جزء ۲۲
وَمَنْ يَقْنُتْ مِنْكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِ وَتَعْمَلْ صَالِحًا نُؤْتِهَا أَجْرَهَا مَرَّتَيْنِ وَأَعْتَدْنَا لَهَا رِزْقًا كَرِيمًا ﴿۳۱﴾
و کسى که از شما در مقابل خدا و رسولش خضوع کند و عمل شایسته انجام دهد، پاداش او را دو برابر مى دهیم و روزى خوبى براى او آماده کرده ایم. ﴿۳۱﴾
يَا نِسَاءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ كَأَحَدٍ مِنَ النِّسَاءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلَا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قَلْبِهِ مَرَضٌ وَقُلْنَ قَوْلًا مَعْرُوفًا ﴿۳۲﴾
اى زنهاى پیغمبر، شما مانند زنهاى دیگر اگر تقوى داشته باشید، نیستید. پس با ناز و کرشمه سخن نگویید که مبادا کسى که قلب او مریض است به طمع بیفتد و به طور معمول و صحیح سخنتان را بگویید. ﴿۳۲﴾
وَقَرْنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِيَّةِ الْأُولَى وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِينَ الزَّكَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا ﴿۳۳﴾
و در خانه هایتان بمانید و مانند زمان جاهلیت گذشته خودنمائى نکنید و نماز را بر پاى دارید و زکات بدهید و خدا و پیغمبرش را اطاعت کنید.
«آیه تطهیر»
جز این نیست که خدا خواسته از شما اهل بیت (پیغمبر) پلیدى را رفع و دفع کند و شما را کاملاً پاک نماید. ﴿۳۳﴾
وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَى فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا ﴿۳۴﴾
و آنچه در خانه هایتان از آیات خدا و حکمتى را که بر شما تلاوت مى شود، یاد بیاورید. که قطعا خدا لطف کننده آگاهى است. ﴿۳۴﴾
برداشت از آیات ۳۴ – ۲۸
زنهای پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله
خانمهایی که از سالکین الی اللّه هستند، بدانند که زنهای پیامبر صلی الله علیه و آله به خاطر انتسابشان به پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خیلی اهمیت دارند.
حتی خدای تعالی آنها را مادرهای مؤمنین معرفی کرد و کسی حق ندارد بعد از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با آنها ازدواج کند. ولی با آن که آنها تا این حدّ اهمیت دارند، مسائل زیر را به آنها دستور داده و طبعا به طریق اولی زنهای سالک الی اللّه بیشتر باید به این دستورات عمل کنند:
۱ – زنهای پیامبر صلی الله علیه و آله و تمام سالکین الی اللّه اگر دنیا و زینت دنیا را طالب باشند و خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله را فراموش کنند، باید از پیغمبر صلی الله علیه و آله جدا شوند و راهشان را ادامه ندهند.
۲ – اگر زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و تمام سالکین الی اللّه، خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله و آخرتشان را بیشتر منظور کنند، برای آنهایی که موفّق شده اند، خدای تعالی اجر زیادی منظور فرموده است.
۳ – زنهای پیامبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه اگر کارهای زشتی بکنند، خدا دو برابر آنها را عذاب خواهد کرد.
۴ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه اگر کارهای شایسته ای انجام دهند، خدای تعالی اجر آنها را دو برابر عنایت می کند و برای آنها کمالات خوبی منظور می فرماید.
۵ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه مثل سائر زنهایی که بی بند و بارند، نیستند. بلکه آنها به خاطر انتسابشان به پیغمبر صلی الله علیه و آله و حرکتشان به سوی خدا بر دیگران فضیلت دارند.
۶ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه باید به خاطر بدست آوردن کمالات تقوای کاملی را رعایت کنند.
۷ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه نباید با ناز و کرشمه با دیگران سخن بگویند. زیرا مردهایی که تزکیه نفس نکرده اند و قلبشان مریض است، ممکن است به طمع بیفتند و از صدای آنها لذّت ببرند.
۸ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه باید با دیگران به طور ساده حرف بزنند و به ضرورت اکتفا کنند.
۹ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه باید در خانه بنشینند و به تربیت فرزند و شوهر داری اکتفا کنند.
۱۰ – نباید مانند زنهای بی بند و بار نادان در کوچه و بازار خودنمایی کنند و به کارهایی که مختص مردها است وارد شوند.
۱۱ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه باید به نماز و حقیقت آن و زکات و حقیقت آن و اطاعت خدا و رسولش و حقیقت آن بپردازند و خود را به کمالات برسانند.
۱۲ – زنهای پیغمبر صلی الله علیه و آله و زنهای سالکین الی اللّه باید در خانه تحصیل علم کنند و به یاد خدا باشند و اعتقاداتشان را صحیح کرده و تزکیه نفس کنند و خود را به کمالات برسانند و از نشانه های خدا و حکمت الهی در خانه هایشان استفاده کنند و تحصیلات علوم دینی را در خانه انجام دهند.
«خدای تعالی برای خوبان اجر و مغفرت قرار داده است»
إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ وَالْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَالْقَانِتِينَ وَالْقَانِتَاتِ وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ وَالصَّابِرِينَ وَالصَّابِرَاتِ وَالْخَاشِعِينَ وَالْخَاشِعَاتِ وَالْمُتَصَدِّقِينَ وَالْمُتَصَدِّقَاتِ وَالصَّائِمِينَ وَالصَّائِمَاتِ وَالْحَافِظِينَ فُرُوجَهُمْ وَالْحَافِظَاتِ وَالذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيرًا وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا ﴿۳۵﴾
قطعا مردهاى مسلمان و زنان مسلمان و مردهاى مؤمن و زنان مؤمنه و مردان مطیع خدا و زنان مطیع خدا و مردان راستگو و زنان راستگو و مردان بردبار و زنان بردبار و مردان با خشوع و زنان با خشوع و مردان صدقه دهنده و زنان صدقه دهنده و مردان روزه دار و زنان روزه دار و مردانى که دامن خود را پاک نگه مى دارند و زنانى که دامن خود را پاک نگه مى دارند و مردانى که خدا را زیاد یاد مى کنند و زنانى که خدا را زیاد یاد مى کنند، خدا براى آنها آمرزش و اجر بزرگى آماده کرده است. ﴿۳۵﴾
وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا ﴿۳۶﴾
و زمانى که خدا و رسولش امرى را حتمى قرار داد، براى هیچ مرد مؤمن و زن مؤمنه اى اختیارى از جانب خودشان نمى باشد و کسى که خدا و رسولش را معصیت کند، پس قطعا به گمراهى آشکارى گمراه شده است. ﴿۳۶﴾
«جریان زید بن حارثه»
وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ فَلَمَّا قَضَى زَيْدٌ مِنْهَا وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ مَفْعُولًا ﴿۳۷﴾
و زمانى که تو گفتى به آن کسى که خدا به او نعمت داده و تو هم به او نعمت داده بودى، همسرت را براى خودت نگهدار و تقواى الهى را پیشه کن و در دلت مخفى نگه مى داشتى آنچه را که خدا آن را آشکار مى کند و از مردم مى ترسى و حال آنکه خدا سزاوارتر است اینکه از او بترسى. پس چون «زید» نیازش را از آن زن گرفت، ما آن زن را به ازدواج تو درآوردیم، براى اینکه بر مؤمنین در (ازدواج) همسران فرزند خوانده هایشان در آن وقتى که از آنها جدا مى شوند، مشکلى نباشد. و فرمان خدا انجام خواهد شد. ﴿۳۷﴾
برداشت از آیات ۳۷ – ۳۵
زن و مرد سالک الی اللّه
سالکین الی اللهی که صفات زیر را دارند و یا آن را کسب خواهند کرد، چه زن باشند و چه مرد خدای تعالی برای آنها بخشایش و مزد زیادی قائل شده است:
۱ – مسلمان و تسلیم در مقابل حقایق اسلام باشند.
۲ – ایمان کاملی به خدا و روز قیامت داشته باشند.
۳ – مطیع خدا و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله باشند.
۴ – راستگو و درستکار باشند.
۵ – بردبار و جدّی باشند.
۶ – در مقابل پروردگار خاشع و خاضع باشند.
۷ – صدقه دهنده و به دیگران مهربان باشند.
۸ – روزه بگیرند.
۹ – دامن خود را از آلودگی ها پاک نگه دارند.
۱۰ – زیاد به یاد خدا باشند.
۱۱ – در مقابل قضاوت پروردگار درباره چیزی خود را مختار ندانند.
۱۲ – آن چنان به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله محبت داشته باشند که اگر دیدند پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تمایل به چیزی که در دست آنها است دارد، بدون معطّلی به او تقدیم کنند.
مَا كَانَ عَلَى النَّبِيِّ مِنْ حَرَجٍ فِيمَا فَرَضَ اللَّهُ لَهُ سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَكَانَ أَمْرُ اللَّهِ قَدَرًا مَقْدُورًا ﴿۳۸﴾
بر پیامبر مشکلى در آنچه خدا بر او واجب کرده است، نمى باشد. سنّت خدا در کسانى که قبلاً بوده اند، قرار دارد. و فرمان خدا تحت تقدیر دقیقى است. ﴿۳۸﴾
اَلَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا ﴿۳۹﴾
آن کسانى که رسالتهاى الهى را ابلاغ کرده و از او مى ترسند و از احدى جز خدا نمى ترسند و کافى است که خدا حساب گر باشد. ﴿۳۹﴾
«خاتمیت رسول اکرم صلی الله علیه و آله»
مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا ﴿۴۰﴾
محمّد پدر احدى از مردان شما نبوده است ولى رسول خدا و ختم کننده پیامبران است و خدا به هر چیزى دانا است. ﴿۴۰﴾
«دستور ذکر و تسبیح»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْرًا كَثِيرًا ﴿۴۱﴾
ای کسانی که ایمان آورده اید، خدا را با ذکر زیادی یاد کنید. ﴿۴۱﴾
وَسَبِّحُوهُ بُكْرَةً وَأَصِيلًا ﴿۴۲﴾
و او را صبح و شام تسبیح بگویید. ﴿۴۲﴾
هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا ﴿۴۳﴾
خدا آن کسى است که بر شما با ملائکه اش صلوات مى فرستد، براى اینکه شما را از تاریکیها به سوى نور بیرون ببرد. و خدا به مؤمنین مهربان است. ﴿۴۳﴾
برداشت از آیه ۴۳
جهاد با نفس
سالک الی اللّه باید جهاد با نفس کند تا از رحمت خاص الخاص پروردگار استفاده نماید و ملائکه آن رحمت را به او برسانند، تا صد درصد خدای تعالی او را از تاریکی به نور وارد کند و به او مهربان باشد.
تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلَامٌ وَأَعَدَّ لَهُمْ أَجْرًا كَرِيمًا ﴿۴۴﴾
تحیت آنها روزى که او را ملاقات مى کنند، سلام است. و براى آنها اجر خوبى آماده ساخته است. ﴿۴۴﴾
«اوصاف پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله»
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ شَاهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذِيرًا ﴿۴۵﴾
اى پیامبر، قطعا ما تو را شاهد و بشارت دهنده و ترساننده فرستادیم. ﴿۴۵﴾
وَدَاعِيًا إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ وَسِرَاجًا مُنِيرًا ﴿۴۶﴾
و دعوت کننده به سوى خدا با اجازه خدا و چراغى نوردهنده قرار داده ایم. ﴿۴۶﴾
وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ بِأَنَّ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ فَضْلًا كَبِيرًا ﴿۴۷﴾
و به مؤمنین بشارت بده به اینکه از جانب خدا براى آنها فضیلت بزرگى خواهد بود. ﴿۴۷﴾
وَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ وَدَعْ أَذَاهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلًا ﴿۴۸﴾
و از کافران و منافقان اطاعت نکن و به اذیتهاى آنها توجّه ننما و بر خدا توکل کن. و کفایت مى کند اینکه خدا وکیل باشد. ﴿۴۸﴾
برداشت از آیه ۴۸
شرح صدر
سالک الی اللّه نباید از کفّار و منافقین اطاعت کند و شرح صدری داشته باشد که به اذیتهای کفار و منافقین توجّه نکند و بر خدا توکل کند، زیرا خدا او را کفایت خواهد کرد.
«احکام طلاق»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا نَكَحْتُمُ الْمُؤْمِنَاتِ ثُمَّ طَلَّقْتُمُوهُنَّ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمْ عَلَيْهِنَّ مِنْ عِدَّةٍ تَعْتَدُّونَهَا فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحًا جَمِيلًا ﴿۴۹﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، وقتى که با زنهاى مؤمنه ازدواج کردید، سپس قبل از اینکه با آنها همبستر شوید طلاقشان دادید، پس براى شما بر عهده آنها عدّه اى نیست که بخواهید حساب آن را نگه دارید. پس آنها را بهره مند کنید و به طور خوبى آنها را رها نمایید. ﴿۴۹﴾
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَهَا خَالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿۵۰﴾
اى پیامبر، قطعا ما براى تو همسرانى که مَهر آنها را داده اى، حلال کرده ایم و همچنین کنیزانى که خدا از راه غنائم به تو بخشیده و دختران عمویت و دختران عمّه هایت و دختران دائى هایت و دختران خاله هایت که با تو هجرت کرده اند و زن مؤمنه اى که اگر خودش را به پیغمبر هبه کرده باشد، اگر پیغمبر خواسته باشد، اینکه با او ازدواج کند غیر از مؤمنین، مخصوص تو است. قطعا ما مى دانیم که چه حکمى بر آنها در خصوص همسران و کنیزانشان واجب کرده ایم. این به خاطر آن است که مشکلى بر تو نباشد و خدا آمرزنده مهربانى است. ﴿۵۰﴾
تُرْجِي مَنْ تَشَاءُ مِنْهُنَّ وَتُؤْوِي إِلَيْكَ مَنْ تَشَاءُ وَمَنِ ابْتَغَيْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكَ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ تَقَرَّ أَعْيُنُهُنَّ وَلَا يَحْزَنَّ وَيَرْضَيْنَ بِمَا آتَيْتَهُنَّ كُلُّهُنَّ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمْ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمًا ﴿۵۱﴾
هر یک از همسرانت را که بخواهى، مى توانى منتظرش گذارى و هر یک را که بخواهى، نزد خود جاى دهى و هر کدام را که دور کرده اى، اگر بخواهى نزد خود جاى دهى، بر تو باکى نیست. این حکم براى آن است که چشم آنها روشن شود و محزون نباشند و همه آنها به آنچه به آنها داده اى، راضى گردند. و خدا به آنچه در دلهاى شما است، دانا است. و خدا داناى بردبارى است. ﴿۵۱﴾
لَا يَحِلُّ لَكَ النِّسَاءُ مِنْ بَعْدُ وَلَا أَنْ تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَلَوْ أَعْجَبَكَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ وَكَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ رَقِيبًا ﴿۵۲﴾
بعد از این براى تو زنها حلال نیستند و نباید همسرانت را به همسران دیگرى تبدیل کنى، ولو اینکه زیبائى آنها تو را به تعجّب آورد. مگر آنچه به عنوان کنیز در اختیار تو قرار گیرد و خدا بر هر چیزى مراقبت مى کند. ﴿۵۲﴾
«بدون اذن داخل خانه پیغمبر صلی الله علیه و آله نشوید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِيِّ إِلَّا أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ إِلَى طَعَامٍ غَيْرَ نَاظِرِينَ إِنَاهُ وَلَكِنْ إِذَا دُعِيتُمْ فَادْخُلُوا فَإِذَا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا وَلَا مُسْتَأْنِسِينَ لِحَدِيثٍ إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ وَاللَّهُ لَا يَسْتَحْيِي مِنَ الْحَقِّ وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ ذَلِكُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِكُمْ وَقُلُوبِهِنَّ وَمَا كَانَ لَكُمْ أَنْ تُؤْذُوا رَسُولَ اللَّهِ وَلَا أَنْ تَنْكِحُوا أَزْوَاجَهُ مِنْ بَعْدِهِ أَبَدًا إِنَّ ذَلِكُمْ كَانَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمًا ﴿۵۳﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، داخل خانه هاى پیغمبر نشوید، مگر اینکه براى خوردن طعام اجازه داده شده باشید، بدون آنکه منتظر وقت غذا باشید. ولى زمانى که دعوت شدید، پس داخل شوید و وقتى که غذا خوردید، پراکنده گردید و با یکدیگر، با صحبت کردن در آنجا مأنوس نشوید. زیرا قطعا این کار پیغمبر را اذیت مى کند و او از شما حیا مى کند ولى خدا از حقّ حیا نمى کند. و زمانى که از زنهاى پیغمبر چیزى از وسائل را سؤال مى کنید، از پشت پرده از آنها سؤال کنید. این کار شما براى دلهاى شما و دلهاى آنها پاکیزه تر است. و به شما نمى رسد که رسول خدا را اذیت کنید و نباید بعد از او هرگز با همسران او ازدواج کنید. زیرا حتما این کارتان در نزد خدا (گناه) بزرگى است. ﴿۵۳﴾
برداشت از آیه ۵۳
آداب مهمانی
سالک الی اللّه باید مسائل اخلاقی زیر را کاملاً رعایت کند:
۱ – بدون اذن داخل خانه بزرگان و محترمین نشود.
۲ – وقتی برای غذایی دعوت شد، به موقع برود.
۳ – وقتی که غذا خورد، برای صحبت کردن و وقت گذراندن ننشیند و پراکنده شود و به خانه خود برود.
۴ – صاحبخانه را اذیت نکند، زیرا ممکن است او از شما حیا کند که شما را از خانه بیرون نماید.
۵ – اگر چیزی از زن صاحبخانه خواست، از پشت پرده با او حرف بزند.
إِنْ تُبْدُوا شَيْئًا أَوْ تُخْفُوهُ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا ﴿۵۴﴾
اگر چیزى را ابراز کنید یا مخفى نمایید، پس خدا به هر چیزى دانـا است. ﴿۵۴﴾
«مردانی که بر زنها محرمند»
لَا جُنَاحَ عَلَيْهِنَّ فِي آبَائِهِنَّ وَلَا أَبْنَائِهِنَّ وَلَا إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ إِخْوَانِهِنَّ وَلَا أَبْنَاءِ أَخَوَاتِهِنَّ وَلَا نِسَائِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ وَاتَّقِينَ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدًا ﴿۵۵﴾
مشکلى بر آنها (که بدون حجاب در مقابل آنها ظاهر شوند) نیست، در خصوص پدرانشان و پسرانشان و برادرانشان و پسران برادرانشان و پسران خواهرهایشان و زنان (هم جنس) خود و بردگانشان. و تقواى خدا را پیشه کنید. قطعا خدا بر هر چیزى شاهد است. ﴿۵۵﴾
برداشت از آیه ۵۵
میهمانی اقوام
سالکین الی اللّه اگر به مهمانی اقوامشان رفتند، پدران و فرزندان و برادران و فرزندان اینها، می توانند بدون حجاب با زنهای آنها حرف بزنند و در عین حال باید تقوی را رعایت کنند، زیرا خدا بر اعمالی که انجام می دهند ناظر و شاهد است.
«دستور صلوات بر محمّد و آل محمّد»
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴿۵۶﴾
قطعا خدا و ملائکه اش بر پیغمبر صلوات مى فرستند. اى کسانى که ایمان آورده اید، بر او صلوات بفرستید و سلام بگویید و کاملاً تسلیم باشید. ﴿۵۶﴾
«لعنت خدا بر اذیت کنندگان خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله»
إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا ﴿۵۷﴾
خدا حتما در دنیا و آخرت کسانى که خدا و پیغمبرش را اذیت مى کنند، لعنت مى کند و خدا براى آنها عذاب پست کننده اى را آماده کرده است. ﴿۵۷﴾
برداشت از آیات ۵۷ – ۵۶
صلوات
سالک الی اللّه باید صلوات زیاد بفرستد و در مقابل پیغمبر صلی الله علیه و آله تسلیم باشد. و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را با اعمال ناپسندش اذیت نکند. زیرا اگر پیغمبر صلی الله علیه و آله را آزرده نمود، لعنت خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله در دنیا و آخرت بر او خواهد بود و خدا برای او عذاب پست کننده ای آماده کرده است.
وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا ﴿۵۸﴾
و کسانى که مردهاى مؤمن و زنهاى مؤمنه را به خاطر کارى که نکرده اند اذیت مى کنند، پس قطعا تهمت و گناه آشکارى را تحمّل مى کنند. ﴿۵۸﴾
برداشت از آیه ۵۸
تهمت
سالک الی اللّه نباید مردهای مؤمن و زنهای مؤمنه را به کاری که نکرده اند متهّم کند. زیرا این کار بار گناه آنان را سنگین می کند.
