بایگانی ماه اکتبر, 2016

عالم ذر و عالم ارواح ۱۲ رمضان ۱۴۱۵ قمری

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الانبياء و المرسلين سيدنا و نبينا ابی القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا الحجة بن الحسن رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ أَلْهاكُمُ التَّكاثُر * حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ * كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ»[1]

انسان در دنيا خواهي نخواهي بعد از آنكه از عالم ارواح كه عالم بسيار پاك و پاكيزه‌اي بوده است و خداي تعالي همه بشر را با پاكي خلق كرده است و تعليمات لازم را به او داده است و حتي حقايق قرآن را به انسان تعليم فرموده است. منظور من از حقايق قرآن يا از خود قرآن اين نيست كه در عالم ارواح به ما مثلاً حكايت حضرت يوسف و يا قصه حضرت آدم را تعليم داده باشند، منظور من حقايق قرآن است. يك كتاب مثلاً –اين را يك قدري توضيح بدهم تا براي دوستان روشن بشود، چون بعضي‌ها سؤالاتي در اين زمينه كرده بودند- گاهي انسان يك كتابي مي‌نويسد، يك فصل كه شايد ده صفحه باشد براي توضيح يك مطلب قصه نقل مي‌كند، حكايت نقل مي‌كند، آيه قرآن بيان مي‌كند، روايت نقل مي‌كند، اين براي اين است كه مثلاً بفهماند تقوا چيز خوبي است، يك كلمه است اما توضيحات در اطراف آن براي اين جهت است. اگر اين‌جا بگويند كه حقيقت اين ده صفحه يك كلمه است و آن اينكه تقوا براي انسان لازم است درست است. من هم كه مي‌گويم در عالم ارواح حقايق قرآن را به ما تعليم دادند، آنچه كه هدف بوده است از مثلاً قصه حضرت موسي، قصه حضرت يوسف، چون خداي تعالي در قرآن مَثَل‌هاي زيادي زده است براي اينكه حقيقت را به ما بفهماند. «إِنَّ هذَا الْقُرْآنَ يَهْدي لِلَّتي‏ هِيَ أَقْوَمُ»[2] اين قرآن هدايت است براي كساني كه باقوام‌تر، باثبات‌تر، قوي‌تر و محكم‌تر و بااستقامت بيشتري باشند، يا مثلاً در آيه ديگر مي‌فرمايد: ما در اين قرآن از هر مثلي براي شما مي‌زنيم تا هدايت بشويد. مثال‌هاي زيادي خدا در قرآن زده است، يا مي‌فرمايد: «لَقَدْ كانَ في‏ قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِأُولِي الْأَلْبابِ»[3] در قصه‌هاي قرآن، قصه‌هاي انبياء، براي اعتبار و براي عبرت گرفتن و براي پند گرفتن صاحبان عقل است. آن‌هايي كه مغز دارند، لُب دارند، آن‌ها از اين مثال‌ها و از اين قصص عبرت مي‌گيرند. پس بنابراين اگر ما گفتيم در عالم ارواح همه حقايق قرآن به انسان تعليم داده شده است و در آن مكتب پرفيض خاندان عصمت و طهارت (عليهم الصلاة و السلام) همه چيز را به ما تعليم دادند، منظور اين نيست كه قصه حضرت يوسف را از اول تا به آخر آن گفته باشند يا قضيه بني‌إسرائيل و مثلاً گاو بني‌إسرائيل و اين‌ها را به ما ياد داده باشند، نه، آن لُب مطلب را، آن حقايق را در عالم ارواح به ما تعليم دادند و ما را ساختند، ما را پرمحتوا كردند و از همين جهت روح ما يك روح خدايي شد كه وقتي در بدن دميده مي‌شود خداي تعالي مي‌فرمايد: «وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحي‏»[4] از روح خود من، روح الهي، از آن در انسان دميدم. پس وقتي كه آن روح آمده است در اين بدن، در اثر بعضي از عوامل كه در بين بوده است، اين روح آلودگي پيدا كرده است، روح انسان آلوده شده است. مهمترين آلودگي كه در اين عالم، در عالم دنيا، چه در عالم ذر باشد و چه در عالم دنيا باشد، انسان به آن مبتلا مي‌شود محبت دنيا است، محبت به مال،‌ محبت به اولاد، محبت به قدرت، محبت به رياست، جاه‌طلبي و امثال اين‌ها، محبت‌هاي مختلف كه ارتباطي با محبت به خدا ندارد. انسان آلودگي پيدا مي‌كند، وابستگي پيدا مي‌كند، انسان در اثر محبت به مال، وابسته به مال مي‌شود. در اثر محبت به جاه و مقام، وابسته به جاه و مقام مي‌شود. مثلاً‌ انسان وقتي كه محبت دنيا را داشت و وابسته به دنيا شد ديگر مدام به فكر تكاثر است، يعني زياد كردن مال، چون مال را دوست دارد، دنيا را دوست دارد، مدام به فكر تكاثر است. اگر موفق شد كه در همان تكاثر الهاء مي‌كند، مبهوت مي‌شود و گيج مي‌شود و در همان حال مي‌ماند «حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ» تا وقتي كه انسان قبر را ببيند. بنابراين اين محبت را بايد كم كرد،‌ محبت به رياست، مي‌خواهم در همه مردم سر باشم، رئيس از رأس گرفته مي‌شود، مي‌خواهم سر باشم، همه اطاعت من را بكنند، همه فرمان‌بردار من باشند، من به منزله مغز باشم و بقيه به منزله اعضاء باشند، آن هم نه با جهت، گاهي رياست الهي است، خدا اين‌طور قرار داده است. گاهي پاشنه پاي انسان دوست دارد سر باشد، نمي‌شود. گاهي سر او سر شده است و فرمانده شده است، مثل اميرالمؤمنين علي بن ابيطالب (عليه الصلاة و السلام) قلب عالم امكان. آن‌وقت‌ها فكر مي‌كردند كه قلب است كه فرمانده كل است و علوم در آن هست، اما حالا كه مي‌فهمند مغز است بايد بگوييم مغز عالم امكان،‌ حقيقت عالم امكان، فرمانده كل قواي الهي، اين علي بن ابيطالب (عليه الصلاة‌ و السلام) هست،‌ هرچه هم علي را نديده بگيرند باز او رأس است، رياست براي او است، اما اگر انسان لايق رياست نباشد، نه ارزش تقوايي دارد، نه ارزش علمي، بلكه مثل خلفاي خودساخته…، خلفاي صدر اسلام خودساخته بودند، خود آن‌ها خود را ساخته بودند، اين‌ها به هيچ وجه لياقت نداشتند ولي در عين حال مي‌خواستند كار مغز را بكنند و نمي‌توانستند از عهده بربيايند. نه تقواي آن را داشتند و نه علم آن را. اين‌جا روايات عجيبي دارد، كسي كه چنين فكري داشته باشد ولي اسباب بزرگي را فراهم نكرده باشد. انسان بزرگ نمي‌شود مگر آنكه اسباب بزرگي را فراهم كرده باشد. اسباب بزرگي را فراهم نكرده است و در عين حال مي‌خواهد بزرگ باشد، اين‌جا امام صادق (عليه الصلاة‌ و السلام) مي‌فرمايد: «مَلْعُونٌ مَنْ تَرَأَّسَ»[5] ملعون است كسي كه طلب رياست مي‌كند، طلب رأس بودن بكند. «مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا» ملعون است كسي كه همت آن را داشته باشد. عرض كردم پاشنه پا هيچ ‌وقت مغز نمي‌شود،‌ حالا اين اگر مستقل بود، مي‌خواست خود را مغز معرفي كند اين ارزش ندارد، ملعون…، ملعون يعني دور از رحمت خدا است، هيچ وقت خداي تعالي به او كمك نمي‌كند. تو خود را مي‌شناسي كه مديريت يك تشكيلات را نداري، اين‌قدر زد و بند نكن كه مثلاً فرض كنيد استاندار يك استاني بشوي. مي‌داني مديريت نداري، مي‌داني كه نمي‌تواني از عهده يك شهر بربيايي، اين‌قدر فعاليت نكن كه مثلاً شهردار بشوي، و اگر براي اين فعاليت كرد، اگر لياقت نداشت و فعاليت كرد روايت مي‌گويد: «مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا» حتي «مَلْعُونٌ» ملعون است كسي كه خود را وعده بدهد كه مثلاً فرض كنيد حالا ما مي‌رويم در بين مردم و يك مقداري مردم را نمك‌گير مي‌كنيم…، يكي از دوستان مي‌گفت: در فلان شهر يك آقايي آن‌جا آمد،‌ آشپزخانه‌اي برقرار كرد و مردم را ماه رمضان مرتب افطار مي‌داد و پولي خرج كرد و چندين ميليون تومان خرج كرد، ما خيلي تعجب كرديم كه اين چرا اين‌قدر محبت به ما پيدا كرده است، اين فرشته خوشبختي  كيست؟ مي‌گويد: موقع انتخابات شد ديديم كه اعلاميه صادر شد كه ما را انتخاب كنيد. حالا چطور آدمي است،‌ نه سواد دارد، نه لياقت دارد، بعد هم مردم او را انتخاب نكردند…، مردم اين زمان غير از مردم زمان‌هاي سابق هستند. يك وقتي در گناباد بوديم، به يكي از اين دهاتي‌هاي آن حدود گفتيم: تو چرا رفتي درويش شدي، اين‌طور سبيل و اين‌ها؟ گفت: مي‌داني چقدر درآمد دارد؟‌ گفتيم: نه. گفت: من هفته‌اي يك آبگوشت، ‌يك آبگوشت مي‌روم آن‌جا مي‌خورم. آن‌وقت او مي‌گفت: اين يك تومان قيمت دارد. در ماه مي‌شود چهار تومان، در سال مي‌شود مثلاً ۲۴ تومان، حساب كرده بود كه آبگوشت…، بعضي‌ها اين‌طوري هستند، آبگوشتي هستند. روز عاشورا براي كربلا، بعضي‌ها يك دانه خرما مي‌گرفتند مي‌آمدند. مردم زمان ما اين‌طور نيستند. آقا ايشان وكيل نشد و بعد معلوم شد بيچاره هرچه خانه، زندگي، حتي فرش خانه، همه را فروخته است و آمده در اين شهر خرج كرده است. اين مردم نمك‌نشناس هم اين را وكيل نكردند. «مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا» كسي كه اين همت‌ها را بكند، خدا از رحمت خود او را دور مي‌كند. انساني كه مي‌خواهد وكيل يك جمعي بشود بايد لااقل بر آن‌ها يك افضليتي داشته باشد، ‌يك كمالاتي داشته باشد كه بر آن‌ها بتواند رأس باشد، رأس آن‌ها باشد. شما ببينيد سر نسبت به بدن چقدر فرق مي‌كند، تمام فرماندهي مربوط به سر است، چشم در سر است، گوش در سر است، شامّه در سر است، ذائقه در سر است، اگر آن رگ نخاع خدايي نكرده قطع بشود تمام بدن از كار مي‌افتد، زنده هست ولي فقط يك سر خود را مي‌تواند تكان بدهد، بقيه بدن را نمي‌تواند تكان بدهد، چون از تحت فرماندهي او خارج مي‌شود. رأس بايد اين لياقت را داشته باشد، اين مغزي كه مي‌خواهد مغز جامعه باشد،‌ مي‌خواهد در رأس جامعه قرار بگيرد، مي‌خواهد مرجع تقليد مردم بشود، مي‌خواهد رئيس يك اداره، فرمانده يك نيرو بشود،‌ اين شخص بايد لياقت آن را هم داشته باشد وإلّا خود تو كه مي‌داني لياقت آن را نداري چرا اين‌قدر فعاليت مي‌كني. من به همان شخص اتفاقاً -همان كسي كه الآن منظور من بود كه وكيل نشد- بعد گفتم، گفت: همين كه به من بگويند كانديد وكالت هم بوده است كافي است. بعضي‌ها اين‌طور هستند، بگويند كانديد وكالت بوده است براي اين‌ها كافي است. اين را من مي‌شناختم نه سواد داشت، نه علم داشت، نه واقعاً فكر داشت، هيچ، هيچ. اگر كسي محبت دنيا نداشته باشد از اين چيزها دور است، بلكه وقتي كه سر بود ناعلاج فرماندهي را به عهده مي‌گيرد، يعني مجبور است فرمانده بشود. درباره مرحوم آسيد ابوالحسن اصفهاني كه قبل از مرحوم آيت الله بروجردي مرجع تقليد بودند،‌ ايشان تا چند روز قبل از مرجعيت خود حتي خانه نداشت، در مسجد كوفه زندگي مي‌كرد. علما هم زياد با او موافق نبودند، بلكه بعضيها مخالف بودند. يكي از علماي بزرگ كه من اواخر در قم ايشان را ديده بودم، ايشان مي‌گفت: من با اين آقا مخالف بودم –حالا نمي‌خواهم اسم ايشان را ببرم وإلّا فكر مي‌كنم در بعضي از كتاب‌ها حتي قضيه ايشان را نقل كردند و اسم ايشان را بردند- من با آسيد ابوالحسن اصفهاني مخالف بودم و ايشان داشت كم‌كم مرجع مي‌شد. معلوم بود يك دستي در كار است، مي‌گفت: من دست امام زمان را نمي‌ديدم، اما خيال مي‌كردم يك دست‌هاي ديگري در كار است. آن‌وقت‌ها يا بايد دست انگليس در كار باشد يا بايد دست ساواك در كار باشد يا دست امام زمان. خود او مي‌گفت: امام زمان را اصلاً نمي‌شناختم و فكر هم نمي‌كردم. يك روز در رواق علي بن ابيطالب (عليه الصلاة‌ و السلام) نشسته بودم مشغول عبادت بودم يك دفعه يك حالي به من دست داد، ديدم كنار مسجد كوفه سر ده كيلومتري هستم. امام زمان (عليه الصلاة و السلام) هم چند قدمي من دارد مي‌رود، من پشت سر او رفتم. هر چه من تند مي‌روم همان ده قدم فاصله دارد، آهسته هم كه مي‌روم باز هم ده قدم فاصله دارد. آقا رسيد به يك باغي، وارد باغ شد، من هم وارد شدم، وسط باغ يك قصري بود، ايشان وارد، من هم وارد شدم. يك خادمي دم در بود، اين يا ما را نديد يا ديد با آقا هستيم ما را راه داد و داخل رفتيم. نشستيم خدمت امام زمان، حضرت آن طرف روي تخت نشستند و من هم اين طرف در مقابل ايشان نشستم. در راه كه مي‌آمديم فكر كردم پنج تا مسئله را از امام زمان خود بپرسم. چهارتاي آن را پرسيدم و يكي را فراموش كردم. خداحافظي كردم و بيرون آمدم. بيرون در كه آمدم به ياد آوردم. گفتم برگردم در همان ساختمان كه خادم جلوي من را گرفت و گفت: نمي‌شود. گفتم: من الآن داخل خدمت امام بودم. گفت: امام زمان اين‌جا نيست، گفتم: همين الآن من خدمت ايشان بودم. گفت: نائب امام زمان هست، خود ايشان نيست. گفتم: خيلي خوب، حالا بگذاريد ما برويم. حالا او اشتباه مي‌كند، به هر حال ما داخل مي‌رويم. داخل رفتم، ديدم جاي امام زمان آسيد ابوالحسن اصفهاني نشسته است. ببينيد اين‌طوري به انسان مي‌فهمانند، اين‌طوري يكي را رئيس مي‌كنند. سؤال خود را از ايشان پرسيدم. جواب خوبي داد، از آن حال بيرون آمدم ديدم كنار رواق اميرالمؤمنين نشستم. يك مقدار با خود گفتم شايد حالا خواب بوده است، چُرت مي‌زديم. برخاستم رفتم منزل آسيد ابوالحسن اصفهاني. ايشان يك تبسمي كرد گفت: مسئله را بپرس. من همان مسئله‌اي را كه از ايشان پرسيده بودم، پرسيدم. عين آن جوابي كه در آن عالم به من داده بود، به من داد. ببينيد وقتي كه يكي را بخواهند -به هر حال در هر پُست و مقامي اين را آقا كنند- نمي‌خواهد بخواهند، خدا سر را براي فرماندهي خلق كرده است. اگر سر بود، حالا شما هر چه بگوييد من سر را قبول ندارم، قبول نداري هر كاري مي‌خواهي بكني بكن. امام زمان آن روزي كه درباره همين آسيد ابوالحسن اصفهاني كه… يك آشيخ محمد كوفي بود در كوفه، من همان حدود هفده سال، هجده سال داشتم كه با مرحوم حاج ملا آقاجان به كوفه رفته بودم، فقط آن‌جا ايشان را ديدم. ايشان تا آن وقت 25 مرتبه خدمت امام زمان (عليه الصلاة‌ و السلام) رسيده بود. دفعه اولي كه خدمت حضرت رسيده بود مي‌گفت: با شتر داشتم از طرف مكه مي‌آمدم براي كوفه، مسافرت‌هاي آن وقت با شتر بود. مي‌گفت: از قافله جدا شدم، عقب افتادم، شتر من آمد در يك باتلاقي گير كرد و تا سينه در باتلاق رفته است. پاهاي او دارد حركت مي‌كند و ما هم روي شتر نشستيم، كم‌كم هم دارد پايين مي‌رود -چون اطراف نجف من ديدم يك باتلاق‌هايي هست كه آب‌ آن‌جاها مي‌ايستد و زمين خيلي قابل است براي فرو رفتن، مثل شوره‌زارهاي خود ما- مي‌گويد: آن‌جا روي شتر گفتم يا أبا صالح المهدي ادركني. مي‌گويد: تا اين جمله را گفتم، دو سه دفعه تكرار كردم، ديدم يك اسب‌سواري از آن طرف دارد مي‌آيد ولي پاي اين اسب مثل اينكه روي آسفالت دارد راه مي‌رود، حتي آن نعل اسب هم فرو نمي‌رود. آمد جلوي من، در گوش شتر من يك چيزهايي مي‌گفت، من نشنيدم فقط يك جمله آن را شنيدم «حتي الباب» يعني تا دم در، گفت: اين شتر مثل توپي كه زير آب فرو مي‌كنند يك دفعه بالا مي‌پرد، همين‌طور بالا پريد و پاهاي او در اين باتلاق‌ها دوان دارد به طرف كوفه مي‌رود. آن آقا هم از آن طرف رفت. گفتم: «مَنْ أَنت؟» تو كيستي؟ گفت: «أَنَا المَهدي» -قربان اسم او برويم- من امام زمان تو حضرت مهدي هستم. گفتم: بعد كجا خدمت تو برسم؟‌ فرمود: «مَتي تُريد» هر وقت بخواهي. دوستان امام زمان هروقت بخواهند، نه بدن حضرت را، بلكه ارتباط روحي با حجةبن‌الحسن (روحي فداء) پيدا مي‌كنند. مي‌گويد: از هم دور شديم، چون من ديگر نمي‌توانستم پياده بشوم، در اختيار من نبود. رفتيم، اين شتر آمد تا دم دروازه كوفه -آن‌وقت‌ها شهرها دروازه داشت- تا در دروازه كوفه افتاد. من آن جمله حضرت را به ياد داشتم، رفتم گفتم: «حتي الباب» دوباره بلند شد. بلند شد آمد در خانه، خورد به زمين و ديگر مُرد. بعد از آن من هر وقت امام زمان خود را صدا زدم گاهي ارتباط روحي برقرار كردم و گاهي هم خدمت ايشان رسيدم. اين شخص آن‌قدر معروف بود در بين علماي پاكِ نجفِ آن وقت كه مرحوم آسيد ابوالحسن اصفهاني حاضر نبود كه مرجعيت عظما را قبول كند، يك نامه‌اي ايشان براي سيد مي‌آورد. در اين نامه نوشته است: «بسم الله الرحمن الرحيم. مِن المَهدي حجةبن‌الحسن إلي سيد ابوالحسن اصفهاني» چه چيزي در اين نامه نوشتند «أرخص نَفسَك» خود را رخيص كن -عرب‌ها به چيز ارزان رخيص مي‌گويند- رخيص «أرخص» يعني خود را ارزان كن، خود را گران نفروش. نگو كه من حال ندارم با شما حرف بزنم، وقت آن را ندارم. «أرخص نَفسَك وَ اجعَل مَجلِسَكَ فِي الدِهليز» دم در خانه يك اتاق درست كن، به تعبير من، البته معناي اين خلاصه است ولي تفصيل آن اين است كه يك اتاقي دم در درست كن، در اتاق را هم باز بگذار، بگذار هر كسي مي‌خواهد بيايد، حاجب و درباني نداشته باش. خدا لعنت كند منافقين را كه علماي ما را مجبور كردند -آن علمايي كه ارزش دارند، نه مثل ماها را- كه پاسدار‌ها اين‌ها را بازرسي بدني بكنند تا بگذارند ديدن كند،‌ ولي نه، بنشين در آن اتاق دم در كه هر كس آمد بتواند بدون معطلي تو را ببيند. «و اقض حوائج الناس» حوائج مردم را برآور. خدا رحمت كند يكي از علماي بزرگ تهران -در زمان شاه بود- هر كس به او مي‌رفت مي‌گفت: آقا يك نامه براي فلاني بنويس، اين مي‌نوشت. براي شاه يك نامه مي‌نوشت، براي نخست وزير يك نامه بنويس، مي‌نوشت. براي فلان وكيل بنويس، مي‌نوشت. بعضي‌ از آن‌ها تأثير داشت، بعضي‌ از آن‌ها تأثير نداشت. من يك وقتي به او مي‌گفتم: آقا شما مي‌دانيد بعضي‌ها اين نامه شما را كاري نمي‌كنند، آن را پرت مي‌كنند. گفت: وظيفه من اين است كه نامه را بنويسم، وظيفه او هم اين است كه نگاه كند، حالا او به وظيفه خود عمل نمي‌‌كند، من هم به وظيفه خود عمل نكنم؟ اين مطلب درست براي من جا نيفتاده بود. يك وقتي خود من يك جرياني…، اين‌ها را مي‌گويم براي اينكه إن‌شاءالله كوشش كنيد شما وظايف خود را انجام بدهيد، فكر نكنيد اين‌ها تأثيري ندارد، نه، قطره قطره جمع گردد وانگهي دريا شود، شما اگر به يك زن بدحجاب رسيديد گفتيد: حجاب خود را رعايت كن، دومي هم رسيد، سومي هم رسيد، مي‌خواهد در اين شهر زندگي كند خواهي نخواهي مي‌گويد: اين چارقد خود را جلو بكشم چه ضرر دارد، اين كار را مي‌كند. خود من يك جرياني –شايد هم براي شما نقل كردم، اگر هم نقل كردم خيلي قديم نقل كردم، شايد بعضي‌ها فراموش كرده باشند، بعضي‌ها هم نشنيده باشند- در اين دفتر كانون نشسته بودم، روز جمعه هم بود. ديدم دو نفر شتاب‌زده آمدند كه دست ما به دامن شما، زمان شاه بود، دست ما به دامن شما، اين اخوي شما در ساري رئيس دادگاه است -ما آمديم بگوييم چنين اخوي نداريم، ولي آن‌ها بس كه شتاب‌زده بودند ادامه دادند- و برادر ما را محكوم به اعدام كرده است. شما يك نامه بنويسيد كه تخفيفي بدهد. گفتم: چشم ولي من برادري ندارم. چه كسي گفت او برادر من است؟ گفت: چون به او هم مي‌گويند آقاي تيمسار مثلاً يا سرهنگ ابطحي. گفتم: از همين جا؟ گفتند: نه ما سؤال كرديم گفتند برادر او فلاني است. ما برداشتيم عيناً نامه‌اي براي اين آقا نوشتيم كه من كه شما را نمي‌شناسم از اسم تو پيدا است كه سيد هستي -چون فاميل ابطحي را روي غير سيد من نديدم گذاشته باشند- از اسم تو پيدا است كه سيد هستي و هم‌فاميل من هستي و اين افراد –اسم‌هاي آن‌ها را پرسيدم- اين‌ها هم خيال كردند تو برادر من هستي و إن‌شاءالله برادر ديني من هستي، درخواست اين‌ها اين است كه اگر مي‌شود يك تخفيفي، يك كاري براي اين شخص بكني -معلوم شد قاچاق و اين‌ها هم داشته است- يك كاري بكن. نامه را نوشتم. اين‌ها دو هفته بعد آمدند، ديديم اين دفعه سه نفر آمدند. گفتند: نامه را كه به او داديم يك سري تكان داد گفت: هر كسي هست اين باصفا نوشته است، من هم كار خود را خواهم كرد. اين‌طوري كه اين‌ها مي‌گفتند يا بايد به كلي تبرئه بشود يا بايد اعدام بشود. حالا هرطوري بود او را تبرئه كرده بود و آزاد كرده بود و آمدند. ديدم عجب تأثيري داشت و حال اينكه خيلي ساده، يعني معمولي آن اين بود كه من به اين آقا بگويم، نه او برادر من نيست و من نمي‌شناسم، آن هم زمان طاغوت كه ما خيلي هم با اين‌ها آشنايي نداشتيم و گاهي هم مي‌شد اگر مي‌فهميدند يك آخوندي براي آن‌ها نامه نوشته است بدتر مي‌كردند. نه، نوشتم و مؤثر بود. حالا «و اقض حوائج الناس» حوائج مردم را بربياوريد، هر اندازه كه مي‌توانيد. به وسيله نامه انجام بدهيد، به وسيله گفتار خود انجام بدهيد، به هر حال كمك باشيد براي بندگان خدا. حضرت نوشته بودند «و اقض حوائج الناس نحن ننصرك»  اين جمله آخر آن خيلي پرقيمت است كه ما تو را ياري مي‌كنيم، تو تنها نخواهي بود. اين دو سه كار را تو بكن، آن كار را هم ما مي‌كنيم. تو خود را ارزان در اختيار مردم بگذار، مردم را به خود راه بده، حوائج مردم را برآور، ما تو را ياري خواهيم كرد. اين صفات خوبي است كه انسان بايد داشته باشد و اين‌طور بودند، اين بزرگان كه مي‌بينيد رئيس شيعه، آن هم در آن زمان و فرمانده شيعه، نائب حجةبن‌الحسن، جاي امام زمان نشسته بودند. خدا إن‌شاءالله همه ما را موفق به اين مسائل بكند.

