم: باید کوشش کند که در تمام مسائل علمی و عرفانی و دینی تحت فرمان رسول اکرم صلی الله علیه و آله باشد و آنچه را پیغمبر صلی الله علیه و آله فرموده محکم بگیرد و آن چه را که نهی کرده بر خود ممنوع کند و تقوای الهی را کاملاً رعایت نماید.
ششم: رستگاری و فلاح را در یاری خدای تعالی بداند و فقر و ثروت را مایه رستگاری و عدم رستگاری خود نداند.
هفتم: اگر می خواهد رستگار شود فقرای از مؤمنین را در اموال خود بر خود مقدم بدارد و بداند کسی که خود را از بخل و حرص نگه می دارد رستگار واقعی است.
هشتم: در دعاها بگوید: خدایا من و برادرانی که بر من در ایمان سبقت گرفته اند بیامرز و آنها را از رحمت خود بهره مند فرما.
نهم: و در دعاهای خود از خدای تعالی بخواهد که کینه ای از اهل ایمان در دلش نباشد و خدا را رئوف و دارای مهربانی خاص الخاص بداند.
«دروغ گفتن منافقین به دوستان خود»
أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا أَبَدًا وَإِنْ قُوتِلْتُمْ لَنَنْصُرَنَّكُمْ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ ﴿۱۱﴾
آیا ندیدى کسانى را که منافق اند به برادران کافر خود از اهل کتاب مى گویند: اگر شما را بیرون کنند، ما هم با شما بیرون مى رویم و هرگز در مقابل شما احدى را پیروى نمى کنیم و اگر با شما جنگ کنند، حتما شما را یارى خواهیم کرد ولى خدا شهادت مى دهد که قطعا اینها دروغگویانند. ﴿۱۱﴾
لَئِنْ أُخْرِجُوا لَا يَخْرُجُونَ مَعَهُمْ وَلَئِنْ قُوتِلُوا لَا يَنْصُرُونَهُمْ وَلَئِنْ نَصَرُوهُمْ لَيُوَلُّنَّ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنْصَرُونَ ﴿۱۲﴾
اگر آنها را بیرون کنند، منافقین با آنها بیرون نمى روند و اگر با آنها جنگ شود، منافقین کمکشان نخواهند کرد و اگر به کمکشان بیایند، حتماً پشت کرده و فرار مى کنند، سپس آنها یارى نمى شوند. ﴿۱۲﴾
«ضعف ایمان منافقین نسبت به خدای تعالی»
لَأَنْتُمْ أَشَدُّ رَهْبَةً فِي صُدُورِهِمْ مِنَ اللَّهِ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ ﴿۱۳﴾
قطعا شما در دلهاى آنها بیشتر از خدا مایه ترسید، زیرا که آنها قطعا مردمانى هستند که نمى فهمند. ﴿۱۳﴾
«دلهای کفّار و منافقین با یکدیگر وحدت ندارد»
لَا يُقَاتِلُونَكُمْ جَمِيعًا إِلَّا فِي قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَوْ مِنْ وَرَاءِ جُدُرٍ بَأْسُهُمْ بَيْنَهُمْ شَدِيدٌ تَحْسَبُهُمْ جَمِيعًا وَقُلُوبُهُمْ شَتَّى ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَعْقِلُونَ ﴿۱۴﴾
آنها با شما دسته جمعى مقاتله نمى کنند، مگر در قریه هائى که داراى حصار محکمى باشد یا از پشت دیوارها. جنگشان بین خودشان شدید است، مى پندارى که آنها با هم هستند ولى دلهایشان از هم جدا است. آن به خاطر این است که آنها مردمى هستند که تعقّل نمى کنند. ﴿۱۴﴾
كَمَثَلِ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ قَرِيبًا ذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۱۵﴾
اینها مانند کسانى که کمى قبل از آنها بوده اند، مى باشند. بدبختى کارشان را چشیده اند و براى آنها عذاب دردناکى خواهد بود. ﴿۱۵﴾
«شیطان در قیامت از انسان دوری می کند»
كَمَثَلِ الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۶﴾
مَثَل اینها مَثَل شیطان است، زمانى که به انسان گفت: کافر شو. پس چون کافر شد، (شیطان) گفت: قطعا من از تو بیزارم، من از خدائى که پروردگار جهانیان است، مى ترسم. ﴿۱۶﴾
فَكَانَ عَاقِبَتَهُمَا أَنَّهُمَا فِي النَّارِ خَالِدَيْنِ فِيهَا وَذَلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ ﴿۱۷﴾
پس عاقبتِ هر دوى آنها در آتش است که در آن همیشه خواهند بود. و آن جزاى ستمگران است. ﴿۱۷﴾
«برای قیامت چه چیز جلو فرستاده اید؟»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنْظُرْ نَفْسٌ مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿۱۸﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، تقواى الهى را داشته باشید و هر کس باید نگاه کند که براى فردایش چه چیز جلو فرستاده است و تقواى خدا را پیشه کنید، قطعا خدا به آنچه مى کنید آگاه است. ﴿۱۸﴾
«کسانی که خدا را فراموش کرده اند فاسقند»
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ ﴿۱۹﴾
و مانند کسانى که خدا را فراموش کرده اند نباشید که خدا آنها را به فراموشى از خودشان دچار مى کند، اینها همان گناهکارانند. ﴿۱۹﴾
«اهل بهشت رستگارند»
لَا يَسْتَوِي أَصْحَابُ النَّارِ وَأَصْحَابُ الْجَنَّةِ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ هُمُ الْفَائِزُونَ ﴿۲۰﴾
اهل آتش و اهل بهشت با هم مساوى نیستند، تنها اهل بهشت همان رستگارانند. ﴿۲۰﴾
«خضوع و خشوع کوه از ترس خدا»
لَوْ أَنْزَلْنَا هَذَا الْقُرْآنَ عَلَى جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۲۱﴾
اگر این قرآن را بر کوه نازل مى کردیم، مى دیدى که آن کوه از ترس خدا خاشع و شکافته مى شود. و این مثالها را براى مردم مى زنیم شاید مردم تفکر کنند. ﴿۲۱﴾
برداشت از آیات ۲۱ – ۱۱
پندهای قابل توجه
سالک الی اللّه باید از آیاتی که تلاوت شد مطالب زیر را برای موفقیت در راهش استفاده کند:
۱ – بداند که منافقین دروغگو هستند و به سخنان شان اعتماد نکند.
۲ – منافقین ظاهر بین اند و حقایق را نمی فهمند.
۳ – منافقین ترسو هستند و اگر بخواهند با مسلمانان قوی و دارای استقامت مبارزه کنند باید خود را در حصارهای محکمی قرار دهند و اگر جمعیت مسلمانها بیشتر باشد با آنها مبارزه نمی کنند و کاملاً ضعف و سستی در آنها مشاهده می شود. زیرا حتی به یکدیگر هم دروغ می گویند.
۴ – منافقین با این که بدبختی کارشان را چشیده اند باز هم به بیچارگی خود ادامه می دهند تا آن که در آخرت مبتلا به عذاب دردناکی بشوند.
۵ – منافقین مانند شیطانند که دیگران را وادار به کفر می کنند و در مواقع حساس آنها را به حال خود وا می گذارند.
۶ – باید انسان بدون ارتباط با کفار و منافقین و شیاطین، تقوی را پیشه کند و راه راست را انتخاب نماید و ایمان به خدا داشته باشد.
۷ – سالک الی اللّه باید دقیقا به آن چه برای آخرتش فرستاده است نظارت داشته باشد زیرا خدای تعالی به آن چه عمل می کند آگاه است.
۸ – باید کوشش کند که خدا را فراموش نکند و جزء فاسقین محسوب نگردد.