«دستور داشتن روسری بلند و حجاب برای زنهای مسلمان»
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْوَاجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَاءِ الْمُؤْمِنِينَ يُدْنِينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلَابِيبِهِنَّ ذَلِكَ أَدْنَى أَنْ يُعْرَفْنَ فَلَا يُؤْذَيْنَ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿۵۹﴾
اى پیامبر، به همسرانت و دخترانت و زنهاى مؤمنین بگو که پوششهاى (چادرهاى) خود را به خود نزدیک کنند. این نزدیکتر است به اینکه (به عفّت) شناخته شوند و مورد اذیت واقع نشوند و خدا همیشه آمرزنده مهربانى است. ﴿۵۹﴾
برداشت از آیه ۵۹
چادر
زنهای سالک الی اللّه نباید لباسی بپوشند که حجم بدنشان دیده شود. بلکه پوششهای بلندی ﴿یعنی چادر﴾ روی لباسشان بیندازند تا به عفّت شناخته شوند و افراد بد آنها را اذیت نکنند.
«منافقین باید دست از اذیت بردارند»
لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْمُرْجِفُونَ فِي الْمَدِينَةِ لَنُغْرِيَنَّكَ بِهِمْ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَا إِلَّا قَلِيلًا ﴿۶۰﴾
اگر منافقین و کسانى که در قلبهایشان مرض است و شایعه سازان در مدینه دست از کار خود بر ندارند، ما تو را بر آنها مسلّط مى کنیم، سپس جز کمى نمى توانند در مدینه در کنار تو بمانند. ﴿۶۰﴾
مَلْعُونِينَ أَيْنَمَا ثُقِفُوا أُخِذُوا وَقُتِّلُوا تَقْتِيلًا ﴿۶۱﴾
از رحمت و مهربانیها دور هستند و هر جا پیدا شوند، باید گرفته شوند و جدّا کشته شوند. ﴿۶۱﴾
سُنَّةَ اللَّهِ فِي الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلُ وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبْدِيلًا ﴿۶۲﴾
این سنّت خدا در اقوام گذشته بوده است و هرگز براى سنّت خدا تغییرى نخواهى یافت. ﴿۶۲﴾
برداشت از آیات ۶۲ – ۶۰
امراض روحی
سالک الی اللّه نباید بگذارد که در قلبش و روحش مرضی باقی بماند و باید به فکر علاج امراض روحی خود باشد و شایع سازی نکند تا بتواند در کنار پیامبر صلی الله علیه و آله و مؤمنین زندگی کند و اگر این چنین نبود، از مهربانی و رحمت جدا می شود و اگر مایه فساد بود، باید دستگیر شود و کشته شود. زیرا این دستور الهی در اقوام گذشته هم بوده است و قوانین الهی هیچ گاه تغییرپذیر نخواهد بود.
«سؤال مردم از قیامت»
يَسْأَلُكَ النَّاسُ عَنِ السَّاعَةِ قُلْ إِنَّمَا عِلْمُهَا عِنْدَ اللَّهِ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا ﴿۶۳﴾
مردم از تو سؤال مى کنند از ساعت قیامت. بگو: جز این نیست که علم آن نزد خدا است. و چه مى دانى، شاید ساعت قیامت نزدیک باشد. ﴿۶۳﴾
«عذاب کفّار در قیامت»
إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْكَافِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِيرًا ﴿۶۴﴾
قطعا خدا کافرین را از رحمت خود دور کرده و براى آنها آتش سوزنده اى آماده ساخته است. ﴿۶۴﴾
خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا لَا يَجِدُونَ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا ﴿۶۵﴾
که در آن همیشه مى مانند و یار و یاورى نخواهند یافت. ﴿۶۵﴾
يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا ﴿۶۶﴾
روزى که صورتهاى آنها در آتش دگرگون مى شود، مى گویند: اى کاش ما خدا را اطاعت مى کردیم و پیامبر را فرمانبردار مى بودیم. ﴿۶۶﴾
وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا ﴿۶۷﴾
و مى گویند: پروردگار ما، قطعا ما از آقاهایمان و بزرگانمان اطاعت مى کردیم، پس آنها ما را گمراه کرده اند. ﴿۶۷﴾
رَبَّنَا آتِهِمْ ضِعْفَيْنِ مِنَ الْعَذَابِ وَالْعَنْهُمْ لَعْنًا كَبِيرًا ﴿۶۸﴾
پروردگار ما، عذاب آنها را دو برابر کن و آنها را لعنت کن و بسیار از رحمت خود دورشان فرما. ﴿۶۸﴾
«مانند کسانی که حضرت موسی علیه السلام را اذیت کردند نباشید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَى فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا ﴿۶۹﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، مانند کسانى که موسى را اذیت کردند نباشید که خدا موسى را از آنچه (درباره اش) مى گفتند، تبرئه کرد و در نزد خدا موسى آبرومند بود. ﴿۶۹﴾
«تقوی داشته باشید و حرف حقّ بگویید»
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا ﴿۷۰﴾
اى کسانى که ایمان آورده اید، تقواى الهى پیشه کنید و گفتار محکم و استوار و به حقّ را بگوئید. ﴿۷۰﴾
يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا ﴿۷۱﴾
تا خدا اعمالتان را براى شما اصلاح کند و گناهانتان را به نفع شما بیامرزد و کسى که خدا و رسولش را اطاعت کند، قطعا به رستگارى بزرگى رسیده است. ﴿۷۱﴾
برداشت از آیات ۷۱ – ۶۹
اذیت خدا و پیامبر صلی الله علیه و آله
سالک الی اللّه نباید کاری بکند که خدا و پیغمبر صلی الله علیه و آله را اذیت کند و بلکه باید تقوی داشته باشد و گفتارش حق باشد تا اعمالش شایسته گردد و گناهانش آمرزیده شود.
«عرضه امانت»
إِنَّا عَرَضْنَا الْأَمَانَةَ عَلَى السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالْجِبَالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهَا وَأَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ كَانَ ظَلُومًا جَهُولًا ﴿۷۲﴾
قطعا ما امانت را بر آسمانها و زمین و کوهها عرضه کردیم. پس آنها از تحمّل آن با شفقتى که از آن داشتند، اِبا کردند و انسان آن را حمل کرد. قطعا او ستمگر و جاهل بود. ﴿۷۲﴾
لِيُعَذِّبَ اللَّهُ الْمُنَافِقِينَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْمُشْرِكِينَ وَالْمُشْرِكَاتِ وَيَتُوبَ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا ﴿۷۳﴾
براى اینکه خدا مردهاى منافق و زنهاى منافق و مردهاى مشرک و زنهاى مشرکه را عذاب کند و توبه مردهاى مؤمن و زنهاى مؤمنه را قبول نماید و خدا بخشنده مهربانى است. ﴿۷۳﴾
سوره مبارکه سبا
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«ستایش و سپاس مخصوص خدا است»
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَلَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ وَهُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ ﴿۱﴾
سپاس و ستایش براى خدائى است که آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است، مال او است و براى او در آخرت حمد و سپاس است. و او حکیم آگاهى است. ﴿۱﴾
يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا وَهُوَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ ﴿۲﴾
آنچه در زمین فرو مى رود و آنچه از زمین بیرون مى آید و آنچه از آسمان نازل مى شود و آنچه به آسمان بالا مى رود، همه را خدا مى داند و او مهربانِ آمرزنده اى است. ﴿۲﴾
«کفّار، منکر قیامت اند»
وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عَالِمِ الْغَيْبِ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَلَا أَصْغَرُ مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْبَرُ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ ﴿۳﴾
و کسانى که کافر شده اند، مى گویند که ساعت قیامت به ما نخواهد رسید. بگو: چرا، به پروردگارم قسم که حتما براى شما خواهد آمد. او داناى پنهانى است. از او به قدر سنگینى ذرّه اى نه در آسمانها و نه در زمین و نه کوچکتر از آن و نه بزرگتر از آن پوشیده نخواهد بود، مگر آنکه در کتاب آشکارى وجود دارد. ﴿۳﴾
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ ﴿۴﴾
به خاطر آنکه جزا دهد کسانى را که ایمان آورده و اعمال شایسته کرده اند. اینها هستند که براى آنها آمرزش و روزى پر ارزشى خواهد بود. ﴿۴﴾
«آیات خدا از کار نمی افتند»
وَالَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ ﴿۵﴾
و کسانى که سعى مى کنند که آیات ما را از کار بیندازند، آنها هستند که براى آنها عذابى از بلاى دردناکى خواهد بود. ﴿۵﴾
«آیات خدا حقّ است»
وَيَرَى الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ الَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ هُوَ الْحَقَّ وَيَهْدِي إِلَى صِرَاطِ الْعَزِيزِ الْحَمِيدِ ﴿۶﴾
و کسانى که به آنها علم داده شده، مى بینند آنچه بر تو از جانب پروردگارت نازل گردیده، همان حقّ است و هدایت مى کند به سوى راه خداى عزیزِ ستوده. ﴿۶﴾
«گفتار کفّار درباره پیامبر صلی الله علیه و آله»
وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَى رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ ﴿۷﴾
و کسانى که کافر شده اند، گفتند: که آیا ما شما را دلالت کنیم بر مردى که شما را با خبر مى کند که وقتى کاملاً درهم کوبیده شدید، که شما حتما خلقت جدیدى خواهید یافت؟ ﴿۷﴾
أَفْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَمْ بِهِ جِنَّةٌ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِيدِ ﴿۸﴾
بر خدا دروغ بسته است یا او را جنون گرفته است. بلکه کسانى که ایمان به آخرت ندارند، در عذاب و گمراهى دورى هستند. ﴿۸﴾
أَفَلَمْ يَرَوْا إِلَى مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنْ نَشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ ﴿۹﴾
آیا پس نمى بینند آنچه در مقابلشان است و آنچه پشت سرشان از آسمان و زمین است؟ اگر ما بخواهیم آنها را در زمین فرو مى بریم یا بر سر آنها سنگهائى از آسمان مى اندازیم. قطعا در آن نشانه اى براى هر بنده توبه کننده اى خواهد بود. ﴿۹﴾