منظور من اين بود كه اگر كسي در خود لياقت رياستي را نمي‌بيند ادعاي رياست نكند كه اين روايت مي‌گويد: «مَلْعُونٌ مَنْ تَرَأَّسَ مَلْعُونٌ مَنْ هَمَّ بِهَا» و هر كس بخواهد با عدم لياقت اين همت را بكند يا بدون لياقت رياست را به خود بچسباند، اين ملعون است. ملعون هم به معناي دور بودن از رحمت الهي است. چرا انسان اين كار را مي‌كند؟ محبت به رياست، محبت به جاه، جاه‌طلبي. كوچك آن همين است كه وقتي در مجلس وارد شد، جا نبود، براي او سخت باشد كه وسط بنشيند. آيه شريفه قرآن اولاً مي‌فرمايد: اگر كسي در مجلسي وارد شد به او جا بدهيد نگذاريد بايستد خجالت بكشد كه كجا برود، فوراً به او جا بدهيد. خداي تعالي روز قيامت به شما جا مي‌دهد. اين صريح قرآن است «يَفْسَحِ اللَّهُ لَكُمْ»[6] خدا به شما جا مي‌دهد. بعد هم اگر يك شخصي اين طوري بود وارد يك مجلسي شد هر جا بود بنشين ديگر. خدا رحمت مرحوم آميرزا آقاي تهراني را من ديده بودم، وارد مجلس كه مي‌شد هر كجا جا بود مي‌نشست، با اينكه از علماي بزرگ بود. خداي تعالي در قيامت به شما جا مي‌دهد. يك قضيه‌اي را به ياد آوردم بد نيست، چون مي‌ترسم باز از ذهن من برود. خيلي مناسب نيست ولي چرا مي‌شود گفت كه ائمه ما (عليهم الصلاة‌ و السلام) چطور بودند. خدا رحمت كند مرحوم آيت الله كوهستاني چون از مرگ زياد حرف مي‌زد، غالباً ما وقتي خدمت ايشان مي‌رسيديم مي‌گفت: من كه مُردم همين جا من را دفن كنيد، همين‌جا در همين حسينيه خود من، همين كوهستان. ما مشهد بوديم، وقتي ايشان فوت كرد،‌ به ما خبر دادند كه جنازه ايشان را دارند مشهد مي‌آورند. شب بود ما با يك عده از طلبه‌ها…، آن‌وقت‌ها ما مدرسه مفصلي داشتيم و طلبه‌ها را جمع كرديم و تا قوچان به استقبال رفتيم. جنازه را آوردند و در حرم مطهر بردند، همان‌ جايي كه اكثر شما بلد هستيد و برويد و از روح معين ايشان نيرو بگيريد. آيت الله كوهستاني بسيار بزرگوار است. ايشان را اين‌جا دفن كردند، اكثر كارهاي ايشان هم مربوط به ما بود و حتي فرزند ايشان و اقوام ايشان خانه ما وارد شدند. براي من معما شده بود كه ايشان با اين اصراري كه داشت و بدون حرف خودِ او و وصيت خودِ او هم فرزندان ايشان كاري نمي‌كنند، چرا او را مشهد آوردند؟ اين معما را از پسر ايشان پرسيدم. گفت: دو سه روز به فوت ايشان، ايشان گفت: من را مشهد ببريد. يكي از علماي بزرگ در بهشهر بود كه خدا ايشان را رحمت كند، او هم مرد بزرگواري بود، آقاي حاج شيخ محمد شاهرودي، بعد از فوت آيت الله كوهستاني من خدمت ايشان رسيدم، گفتم: شما اين معما را براي من حل كنيد. گفت: كسي جز من نمي‌داند. من دو سه روز مانده بود به فوت آيت الله كوهستاني، رفتم خدمت ايشان، ايشان گفت: ديشب خوابي ديدم. خواب ديدم وارد يك اتاقي شدم، اين اتاق به اندازه‌اي كه دور آن چهارده نفر بنشينند بيشتر جا نبود و چهارده معصوم دور اين اتاق نشسته بودند. من وارد اتاق شدم،‌ وسط بخواهم بنشينم طبعاً پشت من به يكي از اين معصومين است، بيرون بروم دوست نداشتم، همين‌طور متحير بودم حضرت رضا (صلوات الله عليه) كنار خود يك مقدار جا باز كردند گفتند: بيا كنار من بنشين. گفتم: من اين‌طوري تعبير مي‌كنم كه من را حضرت رضا جا مي‌دهد ولو جايي نداشتم باشم، جا مي‌دهد و عجيب بود خدا مي‌داند، اين يكي از كرامات ايشان بود، در زمان وَليان ملعوني كه با روحانيت خيلي بد بودند. ماها هم هيچ دسترسي به ايشان نداشتيم كه بخواهيم از ايشان خواهش بكنيم كه او را يك جايي دفن كنند. به ايشان خبر مي‌رسد كه جنازه آقاي كوهستاني را آوردند، ظاهراً در دفن داخل آستانه مي‌خواست مستقيماً با خود شاه تماس بگيرد. تلفن مي‌زند، شاه هم مي‌گويد: هر جايي كه بهتر است او را دفن كنيد و ايشان در اينجا دفن مي‌كنند جاي بسيار خوبي است. يك روحاني بود كه مشهدي‌ها او را نمي‌شناختند، ايشان را دفن كردند. حضرت رضا جا داده بود، اين‌ها ظاهر آن است. حضرت رضا (صلوات الله عليه) همان‌طور كنار خود را باز كردند و ايشان را جا دادند. حالا اگر كه شما مي‌خواهيد حالات علي بن موسي الرضا (عليه الصلاة و السلام) را داشته باشيد به دوستان خود در مجلس…، تو چهارزانو نشستي يك مقدار خود را جمع كن بگذار رفيق تو كنار تو بنشيند. تو براي چه…؟ براي اينكه يك مقدار راحت‌تر باشي؟ نه، راحت نباش. علي بن موسي الرضا در تواضع در زمان ولايتعهدي خود -از نظر ظاهر خيلي مهم است- در حمام وارد مي‌شود، حمام‌هاي سابق را بعضي از شماها شايد نديده باشيد. وقتي انسان وارد حمام مي‌شد معمولاً وسط حمام دلاك‌ها افرادي را داشتند كيسه مي‌كردند، يك نفر هم آن‌جا نشسته است، صدا زده است كه دلاك بيايد. خيال كرد حضرت رضا دلاك است. گفت: چرا دير آمدي؟ يك مقدار هم به او پرخاش كرد، حضرت متوجه شد ايشان منتظر دلاك است، كيسه را برداشت مشغول كيسه‌ كشيدن شد. اين شخص مي‌گويد: نگاه مي‌كردم هر كس كه از در وارد مي‌شود تا كمر در مقابل اين دلاك ما تعظيم مي‌كند. كم‌كم فهميدم علي بن موسي الرضا است. گفتم: آقا ديگر بس است، فرمود: نه من تا كار خود را تمام نكنم رها نمي‌كنم، حتي پاهاي من را كيسه كشيد. ببينيد اين معناي آقايي است.