۹ – سالک الی اللّه اگر خدا را فراموش کرد خدا او را مانند کسی که فراموش شده است و رحمت خدا به او نمی رسد، قرارش خواهد داد.
۱۰ – سالک الی اللّه باید جهنمی ها را با بهشتی ها فرق بگذارد زیرا بهشتی ها رستگارند ولی جهنمی ها خسارت دیده اند.
۱۱ – سالک الی اللّه باید در مقابل قرآن و تدبر در آن خاضع و خاشع باشد و از مثالهایی که خدای تعالی در قرآن می زند، پند بگیرد.
«صفات و اسماء پروردگار»
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ هُوَ الرَّحْمَنُ الرَّحِيمُ ﴿۲۲﴾
آن خدا کسى است که هیچ خدائى جز او نیست، غیب و شهود را مى داند، او بخشنده مهربانى است. ﴿۲۲﴾
هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿۲۳﴾
آن خدا کسى است که هیچ خدائى جز او نیست، حاکم و پاک از هر عیب، سلامت، مؤمن، نگهبان، عزیز، جبّار و متکبّر است. پاک است خدا از آنچه آنها مشرک مى شوند. ﴿۲۳﴾
هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى يُسَبِّحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۲۴﴾
او خدائى است که خالق است، پدیدآورنده است، صورت ساز است، براى او نامها و نشانه هاى خوبى است. براى او آنچه در آسمانها و زمین است، تسبیح مى کند و او عزیز حکیمى است. ﴿۲۴﴾
سوره مبارکه ممتحنه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«دشمنان خدا را دوست خود نگیرید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ تُلْقُونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءَكُمْ مِنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ أَنْ تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنْتُمْ وَمَنْ يَفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ ﴿۱﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، دشمن من و دشمن خودتان را سرپرستانى (براى) خود نگیرید در حالى که با آنها با محبّت ملاقات مى کنید و قطعا آنها به آنچه که از حقّ براى شما آمده، کافر شده اند. آنها پیغمبر و شما را به خاطر اینکه ایمان به خدائى که پروردگار شما است آورده اید، بیرون مى کنند اگر شما براى جهاد در راه من و جلب رضایت من خارج شدید، مخفیانه با آنها دوستى مى کنید و من داناترم به آنچه که شما مخفى مى کنید و (یا) آنچه را که علنى مى نمایید. و کسى که از شما این کار را انجام دهد، پس قطعا از راه راست گمراه شده است. ﴿۱﴾
إِنْ يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْدَاءً وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ ﴿۲﴾
اگر آنها به شما دست یابند، دشمنان شما خواهند بود و دستشان و زبانشان را به طرف شما به بدى دراز مى کنند و دوست دارند که شاید شما کافر شوید. ﴿۲﴾
برداشت از آیات ۲ – ۱
اهانت به رسول اکرم صلی الله علیه و آله
سالک الی اللّه نباید دشمنان خدا را از روی محبت فرمانده خود قرار دهد اگر چه آنها با محبت با او برخورد کنند. زیرا سابقه آنها به قدری زشت است که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله اهانت می کنند و آن حضرت و دستورات آن حضرت را از زندگی خود خارج می نمایند و مردم مسلمان را از راه حق منحرف می سازند و اگر بر مسلمانها قدرت پیدا کنند مسلمانان متوجه خواهند شد که آنها دشمنان صددرصد آنها هستند.
«خدا روز قیامت بین مردم جدایی می اندازد»
لَنْ تَنْفَعَكُمْ أَرْحَامُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۳﴾
روز قیامت خویشاوندانتان و اولادتان هرگز براى شما نفعى نخواهند داشت. خدا بین شما جدائى مى اندازد و خدا به آنچه مى کنید، بینا است. ﴿۳﴾
«حضرت ابراهیم علیه السلام الگوی خوبی است»
قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ﴿۴﴾
قطعا براى شما در ابراهیم و کسانى که با او بوده اند، الگو و سرمشق خوبى است، آن وقتى که به قومشان گفتند: قطعا ما از شما و از آنچه که غیر از خدا عبادت مى کنید، بیزاریم. ما کافریم به شما و بین ما و بین شما دشمنى و بغض همیشه خواهد بود تا زمانى که به خداى واحد ایمان بیاورید. مگر قول ابراهیم به پدرش که من حتما براى تو طلب بخشش مى کنم و من از جانب خدا براى تو چیز دیگرى را مالک نیستم. پروردگار ما، بر تو توکل مى کنیم و به سوى تو برمى گردیم و بازگشت به سوى تو است. ﴿۴﴾
رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۵﴾
پروردگار ما، ما را براى کسانى که کافر شده اند، وسیله آزمایش قرار نده و ما را بیامرز. پروردگار ما، قطعا تو همان عزیز حکیم هستى. ﴿۵﴾
برداشت از آیات ۵ – ۴
الگو داشتن
سالک الی اللّه باید حالات حضرت ابراهیم علیه السلام و کسانی که همراه او بوده اند را برای خود الگوی خوبی قرار دهد و توحید آنها را سرمشق خود بداند و بیزار از پرستیدن بتها و خورشید و ماه و ستارگان باشد. و دائما بگوید خدایا بر تو توکل می کنم و به سوی تو انابه می نمایم و به سوی تو حرکت می کنم. خدایا ما را برای کسانی که کافرند وسیله آزمایش قرار نده و ما را بیامرز زیرا تو عزیز حکیمی هستی.
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيهِمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَنْ كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَمَنْ يَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۶﴾
قطعا براى شما در آنها سرمشق نیکوئى خواهد بود براى کسى که امید به خدا و روز قیامت دارد و کسى که پشت کند پس قطعا خدا همان بى نیاز حمید است. ﴿۶﴾
«باید دشمنان به دوستانی مبدّل گردند»
عَسَى اللَّهُ أَنْ يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِينَ عَادَيْتُمْ مِنْهُمْ مَوَدَّةً وَاللَّهُ قَدِيرٌ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۷﴾
امید است خدا بین شما و بین کسانى که دشمنشان مى دارید از آنها دوستى قرار دهد. و خدا قدرتمند است. و خدا بخشنده مهربانى است. ﴿۷﴾
«خدا عدالت کنندگان را دوست می دارد»
لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ ﴿۸﴾
خدا شما را از معاشرت با کسانى که در دین با شما جنگ نکرده و از شهر و دیارتان بیرونتان نکرده اند نهى نمى کند، اینکه به آنها نیکى کنید و با آنها با عدالت رفتار کنید. قطعا خدا عدالت کنندگان را دوست مى دارد. ﴿۸﴾
«دشمنان خودتان را سرپرستان خود قرار ندهید»
إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ ﴿۹﴾
جز این نیست که خدا شما را از دوستى کسانى که با شما در دین جنگ کرده اند و از شهر و دیارتان بیرونتان کرده اند و بر بیرون کردن شما همدستى نموده از اینکه آنها را سرپرست خود قرار بدهید، نهى مى کند. و کسى که آنها را دوست بدارد، پس آنها همان ستمگرانند. ﴿۹﴾
برداشت از آیات ۹ – ۶
برای لقاء پروردگار الگوی خوبی داشته باشید
سالک الی اللّه اگر بخواهد به خدا و زندگی دائمی روز قیامت برسد باید حضرت ابراهیم علیه السلام و خوبانی که در گذشته بوده اند و اعمال خوبی انجام داده اند را الگوی خوبی برای خود قرار دهد و اگر بخواهد خدای تعالی بین او و بین دشمنانش محبت ایجاد کند با این روش امید است او را به این هدف برساند.