«قضیه ای از حضرت داود علیه السلام»
وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ ﴿۱۰﴾
و قطعا از ناحیه خودمان فضیلتى به «داود» عنایت کردیم. اى کوهها و اى پرندگان، با او همراه باشید و آهن را براى او نرم قرار دادیم. ﴿۱۰﴾
أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۱۱﴾
اینکه زره کاملى با بافت یکنواخت بساز و شایسته عمل کنید. قطعا من به آنچه مى کنید، بینایم. ﴿۱۱﴾
«قضیه ای از حضرت سلیمان علیه السلام»
وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَمَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ ﴿۱۲﴾
و به سلیمان باد را (عنایت کردیم). صبح به مدّت یک ماه و عصر به مدّت یک ماه او را مى برد و چشمه مس را براى او جارى کردیم و از اجنّه کسى که در مقابل او به اذن پروردگارش کار مى کرد و اگر کسى از آنها از فرمان ما سرپیچى مى نمود، به او از عذاب آتش سوزنده مى چشاندیم. ﴿۱۲﴾
يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ ﴿۱۳﴾
آنها هر چه سلیمان مى خواست، از محرابها و پیکرها و ظرفهاى بزرگ مانند حوض و دیگهاى ثابت براى او مى ساختند. اى آل داود، شکر بجا آورید. و کم اند از بندگان من که شاکر باشند. ﴿۱۳﴾
فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَى مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ ﴿۱۴﴾
پس وقتى که مرگ را بر او قطعى نمودیم، چیزى بر مرگ او جز جنبنده اى از زمین که عصاى او را مى خورد مردم را راهنمائى نکرد. وقتى که به زمین افتاد، براى اجنّه آشکار شد که اگر غیب را مى دانستند، در عذاب پست کننده اى باقى نمى ماندند. ﴿۱۴﴾
«قضیه قوم سبا»
لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ كُلُوا مِنْ رِزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ ﴿۱۵﴾
قطعا براى قوم سبا در محل زندگیشان نشانه اى بوده است، دو باغ از طرف راست و چپ. از روزى پروردگارتان بخورید و او را شکر کنید. شهرى پاک و پاکیزه و پروردگارى بخشنده. ﴿۱۵﴾
فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ ﴿۱۶﴾
پس آنها (از پروردگارشان) روى گرداندند و ما سیل ویران کننده اى را برایشان فرستادیم و بجاى دو باغشان، دو باغ دیگر با میوه هاى تلخ و درختان گز و کمى از درخت سدر مبدّل ساختیم. ﴿۱۶﴾
ذَلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ ﴿۱۷﴾
این جزاى ما به آنها به خاطر کفرانشان بود و آیا ما جز کفران کننده را مجازات مى کنیم؟ ﴿۱۷﴾
وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ ﴿۱۸﴾
و در میان آنها و قریه هائى که در آنها برکت دادیم، قریه هائى را که آشکار بودند قرار دادیم و سیر و سفر در میان آنها مقرّر نمودیم. شبها و روزها در این قریه ها با کمال امنیت مسافرت کنید. ﴿۱۸﴾
فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴿۱۹﴾
پس گفتند: پروردگار ما، بین مسافرتهاى ما دورى بینداز. و به خود ظلم کردند. پس ما آنها را افسانه هائى قرار دادیم و کاملاً آنها را درهم کوبیدیم. در آن نشانه هائى براى هر صبرکننده سپاسگزارى مى باشد. ﴿۱۹﴾
وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۲۰﴾
و قطعا شیطان گمان خود را درباره آنها درست تصوّر کرد. پس از او، همه، جز عدّه اى از مؤمنین تبعیت کردند. ﴿۲۰﴾
وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي شَكٍّ وَرَبُّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ ﴿۲۱﴾
و شیطان بر آنها تسلّطى نداشت، مگر براى اینکه ما بدانیم چه کسى ایمان به آخرت دارد از کسى که او نسبت به آخرت در شک است. و پروردگار تو نگهدار هر چیزى است. ﴿۲۱﴾
«مشرکین پشتیبانی ندارند»
قُلِ ادْعُوا الَّذِينَ زَعَمْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَمْلِكُونَ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ وَمَا لَهُمْ فِيهِمَا مِنْ شِرْكٍ وَمَا لَهُ مِنْهُمْ مِنْ ظَهِيرٍ ﴿۲۲﴾
بگو: کسانى را که غیر از خدا گمان کرده اید، بخوانید. آنها به وزن ذرّه اى در آسمانها و در زمین مالکیت ندارند و براى آنها در آسمانها و در زمین شرکتى نیست و براى او از آنها پشتیبانى نخواهد بود. ﴿۲۲﴾
«شفاعت بدون اذن خدا فایده ای ندارد»
وَلَا تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ إِلَّا لِمَنْ أَذِنَ لَهُ حَتَّى إِذَا فُزِّعَ عَنْ قُلُوبِهِمْ قَالُوا مَاذَا قَالَ رَبُّكُمْ قَالُوا الْحَقَّ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ ﴿۲۳﴾
و شفاعتى نزد پروردگار جز براى کسى که اذن داده است نفعى ندارد، حتّى وقتى که اضطراب از دلهاى آنها برطرف گردد. (به آنها) مى گویند: پروردگارتان چه فرموده؟ مى گویند: حقّ را فرموده و او بلندمرتبه بزرگى است. ﴿۲۳﴾
«هدایت مال ما است یا مال شما است؟»
قُلْ مَنْ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ وَإِنَّا أَوْ إِيَّاكُمْ لَعَلَى هُدًى أَوْ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ﴿۲۴﴾
بگو: چه کسى از آسمانها و زمین شما را روزى مى دهد؟ بگو: خدا و قطعا ما یا شما بر هدایت یا در گمراهى آشکارى هستیم. ﴿۲۴﴾
قُلْ لَا تُسْأَلُونَ عَمَّا أَجْرَمْنَا وَلَا نُسْأَلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۲۵﴾
بگو: شما از آنچه ما گناه کرده ایم، سؤال نمى شوید و ما هم از آنچه شما عمل کرده اید، سؤال نخواهیم شد. ﴿۲۵﴾
«خدا به حقّ داوری می کند»
قُلْ يَجْمَعُ بَيْنَنَا رَبُّنَا ثُمَّ يَفْتَحُ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَهُوَ الْفَتَّاحُ الْعَلِيمُ ﴿۲۶﴾
بگو: پروردگار ما، میان ما را جمع مى کند. سپس در بین ما حقّ را باز مى فرماید و او فتّاح دانائى است. ﴿۲۶﴾
قُلْ أَرُونِيَ الَّذِينَ أَلْحَقْتُمْ بِهِ شُرَكَاءَ كَلَّا بَلْ هُوَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۲۷﴾
بگو: آن کسانى را که به عنوان شریکهایى به خدا ملحق نموده اید، به من نشان دهید. هرگز، بلکه او خداى عزیز حکیمى است. ﴿۲۷﴾
«رسالت رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر همه مردم دنیا است»
وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۲۸﴾
و ما تو را جز براى همه مردم که بشارت دهنده و ترساننده باشى، نفرستادیم و لکن اکثر مردم نمى دانند. ﴿۲۸﴾
وَيَقُولُونَ مَتَى هَذَا الْوَعْدُ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴿۲۹﴾
و مى گویند: این وعده چه وقت انجام خواهد شد اگر راست مى گویید؟ ﴿۲۹﴾
قُلْ لَكُمْ مِيعَادُ يَوْمٍ لَا تَسْتَأْخِرُونَ عَنْهُ سَاعَةً وَلَا تَسْتَقْدِمُونَ ﴿۳۰﴾
بگو: براى شما وعده روزى است که یک ساعت از آن نه تأخیر مى کنید و نه جلو خواهید افتاد. ﴿۳۰﴾
«کفّار می گویند: ما به این قرآن ایمان نمی آوریم»
وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَنْ نُؤْمِنَ بِهَذَا الْقُرْآنِ وَلَا بِالَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَلَوْ تَرَى إِذِ الظَّالِمُونَ مَوْقُوفُونَ عِنْدَ رَبِّهِمْ يَرْجِعُ بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ الْقَوْلَ يَقُولُ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لَوْلَا أَنْتُمْ لَكُنَّا مُؤْمِنِينَ ﴿۳۱﴾
و کسانى که کافر شده اند، مى گویند که ما هرگز به این قرآن و به آنچه قبل از آن بوده، ایمان نخواهیم آورد و اگر ظالمین را ببینى که در نزد پروردگارشان نگه داشته شده اند و بعضى از آنها به بعض دیگر سخن را بر مى گردانند. کسانى که مستضعف اند، به کسانى که مستکبرند، مى گویند: اگر شما نبودید، ما از مؤمنین بودیم. ﴿۳۱﴾
قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا أَنَحْنُ صَدَدْنَاكُمْ عَنِ الْهُدَى بَعْدَ إِذْ جَاءَكُمْ بَلْ كُنْتُمْ مُجْرِمِينَ ﴿۳۲﴾
کسانى که مستکبرند، به کسانى که مستضعف اند، گفتند: آیا ما شما را بعد از اینکه هدایت به سوى شما آمد، از هدایت مانع شدیم؟ بلکه خودتان گناهکار بودید. ﴿۳۲﴾
وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَنْ نَكْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَنْدَادًا وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۳۳﴾
و کسانى که مستضعف اند. به کسانى که مستکبرند، گفتند: بلکه مکر شب و روز شما آن وقتى که ما را فرمان مى دادید که به خدا کافر شویم و براى او ضدّهایى قرار دهیم (ما را گمراه کرد). و وقتى که آنها عذاب را مى بینند، پشیمانى خود را مخفى مى کنند و ما غلها را بر گردنهاى کسانى که کافر شده اند، قرار مى دهیم. آیا جز به آنچه کرده اند، جزا داده مى شوند؟ ﴿۳۳﴾
«مرفّه ها غالبا کافر می شوند»
وَمَا أَرْسَلْنَا فِي قَرْيَةٍ مِنْ نَذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ كَافِرُونَ ﴿۳۴﴾
و ما در هیچ قریه اى رسول ترساننده اى نفرستادیم، مگر آنکه مرفّه هاى آن قریه گفتند: قطعا ما به آنچه شما براى آن فرستاده شده اید، کافریم. ﴿۳۴﴾
وَقَالُوا نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالًا وَأَوْلَادًا وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ ﴿۳۵﴾
و گفتند: ما اموال و اولادمان زیادتر است و ما به هیچ وجه از معذّبین نخواهیم بود. ﴿۳۵﴾
قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۳۶﴾