مقدس اردبيلي در صحن اميرالمؤمنين، مرجع تقليد است، همه به او ارادت دارند، لباس‌هاي يك زواري هم كثيف شده است، لباس‌هاي خود را در بقچه ريخته است و وسيله ندارد كه اين‌ها را بشويد. در صحن آمده است اين طرف را بگردد آن طرف را بگردد، ‌يك رختشويي پيدا بكند كه اين رخت‌ها را بشويد. به مقدس اردبيلي رسيد، نمي‌شناسد، گفت: آقا شما يك رختشو سراغ نداريد؟ گفت: چرا. گفت: چه كسي؟ گفت: خود من. خود من رخشتويي بلد هستم. گفت: شما انجام مي‌دهيد؟ گفت: بله. بقچه رخت او را گرفت و بُرد و شست و برگشت و بعد به او گفتند اين مقدس اردبيلي بوده است. ما تا آمديم خود را بشناسيم آن حبّ جاه ما، حبّ رياست ما، حبّ نفس ما به ما اجازه نمي‌دهد خدمت به مردم بكنيم. «مَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ رَفَعَهُ اللَّهُ»[7] عجيب است كسي كه براي خاطر خدا به مردم، در مقابل مردم تواضع كند خدا او را بالا مي‌برد. راه بالا رفتن و بزرگ شدن و آقا شدن را بگذاريد از زبان امام صادق و ائمه اطهار و پيغمبر اكرم به شما ياد بدهم. تواضع كنيد، تواضع كنيد. به مردم محبت كنيد، با مردم گرم باشيد، اگر مي‌بينيد يك عده شما را دوست دارند، شما بيشتر آن‌ها را دوست داشته باشيد. آن‌چنان با مردم گرم بشويد كه فكر نكنند شما يك مزيتي بر آن‌ها داريد.

«مَنْ تَوَاضَعَ لِلَّهِ رَفَعَهُ اللَّهُ» كسي كه براي خاطر خدا تواضع كند خدا او را بالا مي‌برد، او را آقا مي‌كند، در بين مردم او را محترم مي‌كند. محبت جاه نداشته باشيد، همين يك مرضي در انسان است كه بعد از اينكه انسان در اين دنيا مي‌آيد اولاً آن‌هايي كه جاه‌طلب و رياست طلب هستند محتاج‌ترين مردم هستند. به انساني كه رياست‌طلب نيست و محبت به جاه و مقام ندارد بي‌نيازترين مردم است، چون اين بيچاره منتظر است كه…، ما يك نفري را ديديم گفت: تو فلان وقت، بيست سال قبل، من را ديدي سلام به من نكردي، من هنوز كينه تو را دارم. اين‌قدر بيچاره نيازمند به آن سلام بود. گفتم: نمي‌شود ما ده تا سلام الآن بكنيم رفع آن نياز تو بشود؟ بعضي‌ها اين‌طوري هستند. اين‌قدر عقده‌اي، كم‌ظرفيت، به اصطلاح بدون هيچ گذشتي. تو فلان وقت به من سلام نكردي. تو فلان وقت به من توهين كردي. علي بن ابيطالب آقا و مولاي ما را ببينيد چه مي‌گويد. مي‌فرمايد:‌ «و لقد أمُرّ علی اللئیم» خيلي عجيب است، من بر يك شخصي گذشتم كه اين شخص لعين و پست بود، اين به من فحش مي‌داد. از او گذشتم، گفتم: «لا یعنینی» من را نمي‌گويد، فرد ديگري را دارد فحش مي‌دهد.  چرا تو به خود مي‌گيري؟ خدا رحمت كند مرحوم آيت الله ميلاني، خود ايشان اين قضيه را نقل كردند، راجع به سو‌ءظن. مي‌فرمودند: ما يك استادي داشتيم يك مدتي بود مثل اينكه ما را دوست نداشته باشد روي خود را از ما مي‌گرداند. خود من خجالت كشيدم به او بگويم:‌ آقا چه شده است؟ به يك هم‌درس خود گفتم: برو از ايشان بپرس، چرا ايشان با ما اين‌طور است؟ گفت او رفت سؤال كرد. گفت: او را رها كن، او اصلاً انسان نيست. ما يك روز در كوچه با هم روبه‌رو شديم، اين علاوه بر اينكه به من سلام نكرد، صورت خود را هم يك طوري كرد و خلاصه ادا درآورد و رد شد. گفت: او آمد به من گفت، گفتم راست مي‌گويد. يك روز من عطسه‌ام گرفته بود، ايشان هم داشت مي‌آمد، من هم اگر عطسه نزنم سر درد مي‌گيرم. دماغ خود را اين‌طوري اين‌طوري كردم، از ايشان عبور كردم و سلام هم نكردم. آقايان گاهي مي‌شود اوقات يك كسي تلخ است، تو را نديده است به تو سلام نكرده است، احوال تو را نپرسيده است. مي‌گويند سوءظن نداشته باشيد. اگر محملي داريد، حتماً بر آن حملش کنید. عمل برادر مؤمن خود را در آن جهت بهتر قرار بده تا به او سوءظن پيدا نكني. خود من يك وقتي در تهران، چون طلبه‌هاي تهراني درس‌خوان‌تر بودند با آن‌ها بيشتر مربوط بودم، يكي از علما كه الآن هم از آيات است و آن موقع با هم هم‌درس بوديم، ديدم مدتي با ما سرسنگين است. من يك روز از او سؤال كردم چرا تو اين‌طور هستي؟ گفت: آن شب تهران تو ما را يك تعارفي به منزل نكردي. گفتم: اتفاقاً من هم دنبال يك كسي مي‌گشتم كه مرا تعارف بكند. چطور؟ گفتم: من تهران خانه ندارم. گفت: شما مگر تهراني نيستيد؟ گفتم: نه، من براي مشهد هستم. گفت: عجب، من را بغل گرفت، بوسيد، گفت: ببخشيد من اين مدت از تو كسل بودم. اين‌ها سوءظن مي‌آورد. يكي از علما پيش من آمده بود و مي‌گفت: فلان عالم اصلاً انسان نيست، خيلي بد او را مي‌گفت. انسان وقتي مي‌بيند كسي غيبت مي‌كند باید از طرف دفاع كند. گفتم: چه شده است؟ گفت: من از تهران آمدم، رفتم در خانه او، در زدم، ايشان گفته است آقا من عذر دارم شما را در خانه راه بدهم، بفرماييد. من هم يك مقداري با اخلاقی كه از او خبر داشتم، اين هم عالم بزرگ بود اين‌طور برخورد را خيلي بد دانستم. من رفتم به آن عالم گفتم: شما چنين كاري كرديد؟ گفت: آن لحظه –آن وقت‌ها زايمان‌ها در خانه بود- خانم من داشت وضع حمل مي‌كرد كه من نمي‌توانستم به او بگويم چنين جرياني است و هم نمي‌توانستم او را راه بدهم، راه ديگري هم نداشتم.