سالک الی اللّه باید بداند که خدای تعالی در صورتی که دشمنانش او را اذیت آن چنانی نکرده اند از معاشرت و زندگی با آنها نهی شان نمی فرماید و اگر به آنها نیکی کنند و با عدالت زندگی نمایند آنها ممکن است به دوستانی مبدل شوند و عدالت درباره آنها کاربرد خوبی دارد. ولی خدای تعالی از معاشرت با دشمنانی که آنها با عداوت شدید با او روبرو شده اند نهی فرموده زیرا اگر آنها را دوست بدارد در ظلم با آنها شریک است.
«احکام زنهای مؤمنه مهاجر و زنهای کافره»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا جَاءَكُمُ الْمُؤْمِنَاتُ مُهَاجِرَاتٍ فَامْتَحِنُوهُنَّ اللَّهُ أَعْلَمُ بِإِيمَانِهِنَّ فَإِنْ عَلِمْتُمُوهُنَّ مُؤْمِنَاتٍ فَلَا تَرْجِعُوهُنَّ إِلَى الْكُفَّارِ لَا هُنَّ حِلٌّ لَهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّونَ لَهُنَّ وَآتُوهُمْ مَا أَنْفَقُوا وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ أَنْ تَنْكِحُوهُنَّ إِذَا آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَلَا تُمْسِكُوا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا مَا أَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْأَلُوا مَا أَنْفَقُوا ذَلِكُمْ حُكْمُ اللَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿۱۰﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، وقتى که زنان مؤمنِ هجرت کننده نزد شما آمدند، پس امتحانشان کنید. خدا داناتر است به ایمان اینها. پس اگر شما هم به ایمانشان علم پیدا کردید، آنها را به سوى کفّار برنگردانید. نه این زنها براى کفّار حلالند و نه آنها براى اینها حلالند و به آن زنها آنچه خرج کرده اند بدهید. و هیچ اشکالى بر شما نیست اینکه با آنها وقتى که مَهرشان را به آنها دادید، ازدواج کنید. و زنان کافره را در نکاح خود نگه ندارید و آنچه را که شما براى زنان کافر داده اید، مطالبه کنید و آنها هم مى توانند آنچه را که خرج کرده اند، مطالبه کنند. آن است براى شما حکم خدا که بین شما حکم مى کند. و خدا داناى حکیمى است. ﴿۱۰﴾
وَإِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ إِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَآتُوا الَّذِينَ ذَهَبَتْ أَزْوَاجُهُمْ مِثْلَ مَا أَنْفَقُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ ﴿۱۱﴾
و اگر زنى از همسران شما از دستتان به طرف کفّار برود، پس شما در جنگى بر آنها پیروز شدید، به کسانى که همسرانشان رفته اند، مانندمَهرى که پرداخته اند بدهید. و از خدائى که شما به او ایمان دارید بپرهیزید. ﴿۱۱﴾
«شرایط بیعت زنها با رسول اکرم صلی الله علیه و آله»
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا جَاءَكَ الْمُؤْمِنَاتُ يُبَايِعْنَكَ عَلَى أَنْ لَا يُشْرِكْنَ بِاللَّهِ شَيْئًا وَلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِينَ وَلَا يَقْتُلْنَ أَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِينَ بِبُهْتَانٍ يَفْتَرِينَهُ بَيْنَ أَيْدِيهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِينَكَ فِي مَعْرُوفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱۲﴾
اى پیامبر، وقتى که زنهاى با ایمان نزد تو آمدند و با تو بیعت کردند بر اینکه چیزى را با خدا شریک قرار ندهند و دزدى نکنند و زنا ننمایند و اولادشان را نکشند و بهتانى در بین دستهایشان و پاهایشان نزنند و در خوبى معصیت تو را نکنند، پس تو با آنها بیعت کن و براى آنها از خدا طلب بخشش کن. قطعا خدا بخشنده مهربانى است. ﴿۱۲﴾
«با کسانی که خدا بر آنها غضب کرده دوستی نکنید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَئِسُوا مِنَ الْآخِرَةِ كَمَا يَئِسَ الْكُفَّارُ مِنْ أَصْحَابِ الْقُبُورِ ﴿۱۳﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، با مردمى که خدا بر آنها غضب کرده، دوستى نکنید. آنها از آخرت مأیوسند، همان طورى که کفّارِ از اهل قبور مأیوسند. ﴿۱۳﴾
برداشت از آیات ۱۳ – ۱۰
دنیا محل تجارت است
سالک الی اللّه باید دنیا را محل تجارت خود قرار دهد تا بتواند به وسیله زاد و توشه ایی که از آن بر می دارد از عذاب دردناک جهنم نجات پیدا کند و این زاد و توشه عبارت اند از ایمان به خدا و ایمان به رسول خدا صلی الله علیه و آله و جهاد در راه خدا با مال و جان که اگر این تجارت را کرد خدا گناهانش را می بخشد و او را وارد بهشت می کند و مسکن پاک و پاکیزه ای در بهشت عدن به او می دهد و آن چه را که دوست دارد به او عنایت می کند و به او بشارت فتح و پیروزی نزدیکی را عنایت می فرماید.
سوره مبارکه صف
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«همه موجودات برای خدای تعالی تسبیح می کنند»
سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۱﴾
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، براى خدا تسبیح مى کنند و او عزیز حکیمى است. ﴿۱﴾
«چرا به آنچه می گوئید عمل نمی کنید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿۲﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، چرا مى گویید آنچه را که عمل نمى کنید؟ ﴿۲﴾
كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ ﴿۳﴾
در نزد خدا بسیار بد است اینکه بگویید آنچه را که عمل نمى کنید. ﴿۳﴾
«خدای تعالی مؤمنین پر قدرت را دوست می دارد»
إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُمْ بُنْيَانٌ مَرْصُوصٌ ﴿۴﴾
قطعا خدا کسانى را که در راه او در صف واحدى مى جنگند و مانند بنیان آهنین اند، دوست مى دارد. ﴿۴﴾
«اشاره ای به قضیه حضرت موسی علیه السلام»
وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَقَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ ﴿۵﴾
و وقتى که موسى به قومش گفت: اى قوم، چرا مرا اذیت مى کنید و حال آنکه شما مى دانید که من فرستاده خدا به سوى شمایم؟ پس وقتى که آنها منحرف شدند، خدا هم قلوبشان را منحرف کرد. و خدا فاسقها را هدایت نمى کند. ﴿۵﴾
«بشارتی به رسول اکرم صلی الله علیه و آله از زبان حضرت عیسی علیه السلام»
وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَذَا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۶﴾
و زمانى که عیسى بن مریم گفت: اى بنى اسرائیل، من فرستاده خدایم به سوى شما در حالى که من توراتى را که قبل از من آمده است، تصدیق مى کنم و من بشارت دهنده هستم به پیامبرى که بعد از من خواهد آمد، اسمش «احمد» است. پس زمانى که با دلایل و بینات نزد آنها آمد، گفتند: این سِحر آشکارى است. ﴿۶﴾
وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُوَ يُدْعَى إِلَى الْإِسْلَامِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿۷﴾
و چه کسى ظالم تر از آن کسى است که بر خدا دروغ مى بندد و او به اسلام دعوت شده است؟ و خدا قوم ستمگر را هدایت نمى کند. ﴿۷﴾
«خدا نمی گذارد نورش خاموش شود»
يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ ﴿۸﴾
مى خواهند نور خدا را با دهانشان خاموش کنند، ولى خدا نور خود را تمام مى کند و اگر چه کافران کراهت داشته باشند. ﴿۸﴾
«دین اسلام بر همه ادیان غلبه خواهد کرد»
هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ ﴿۹﴾
او کسى است که رسولش را با هدایت و دین حقّ فرستاده تا آن دین را بر همه ادیان غلبه دهد و اگر چه مشرکین کراهت داشته باشند. ﴿۹﴾
«تجارت با راهنمائی خدای تعالی»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿۱۰﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، آیا شما را بر تجارتى که از عذاب الیم نجاتتان بدهد، دلالت کنم؟ ﴿۱۰﴾
تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۱۱﴾
به خدا و پیامبرش ایمان بیاورید و با اموالتان و جانهایتان در راه خدا جهاد کنید، این براى شما بهتر است اگر بدانید. ﴿۱۱﴾
يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿۱۲﴾
تا خدا گناهانتان را ببخشد و در بهشتهائى که از دامن آن نهرها جارى است و در مسکنهاى پاکیزه در بهشتهاى جاویدان داخلتان کند، آن موفّقیت عظیمى است. ﴿۱۲﴾
«پیروزی نزدیک است»
وَأُخْرَى تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۳﴾
و دیگرى که آن را دوست دارید، یارى از جانب خدا است و فتح نزدیک است و به مؤمنین بشارت بده. ﴿۱۳﴾
«چه کسی خدای تعالی را یاری می کند؟»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُونُوا أَنْصَارَ اللَّهِ كَمَا قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ لِلْحَوَارِيِّينَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ فَآمَنَتْ طَائِفَةٌ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَكَفَرَتْ طَائِفَةٌ فَأَيَّدْنَا الَّذِينَ آمَنُوا عَلَى عَدُوِّهِمْ فَأَصْبَحُوا ظَاهِرِينَ ﴿۱۴﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، پشتیبانان خدا باشید، آنچنان که عیسى بن مریم به حواریینش فرمود: چه کسى پشتیبان من است در راه خدا؟ حواریون گفتند: ما یاوران خدا هستیم. پس جمعى از بنى اسرائیل ایمان آوردند و جمع دیگرى کافر شدند. پس ما کسانى را که ایمان آورده بودند، علیه دشمنشان کمکشان کردیم. پس وقتى رسید که (بر آنان) پیروز گردیدند. ﴿۱۴﴾
برداشت از آیه ۱۴
نفاق
سالک الی اللّه باید پشتیبان خدا باشد و با خلوص کامل خدا را نصرت دهد و هیچ گونه نفاقی در او راه پیدا نکند.