بگو: قطعا پروردگار من روزى کسى را که بخواهد، وسیع و کسى را که بخواهد، تنگ مى کند ولى بیشتر مردم نمى دانند. ﴿۳۶﴾
وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ بِالَّتِي تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنَا زُلْفَى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُولَئِكَ لَهُمْ جَزَاءُ الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِي الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ ﴿۳۷﴾
و اموال و اولاد شما چیزى نیست که شما را (آنچنان) نزد ما مقرّب سازد، مگر کسى که ایمان بیاورد و عمل صالح کند، پس آنها گروهى هستند که جزاى مضاعف به خاطر آنچه که عمل کرده اند، براى آنها خواهد بود و آنها در غرفه هاى (بهشت) در امان هستند. ﴿۳۷﴾
وَالَّذِينَ يَسْعَوْنَ فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَئِكَ فِي الْعَذَابِ مُحْضَرُونَ ﴿۳۸﴾
و کسانى که سعى مى کنند که نشانه هاى ما را از کار بیندازند، آنها براى عذاب حاضر مى شوند. ﴿۳۸﴾
«هر چه انفاق شود، خدا جبران می کند»
قُلْ إِنَّ رَبِّي يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ لَهُ وَمَا أَنْفَقْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَهُوَ يُخْلِفُهُ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ ﴿۳۹﴾
بگو: حتما پروردگار من براى کسى که بخواهد از بندگانش، روزى را وسیع مى کند و براى هر کس که بخواهد، (روزى را) تنگ مى نماید و آنچه را که شما از چیزى انفاق کنید، خدا عوضش را مى دهد و او بهترین روزى دهندگان است. ﴿۳۹﴾
«روز حشر همه مردم»
وَيَوْمَ يَحْشُرُهُمْ جَمِيعًا ثُمَّ يَقُولُ لِلْمَلَائِكَةِ أَهَؤُلَاءِ إِيَّاكُمْ كَانُوا يَعْبُدُونَ ﴿۴۰﴾
و روزى که همه مردم را محشور مى کند، سپس به ملائکه مى گوید: آیا اینها بودند که شما را مى پرستیدند؟ ﴿۴۰﴾
قَالُوا سُبْحَانَكَ أَنْتَ وَلِيُّنَا مِنْ دُونِهِمْ بَلْ كَانُوا يَعْبُدُونَ الْجِنَّ أَكْثَرُهُمْ بِهِمْ مُؤْمِنُونَ ﴿۴۱﴾
(ملائکه) مى گویند: تو پاکى، تو ولىّ ما هستى نه آنها، بلکه آنها جنّ را مى پرستیدند، بیشترشان به جنّها ایمان داشتند. ﴿۴۱﴾
فَالْيَوْمَ لَا يَمْلِكُ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ نَفْعًا وَلَا ضَرًّا وَنَقُولُ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّتِي كُنْتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ ﴿۴۲﴾
پس امروز بعضى تان براى بعضى مالک نفع و ضررى نیست و به کسانى که ظالمند، مى گوئیم: عذاب آتشى که شما آن را تکذیب مى کردید، بچشید. ﴿۴۲﴾
«کفّار قرآن را دروغ و سحر می پندارند»
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ قَالُوا مَا هَذَا إِلَّا رَجُلٌ يُرِيدُ أَنْ يَصُدَّكُمْ عَمَّا كَانَ يَعْبُدُ آبَاؤُكُمْ وَقَالُوا مَا هَذَا إِلَّا إِفْكٌ مُفْتَرًى وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِلْحَقِّ لَمَّا جَاءَهُمْ إِنْ هَذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ ﴿۴۳﴾
و زمانى که آیات روشن ما بر آنها تلاوت مى شود، مى گویند: این جز مردى که مى خواهد شما را از آنچه که پدرانتان عبادت مى کردند مانع گردد، چیزى نیست و مى گویند: این قرآن جز تهمتى که بسته است، چیزى نیست. و کسانى که کافر شده اند وقتى که حقّ به طرفشان آمد، مى گویند: این جز سحرى آشکار چیزى نیست. ﴿۴۳﴾
وَمَا آتَيْنَاهُمْ مِنْ كُتُبٍ يَدْرُسُونَهَا وَمَا أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ قَبْلَكَ مِنْ نَذِيرٍ ﴿۴۴﴾
و ما چیزى از کتابهائى که آن را درس بگیرند، به آنها نداده ایم و ما قبل از تو به سوى آنها ترساننده اى نفرستاده ایم. ﴿۴۴﴾
وَكَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَمَا بَلَغُوا مِعْشَارَ مَا آتَيْنَاهُمْ فَكَذَّبُوا رُسُلِي فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ ﴿۴۵﴾
و کسانى که قبل از آنها بودند، تکذیب کردند و حال آنکه اینها به یک دهم آنچه به آنها (اقوام قبلى) داده ایم، نمى رسند، پس آنها پیامبران مرا تکذیب کردند. پس چگونه بوده است کیفر من؟ ﴿۴۵﴾
«برای خدا قیام کنید»
قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا مَا بِصَاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلَّا نَذِيرٌ لَكُمْ بَيْنَ يَدَيْ عَذَابٍ شَدِيدٍ ﴿۴۶﴾
بگو: جز این نیست که من شما را به یک چیز موعظه مى کنم، اینکه براى خدا دو نفرى و یک نفرى قیام کنید. سپس تفکر کنید، اینکه با شما مصاحب بوده، هیچ گونه دیوانگى ندارد. او جز بیم دهنده براى شما در مقابل عذاب شدید (چیز دیگرى) نیست. ﴿۴۶﴾
«اجر زحمات پیغمبر صلی الله علیه و آله با خدا است»
قُلْ مَا سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ ﴿۴۷﴾
بگو: آنچه را که من از اجر از شما خواسته ام، پس آن به نفع خود شما است. اجر من جز بر عهده خدا نخواهد بود و او بر همه چیز شاهد است. ﴿۴۷﴾
قُلْ إِنَّ رَبِّي يَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَّامُ الْغُيُوبِ ﴿۴۸﴾
بگو: قطعا پروردگار من حقّ را (بر دل من) مى اندازد. بسیار به پنهانیها دانا است. ﴿۴۸﴾
«حقّ آمد»
قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَمَا يُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا يُعِيدُ ﴿۴۹﴾
بگو: حقّ آمده است و باطل آغازگر (چیزى) نبوده و نه تجدیدکننده چیزى است. ﴿۴۹﴾
قُلْ إِنْ ضَلَلْتُ فَإِنَّمَا أَضِلُّ عَلَى نَفْسِي وَإِنِ اهْتَدَيْتُ فَبِمَا يُوحِي إِلَيَّ رَبِّي إِنَّهُ سَمِيعٌ قَرِيبٌ ﴿۵۰﴾
بگو: اگر من گمراه باشم، پس جز این نیست که بر ضرر خودم گمراه مى شوم و اگر هدایت شوم، پس به خاطر وحى است که از طرف پروردگارم به من شده است. قطعا خدا شنواى نزدیکى است. ﴿۵۰﴾
«روز قیامت فراری در کار نیست»
وَلَوْ تَرَى إِذْ فَزِعُوا فَلَا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِنْ مَكَانٍ قَرِيبٍ ﴿۵۱﴾
و اگر وقتى را ببینى که فریادشان بلند است، امّا نمى توانند فرار کنند و از جاى نزدیکى آنها گرفته مى شوند. ﴿۵۱﴾
وَقَالُوا آمَنَّا بِهِ وَأَنَّى لَهُمُ التَّنَاوُشُ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ ﴿۵۲﴾
و مى گویند: به حقّ ایمان آوردیم. ولى چگونه مى توانند از راه دور به آن دسترسى پیدا کنند؟ ﴿۵۲﴾
وَقَدْ كَفَرُوا بِهِ مِنْ قَبْلُ وَيَقْذِفُونَ بِالْغَيْبِ مِنْ مَكَانٍ بَعِيدٍ ﴿۵۳﴾
و آنها قطعا از قبل به حقّ و حقیقت کافر شدند و از مکان دور نسبتهاى ناصحیحى غائبانه (به حقّ) مى دادند. ﴿۵۳﴾
وَحِيلَ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشْيَاعِهِمْ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا فِي شَكٍّ مُرِيبٍ ﴿۵۴﴾
و بین آنها و بین آنچه را که مى خواستند جدائى افتاد، همان گونه که با هم کیشان آنها از قبل عمل شد. قطعا آنها در شک فریب دهنده اى بودند. ﴿۵۴﴾
سوره مبارکه فاطر
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«قدرت ملائکه به سه بخش تقسیم می شود»
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِكَةِ رُسُلًا أُولِي أَجْنِحَةٍ مَثْنَى وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ يَزِيدُ فِي الْخَلْقِ مَا يَشَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۱﴾
تمام ستایشها مال خدائى است که خالق آسمانها و زمین است. ملائکه را رسولانى قرار داده که صاحب دو بال و سه بال و چهار بال اند. و هر چه خدا بخواهد، در خلقت زیاد مى کند. قطعا خدا بر هر چیزى قادر است. ﴿۱﴾
مَا يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلَا مُمْسِكَ لَهَا وَمَا يُمْسِكْ فَلَا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿۲﴾
هر چه را خدا براى مردم از رحمت خود بگشاید، کسى نمى تواند از آن جلوگیرى کند و هر چه را که جلوگیرى کند، کسى نمى تواند آن را بعدا آزاد کند. و او عزیز حکیمى است. ﴿۲﴾
«به یاد نعمتهای خدا باشید»
يَا أَيُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَيْرُ اللَّهِ يَرْزُقُكُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ ﴿۳﴾
اى مردم، نعمت خدا را براى خودتان به یاد بیاورید. آیا خالقى غیر از خدا که شما را روزى از آسمان و زمین بدهد هست؟ هیچ خدائى جز او نیست. پس چگونه (از خدا) جدا مى شوید. ﴿۳﴾
وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ﴿۴﴾
و اگر تو را تکذیب کردند، پس قطعا پیامبرانى که قبل از تو بودند، آنها را هم تکذیب نمودند. و به سوى خدا همه کارها بر مى گردد. ﴿۴﴾
«وعده خدا حقّ است»
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ ﴿۵﴾
اى مردم، قطعا وعده خدا حقّ است. پس شما را زندگى دنیا مغرور نکند و (شیطان) فریبنده شما را (به کرم خدا) مغرور ننماید. ﴿۵﴾
«شیطان دشمن شما است»
إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا يَدْعُو حِزْبَهُ لِيَكُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِيرِ ﴿۶﴾
قطعا شیطان دشمن شما است، پس او را به عنوان دشمن خود بگیرید. جز این نیست که او حزب خود را مى خواند براى اینکه آنها اهل آتش سوزنده باشند. ﴿۶﴾
برداشت از آیات ۶ – ۵
غرور
سالک الی اللّه باید بداند که وعده الهی حقّ است و زندگی حقیقی انسان بعد از مرگ است و زندگی دنیا او را مغرور نکند و شیطان او را به کرم خدا مغرور ننماید.
اَلَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ كَبِيرٌ ﴿۷﴾
کسانى که کافر شده اند، براى آنها عذاب شدیدى خواهد بود و کسانى که ایمان آورده اند و اعمال صالحه انجام داده اند، براى آنها بخشش و اجر بزرگى خواهد بود. ﴿۷﴾
«اشتباه مردم درباره اعمال خودشان»
أَفَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ فَرَآهُ حَسَنًا فَإِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ فَلَا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَيْهِمْ حَسَرَاتٍ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَصْنَعُونَ ﴿۸﴾
آیا کسى که عمل بدش براى او زینت داده شده، پس عمل خود را نیکو مى بیند؟ پس حتما خدا کسى را که بخواهد گمراه مى کند و کسى را که بخواهد هدایت مى کند، پس به خاطر حسرتهایت بر آنها جانت را از دست ندهى. حتما خدا به آنچه مى کنند، دانا است. ﴿۸﴾
برداشت از آیه ۸
اعمال بد
سالک الی اللّه باید کوشش کند که اعمال بدش در نظرش جلوه نکند و حسرت اعمال زشت خودش و دیگران را نبرد.
«تشکیل ابرها»
وَاللَّهُ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَسُقْنَاهُ إِلَى بَلَدٍ مَيِّتٍ فَأَحْيَيْنَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا كَذَلِكَ النُّشُورُ ﴿۹﴾
و خدا کسى است که بادها را فرستاد، پس بادها ابرها را حرکت مى دهند و به سوى شهرِ مرده اى ابرها را فرستادیم. پس بوسیله آن زمین را بعد از آنکه مرده بود، زنده اش نمودیم. نشر (در قیامت) همین طور خواهد بود. ﴿۹﴾
«همه عزّت مال خدا است»
مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا إِلَيْهِ يَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّيِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ يَرْفَعُهُ وَالَّذِينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَكْرُ أُولَئِكَ هُوَ يَبُورُ ﴿۱۰﴾
کسى که عزّت را مى خواهد، پس همه عزّت مال خدا است. به سوى او کلام پاکیزه بالا مى رود و عمل شایسته آن را بالا مى برد. و کسانى که نقشه هاى بدى مى کشند، براى آنها عذاب شدیدى است و مکر اینها از بین مى رود. ﴿۱۰﴾
برداشت از آیه ۱۰
عزّت
سالک الی اللّه اگر در دنیا و آخرت بخواهد عزّت داشته باشد، باید بداند که آن در دست خدا است و تنها عمل صالح است که او را بالا می برد و به کمال می رساند.
«خلقت بدن انسان»
وَاللَّهُ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ أَزْوَاجًا وَمَا تَحْمِلُ مِنْ أُنْثَى وَلَا تَضَعُ إِلَّا بِعِلْمِهِ وَمَا يُعَمَّرُ مِنْ مُعَمَّرٍ وَلَا يُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهِ إِلَّا فِي كِتَابٍ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ﴿۱۱﴾
و خدا شما را از خاک خلق کرد، سپس از نطفه، سپس شما را جفتهائى قرار داد. و هیچ ماده اى باردار نمى شود و هیچ وضع حملى واقع نمى گردد، مگر با علم خدا. و هیچ عمرکننده اى عمر زیاد نمى کند و هیچ کس از عمرش کم نمى شود، مگر در کتاب ثبت شده است. قطعا آن بر خدا آسان است. ﴿۱۱﴾
«دو دریا با هم مخلوط نمی شوند»
وَمَا يَسْتَوِي الْبَحْرَانِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَهَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَمِنْ كُلٍّ تَأْكُلُونَ لَحْمًا طَرِيًّا وَتَسْتَخْرِجُونَ حِلْيَةً تَلْبَسُونَهَا وَتَرَى الْفُلْكَ فِيهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۱۲﴾
و دو دریا با هم مساوى نیستند. این دریا شیرین و گوارا است و آشامیدنى اش خوشگوار و آن دریا شور و تلخ است و از همه (این دریاها) شما گوشت تازه اى مى خورید و وسائل زینت براى پوشیدنتان استخراج مى کنید و کشتیها را در آن مى بینى که دریا را مى شکافند تا از فضل خدا بهره بگیرید و شاید شما تشکر کنید. ﴿۱۲﴾
«ماه و خورشید حرکت می کنند»
يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ وَالَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ مَا يَمْلِكُونَ مِنْ قِطْمِيرٍ ﴿۱۳﴾
شب را در روز و روز را در شب داخل مى کند و خورشید و ماه را مسخّر کرده که هر یک تا وقت معینى حرکت مى کنند. این است خداى شما که پروردگار شما است، براى او مالکیت است. و کسانى را که غیر از خدا مى خوانید، به اندازه پوست هسته خرما مالکیت ندارند. ﴿۱۳﴾
«بیچارگی بتها»
إِنْ تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءَكُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ ﴿۱۴﴾
اگر شما آنها را بخوانید، صداى شما را نمى شنوند و اگر هم شنیده اند، به شما جواب نمى دهند و روز قیامت آنها شرک شما را منکر مى شوند. و هیچ کس مانند (خداىِ) دانا تو را با خبر نمى کند. ﴿۱۴﴾
«همه مردم فقرای درگاه خدا هستند»
يَا أَيُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَى اللَّهِ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ ﴿۱۵﴾
اى مردم، شما نیازمندان به درگاه خدا هستید و خدا او است که بى نیاز ستوده اى است. ﴿۱۵﴾
إِنْ يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ بِخَلْقٍ جَدِيدٍ ﴿۱۶﴾
اگر بخواهد، شما را از بین مى برد و خلق تازه اى بوجود مى آورد. ﴿۱۶﴾
برداشت از آیات ۱۶ – ۱۵
فقر
سالک الی اللّه باید بداند که سرتاپا نیازمند و محتاج پروردگار است و تنها او است که از همه کس و همه چیز بی نیاز است و اگر خدای تعالی بخواهد، همه را نابود می کند و مخلوق جدیدی روی کار می آورد.
وَمَا ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ بِعَزِيزٍ ﴿۱۷﴾
و آن بر خدا مشکل نیست. ﴿۱۷﴾
«گناه هیچ کس بر عهده دیگری نخواهد بود»
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَإِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ إِلَى حِمْلِهَا لَا يُحْمَلْ مِنْهُ شَيْءٌ وَلَوْ كَانَ ذَا قُرْبَى إِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَيْبِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَمَنْ تَزَكَّى فَإِنَّمَا يَتَزَكَّى لِنَفْسِهِ وَإِلَى اللَّهِ الْمَصِيرُ ﴿۱۸﴾
و گناهکارى گناه دیگرى را به عهده نمى گیرد. و اگر کسى بار سنگینِ دیگرى را براى حمل گناه خود بخواند، چیزى از آن را بر عهده نخواهد گرفت و اگر چه از نزدیکان او باشد. جز این نیست که تو کسانى را مى ترسانى که به پنهانى از پروردگارشان در خشیت اند و نماز را بر پا مى دارند. و کسى که تزکیه (نفس) کند، جز این نیست که به نفع خود تزکیه مى کند. و برگشت به سوى خدا است. ﴿۱۸﴾
برداشت از آیات ۱۸ – ۱۷
تزکیه نفس
سالک الی اللّه باید بداند که هیچ کس گناه دیگری را در نزد خدا به دوش نمی کشد ولو از نزدیکان و اقربای انسان باشد و اگر کسی مشغول به تزکیه نفس می شود، به نفع خودش تزکیه نفس کرده و خود را از مهالک نجات داده و رستگار گردیده است.
«کور و بینا یکسان نیستند»
وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ ﴿۱۹﴾
و کور و بینا با هم یکسان نیستند. ﴿۱۹﴾
وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ ﴿۲۰﴾
و نه تاریکیها و نور ﴿۲۰﴾
وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ ﴿۲۱﴾
و نه سایه و حرارت ﴿۲۱﴾
وَمَا يَسْتَوِي الْأَحْيَاءُ وَلَا الْأَمْوَاتُ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَنْ يَشَاءُ وَمَا أَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَنْ فِي الْقُبُورِ ﴿۲۲﴾
و زنده ها و مرده ها با هم مساوى نیستند. قطعا خدا به هر کسى بخواهد، مى شنواند ولى تو کسانى را که در قبرها هستند، نمى توانى بشنوانى. ﴿۲۲﴾
برداشت از آیات ۲۲ – ۱۹
بد و خوب با هم مساوی نیستند
سالک الی اللّه باید بداند همان گونه که کور با بینا و تاریکی با نور و سایه با آفتاب و زنده با مرده مساوی نیستند افراد غافل از خدا با سالکین الی اللّه مساوی نخواهند بود و کسانی که غافل اند اگر غفلت شان ادامه پیدا کند، منتهی به مرگ روحی شان خواهد شد که حتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هم نمی توند به آنها چیزی بشنواند.