آقايان اين‌ها را مي‌گويم براي اينكه هر چه مي‌توانيد كار برادران مؤمن خود را حمل بر صحت كنيد و هيچ وقت كينه ديگران را در دل نگيريد، اين‌ها خيلي مهم است. خداي من شاهد است يك نفر من را بي‌جهت خيلي اذيت كرده بود، اتفاقاً وقتي مي‌خواستم وارد حرم بشوم برخورد كردم، باز آن‌جا يك كاري كرد كه ما را ناراحت كرد. ديدم با اين حال من در حرم بروم يا علي بن موسي الرضا به من غضب مي‌كند يا به او. در رواق نشستم، در رواق حضرت رضا نشستم، ياد از خوبي‌هاي اين شخص مدام به ياد خود آوردم و از بدي‌هاي خود كه ايشان حق دارد كه با من اين‌طوري باشد تا كينه او را از دل خود بيرون كردم و نسبت به او خوشحال شدم، چون در قرآن هست اگر به كسي كينه داشتيد بگوييد: خدايا «لا تَجْعَلْ في‏ قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذينَ آمَنُوا»[8] خدايا غل و كينه را در دل ما نسبت به مؤمنين قرار مده. اين آيه را هم تكرار بكنيد. اين دعا است، شما اين را بدانيد به طور كلي هر آيه‌اي از قرآن را براي هر حاجتي بخوانيد خدا حاجت شما را به وسيله آن آيه مي‌دهد، اين يك. دوم اينكه هر دعايي را اگر چهل مرتبه بگوييد و از خدا بخواهيد خداي تعالي مستجاب مي‌كند. حتي روايت دارد كه اگر ده نفر هستيد چهار مرتبه دعا را بخوانيد، اگر بيست نفر هستيد دو دفعه، اگر چهل نفر هستيد يك دفعه، اگر تنها هستيد چهل مرتبه. حاجتي است، همان‌جا بنشين چهل مرتبه بگو «لا تَجْعَلْ في‏ قُلُوبِنا غِلاًّ لِلَّذينَ آمَنُوا» هم آيه قرآن را خواندي، حاجت تو برآورده بشود و هم اينكه اين كينه از دل تو بيرون برود. اين كثافت بيايد بيرون، غل و كينه و دشمني و ناراحتي از كسي نداشته باشي، وقتي كه اين‌طور وارد حرم علي بن موسي الرضا بشوي حضرت رضا هم به تو محبت مي‌كند. آقايان اين‌ها خيلي مهم است،‌ اين صفات رذيله بعد از آن روح پاكي كه خدا همه چيز به او تعليم داده است، آمده در اين بدن چه در عالم ذر و چه در دنيا آلودگي پيدا كرده است. احتياج، محبت دنيا مي‌آورد. نيازمندي، محبت دنيا براي انسان مي‌آورد. عرض كردم انساني كه به اصطلاح محبت دنيا دارد خود را بي‌شخصيت مي‌داند، بي‌ارزش مي‌داند، وابسته مي‌داند. كسي كه رياست‌طلب است خود را وابسته مي‌داند. مي‌گويد اگر اين رياست را من نداشته باشم خدمت شما عرض شود ارزشي ندارد، كوشش بكنيد كه از اين صفات رذيله خود را دور نگه بداريد، شخصيت پيدا كنيد، مستقل باشيد، در مرحله استقامت يكي از چيزهايي كه انسان بايد حتماً در خود به وجود بياورد اعتماد به نفس است، يعني روي پاي خود بايستد. به شخصيت خود تكيه كند. تو مغز باش خودبخود تمام اعضاي بدن تحت فرمان تو هستند. تو متفكر باش طبعاً تمام مردم به سراغ تو مي‌آيند. تو يك ارزش وجودي از خود نشان بده، يك كشفي، يك كرامتي،‌ يك چيزي از خود نشان بده تا مردم دور تو جمع بشوند. همين‌طوري مفت و مجاني بخواهي مردم جمع نمي‌شوند،‌ مخصوصاً مردم زمان ما كه بحمدالله در يك زمان خوبي ما قرار گرفتيم آقايان، مردم همه باسواد، همه بافكر، همه اهل انتخاب، يعني همين‌طور بی دلیل هر جايي نمي‌روند، انتخاب مي‌كنند و راه صحيح را بر راه غير صحيح ترجيح مي‌دهند. در چنين زماني واقع شدي، مي‌گويد: اگر مي‌خواهي آقا بشوي بايد اسباب بزرگي همه آماده كني. بايد انسان اسباب بزرگي را آماده كند و مهمترين وسيله بزرگ شدن شرح صدر است. شرح صدر داشته باشيد، گذشت داشته باشيد. هر چه مي‌توانيد گذشت كنيد. روايت آمده است، اين روايات را… إن‌شاءالله اگر فرصت كرديد اين كتاب اتحاد و دوستي ما را بخوانيد، در اين موضوع بد كتابي نيست. «الْمُؤْمِنُ مَأْلُوفٌ وَ لَا خَيْرَ فِيمَنْ لَا يَأْلَفُ وَ لَا يُؤْلَف‏»[9] مؤمن اهل اُلفت است. خيري در كسي كه اُلفت مردم را نپذيرد و اهل اُلفت هم نباشد، خود او هم اُلفتي با ديگران پيدا نكند نيست. روايات در اين جهت آن‌قدر ما داريم كه حساب ندارد. كوشش كنيد با محبت با مردم روبه‌رو بشويد، مخصوصاً در ماه رمضان كه «وَقِّرُوا كِبَارَكُمْ»[10] به بزرگتر از خود احترام بگذاريد، به كوچكترها مهربان باشيد «وَ ارْحَمُوا صِغَارَكُمْ». اين‌ها كلماتي است كه پيغمبر اكرم درباره ماه مبارك رمضان فرمود.

محمد بن مسلم خدمت امام سجاد آمد، مثل بعضي مردم نق‌نق‌زن، آمده است كه آقا همه مردم فاسد شدند، بد شدند، نمي‌شود با آن‌ها زندگي كرد، من كه ديگر با احدي حرف نمي‌زنم، همه را به صورت خوك و خنزير و نمي‌دانم حيوانات مي‌بينم و از اين حرف‌ها. يك كسي آمده بود پيش خود من چنين حرف‌هايي زد، گفتم: مگر در باغ وحش نمي‌شود زندگي كرد؟ مرد در باغ وحش مي‌رود دست بر سر و كله گرگ و شغال و اين‌ها مي‌كشد، حالا اگر حرف تو درست باشد، همه را رام خود كرده است. بعد هم اين سوءظن‌ها يعني چه؟ خدمت امام سجاد آمد، حضرت فرمود: روي سعادت را نمي‌بيني مگر اين‌هايي كه من مي‌گويم عمل كني. آن‌هايي كه از خود تو بزرگتر هستند مثل پدر احترام كن، آن‌هايي كه از تو كوچكتر هستند مثل فرزند به آن‌ها محبت كن. اگر شيطان آمد گفت اين‌ها معصيت‌كار هستند و اين‌ها، بگو –خوب دقت كنيد- آن كسي كه سن او از من كمتر است، از من كمتر گناه كرده است. آن كسي كه سن او از من بيشتر است، بيشتر از من عبادت كرده است و آن كسي كه سن او با من مساوي است، من در گناه او شك دارم،‌ در گناه خود يقين دارم. انساني كه گناه يقيني كرده است نسبت به آن كسي كه گناه مشكوكي دارد كه آيا گناه كرده است يا نه، اين كس ترجيح دارد بر اين كسي كه گناه يقيني كرده است. ببينيد مسائل حل مي‌شود. با مردم با محبت رفتار كنيد. اگر مي‌خواهيد شرح صدر داشته باشيد كه يكي از بزرگترين نعمت‌هاي پروردگار شرح صدر است كه خداي تعالي به پيغمبر اكرم مي‌فرمايد: «أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَك‏»[11] من گاهي شرح صدر رسول اكرم را فكر مي‌كنم، عمر و ابابكر در كنار حضرت زندگي مي‌كردند به روي آن‌ها نمي‌آورد كه شما چه كسي هستيد؟ چه چيزي هستيد؟ يزيد بن معاويه –خيلي عجيب است، آقايان اين‌ها را فكر كنيد- آمده است خدمت امام سجاد، مي‌شود خدا توبه مرا قبول كند؟ ببينيد ما باشيم مي‌گوييم: برو خفه شو. برو گمشو، تو؟ امام سجاد مي‌گويد: نماز غفيله بخوان شايد. اين‌ها شرح صدر است. بعد زينب كبري با امام زمان خيلي فرق دارد،‌ با همه عظمتي كه حضرت زينب (سلام الله عليها) دارد باز در كنار امام، در كنار امام سجاد، ولو پسر برادر او است و ايشان عمه است،‌ ولي در عين حال خيلي فرق دارند. گفت: شما او را راهنمايي مي‌كنيد كه خدا توبه او را بپذيرد؟ حضرت فرمود: توفيق نماز غفيله را پيدا نمي‌كند، آهسته به او فرمود. معناي اين‌ها شرح صدر است. شرح صدر داشته باشيد، گذشت از مردم داشته باشيد. همين الآن فكر كنيد اگر مي‌خواهيد خدا روزه شما را قبول كند، اعمال شما را در اين ماه قبول كند، هر كس را كه دوست نداريد، با هر كس دعوا كرديد، از هر كس قهر هستيد، به هر كس بدبين هستيد، همه را دور بريزيد. يك كاري بكنيم آخر، از اين منبرها و از اين صحبت‌ها يك استفاده بكنيم. اگر براي شما ممكن است همين فردا صبح برويد به او بگوييد: آقا ببخشيد، ما به آشتي حاضر هستيم، دست بده تا با هم رفيق باشيم. حضرت موسي بن جعفر (عليه الصلاة‌ و السلام) در مقابل هارون‌الرشيد قرار گرفته است. هارون خيلي پرخاش كرد، يك انسان كينه‌ايِ محتاجِ بدبختِ بي‌ارزشي كه نياز به اين دارد كه همه در مقابل او تعظيم بكنند و يا اميرالمؤمنين بگويند و سلام كنند، حضرت موسي بن جعفر دريغ نمي‌كند، اين بيچاره نياز به اين‌ها دارد. حضرت فرمود: يا أميرالمؤمنين دست خود را دراز كن با هم مصافحه كنيم و رفيق باشيم، اين حرف‌ها نباشد، معناي شرح صدر اين است. روايت دارد كه اگر كسي با كسي دعوا كرده است و آن طرف به اين ظلم كرده است تا سه روز بيشتر حق دوري از يكديگر را ندارند «لَا هِجْرَةَ فَوْقَ ثَلَاثٍ»[12] اين روايت متعدد است، دوري بيشتر از سه روز نمي‌شود. راوي مي‌گويد: آقا، او مرا اذيت كرده است. حضرت مي‌گويد: باشد، اگر تو او را اذيت كرده بودي و مي‌رفتي عذرخواهي مي‌كردي كاري نكرده بودي. او تو را اذيت كرده است، برو بگو: شايد من اشتباه كرده باشم، من را ببخش. ببينيد قدم را كجا گذاشته است.