سوره مبارکه جمعه
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ الْمَلِكِ الْقُدُّوسِ الْعَزِيزِ الْحَكِيمِ ﴿۱﴾
آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، براى خدا تسبیح مى کند؛ خدائى که مالک است، پاک است، عزیز حکیمى است. ﴿۱﴾
«رسول اکرم صلی الله علیه و آله برای تزکیه نفس و تعلیم کتاب و حکمت آمده است»
هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ﴿۲﴾
او آن کسى است که در میان بیسوادان رسولى را مبعوث فرمود که از خود آنها بود، بر آنها آیات خدا را تلاوت مى کرد و آنها را تزکیه نفس مى نمود و آنها را کتاب و حکمت تعلیم مى فرمود و اگر چه قبل از این در گمراهى آشکارى بودند. ﴿۲﴾
وَآخَرِينَ مِنْهُمْ لَمَّا يَلْحَقُوا بِهِمْ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۳﴾
و دیگران از آنها که هنوز به آنها ملحق نشده اند. و او عزیز حکیمى است. ﴿۳﴾
ذَلِكَ فَضْلُ اللَّهِ يُؤْتِيهِ مَنْ يَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿۴﴾
این فضل خدا است، به هر کس بخواهد مى دهد و خدا صاحب فضل بزرگى است. ﴿۴﴾
«مَثَلی برای عالمان بی عمل»
مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَارًا بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿۵﴾
مَثَل کسانى که تورات را حمل مى کنند، سپس آن را عمل نمى کنند، مانند مَثَل خرى است که کتابها را حمل مى کند. بد است مَثَل مردمى که آیات خدا را تکذیب مى کنند. و خدا قوم ستمگر را هدایت نمى کند. ﴿۵﴾
«اولیاء خدا تمنّای مرگ می کنند»
قُلْ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ هَادُوا إِنْ زَعَمْتُمْ أَنَّكُمْ أَوْلِيَاءُ لِلَّهِ مِنْ دُونِ النَّاسِ فَتَمَنَّوُا الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴿۶﴾
بگو: اى کسانى که یهودى شده اید، اگر شما گمان مى کنید که شما اولیاى خدا غیر از مردم هستید، پس تمنّاى مرگ کنید، اگر راست مى گویید. ﴿۶﴾
وَلَا يَتَمَنَّوْنَهُ أَبَدًا بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ ﴿۷﴾
و هرگز تمنّاى مرگ نمى کنند، به خاطر آنچه پیش فرستاده اند. و خدا بر ستمگران دانا است. ﴿۷﴾
قُلْ إِنَّ الْمَوْتَ الَّذِي تَفِرُّونَ مِنْهُ فَإِنَّهُ مُلَاقِيكُمْ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَى عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ فَيُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۸﴾
بگو: قطعا مرگى را که از آن فرار مى کنید، ملاقاتتان خواهد کرد. سپس شما را به عالم غیب و شهود بر مى گرداند. پس به شما آنچه کرده اید، خبر خواهد داد. ﴿۸﴾
برداشت از آیات ۸ – ۲
تربیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
سالک الی اللّه باید خود را تحت تربیت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله قرار دهد یعنی:
اول قرآن را تلاوت کند سپس به وسیله تعلیمات قرآن خود را تزکیه نماید و علم کتاب را از آن حضرت بیاموزد تا آنچه از حکمت، خدای تعالی در قلب او قرار داده به یادش بیاید و مانند حیوانات که بارشان کتاب کرده باشند و از عمل و دانش و کتاب و کتابخانه استفاده ای نکنند، نباشند و به مقام اولیای خدا خود را برساند و دنیا را برای خود زندانی بداند که هر لحظه تمنای نجات از آن زندان را داشته باشند و مانند یهودی ها که با آن همه ادعا هیچ گاه آرزوی مرگ را نمی کنند، نباشد و بداند که از مرگی که فرار می کند بالاخره با آن ملاقات خواهد نمود و به طرف پروردگار خواهد رفت و خدا او را به آن چه عمل کرده، مطلع می فرماید.