«اوصاف رسول اکرم صلی الله علیه و آله»
إِنْ أَنْتَ إِلَّا نَذِيرٌ ﴿۲۳﴾
تو جز ترساننده ای نیستی. ﴿۲۳﴾
إِنَّا أَرْسَلْنَاكَ بِالْحَقِّ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَإِنْ مِنْ أُمَّةٍ إِلَّا خَلَا فِيهَا نَذِيرٌ ﴿۲۴﴾
حتما ما تو را به حقّ بشارت دهنده و ترساننده فرستادیم. و هیچ امّتى نیست، مگر آنکه در میان آنها ترساننده اى بوده است. ﴿۲۴﴾
وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْكِتَابِ الْمُنِيرِ ﴿۲۵﴾
و اگر تو را تکذیب کرده اند، پس قطعا کسانى که قبل از آنها هم بوده اند، تکذیب نموده اند. پیامبرانشان با دلائل و پندها و با کتاب روشنائى دهنده به نزد آنها آمدند. ﴿۲۵﴾
ثُمَّ أَخَذْتُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَكَيْفَ كَانَ نَكِيرِ ﴿۲۶﴾
سپس کافران را من اخذ کردم، پس مجازات من (نسبت به آنها) چگونه بوده است؟ ﴿۲۶﴾
«بوسیله باران میوه های رنگارنگ بیرون می آید»
أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَحُمْرٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِيبُ سُودٌ ﴿۲۷﴾
آیا ندیدى که خدا از آسمان آب را نازل فرمود، پس بوسیله آن آب، میوه هائى که رنگهاى مختلف داشت، بیرون آورد. و از کوهها رگه هائى سفید و سرخ با رنگهاى مختلف و سیاه پر رنگ آفریدیم؟ ﴿۲۷﴾
«جانداران رنگارنگ»
وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَابِّ وَالْأَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ كَذَلِكَ إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ غَفُورٌ ﴿۲۸﴾
و همچنین از مردم و جنبندگان و چهارپایان رنگهایشان مختلف مى باشد. جز این نیست که از میان بندگان خدا، علماء هستند که از خدا مى ترسند. قطعا خدا عزیز بخشنده اى است. ﴿۲۸﴾
«انفاق، تجارت پر منفعتی است»
إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ ﴿۲۹﴾
قطعا کسانى که کتاب خدا را تلاوت مى کنند و نماز را بر پا مى دارند و از آنچه به آنها روزى داده ایم، در پنهان و علنى انفاق مى کنند، اینها امید به تجارتى دارند که هرگز پایان پذیر نیست. ﴿۲۹﴾
لِيُوَفِّيَهُمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدَهُمْ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ غَفُورٌ شَكُورٌ ﴿۳۰﴾
تا اجرهایشان را کاملاً به آنها عنایت کند و براى آنها از فضل خودش زیادتر بدهد. حتما او بخشنده شکورى است. ﴿۳۰﴾
برداشت از آیات ۳۰ – ۲۸
اهمیت علم و دانش دینی
سالک الی اللّه باید بداند که علم و دانش دینی به قدری پر ارزش است که خدای تعالی کسانی را که تحصیل علوم دینی می کنند، اهل خشیت و عبادت دانسته و نام آنها در قرآن علماء گذاشته شده است. و کسانی که قرآن می خوانند و نماز را بر پا می دارند و از آن چه خدا به آنها انفاق کرده علنی و پنهانی انفاق می کنند، اینها تجارتی کرده اند که هرگز پایانی نخواهد داشت و خدای تعالی اجر آنها را کاملاً عنایت می کند و از آن چه وعده فرموده بیشتر هم به آنها خواهد داد.
«آنچه خدا وحی کرده حقّ است»
وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِيرٌ بَصِيرٌ ﴿۳۱﴾
و آنچه ما به تو از کتاب وحى کردیم، همان حقّ است و تصدیق کننده آنچه قبل از خود بوده، مى باشد. قطعا خدا به بندگانش آگاه بینائى است. ﴿۳۱﴾
«فضیلت بزرگ اهل البیت علیهم السلام»
ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ ﴿۳۲﴾
سپس ما کتاب را به ارث به کسانى که از میان بندگانمان اختیارشان کردیم، دادیم. پس جمعى از این اختیارشدگان کسانى هستند که ظلم کننده به خود مى باشند و بعضى از آنها میانه رو هستند و بعضى از آنها بر جمیع خوبیها به اذن خدا پیشى گرفته اند. این همان فضیلت بزرگ است. ﴿۳۲﴾
جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا يُحَلَّوْنَ فِيهَا مِنْ أَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَلُؤْلُؤًا وَلِبَاسُهُمْ فِيهَا حَرِيرٌ ﴿۳۳﴾
بهشتهاى جاویدانى که داخل آنها مى شوند و در آن بهشت ها به دستبندهائى از طلا و مروارید زینت مى گردند و لباسشان در آن بهشتها حریر است. ﴿۳۳﴾
وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَكُورٌ ﴿۳۴﴾
و آنها مى گویند: حمد مال خدائى است که حزن را از ما برد. حتما پروردگار ما آمرزنده شکورى (حق شناس) است. ﴿۳۴﴾
اَلَّذِي أَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهِ لَا يَمَسُّنَا فِيهَا نَصَبٌ وَلَا يَمَسُّنَا فِيهَا لُغُوبٌ ﴿۳۵﴾
آن خدائى که از فضل خود ما را در خانه دائمى واردمان کرد که در این خانه نه رنجى و نه سستى و ضعفى به ما مى رسد. ﴿۳۵﴾
«جزای کافران»
وَالَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ نَارُ جَهَنَّمَ لَا يُقْضَى عَلَيْهِمْ فَيَمُوتُوا وَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِنْ عَذَابِهَا كَذَلِكَ نَجْزِي كُلَّ كَفُورٍ ﴿۳۶﴾
و براى کسانى که کافر شدند، آتش جهنّم خواهد بود. هرگز درباره آنها اجازه داده نمى شود که بمیرند و عذاب جهنّم از آنها تخفیف داده نمى شود. این چنین ما هر کفران کننده اى را جزا مى دهیم. ﴿۳۶﴾
وَهُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَاءَكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ ﴿۳۷﴾
و آنها در جهنّم فریاد مى کنند که پروردگار ما، ما را از جهنّم بیرون بیاور تا عمل صالح کنیم، غیر از آنچه که قبلاً عمل کرده بودیم. آیا ما شما را به اندازه کسى که متذکر شود، عمر ندادیم (که در آن متذکر شوید و حال آنکه) ترساننده نزد شما آمد؟ حالا بچشید، براى ظالمین یاورى نخواهد بود. ﴿۳۷﴾
إِنَّ اللَّهَ عَالِمُ غَيْبِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿۳۸﴾
قطعا خدا پنهانى آسمانها و زمین را مى داند. و حتما به درون دلها آگاه است. ﴿۳۸﴾
«خدا شما را در روی زمین خلیفه قرار داد»
هُوَ الَّذِي جَعَلَكُمْ خَلَائِفَ فِي الْأَرْضِ فَمَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَلَا يَزِيدُ الْكَافِرِينَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ إِلَّا مَقْتًا وَلَا يَزِيدُ الْكَافِرِينَ كُفْرُهُمْ إِلَّا خَسَارًا ﴿۳۹﴾
آن خدا کسى است که شما را خلیفه هائى در زمین قرار داد، پس کسى که کافر شود، کفرش به ضرر خودش خواهد بود و کفر کافرین، جز غضب خدا چیزى را براى آنها در نزد پروردگارشان زیاد نمى کند و کفر کافرین چیزى را مگر ضرر و خسران نمى افزاید. ﴿۳۹﴾
«بتها چه چیز را در روی زمین خلق کرده اند؟»
قُلْ أَرَأَيْتُمْ شُرَكَاءَكُمُ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَرُونِي مَاذَا خَلَقُوا مِنَ الْأَرْضِ أَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمَاوَاتِ أَمْ آتَيْنَاهُمْ كِتَابًا فَهُمْ عَلَى بَيِّنَتٍ مِنْهُ بَلْ إِنْ يَعِدُ الظَّالِمُونَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا إِلَّا غُرُورًا ﴿۴۰﴾
بگو: آیا دیدید بتهایتان را، آنهائى را که غیر از خدا مى خوانید؟ به من نشان بدهید چه چیز را از زمین خلق کرده اند؟ یا براى آنها شرکتى در آسمانها است، یا به آنها کتابى داده ایم؟ پس آنها چه دلیلى براى شرکت خود دارند؟ بلکه ظالمین بعضیشان به بعضى جز فریب وعده اى نمى دهند. ﴿۴۰﴾
«خدا آسمان و زمین را نگه داشته است»
إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا وَلَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَكَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا ﴿۴۱﴾
خدا آسمانها و زمین را از اینکه زائل شوند، قطعا نگه مى دارد و اگر آنها زائل شدند، احدى بعد از خدا نمى تواند آنها را نگه دارد. حتما خدا بردبار بخشنده اى است. ﴿۴۱﴾
«انسان بر تعهّداتش باقی نمی ماند»
وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِنْ جَاءَهُمْ نَذِيرٌ لَيَكُونُنَّ أَهْدَى مِنْ إِحْدَى الْأُمَمِ فَلَمَّا جَاءَهُمْ نَذِيرٌ مَا زَادَهُمْ إِلَّا نُفُورًا ﴿۴۲﴾
و با سوگند مؤکدشان به خدا قسم مى خورند که اگر ترساننده اى نزد آنها بیاید، آنها یکى از هدایت یافته ترین امّتها خواهند بود و زمانى که انذارکننده اى نزد آنها آمد، جز ابراز نفرت چیزى بر آنها زیاد نکرد. ﴿۴۲﴾
اِسْتِكْبَارًا فِي الْأَرْضِ وَمَكْرَ السَّيِّئِ وَلَا يَحِيقُ الْمَكْرُ السَّيِّئُ إِلَّا بِأَهْلِهِ فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا سُنَّتَ الْأَوَّلِينَ فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَبْدِيلًا وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللَّهِ تَحْوِيلًا ﴿۴۳﴾
(اینها) به خاطر تکبّرشان در زمین و مکر بدشان بود و مکر بد بر نمى گردد مگر به اهلش. پس آیا آنها جز سنّت قبلى ها را انتظار دارند؟ پس هرگز براى سنّت الهى تبدیلى نمى یابى و هرگز براى سنّت خدا تغییرى نخواهى یافت. ﴿۴۳﴾
«سیر و سفر برای عبرت»
أَوَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَكَانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعْجِزَهُ مِنْ شَيْءٍ فِي السَّمَاوَاتِ وَلَا فِي الْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ عَلِيمًا قَدِيرًا ﴿۴۴﴾
آیا (چرا) در زمین سیر نمى کنند تا ببینند عاقبت کسانى که قبل از آنها بوده اند، چگونه است؟ و حال آنکه آنها قوّتشان از اینها بیشتر بود. و این چنین نبوده است که خدا ناتوان در مقابل چیزى در آسمانها و یا در زمین باشد. قطعا خدا عالم قادرى بوده است. ﴿۴۴﴾
«خدا به مردم سخت گیری نمی کند»
وَلَوْ يُؤَاخِذُ اللَّهُ النَّاسَ بِمَا كَسَبُوا مَا تَرَكَ عَلَى ظَهْرِهَا مِنْ دَابَّةٍ وَلَكِنْ يُؤَخِّرُهُمْ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِعِبَادِهِ بَصِيرًا ﴿۴۵﴾
و اگر خدا مردم را به آنچه به دست مى آورند مؤاخذه کند، به روى زمین جنبنده اى را باقى نمى گذارد. ولى تا وقت معینى آنها را به تأخیر مى اندازد. پس زمانى که وقت آنها رسید، پس حتما خدا به بندگانش بینا است. ﴿۴۵﴾
برداشت از آیات ۴۵ – ۴۴
امتحان
سالک الی اللّه باید برای عبرت گرفتن در روی زمین سیر و سفر کند و عاقبت کسانی که قبلاً بوده و قدرت و قوّتشان بیشتر از اینها بوده است را ببیند و عبرت بگیرد و بداند که خدای تعالی قادر است نگذارد در روی زمین کسی زنده بماند ولی بخاطر امتحانی که از آنها باید بگیرد، به آنها مهلت می دهد.