إن‌شاءالله كوشش كنيم به اين دستورات عمل كنيم تا موفق بشويم و آقايان من اين را تجربه كردم. گرفتاري براي انسان خيلي كم پيش مي‌آيد، خيلي بعيد است راه ديگري داشته باشد مگر سه تا كار را انسان بكند. اين خيلي گرفتاري براي انسان به وجود مي‌آورد: يكي مال حرامي كه حرمت آن يقيني باشد و در زندگي انسان وارد شده باشد، مال حرام، گرفتاري به وجود مي‌آورد. حالا بهترين نمونه آن اين است كه انسان خمس و زكات خود را نداده باشد. در زندگي شما به چهار چيز خمس تعلق مي‌گيرد. آذوقه، سرمايه كسر، چيزهاي كنار گذاشته‌اي كه در زندگي لازم نيست و نبود، نبود. چهارم، پول‌هايي كه انسان دارد چه در دست مردم داشته باشد و چه در بانك داشته باشد. اولاً يك اشتباهي كه همه مي‌كنند خيال مي‌كنند پول را بدهند كم مي‌شود. كاشكي باغبان بوديد حرف من را خوب مي‌فهميديد. اين باغبان‌ها را اگر ديده باشيد، اين باغ‌هاي كنار جاده را ديديد خيلي هيزم جلوي باغ روي هم ريختند، اين‌ها هرس درخت‌ها است. شايد همين موقع‌ها وقت آن باشد، مي‌روند حسابي شاخه‌هاي درخت را مي‌زنند، همه جا را مي‌بُرند، يك چيز كمي مي‌‌گذارند. مي‌گوييم: آقا چرا اين كار را مي‌كنيد؟ درخت بيچاره را چرا اين‌طور ضعيف كرديد؟ مي‌گويد: نه، آن را تقويت كردم. اين شاخه‌ها زيادي است، اين فردا كه ميوه مي‌دهد كلي ميوه مي‌دهد. راست هم مي‌گويند. خمس و زكات دادن مثل هرس كردن درخت است. خدا مي‌داند تجربه شده است كه مال انسان زياد مي‌شود. بدون هيچ فكري، مال حرام حالا يا غصب كرده باشيد يا هر چه، مال حرام در زندگي شما آمد مثل خوره زندگي شما را مي‌خورد، شما را بيچاره مي‌كند، كار شما را پيچ مي‌آورد،‌ اين يك. دوم چيزي كه براي زندگي انسان پيچ مي‌آورد، كار انسان را پيچ مي‌آورد اين است كه يك كسي از انسان مكدر باشد، ناراحت باشد،‌ يا از شما بترسد كه شر مردم آن كسي است كه مردم از دست و زبان او بترسند، شر مردم است. يا مي‌ترسد تا شما را مي‌بيند دل او مي‌گيرد، غصه‌دار مي‌شود. يا يك دعوايي با او كرديد…، خلاصه يا ظلمي به او كرديد و اين هميشه آه مي‌كشد، اين هم در زندگي شما تأثير بدي خواهد داشت. سوم اينكه انسان يك گناهي را دائماً بكند، يك گناهي را…، حالا يك دفعه گناه كرد و زود هم مي‌گويد: خدايا ببخش، اما به يك گناهي ديگر عادت كرده است، دائماً انجام مي‌دهد،‌ اين هم نكبت مي‌آورد و من اين را مكرر تجربه كردم. افرادي هستند مي‌آيند مي‌گويند آقا گرفتار هستيم، كارهاي ما پيچ مي‌آورد، وضع ما خوب نمي‌شود، مي‌گويم: فكر كن يكي از اين‌ها هست، اگر پيدا بكنند و رفع بكنند مي‌بينيم وضع آن‌ها خيلي هم خوب مي‌شود، روبه‌راه مي‌شوند. منظور من اين است كه كسي از شما مكدر نباشد، شما هم از كسي مكدر نباشيد. چون تأثيري در زندگي او مي‌گذارد و شما را ناراحت مي‌كند. حالا آن‌هايي كه ظلم به اهل بيت عصمت و طهارت كردند ببينيد اين‌ها در دنيا بدبخت بودند، در عالم برزخ هم بدبخت هستند، و در جهنم هم بدبخت هستند. يك وقتي اگر ظلم شد هم باز نسبت به اولياء خود، به آن‌هايي كه خدا دستور داده است آن‌ها را دوست داشته باشيد، به آن‌ها ظلم نكنيد. اهل‌بيت عصمت و طهارت محبوب خدا هستند، محبوب‌ترين موجوداتي كه خداي تعالي آن‌ها را خلق كرده است پيغمبر و آل پيغمبر هستند. حالا ببينيد اين‌هايي كه ظلم كردند مخصوصاً به فاطمه زهرا (سلام الله عليها) …. دو تا مظلوم هستند كه انسان وقتي نام آن‌ها را مي‌شنود خيلي متأثر مي‌شود: يكي فاطمه زهرا است، يكي هم طفل شيرخوار ابي‌عبدالله‌الحسين (عليه الصلاة و السلام) است. فاطمه اطهر، آن كوثر، آن كسي كه تمام ائمه افتخار به وجود مقدس ايشان مي‌كنند، گاهي مي‌گويند: ما مادري داريم چون فاطمه زهرا « السَّلامُ عَلَيْكَ يَا بْنَ فاطِمَةَ الزَّهْراءِ» «أَنَا ابْنُ فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ»[13] فاطمه زهرا خيلي پيش خدا قيمت دارد. آن‌هايي كه فاطمه را اذيت كردند، آيا اين‌ها ملعون هستند؟ در دنيا ملعون هستند، در عالم برزخ ملعون هستند، در قيامت ملعون هستند، در همه جا ملعون هستند و خداي تعالي در قرآن مي‌فرمايد: «إِنَّ الَّذينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهيناً»[14] آن‌هايي كه اذيت مي‌كنند پيغمبر را، كه پيغمبر اكرم فرمود: كسي كه فاطمه را اذيت كند، من را اذيت كرده است. فاطمه پاره تن من است. «مَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي‏»[15] خداي تعالي مي‌فرمايد: كسي كه پيغمبر را اذيت كند در دنيا و آخرت ملعون است و عذاب اليمي هم در انتظار او است. اين‌ها بيچاره هستند، بدبخت هستند.

فاطمه پشت در آمده است، نمي‌دانم امشب به زبان من آمد، متوسل بشويم به فاطمه زهرا (سلام الله عليها). از اول ماه من فكر مي‌كنم متوسل به اين بي‌بي دو عالم، اين خانم، اين كسي كه تمام مردهاي روزگار، حتي انبياء عظام چشم شفاعت ايشان را دارند…، امشب برويم درِ خانه اين بي‌بي، اين سيده نساءالعالمين، اين پاره تن پيغمبر، اين نور چشم پيغمبر، كسي كه پيغمبر درباره او مي‌گويد: «فِدَاهَا أَبُوهَا»[16]پدر او به قربان او. برويم إن‌شاءالله اميدوار هستيم خداي تعالي به خاطر فاطمه زهرا رفع مشكلات ما را بفرمايد و مرض‌هاي روحي ما و مريض‌هاي منظور، مريض‌هاي اسلام را به خاطر فاطمه زهرا شفا مرحمت بفرمايد.

عوامل برکت ۷ رمضان ۱۴۱۵ قمری

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله و الصلاة و السلام علي رسول‌الله و علي آله آلِ الله لا سيما علي بقية‌الله رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ»[1]