«به سوی نماز جمعه بشتابید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نُودِيَ لِلصَّلَاةِ مِنْ يَوْمِ الْجُمُعَةِ فَاسْعَوْا إِلَى ذِكْرِ اللَّهِ وَذَرُوا الْبَيْعَ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۹﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، وقتى روز جمعه براى نماز صدا زده مى شوید، پس به سوى یاد خدا با سرعت بروید و خرید و فروش را ترک کنید، این کار شما براى شما بهتر است اگر بدانید. ﴿۹﴾
فَإِذَا قُضِيَتِ الصَّلَاةُ فَانْتَشِرُوا فِي الْأَرْضِ وَابْتَغُوا مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۱۰﴾
پس وقتى که نماز تمام شد، در زمین پراکنده شوید و از فضل خدا طلب کنید و خدا را زیاد یاد کنید، شاید رستگار شوید. ﴿۱۰﴾
«پیامبر خدا صلی الله علیه و آله را به خاطر تجارت و بازی ترک می کردند»
وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انْفَضُّوا إِلَيْهَا وَتَرَكُوكَ قَائِمًا قُلْ مَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَمِنَ التِّجَارَةِ وَاللَّهُ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۱۱﴾
و زمانى که تجارت یا بازى اى را مى بینند، به سوى آنها مى روند و تو را در حالى که ایستاده اى ترک مى کنند. بگو: آنچه نزد خدا است، بهتر است از لهو و از تجارت. و خدا بهترین روزى دهندگان است. ﴿۱۱﴾
سوره مبارکه منافقون
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«شهادت منافقین»
إِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ ﴿۱﴾
وقتى که منافقین به نزد تو مى آیند، مى گویند: ما شهادت مى دهیم که تو رسول خدائى و خدا هم شهادت مى دهد که تو رسول خدائى و(لى) خدا شهادت مى دهد که منافقین دروغ مى گویند. ﴿۱﴾
«اظهار دروغی ایمان سپری برای منافقین شده است»
اِتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۲﴾
قسمهایشان را براى خود سپرى گرفته اند. پس راه خدا را مى بندند. قطعا آنها آنچه مى کنند، بد است. ﴿۲﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ ﴿۳﴾
آن به خاطر این است که آنها ایمان آورده اند، سپس کافر شده اند، پس خدا بر دلهاى اینها مُهر زده است که آنها نمى فهمند. ﴿۳﴾
«منافقین چوب خشکی هستند»
وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ ﴿۴﴾
و زمانى که آنان (منافقین) را مى بینى، بدنهایشان تو را به تعجّب مى اندازد و اگر حرف بزنند، به سخنشان گوش مى دهى. امّا آنها مانند چوبهاى خشکى هستند که به دیوار تکیه داده شده اند. هر صدائى از هر جائى بلند مى شود، بر ضدّ خود فکر مى کنند. آنها دشمنان (تو) هستند. پس از آنها دورى کن. خدا آنها را بکشد، چگونه آنها (از حقّ) منحرف مى شوند؟ ﴿۴﴾
«منافقین حاضر نمی شوند که رسول خدا صلی الله علیه و آله برای آنها استغفار کند»
وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُءُوسَهُمْ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ ﴿۵﴾
و زمانى که به آنها گفته مى شود که بیایید تا رسول خدا براى شما استغفار کند، سرهایشان را بر مى گردانند و تو آنها را مى بینى که اعراض نموده و آنها تکبّر مى کنند. ﴿۵﴾
سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ ﴿۶﴾
فرقى نمى کند براى آنها، چه براى آنها استغفار کنى یا استغفار نکنى، هرگز خدا آنها را نخواهد بخشید. قطعا خدا قومِ فاسق را هدایت نمى کند. ﴿۶﴾
«منافقین به مؤمنین انفاق نمی کنند»
هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لَا تُنْفِقُوا عَلَى مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنْفَضُّوا وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَفْقَهُونَ ﴿۷﴾
آنان (منافقین) کسانى هستند که مى گویند: بر مردمى که در نزد پیغمبر خدا هستند، انفاق نکنید تا پراکنده شوند. ولى خزینه هاى آسمان و زمین مال خدا است، امّا منافقین نمى فهمند. ﴿۷﴾
«آیا عزّت مال کیست؟»
يَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنَا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۸﴾
(منافقین) مى گویند: اگر ما به مدینه برگردیم، حتماً عزیزترها ذلیل ترها را از مدینه بیرون مى کنند. در حالى که عزّت مال خدا و رسولش و مال مؤمنین است ولى منافقین نمى دانند. ﴿۸﴾
برداشت از آیات ۸ – ۱
دوری از بدیها
سالک الی اللّه باید به وسیله تدبر در آیات فوق از مسائل زیر دوری کند:
اول آن که: نفاق و دورویی در دین را کنار بگذارد زیرا خدا از دل همه کس آگاه است.
دوم: به وسیله قسم خوردن برای خود سپری که راه خدا بر مردم می بندد، قرار ندهد.
سوم: دین و ایمان را ملعبه خود قرار ندهد و مانند کف روی آب که روزی مؤمن و روزی کافر، نباشد.
چهارم: کاری نکند که بر دلش مهر نافهمی از جانب پروردگار زده شود.
پنجم: مانند بعضی از منافقین که جسم شان بسیار زیبا ولی روحشان مانند چوب خشک بوده که هر صدایی را بر ضرر خود فکر می کنند، نباشد و باید سالک الی اللّه از این دسته افراد برحذر باشد خدا آن منافقین را بکشد که از حق و حقیقت انحراف پیدا کرده اند.
ششم: نباید وقتی که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یا اوصیاء آن حضرت و یا مبلغین دین که به او می گویند بیا تا برای تو از خدا طلب مغفرت کنیم، سرپیچی کند و تکبر نماید.
هفتم: نباید خود را به جایی برساند که استغفار پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و اولیای آن حضرت برای این شخص فایده ای نداشته باشد و خدا او را هدایت نکند.
هشتم: سالک الی اللّه نباید علیه متدینین تبلیغات سوء کند و مردم را از اسلام متنفر نماید در حالی که می داند تمام ثروت ها در اختیار خدا است ولی منافقین نمی فهمند.
نهم: نباید فکر کند که عزت و عظمت در نزد خدا است بلکه باید بداند که عزت مال خدا و رسول خدا و مؤمنین است.
«اولاد و اموالتان شما را غافل نکنند»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿۹﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، اموالتان و اولادتان شما را از یاد خدا غافل نکند. و کسى که آن کار را بکند، پس آنها همان زیانکارانند. ﴿۹﴾
«قبل از مردن از اموالتان انفاق کنید»
وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ ﴿۱۰﴾
و انفاق کنید از آنچه به شما روزى داده ایم، قبل از آنکه مرگ دامن یکى از شما را بگیرد و بگوید: پروردگار من، چرا مرگ مرا براى مدّت کمى به تأخیر نینداختى تا صدقه دهم و از صالحین باشم؟ ﴿۱۰﴾
«خدا مرگ احدی را به تأخیر نمی اندازد»
وَلَنْ يُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿۱۱﴾
و هرگز خدا مرگ کسى را هنگامى که اجلش مى رسد، به تأخیر نمى اندازد. و خدا به آنچه مى کنید، آگاه است. ﴿۱۱﴾
برداشت از آیات ۱۱ – ۹
زن و فرزند
سالک الی اللّه نباید مال و اموال و اولادش او را از یاد خدا باز دارد. زیرا کسی که این کار را بکند بسیار ضرر کرده است و باید از آن چه خدا به او روزی فرموده انفاق کند تا از صالحین محسوب گردد. و به طور کلی این را بداند که هر وقت خدا بخواهد او را به عالم بعد از این عالم منتقل می فرماید.