سوره مبارکه یس
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
«پیغمبر صلی الله علیه و آله در راه راست است»
یس ﴿۱﴾
یس (محمّد) ﴿۱﴾
وَالْقُرْآنِ الْحَكِيمِ ﴿۲﴾
قسم به قرآنِ پر از حکمت ﴿۲﴾
إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿۳﴾
قطعا تو از پیامبرانی ﴿۳﴾
عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ ﴿۴﴾
در راه راستی ﴿۴﴾
تَنْزِيلَ الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ ﴿۵﴾
از سوی خدای عزیز مهربان قرآن نازل شده است. ﴿۵﴾
لِتُنْذِرَ قَوْمًا مَا أُنْذِرَ آبَاؤُهُمْ فَهُمْ غَافِلُونَ ﴿۶﴾
براى آنکه بترسانى قومى را همان طور که پدرانشان ترسانده شدند. پس آنها غافلند (از انذارها). ﴿۶﴾
«صفات غافلین»
لَقَدْ حَقَّ الْقَوْلُ عَلَى أَكْثَرِهِمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۷﴾
قطعا فرمان درباره اکثر آنها تحقّق یافته و آنها ایمان نمى آورند. ﴿۷﴾
إِنَّا جَعَلْنَا فِي أَعْنَاقِهِمْ أَغْلَالًا فَهِيَ إِلَى الْأَذْقَانِ فَهُمْ مُقْمَحُونَ ﴿۸﴾
ما در گردنهاى آنها غلهائى قرار دادیم که آن غلها تا به چانه هاى آنها رسیده پس سر آنها به بالا نگه داشته شده است. ﴿۸﴾
وَجَعَلْنَا مِنْ بَيْنِ أَيْدِيهِمْ سَدًّا وَمِنْ خَلْفِهِمْ سَدًّا فَأَغْشَيْنَاهُمْ فَهُمْ لَا يُبْصِرُونَ ﴿۹﴾
و از پیش روى آنها و از پشت سر آنها سدّى قرار داده ایم. پس دیده آنان را پوشانده ایم که آنها نمى بینند. ﴿۹﴾
وَسَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَأَنْذَرْتَهُمْ أَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۱۰﴾
و یکسان است براى آنها که بترسانى آنها را یا نترسانى، (آنها) ایمان نمى آورند. ﴿۱۰﴾
إِنَّمَا تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَنَ بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ ﴿۱۱﴾
جز این نیست که تو مى ترسانى کسى را که از ذکر (قرآن) تبعیت کند و از خداى رحمان در پنهانى بترسد، پس او را به مغفرت و اجر خوبى بشارت بده. ﴿۱۱﴾
«علم هر چیزی در قلب امام مبین ثبت شده است»
إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أَحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ ﴿۱۲﴾
حتما ما مرده ها را زنده مى کنیم و آنچه را که جلو فرستاده اند و آثار آنها را ثبت مى نماییم و (علم) هر چیزى را در امامى مبین احصاء کرده ایم. ﴿۱۲﴾
«قصّه فرستادگان حضرت عیسی علیه السلام به انطاکیه»
وَاضْرِبْ لَهُمْ مَثَلًا أَصْحَابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ ﴿۱۳﴾
و براى آنها مَثَل اصحاب قریه را بزن، آن زمانى که فرستادگان به طرف آنها آمدند. ﴿۱۳﴾
إِذْ أَرْسَلْنَا إِلَيْهِمُ اثْنَيْنِ فَكَذَّبُوهُمَا فَعَزَّزْنَا بِثَالِثٍ فَقَالُوا إِنَّا إِلَيْكُمْ مُرْسَلُونَ ﴿۱۴﴾
زمانى که ما به سوى آنها دو نفر را فرستادیم، پس آنها را تکذیب کردند و ما آنها را به سوّمى یارى کردیم (عزیز نمودیم)، پس آنها گفتند که ما حتما به سوى شما فرستادگانى هستیم. ﴿۱۴﴾
قَالُوا مَا أَنْتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا وَمَا أَنْزَلَ الرَّحْمَنُ مِنْ شَيْءٍ إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا تَكْذِبُونَ ﴿۱۵﴾
مردم آن قریه گفتند: شما جز بشرى مثل ما نیستید و خداى بخشنده چیزى نازل نکرده. شما جز دروغگو چیزى نیستید. ﴿۱۵﴾
قَالُوا رَبُّنَا يَعْلَمُ إِنَّا إِلَيْكُمْ لَمُرْسَلُونَ ﴿۱۶﴾
گفتند: پروردگار ما مى داند که ما قطعا به سوى شما فرستاده شده ایم. ﴿۱۶﴾
وَمَا عَلَيْنَا إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ ﴿۱۷﴾
و بر ما جز ابلاغ صریح چیزی نیست. ﴿۱۷﴾
قَالُوا إِنَّا تَطَيَّرْنَا بِكُمْ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهُوا لَنَرْجُمَنَّكُمْ وَلَيَمَسَّنَّكُمْ مِنَّا عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿۱۸﴾
گفتند: ما به شما فال بد زده ایم که اگر بس نکنید، حتماً شما را سنگسار مى کنیم و از طرف ما عذاب دردناکى به شما مى رسد. ﴿۱۸﴾
قَالُوا طَائِرُكُمْ مَعَكُمْ أَئِنْ ذُكِّرْتُمْ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ مُسْرِفُونَ ﴿۱۹﴾
گفتند: فال بد شما با شما است، اگر شما بفهمید و متذکر شوید؟ آیا شما متذکر مى شوید؟ بلکه شما قوم اسرافکارى هستید. ﴿۱۹﴾
«گفتار حبیب نجّار»
وَجَاءَ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ رَجُلٌ يَسْعَى قَالَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُوا الْمُرْسَلِينَ ﴿۲۰﴾
و مردى از دورترین نقطه شهر با شتاب آمد، گفت: اى قومِ من، از پیامبران پیروى کنید. ﴿۲۰﴾
اِتَّبِعُوا مَنْ لَا يَسْأَلُكُمْ أَجْرًا وَهُمْ مُهْتَدُونَ ﴿۲۱﴾
پیروى کنید از کسانى که از شما اجرى نمى خواهند و آنها هدایت شدگانند. ﴿۲۱﴾
برداشت از آیات ۲۱ – ۱۳
قضیه اصحاب قریه
سالک الی اللّه باید از قضیه ای که در اول سوره یس خدای تعالی مثل زده است، مطالب زیر را تعلیم بگیرد،
۱ – آن که راه تبلیغات دینی را به طور صحیح یاد بگیرد و اشتباه نکند.
۲ – با سیاست خاصی طوری موعظه کند که دیگران را عزیز کرده و ضمنا سخنان خودش را به مردم بفهماند.
۳ – به تبلیغ دین اکتفا کند و به سخنان بیهوده گویان توجه نکند.
۴ – از تهدید دیگران اگر خدا پشتیبان او است نترسد.
۵ – از اسراف کنندگان نباشد.
۶ – به کمک دین و رسالت پیامبران علیهم السلام برخیزد.
۷ – انصاف داشته باشد و حرف حق را به خصوص از کسانی که اجر و مزدی از او طلب نمی کنند، بپذیرد؟
وَمَا لِيَ لَا أَعْبُدُ الَّذِي فَطَرَنِي وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿۲۲﴾
و مرا چه شده که عبادت نکنم کسى را که خلقم کرده و به سوى او برمى گردید. ﴿۲۲﴾
أَأَتَّخِذُ مِنْ دُونِهِ آلِهَةً إِنْ يُرِدْنِ الرَّحْمَنُ بِضُرٍّ لَا تُغْنِ عَنِّي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا وَلَا يُنْقِذُونِ ﴿۲۳﴾
آیا غیر از او خدایانى را (براى عبادت) بگیرم؟ که اگر خداى رحمان ضررى را براى من بخواهد، شفاعت آنها، از چیزى مرا بى نیاز نکرده و مرا نجات نخواهد داد. ﴿۲۳﴾
إِنِّي إِذًا لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ﴿۲۴﴾
که قطعا من در آن وقت در گمراهی آشکاری هستم. ﴿۲۴﴾
إِنِّي آمَنْتُ بِرَبِّكُمْ فَاسْمَعُونِ ﴿۲۵﴾
من حتما ایمان به پروردگار شما آوردم، پس ﴿سخن﴾ مرا بشنوید. ﴿۲۵﴾
قِيلَ ادْخُلِ الْجَنَّةَ قَالَ يَا لَيْتَ قَوْمِي يَعْلَمُونَ ﴿۲۶﴾
گفته شد که داخل بهشت شو. گفت: ای کاش قوم من می دانستند. ﴿۲۶﴾
بِمَا غَفَرَ لِي رَبِّي وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُكْرَمِينَ ﴿۲۷﴾
که پروردگارم مرا بخشید و مرا از گرامی شدگان قرار داد. ﴿۲۷﴾