شب هفتم ماه مبارك رمضان است و شش روز سر سفره رحمت و بركت و مغفرت پروردگار نشسته‌ايم و از اين خان احسان استفاده مي‌كنيم. خدا كند در اين ماه سرتاپاي روح ما از نعمت‌ها و رحمت‌ها و مغفرت‌هاي پروردگار رشد كرده باشد و به رشد واقعي برسيم. بركت يك مسئله‌اي است كه خداي تعالي در اين ماه از انسان‌ها به وسيله آن پذيرايي مي‌كند، چون عرض كردم پيغمبر اكرم فرمود: «بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ … دُعِيتُمْ فِيهِ إِلَى ضِيَافَةِ اللَّهِ»[2] در حقيقت معناي بركت اين است كه هر چيزي كه انسان دارد خوب آن را داشته باشد، نافع آن را داشته باشد، مفيد آن را داشته باشد. مبارك بودن هم به همين معنا است، تبريك هم به همين معنا است، عيد شما مبارك باد يا مثلاً تبريك عيد مي‌گوييد يا ماه رمضان مبارك باد يا حتي گاهي ديده شده است كه يك شهيدي كه به شهادت مي‌رسيد مي‌گفتند: تسليت و تبريك مي‌گوييم. اين اساس خوبي است، اين حرف درستي است، چون تسليت براي بازماندگان بايد باشد، تبريك براي شهيد بايد باشد. انسان هم تبريك مي‌گويد،‌ يعني اين شهادت مفيد باشد براي بشريت، براي خود او، براي او خوب باشد، چون بهترين مرگ‌ها در عالم شهادت است. آن انساني كه مُردن آن براي مردم مفيد نباشد اين خيلي انسان مفيدي نيست. شهادت ائمه اطهار (عليهم الصلاة‌ و السلام) مفيد بود، امامت داشت. اگر با يك كسالت مثل كسالت‌هاي مختلفي كه هست يا در بستر از دار دنيا مي‌رفتند، مُردن اين‌ها امامت نداشت. امام بايد همه چيز او امامت داشته باشد. اعمال او، اقوال او، حتي سكوت او، اگر در مقابل امام شما يك عملي انجام داديد كه آن امام مي‌توانست حرف بزند و به شما اعتراض بكند و اعتراض نكرد معلوم است جايز است، اين سكوت مفيد است، خود آن امامت دارد. كلام او بايد امامت داشته باشد و عمل او هم بايد امامت داشته باشد، مرگ و تولد او هم بايد امامت داشته باشد، ازدواج و بچه‌داري او هم بايد امامت داشته باشد. همه كارهاي او جزئي و كلي بايد امامت داشته باشد، يعني انسان وقتي به او نگاه مي‌كند يا به سخن او گوش مي‌دهد يا سكوت او را توجه مي‌كند انسان را ارشاد كند، به حقيقت برساند –اين‌ها را خوب دقت كنيد- لذا درباره معصوم (عليه الصلاة و السلام) گفته‌اند كه قول، فعل و سكوت معصوم حجت است. هريك از اين‌ها امامت دارد، مرگ او هم همين‌طور، اگر مبتلا به يك مرض سختي كه منجر به فوت او مي‌شود، بشود و از دار دنيا برود، اين امامت ندارد، مرگ او امامت ندارد. اما اگر عليه ظالم قيام كرد و با ظالم جنگيد و بعد كشته شد، اين شهادت و اين مُردن امامت دارد، يعني انسان وقتي كه به امام نگاه مي‌كند…، از زمان كربلا تا حالا هزار و دويست و چند سال مي‌گذرد مسئله عاشورا و روز عاشورا و شهادت ابي‌عبدالله‌الحسين براي تمام بشريت در عالم درس است كه همه مردم بدانند انسان در راه دين خود بايد جان خود را بدهد، فرزندان خود را بدهد، هر چه دارد فدا كند، دين اين‌قدر ارزش دارد، ببينيد اين شهادت امامت دارد. ‌وقتي كه به موسي بن جعفر (عليه الصلاة و السلام) پيشنهادهايي مي‌كنند كه بيا با خليفه وقت بساز و او نمي‌سازد و در زندان مي‌افتد و بعد منجر به مسموم شدن و شهادت او مي‌شود، خود اين امامت دارد. پس انسان وقتي بابركت است كه همه چيزهاي او، همه كارهاي او، اعمال او، اقوال او، سكوت او، لباس پوشيدن او، قيافه او، هرچه دارد، زندگي او، همه در صراط مستقيم باشد و جنبه رهبري براي ديگران داشته باشد و لااقل مورد تأييد امام عصر يا مورد تطبيق با اعمال و گفتار و سكوت امام عصر باشد. پس معناي بركت اين است. شما از اين ماه مبارك رمضان و از اين سفره احسان پروردگار، اگر بخواهيد از اين غذاي اولي بخوريد، حالا اين غذا به منزله خدمت شما عرض شود كه سوپ باشد كه اول آوردند يا مثلاً به منزله نان باشد، تشبيه به نان بهتر است، به جهتي كه نان بركت خدا است، مورد احترام است، اول سفره اين را آوردند «بِالْبَرَكَةِ» بركت. گاهي آن‌چنان وجود انسان بابركت است كه 25 سال بيشتر عمر امام جواد (عليه الصلاة‌ و السلام) نبود، الآن برك وجودي آن حضرت تمام عالم هستي را شامل شده است. تمام مردم دنيا از بركت وجود آن حضرت زنده هستند. بركت وجودي امام عصر (أرواحنا الفداء) اين است كه غير از ذات مقدس پروردگار همه از وجود ذي‌جود آن حضرت بهره‌مند بشوند، اين معناي بركت است، البته او صاحب سفره است، او ميزبان است ولي ما هم اگر بخواهيم از اين سفره ميهماني پروردگار در اين ماه استفاده كنيم، يك مقدار خود ما بايد كمك كنيم و يك مقدار هم پروردگار. خود ما به اين معنا كه در صراط مستقيم باشيم، يعني از وقت خود كمال استفاده را بكنيم، از سكوت خود كمال استفاده را بكنيم، از اعمال خود كمال استفاده را بكنيم. وقتي را كه مي‌خواهي بنشيني حرف بيهوده در ماه مبارك رمضان بزني به جاي آن از حكمت، از قرآن، از آنچه در معارف حقه شنيدي، از اين‌ها استفاده بكن و به ديگران بگو، حرف لغو نزن. در روايتي ديدم كه از امام (عليه الصلاة‌ و السلام) سؤال مي‌كنند كه در آيه شريفه قرآن كه مي‌فرمايد: «قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * وَ الَّذينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ‏»[3] مؤمنيني رستگار هستند كه –اين‌طوري بگوييم- از لغو اِعراض مي‌كنند. اين لغو چيست؟ يك نمونه براي ما بگوييد؟ حضرت مي‌فرمايد: اگر در يك شهري رفتي و آن‌جا يك ميوه خوبي داشت، آمدي گفتي: آن‌جا ميوه‌هاي خوبي داشت، البته يك وقت هست به يك بارفروشي مي‌گويي ميوه خوب در فلان شهر هست، او مي‌رود از آن‌جا مي‌خرد مفيد است، اين اشكال ندارد، اين لغو نيست، اما نه، همين‌طور دوست داري… در مكه به يكي از آقايان كه از من سؤال كرده بود كه قبر ابوذر كجا است؟ من گفتم: مي‌خواهي چه كار كني؟ نمي‌گذارند بروي زيارت كني. گفت: ما مي‌خواهيم وقتي به وطن برگشتيم بگوييم قبر ابوذر را هم زيارت كرديم. منظور او نه ثوابي بود، نه زيارت…، و اين را خيال نكنيد كه به اصطلاح آن يك نفر اين‌طوري بود، اكثر اين‌هايي كه مكه مي‌روند از قيمت‌ها اطلاع پيدا مي‌كنند كه بيايند نقل كنند، از مشاهد مقدسه و اماكن متبركه تحقيق مي‌كنند كه بيايند نقل كنند، هيچ هدفي جز نقل آن ندارند، فقط نقل كنند. نه اينكه مردم را تشويق كنند كه بروند، نه، فقط به خاطر اينكه ما بله، اين‌ها را ديديم. يك امتياز كاذبِ ضعيفي براي خود قائل بشوند بر ديگران، فقط همين، اين‌ها لغو است، امام فرمود اين‌ها لغو است. خلاصه يك ضابطه كلي براي لغو، هر كاري يا هر كلامي يا هر عملي كه نه به درد دنياي تو بخورد و نه به درد آخرت تو، اين لغو است، اين خلاصه آن است. هر چه فكر مي‌كنم اين نه به درد دنياي من خورد و نه به درد آخرت، اين لغو است و كسي كه بركت دارد از لغو اِعراض مي‌كند، يعني حيف است، سرمايه وجودي خود را در راه باطل مصرف كند، اين عمري كه خدا به ما عنايت كرده است، اين عمر سرمايه زندگي ما است، يعني زندگي ما… اگر ما به منزله تاجري باشيم كه در دنيا آمديم، كه شب گذشته گفتم «الدُّنْيَا … مَتْجَرُ أَوْلِيَاءِ اللَّهِ»[4] محل تجارت اولياء‌ خدا است، سرمايه‌اي كه ما در اين دنيا داريم چيست؟ همين عمر ما است، همين وقت ما است. سابق مي‌گفتند: وقت طلا است، بلكه بالاتر از طلا است، به جهت اينكه طلا را انسان اگر از دست داد باز مي‌رود مي‌خرد، اما وقت را نمي‌تواند بخرد. از اين وقت خود كمال استفاده را بكنيد، اگر مي‌خواهيد بركت داشته باشيد. يكي از چيزهايي كه بركت انسان را زياد مي‌كند و بركت به انسان نصيب مي‌كند اين است كه انسان منظم باشد، كارهاي او حساب شده باشد «وَ كُلُّ شَيْ‏ءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدارٍ»[5] همه كارهاي خداي تعالي منظم است. در همه شور كار بكند، يك روز خورشيد را در بياورد و يك روز در نياورد. يك روز ماه را در بياورد، يك روز در نياورد. يك روز كره زمين را بچرخاند، يك روز نچرخاند. يك شبانه‌روز مثلاً 24 ساعت شب باشد، بعد يك روز ديگر 24 ساعت روز باشد، نامنظم نيست، دقيق. آن‌قدر اين جهان دقيق حركت مي‌كند كه من با يكي از منجّمين صحبت مي‌كردم، مي‌گفت: تا سيصد سال ديگر ما مي‌توانيم بگوييم كه چه دقيقه‌اي ماه مي‌گيرد يا چه دقيقه‌اي خورشيد مي‌گيرد، اين خيلي عجيب است، يعني زمين مي‌آيد بين خورشيد و ماه فاصله مي‌شود، اين لحظه و ثانيه‌اي كه اين مي‌رسد و مي‌خواهد فاصله ايجاد بكند، از حالا مي‌شود محاسبه كرد براي سيصد سال ديگر، ببينيد چقدر كارهاي خدا منظم است.

اگر يك لحظه تخطي بشود اوضاع عالم به هم مي‌ريزد، تمام افلاك به هم مي‌ريزد، البته نظم كارهاي ما با بي‌نظمي كارهاي ما شايد چندان با هم فرقي نكند اما در كارهاي الهي اين‌طور نيست، چون همه وابسته به هم هست. اگر شما بنّايي مي‌كنيد بنّاي شما يك طور فكر مي‌كند، نجاري كه در و پنجره شما را مي‌سازد يك طور ديگر فكر مي‌كند و با همديگر هم مشورت نمي‌كنند، كارها منظم نيست، او يك در مي‌سازد كه پهناي آن يك متر و نيم است، اين بنا هم جاي پنجره را باز گذاشته است كه يك متر است، به هم نمي‌خورد، اوضاع به هم مي‌ريزد. اگر مي‌خواهيد بركت الهي را به دست بياوريد از كارهايي كه حتماً بايد انجام بدهيد نظم در امور خود هست، كارهاي خود را منظم كنيد. علي بن ابيطالب مي‌فرمايد: «الْكَمَالُ كُلُّ الْكَمَالِ» كمال، تمام كمال، در چند چيز است: يكي تقدير معيشت است، اندازه‌گيري معيشت است. بنشينيد حساب بكنيد خرج شما چقدر است، كوشش و فعاليت خود را در راه به دست آوردن همان مقدار از مخارج يا يك قدري بيشتر بايد باشد، وإلّا بي‌نظمي در كار است، بركت ندارد. شما فكر نكنيد بركت يك امر الهي است كه همه آن از جانب پروردگار بايد…، عرض كردم پنجاه درصد آن اين‌طوري است، ولي پنجاه درصد اول آن به دست شما است. پنجاه درصد اول آن در نظم كار شما است، در تقدير معيشت شما است، در وضع زندگي شما است، تو يك زني را دوست داشتي رفتي و گرفتي، در خانه آمدي هزار گونه گرفتاري براي تو به وجود آورده است، اخلاق او بد، ايمان او ناصحيح، اهل عبادت نيست. يكي دو روز اول او را دوست داري ولي بعد ديگر ناراحت مي‌شوي، اينكه زندگي نشد. ببينيد اين در اثر اين است كه كل وقت شما صرف دعواي با اين زن مي‌شود، اعصاب شما خُرد مي‌شود. از اول فكر آن را بكن، يك زني را انتخاب كن كه صددرصد با تو كفوّ باشد، كفوّ يعني چه؟‌ يعني همسر، فارسي هم مي‌گوييم، همسر مي‌گوييم. معناي همسر اين نيست كه تو بايستي با يك متري هم قد تو را بگيرند، اگر تو ۱۵۰ سانت هستي او هم ۱۵۰ سانت بشود، غالباً زن‌ها با مردها از اين‌جهت همسر نيستند، يكي قدكوتاه است، يكي قدبلند. همسر يعني همسر فكري، اگر تو دانشمند هستي زن دانشمند بگير. اگر تو فرهنگ خاصي داري از همان فرهنگ زن بگير. اگر تو متدين هستي، زن متدينه بگير. هر دوي شما در يك راه، در يك صراط، در يك مسلك باشيد. آن مقداري كه لازم‌تر بوده است خداي تعالي جلوي آن را گرفته است. مرد مسلمان نبايد زن مسيحي يا غير مسلمان بگيرد، اين را نهي كرده است، جدي هم ايستاده است و از نظر فتواي خيلي از علما و حق هم همين است كه زن شيعه شوهر سني نگيرد. چرا؟ به جهت اينكه اين‌ها با هم نمي‌توانند زندگي كنند. زن مسيحي است و مرد مسلمان است، اين روز يكشنبه كليسا مي‌رود، او روز جمعه نماز جمعه مي‌رود. ببينيد همه جا با هم دعوا است. او گوشت خوك را نجس مي‌داند، اين گوشت خوك را از غذاهاي لذيذ مي‌داند. او شراب را حرام و نجس مي‌داند، اين شراب را خون عيسي مي‌داند.