سوره مبارکه تغابن
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
يُسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱﴾
براى خدا آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، تسبیح مى کنند. براى خدا مالکیت و براى خدا ستایش است و او بر هر چیزى قادر است. ﴿۱﴾
«خدا همه را مساوی خلق فرموده است»
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ كَافِرٌ وَمِنْكُمْ مُؤْمِنٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۲﴾
آن خدا کسى است که شما را آفرید، پس بعضى از شما کافر و بعضى از شما مؤمن شدید. و خدا به آنچه مى کنید بینا است. ﴿۲﴾
«خدای تعالی چه نیکو شما را صورت بندی فرموده است»
خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَصَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ ﴿۳﴾
خدا آسمانها و زمین را به حقّ خلق فرموده و شما را صورت بندى کرد و چه نیکو شما را صورت بندى کرده است و به سوى خدا بازگشت خواهد بود. ﴿۳﴾
«احاطه علمی خدای تعالی»
يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿۴﴾
آنچه در آسمانها و زمین است، خدا مى داند و آنچه را که شما پنهان مى کنید و آنچه را که علنى مى کنید، (او) مى داند. و خدا به آنچه در سینه ها است آگاه است. ﴿۴﴾
«گذشتگان طعم عذاب را چشیده اند»
أَلَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۵﴾
آیا خبر کسانى که قبلاً کافر شده اند به شما نرسیده؟ آنها طعم مجازات کار خود را چشیدند و براى آنها عذاب دردناکى خواهد بود. ﴿۵﴾
ذَلِكَ بِأَنَّهُ كَانَتْ تَأْتِيهِمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالُوا أَبَشَرٌ يَهْدُونَنَا فَكَفَرُوا وَتَوَلَّوْا وَاسْتَغْنَى اللَّهُ وَاللَّهُ غَنِيٌّ حَمِيدٌ ﴿۶﴾
آن به خاطر این است که پیامبرانشان با دلایلى براى آنها آمدند، پس آنها گفتند: آیا بشرى مى خواهد ما را هدایت کند؟ پس کافر شدند و پشت کردند. و خدا بى نیاز است. و خدا غنى ستوده اى است. ﴿۶﴾
«همه در قیامت زنده می شوند»
زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ﴿۷﴾
کسانى که کافرند گمان مى کنند که هرگز (در قیامت) زنده نمى شوند. بگو: چرا! به پروردگارم قسم حتما زنده مى شوید سپس به آنچه عمل کرده اید آگاه مى گردید. و آن بر خدا آسان است. ﴿۷﴾
فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنْزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ ﴿۸﴾
پس به خدا و رسولش و نورى که ما نازل کرده ایم ایمان بیاورید. و خدا به آنچه عمل مى کنید آگاه است. ﴿۸﴾
يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿۹﴾
آن روز خدا همه شما را براى روز اجتماع جمع تان مى کند. آن روز خسارت و پشیمانى است و کسى که به خدا ایمان بیاورد و عمل صالح انجام بدهد، گناهانش جبران مى شود و در بهشتهائى که از دامن آن نهرها جارى است و همیشه در آن مخلّد خواهند بود داخل مى شود. آن فوز عظیمى است. ﴿۹﴾
برداشت از آیات ۹ – ۸
ایمان
سالک الی اللّه باید به خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و نوری که از عرش برای هدایت مردم نازل فرموده که منظور ائمه اطهار علیهم السلام هستند ایمان بیاورد و عمل صالح کند تا خدای تعالی سیئات او را خیرات کند و آنها را الی الابد در بهشت جاویدان مستقر فرماید که این بزرگترین موفقیتی است که نصیب آنها می گردد.
وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ خَالِدِينَ فِيهَا وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۱۰﴾
و کسانى که کافر شده اند و آیات ما را تکذیب کرده اند اینها اهل آتش اند که در آن مخلّدند و بد بازگشتى است. ﴿۱۰﴾
«همه مصائب از جانب خدا است»
مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿۱۱﴾
هر چه از مصیبت مى رسد جز به اذن خدا نمى باشد و کسى که به خدا ایمان داشته باشد خدا قلبش را هدایت مى کند. و خدا به هر چیزى دانا است. ﴿۱۱﴾
«بر عهده پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله جز ابلاغ رسالت چیزی نیست»
وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَإِنَّمَا عَلَى رَسُولِنَا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ ﴿۱۲﴾
و خدا را اطاعت کنید و رسول را اطاعت کنید. پس اگر پشت کنید جز این نیست که بر رسول ما ابلاغ آشکارى است. ﴿۱۲﴾
«مؤمنین بر خدا توکل می کنند»
اَللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ ﴿۱۳﴾
خدائى که هیچ خدائى جز او نیست. و مؤمنین بر خدا توکل مى کنند. ﴿۱۳﴾
برداشت از آیات ۱۳ – ۱۱
مصیبتها
سالک الی اللّه باید بداند که مصائبی که به او می رسد بخاطر گناهانی است که انجام داده و به اذن خدای تعالی او محکوم به این مصیبت ها گردیده است و اگر در این موقعیت ایمان به خدا پیدا کند به رفع مشکلش دلش راهنمایی می شود. و باید برای رسیدن به کمالات اطاعت از خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله بنماید و باید از گوش نکردن مردم حرفهای او را ناراحت نشود زیرا او وظیفه خود را انجام داده است. و این را بداند که مؤمنین بر خدای تعالی توکل می کنند و او هم باید توکل کند.
«بعضی از زنان و فرزندان دشمنان انسانند»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِنْ تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱۴﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، قطعا بعضى از همسران شما و فرزندان شما دشمنان شمایند، پس از آنها دورى کنید. و اگر گذشت کنید و چشم پوشى نمایید و ببخشید، قطعا خدا بخشنده مهربانى است. ﴿۱۴﴾
«مال و فرزندانتان وسیله امتحان شمایند»
إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿۱۵﴾
جز این نیست که اموال شما و فرزندان شما امتحان شمایند. و در نزد خدا اجر عظیمى خواهد بود. ﴿۱۵﴾
«هر چه می توانید تقوی را کامل کنید»
فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنْفِقُوا خَيْرًا لِأَنْفُسِكُمْ وَمَنْ يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿۱۶﴾
پس هر چه مى توانید تقواى الهى را رعایت کنید و بشنوید و اطاعت کنید و انفاق نمایید که براى خودتان بهتر است و کسى که از بخل و حرص نفس خود را نگه بدارد، پس آنها همان رستگارانند. ﴿۱۶﴾
«به خدا قرض الحسنه بدهید»
إِنْ تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا يُضَاعِفْهُ لَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ شَكُورٌ حَلِيمٌ ﴿۱۷﴾
اگر به خدا قرض بدهید قرض الحسنه اى، براى شما آن را مضاعف مى نماید و شما را مى بخشد. و خدا شکرکننده و حلیم است. ﴿۱۷﴾
عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۱۸﴾
دانا به غیب و شهود است، عزیز حکیمی است. ﴿۱۸﴾
برداشت از آیات ۱۸ – ۱۴
مواردی که باید توجه شود
سالک الی اللّه باید به ندای پروردگار که در آیات فوق به او داده شده توجه کاملی بنماید:
۱ – بداند که گاهی می شود زن و فرزند انسان به او دشمنی می کند و او را به طرف شیطان می کشاند باید از آنها دوری کند.
۲ – اگر زن و فرزند انسان از انحرافات و دشمنی به سوی خدا برگشتند آنها را عفو کند و چشم پوشی از گذشته های ناصحیح شان بنماید و آنها را ببخشد زیرا خدای تعالی بخشنده مهربانی است.
۳ – سالک الی اللّه باید اموال و اولادش را برای خود مایه آزمایش بداند و از امتحانات الهی خوب خارج شود.
۴ – تا جائی که برایش ممکن است خود را از مخالفت پروردگار حفظ کند.
۵ – گوش شنوا داشته باشد و اطاعت اوامر الهی را بکند و در راه خدا انفاق نماید زیرا برای او اینها از همه چیز بهتر است.
۶ – خود را از بخل و حرص نگه دارد تا رستگار شود.
۷ – از اموال خود به خدای تعالی قرض الحسنه بدهد و اموالش را در راه خدا صرف کند تا خدا او را ببخشد و از او تشکر کند زیرا خدا عالم به غیب و شهود است و خدا عزیز حکیم است.
سوره مبارکه طلاق
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«احکام طلاق و عدّه زنها»
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا ﴿۱﴾
اى پیامبر، وقتى که خواستید زنان را طلاق دهید، آنها را با وقت عدّه شان طلاق دهید و حساب عدّه را نگه دارید و تقواى خدا را که پروردگارتان است داشته باشید، زنهایتان را از خانه هایشان بیرون نکنید و آنها نباید جز در وقتى که کار زشت آشکارائى انجام دادند بیرون روند. و این حدود خدا است. و کسى که از حدود خدا تجاوز کند، قطعا به خودش ظلم کرده. تو نمى دانى، شاید خدا بعد از آن کارى را احداث کند. ﴿۱﴾
فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذَلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا ﴿۲﴾
پس وقتى که عدّه آنها به پایان رسید، به خوبى آنها را نگه دارید یا با خوبى از آنها جدا شوید و دو عادل را از خودتان شاهد بگیرید و براى خدا شهادت بدهید. آن براى شما موعظه است، کسى که مؤمن به خدا و روز قیامت باشد به آن سفارش مى شود. و کسى که تقواى الهى را پیشه کند، خدا براى او نجاتى عنایت مى فرماید. ﴿۲﴾
«تقوی سبب وسعت رزق می شود»
وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا ﴿۳﴾
و به او روزى مى دهد از جائى که گمان ندارد. و کسى که بر خدا توکل کند، پس خدا او را کفایت مى کند. قطعا خدا فرمان خود را به پایان مى رساند، قطعا خدا براى هر چیزى اندازه اى قرار داده است. ﴿۳﴾
«احکام عدّه طلاق»
وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا ﴿۴﴾
و کسانى که از زنهاى شما از حیض یائسه گردیده اند، اگر درباره آنها شک کنید، پس عدّه آنها سه ماه است و همچنین زنانى که حیض نشده اند. و زنهائى که حامله هستند، عدّه آنها این است که فرزندشان را بزایند. و کسى که تقواى الهى را رعایت کند، خدا براى او در کارش آسانى قرار مى دهد. ﴿۴﴾
«تقوی گناهان گذشته را جبران می کند»
ذَلِكَ أَمْرُ اللَّهِ أَنْزَلَهُ إِلَيْكُمْ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا ﴿۵﴾
آن دستور خدا است که آن را بر شما نازل فرموده. و کسى که تقواى الهى را رعایت کند، خدا گناهان او را جبران مى کند و اجر او را بزرگ قرار مى دهد. ﴿۵﴾
برداشت از آیات ۵ – ۲
فوائد تقوی
سالک الی اللّه اگر تقوی را برای خدا رعایت کند به مسائل زیر موفق می شود:
۱ – خدای تعالی در تمام امور برای او فرجی می رساند.
۲ – از جایی که گمان ندارد روزی معنوی و مادی اش را تأمین می کند.
۳ – اگر به خدای تعالی توکل کند خدا او را کفایت می نماید.
۴ – مشکلات او را آسان می گرداند.
۵ – گناهانش را جبران می کند.
۶ – اجرش را بزرگ قرار می دهد.
«اظهار محبّت به همسران»
أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُوا بَيْنَكُمْ بِمَعْرُوفٍ وَإِنْ تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى ﴿۶﴾
آن زنها را هر جا که خودتان زندگى مى کنید که در توانتان هست، اسکان دهید و به آنها ضرر نرسانید تا کار را بر آنان تنگ کنید و اگر حامله باشند، باید مخارج آنها را تا وقتى که وضع حمل کنند بدهید. و اگر براى شما به فرزندشان شیر دادند، مزد آنها را بدهید و با یکدیگر با نیکى و محبّت مشورت کنید و (اگر نتوانستید توافق کنید و) کار براى شما سخت شد، پس زن دیگرى به آن بچّه شیر دهد. ﴿۶﴾
«انفاق برای وسعت رزق»
لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا ﴿۷﴾
آنهائى که امکانات وسیعى دارند، باید از امکانات خود انفاق کنند و کسى که روزیش تنگ شده، از آنچه خدا به او داده بدهد، خدا کسى را جز به آن مقدارى که به او عنایت کرده، تکلیف نمى کند. خدا به زودى بعد از سختى آسانى را قرار مى دهد. ﴿۷﴾
برداشت از آیه ۷
انفاق
سالک الی اللّه اگر ثروتمند است از ثروتش باید انفاق کند و اگر تنگ دست است باز هم از همان مقداری که دارد انفاق نماید تا خدا بعد از سختی، آسانی را نصیب او گرداند.
«سختگیری در حساب»
وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُكْرًا ﴿۸﴾
و چه بسیار آبادیهائى که از امر پروردگارشان و پیامبران او سرپیچى کردند، پس ما به شدّت به حسابشان رسیدیم و آنها را به عذاب ناشناخته اى مجازاتشان نمودیم. ﴿۸﴾
فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَكَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْرًا ﴿۹﴾
پس آنها اثر بد کارشان را چشیدند و عاقبت کارشان زیان بود. ﴿۹﴾
«صاحبان مغز باید تقوی داشته باشند»
أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا ﴿۱۰﴾
خدا براى آنها عذاب سختى آماده کرده است. پس تقواى الهى را اى صاحبان مغزى که ایمان به خدا آورده اید، رعایت کنید. قطعا خدا براى شما چیزى را که از خواب غفلت بیدارتان مى کند، نازل فرموده است. ﴿۱۰﴾
«پیامبران مردم را از ظلمت به نور خارج می کنند»
رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا ﴿۱۱﴾
پیامبرى که بر شما آیات روشن خدا را تلاوت مى کند تا خارج کند از تاریکیها به نور کسانى را که ایمان آورده و عمل صالح نموده اند. و کسى که به خدا ایمان بیاورد و عمل صالح کند، خدا او را وارد بهشتهائى مى کند که از دامن آنها نهرها جارى است که همیشه و دائما در آن بهشتها خواهد بود و قطعا خدا چه نیکو رزقى براى او قرار داده است. ﴿۱۱﴾
برداشت از آیات ۱۱ – ۱۰
سالک الی اللّه باید در کنار مراحل تزکیه نفس تقوی را بخاطر خدا رعایت کند و خود را صاحب مغز و حقیقت معرفی نماید زیرا خدای تعالی بر او قرآن که یادآوری کننده حقایق فطری او است، بر او نازل فرموده است و هم چنین پیامبرانی را که آیات روشن الهی را بخاطر آن که آنها را از ظلمات به سوی نور بکشاند به سوی آنها فرستاده است تا آنها اهل بهشت جاویدان گردند و خدای تعالی رزق نیکویی به آنها عنایت فرماید.
«زمین هم مثل آسمان هفتگانه است»
اَللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا ﴿۱۲﴾
خدا کسى است که هفت آسمان و مثل آن را از زمین خلق فرمود. فرمان خدا بین زمینها و آسمانها نازل مى شود، براى آنکه بدانید قطعا خدا بر هر چیزى قادر است و قطعا خدا به هر چیزى احاطه علمى دارد. ﴿۱۲﴾
سوره مبارکه تحریم
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«آنچه را خدای تعالی حلال کرده بر خود حرام نکنید»
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۱﴾
اى پیامبر، چرا آنچه را که خدا براى تو حلال کرده، به خاطر بدست آوردن رضایت همسرانت بر خود حرام مى کنى؟ و خدا بخشنده مهربانى است. ﴿۱﴾
قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِكُمْ وَاللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ ﴿۲﴾
قطعا خدا براى شما راه حلال شدن قسمهایتان را دستور فرموده. و خدا مولاى شما است. و او داناى حکیمى است. ﴿۲﴾
«زشتی افشاء سرّ»
وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ ﴿۳﴾
و زمانى که پیغمبر سرّى را به بعضى از همسرانش گفت و چون آن را افشا کرد و خدا آن را بر پیغمبر ظاهر نمود، بعضى از آن را شناساند و بقیه را بازگو نکرد. پس وقتى که پیغمبر به او مطلب را خبر داد، آن زن گفت: چه کسى به تو این را خبر داده؟ پیامبر فرمود: داناى آگاهى به من خبر داده است. ﴿۳﴾
«توبه دو زن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله»
إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ ﴿۴﴾
اگر شما دو نفر (از کار خود) به درگاه خدا توبه کنید که قطعا دلهایتان منحرف شده و اگر بر ضدّ پیغمبر تظاهر کنید، پس قطعا سرپرست او خدا است و جبرئیل و شایسته اى از مؤمنین و ملائکه بعد از آن پشتیبان اویند. ﴿۴﴾
عَسَى رَبُّهُ إِنْ طَلَّقَكُنَّ أَنْ يُبْدِلَهُ أَزْوَاجًا خَيْرًا مِنْكُنَّ مُسْلِمَاتٍ مُؤْمِنَاتٍ قَانِتَاتٍ تَائِبَاتٍ عَابِدَاتٍ سَائِحَاتٍ ثَيِّبَاتٍ وَأَبْكَارًا ﴿۵﴾
امید است که پروردگار او اگر شما را طلاق بدهد، همسرانى بهتر از شما که مسلمان باشند، مؤمن باشند، متواضع باشند، توبه کننده باشند، عابد باشند، هجرت کننده باشند، غیر باکره یا باکره باشند، عوض شما به او عنایت فرماید. ﴿۵﴾
«دستور مراقبت از اهل بیت خود و نجات آنها از آتش»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ﴿۶﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، خودتان و اهلتان را از آتشى که هیزمش مردم و سنگها است، نگه دارید. بر آن (آتش) ملائکه غلاظ و شداد موکلند که این ملائکه آنچه را که خدا به آنها امر مى کند، عصیان نمى کنند و انجام مى دهند آنچه به آنها فرمان داده مى شود. ﴿۶﴾
«معذرت خواهی کافران فایده ای ندارد»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَعْتَذِرُوا الْيَوْمَ إِنَّمَا تُجْزَوْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ ﴿۷﴾
اى کسانى که کافر شده اید، امروز عذرخواهى نکنید. جز این نیست که آنچه کرده اید جزا داده مى شوید. ﴿۷﴾
«توبه نصوح»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ يَسْعَى بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۸﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، توبه کنید به سوى خدا با توبه نصوح. امید است پروردگارتان گناهانتان را جبران کند و در بهشتهائى که از دامن آنها نهرها جارى است داخلتان نماید در روزى که خدا، پیغمبر و کسانى را که با او ایمان آورده اند خوار و ذلیل نمى کند. نور آنها در پیش رویشان و طرف راستشان در حرکت است. مى گویند: پروردگار ما، نور ما را برایمان کامل کن و ما را بیامرز که تو بر هر چیزى توانایى. ﴿۸﴾
«جهاد با کفّار»
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۹﴾
اى پیغمبر، با کفّار و منافقین جهاد کن و بر آنها سخت بگیر. و مأواى آنها جهنّم است و بد بازگشتى است. ﴿۹﴾
«زنهای بد مانند زن نوح و زن لوط»
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ كَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَامْرَأَتَ لُوطٍ كَانَتَا تَحْتَ عَبْدَيْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَيْنِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَمْ يُغْنِيَا عَنْهُمَا مِنَ اللَّهِ شَيْئًا وَقِيلَ ادْخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِينَ ﴿۱۰﴾
خدا براى کسانى که کافر شده اند مَثَلى مى زند، زن نوح و زن لوط را. آن دو تحت (فرمان) دو نفر از بندگان صالح ما بوده اند. پس به آنها خیانت کردند و (ارتباط با آن دو پیغمبر) براى آن دو زن چیزى از (عذاب الهى) را از آنها بى نیاز نکرد و به آنها گفته شد: در آتش با واردشوندگان شما هم وارد شوید. ﴿۱۰﴾
«زنهای خوب مانند زن فرعون و مریم مادر عیسی علیه السلام»
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ ﴿۱۱﴾
و خدا براى کسانى که ایمان آورده اند، مثلى مى زند. زن فرعون زمانى که عرض کرد: پروردگار من، براى من در نزد خودت در بهشت خانه اى بنا کن ومرا از فرعون و کارش نجات مرحمت فرما و مرا از مردم ستمگر نجات ده. ﴿۱۱﴾
وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ ﴿۱۲﴾
و مریم دختر عمران آن خانمى که دامنش را پاک نگه داشت، پس ما از روحمان در آن دمیدیم و سخنان و کتابهاى پروردگارش را تصدیق کرد و از مطیعان و خشوع کنندگان بود. ﴿۱۲﴾
برداشت از آیات ۱۲ – ۱
برداشت هایی از سوره تحریم
سالک الی اللّه باید از سوره مبارکه تحریم معارف و حقایق زیر را استفاده کند و به کار ببندد:
۱ – خود را آن چنان در صراط مستقیم دین قرار دهد که هر چه را که خدا حرام کرده، حرام بداند و هر چه را که خدا حلال کرده، حلال بداند و رعایت حال نزدیک ترین کسانی که با او هستند و جلب رضایت آنها را در این ارتباط نکند و بداند که حتی خدای تعالی راه حلال شدن قسم ها را دستور داده و خدا فرمانده بامحبتی نسبت به بندگان خودش می باشد.
۲ – سالک الی اللّه نباید اسرار دیگران را افشاء کند اگر چه همسر او باشد.
۳ – باید بداند که خدای تعالی بعضی از خبرهای پنهانی را به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می دهد و اولیای خدا که به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله اقتدا کرده اند از بسیاری از اخبار سرّی مطلع اند.
۴ – سالک الی اللّه باید بداند که خدای تعالی ولی مؤمنین است و حضرت جبرئیل و علی بن ابیطالب علیه السلام و یازده فرزندش علیهم السلام و کلیه ملائکه پشتیبان خدا هستند.
۵ – اگر انسان، دوستان یا همسر موافقی در راه ایمان نداشته باشد و برای خدا از آنها صرف نظر کند خدای تعالی دوستان و همسران پاک و پاکیزه ای که بنده خدا باشند به او عنایت می کند.
۶ – سالک الی اللّه باید علاوه بر آن که خودش را از آتش جهنم نجات می دهد اهل و عیالش را هم از آتش جهنم حفظ کند و نگذارد آنها از صراط مستقیم منحرف شوند.
۷ – تا می تواند باید کاری که مجبور شود از خدا و مردم معذرت خواهی کند انجام ندهد.
۸ – سالک الی اللّه باید پس از یقظه و بیداری توبه نصوح کند که اگر توبه ای که بازگشت نداشته باشد، انجام داد، خدای تعالی گناهان گذشته اش را جبران می کند و وارد بهشتش می نماید و اگر پیروی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بکند خوار و ذلیل نمی شود بلکه وسائل هدایتش پیشاپیش او را به کمالات می رساند و خدای تعالی برای موفقیت و تزکیه نفس و کمالاتش دعایش را مستجاب می کند زیرا خدای تعالی بر هر چیزی قادر است.
۹ – سالک الی اللّه باید با کفار و منافقین جهاد کند یعنی آنها را به هر نحوی که هست به طرف حقیقت دعوت کند و اگر دعوتش را قبول نکردند در دوری از آنها سخت بگیرد زیرا در آخرت مأوای آنها جهنم است.
۱۰ – مردهای سالک الی اللّه باید به هر نحوی که هست با شرح صدر با همسرانشان زندگی کنند و سخن از جدایی و طلاق نگویند آن چنان که حضرت نوح علیه السلام و حضرت لوط علیه السلام تا لحظه ای که خدا بر زنهای آنها غضب فرمود از آنها جدا نشدند.
۱۱ – خانم های سالک الی اللّه باید حضرت آسیه علیهاالسلام همسر فرعون را الگوی خود قرار دهند و آن چنان با شرح صدر با شوهرهایشان در هر وضعی که شوهرها باشند زندگی کنند تا مانند حضرت آسیه علیهاالسلام مورد لطف پروردگار قرار بگیرند. آسیه علیهاالسلام در ردیف زنهای بزرگ عالم مانند حضرت خدیجه کبری علیهاالسلام و حضرت مریم علیهاالسلام و حضرت حوا علیهاالسلام قرار گرفت با این که نه همسر پیغمبر بود و نه مادر پیغمبر بلکه تنها به خاطر بندگی خدا به آن مقام رسید.
۱۲ – خانم های سالک الی اللّه باید در عبادت و بندگی و درستی و صداقت و پاکدامنی به حضرت مریم علیهاالسلام اقتدا کنند تا مورد لطف پروردگار قرار گیرند.