سفر لبنان رفته بوديم، يك كليسايي بود، من ديدم در آن باز است گفتيم برويم ببينيم اين‌جا چه كار مي‌كنند. اتفاقاً يك مسيحي ظاهراً يك كار بدي كرده بود، چون شهود هم آمده بودند و ايشان را توبه مي‌دادند. مطالبي مي‌گفت و او را دعا مي‌كرد و حالا براي او طلب مغفرت مي‌كرد، به اين‌ها كاري نداريم، بعد يك جام شرابي با يك تكه نان آوردند. اول خود كشيش نان را در آن شراب زد و خورد و بعد هم به همه اين‌ها دادند، عبارت‌ها آن ها هم اين بود كه نان به جاي گوشت حضرت عيسي و شراب هم به جاي خون حضرت عيسي و اين كه شما خورديد –البته هنوز هم هضم نشده- تا خورد، خود او شد مظهر حضرت عيسي، ديگر پاكِ پاك. اين اين‌طور فكر مي‌كند. او مي‌خواهد برود شب جمعه دعاي كميل بخواند. اين‌ اين‌طور توبه مي‌كند، او آن‌طور…، همه جا دعوا مي‌شود، لذا خدا از اول قطع كرده است. گفته است زن مسلمان و مرد مسلمان، زن مسيحي و شوهر مسيحي نگيرد، تمام. مسلمان، مسلمان. مرد شيعه مي‌تواند زن سنّي بگيرد ولي زن شيعه نمي‌تواند به مرد سنّي شوهر كند، به جهت اينكه خواهي نخواهي مرد يك تسلطي بر زن دارد. «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ»[6] هر چقدر هم زن‌ها بخواهند خود را قدرتمند نشان بدهند نمي‌توانند. حالا زن‌ها هم دارند حرف‌هاي ما را مي‌شنوند، بشنوند. هر كاري بكنند مرد…، مرد اگر هم كوتاه مي‌آيد به خاطر اين است كه مي‌خواهد خانه را كنترل بكند، مي‌خواهد دعوا را قطع بكند. اين را به خانم‌ها عرض مي‌كنم، اينكه مي‌بينيد گاهي هر چه به شوهرهاي خود بد و بيراه مي‌گويي او هيچ چيز نمي‌گويد، مديريت او ايجاب مي‌كند، زندگي را مي‌خواهد تأمين كند وإلّا هم از نظر بدني قوي‌تر است و هم اينكه مي‌تواند از عهده تو بربيايد. «الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ» لذت نبريد، مردها اين‌جا دارند مي‌خندند، از اين حرف ما لذت بردند، نه. حالا اين جمله را هم عرض كنم كه يك روزي هارون‌الرشيد به يحيي برمكي گفت: انسان كه قدرت پيدا مي‌كند از هيچ چيز نمي‌ترسد، خيلي اظهار قدرت و نترسي و اين‌ها كرد، اين هيچي نگفت. يك روزي آمد به هارون گفت: يك دختر خانمي اين‌جا هست كه به شما اظهار علاقه مي‌كند. گفت: آهسته، زبيده اين‌جا است. گفت: تو كه گفتي من از هيچكس نمي‌ترسم، از هيچ چيز من نمي‌ترسم، حالا گاهي هم مردها خوب مي‌ترسند. به هر حال بركت در زندگي –برگرديم به اصل حرف خود- اين است كه از اول فكر آن را بكني و يك زني بگيري كه دعوا در كار تو نباشد. هرچه تو مي‌خواهي او هم بخواهد. ببينيد چقدر راحت مي‌شود، هرچه او مي‌خواهد تو هم بخواهي، نه سر غذا دعوا مي‌شود، نه سر كار دعوا مي‌شود، اگر هم اين‌طوري نيستيد كه طبعآً اكثر زن و شوهرها، چون هر كدام در يك فرهنگ خاصي بزرگ شدند اين‌طوري نيستند ولي با يك ميزان مي‌توانند خود را درست كنند و آن ميزان دين است «فَإِنْ تَنازَعْتُمْ في‏ شَيْ‏ءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَ الرَّسُولِ»[7] اگر در چيزي دعوا داشتيد، اختلافي داريد، به خدا و پيغمبر برگردانيد مسئله حل مي‌شود. همان‌طوري كه مشاور طبيبي داريد كه مرض‌هاي جسمي خود را با او مشورت مي‌كنيد، يك مشاوره روحي هم داشته باشيد كه امراض روحي خود را، اختلاف‌هاي روحي خود را با او مشورت كنيد، مسئله حل مي‌شود. اين سبب بركت مي‌شود، من مردي را سراغ دارم كه استعداد فوق‌العاده، قلم بسيار خوب، عالم، دانشمند ولي در جامعه يك پول ارزش ندارد. من در زندگي او تحقيق كردم، ديدم ايشان يك زن ناراحت‌كننده‌اي دارد. هر روز با زن خود دعوا دارد. ما با يكي از علما رفيق بوديم، اين را در قضايايي هم گفتند، حالا او از آن‌جا كسب كرده بود به ما جواب داد يا اينكه واقعاً اين‌طوري بود، اين هر وقت وارد خانه مي‌شد… در كوچه و بازار مردم مي‌رسيدند دست او را مي‌بوسيدند، او را احترام مي‌كردند، خيلي محترم بود،‌ واقعاً‌ هم لايق براي احترام بود، ولي وقتي خانه مي‌آمد، من يك روز بودم، زني داشت سرتاپاي اين را فحش مي‌داد، او را اذيت مي‌كرد، يك فحش‌هاي بسيار ركيكي هم مي‌داد كه آن روز كه من آن‌جا بودم واقعاً ناراحت شدم، جلوي مهمان، همه جا…، من به ايشان گفتم: آقا چرا اين‌طور؟ گفت: براي من خوب است، من بيرون كه مي‌روم دست من را مي‌بوسند، من را احترام مي‌كنند، ممكن است يك مقداري نفس من مغرور بشود، كِبري براي آن پيدا بشود. اين‌جا كه من مي‌بينم ايشان، يك زن با من اين‌طور رفتار مي‌كند همه بادها مي‌خوابد. همه فكر‌ها پايين مي‌آيد، همه مسائل حل مي‌شود. البته همه مردها اين‌طور نيستند، زن دو تا فحش مي‌دهد، اين هم دو تا فحش مي‌دهد دعوا مي‌شود، گرفتاري، كلي زندگي سر اين مسئله معطل مي‌شود. دادگاه، نمي‌دانم طلاق، برو، بيا، بچه‌ها ناراحت،‌ از اين مسائل ما زياد در جامعه داريم. اين فقط به خاطر اين است كه روز اول فكر ازدواج صحيحي نبود. با هواي نفس پيش رفته است، با دل بخواه خود انجام داده است، آن زن ايده‌آلي كه بايد با دين او تطبيق بكند نگرفته است. مسائل براي آن‌ها حل نشده است. اين او را درك نمي‌كند، او اين را درك نمي‌كند وإلّا اگر همديگر را درك بكنند، مي‌بيني كه صبح بيدار مي‌شوي صبحانه تو حاضر، صبحانه خود را مي‌خوري، اول وقت به اداره خود،‌ به محل كار خود،‌ به هر جايي كه بخواهي مي‌روي و خيال تو هم آن‌جا راحت است، ظهر برمي‌گردي غذاي تو حاضر، وضع تو حاضر، لباس تو شسته، همه كارها درست، دوباره دنبال كار خود مي‌روي، اين معناي بركت است. پس ببينيد پنجاه درصد آن مربوط به خود انسان است كه بايد خود انسان براي خود بركت به وجود بياورد. پنجاه درصد ديگر آن هم خداي تعالي كمك مي‌كند، جور مي‌كند، رديف مي‌كند، به شرطي كه اين پنجاه درصد اولي را خود تو انجام داده باشي، جور مي‌‌كند. مي‌بيني تو به زن خود فحش مي‌دهي و زن تو مي‌گويد: چه شده است؟ چرا ناراحت هستي؟ زن‌هاي متدين ما…، خداي تعالي يكي از الطافي كه به اين مسير ما كرده است، ما زن‌هاي متدينه‌اي در بين زن‌ها مي‌شناسيم كه جداً اگر شوهرها هر چقدر گرفتاري داشته باشند يك لحظه كه در مقابل زن خود مي‌نشينند تمام گرفتاري‌هاي آن‌ها حل مي‌شود، خداي تعالي هم كمك مي‌كند، اين يك بخش از بركت است.

بخش دوم از بركت اين است كه كارهاي خود تو منظم باشد. سر وعده‌هاي خود عمل بكني، برنامه‌هاي تو صحيح باشد، دقيقاً با دستورات اسلام تطبيق بكند و كارهاي حساب‌شده تو انجام بشود، نه خود را ناراحت كني و نه ديگران را. يك بخش ديگري از بركت اين است كه انسان رفقاي خوبي داشته باشد. آقا در روايات دارد رفيق خوب كه از اكسير پرارزش‌تر است. خدا را شكر كنيد كه رفقاي خوبي الحمدلله داريم و يكي از الطافي كه پروردگار به من كرده است اين است كه دوستان خوبي دارم. آقا اين رفقاي خوب خيلي خوب هستند، تا يك گرفتاري براي انسان پيش مي‌آيد همه مي‌ريزند، البته بايد اين‌طوري بود، همه مي‌ريزند اين گرفتاري را رفع مي‌كنند، به همديگر كمك مي‌كنند، به يكديگر رسيدگي مي‌كنند، احوال يكديگر را مي‌پرسند. در اين آيات شريفه قرآن كه «يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلى‏ يَدَيْهِ يَقُولُ يا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبيلاً * يا وَيْلَتى‏ لَيْتَني‏ لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَليلاً * لَقَدْ أَضَلَّني‏ عَنِ الذِّكْرِ»[8] اي كاش من فلان دوست را نگرفته بودم، جهت مخالف آن، دوستان بد خيلي بد هستند. روز قيامت دست به دست خود مي‌زند مي‌گويد: اي كاش من با فلاني رفيق نشده بودم. در روايت دارد كه ابي‌بكر دست به دست خود مي‌زند و مي‌گويد: اي كاش من با عمر رفيق نشده بودم «فُلاناً خَليلاً» فلاني را –فلان اسم عمر است، در بعضي از جاها، در بعضي از آيات و روايات هم هست- «‏لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَليلاً * لَقَدْ أَضَلَّني‏ عَنِ الذِّكْرِ» من را از ذكر خدا…، روايت دارد كه «ذِكْرُ اللَّه‏» علي است، ذكر پروردگار علي بن ابيطالب است، من را از علي گمراه كرد. بعد از اينكه دلايل و برهان براي من ثابت كرد كه علي بر حق است «لَقَدْ أَضَلَّني‏ عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جاءَني‏» اين دست روي دست هم مي‌زند. رفيق بد خيلي بد است، بعضي‌ها خود را گول مي‌زنند، يك نفر را دوست دارند مي‌گويند: مي‌خواهيم او را هدايت كنيم. بابا فلان شوهر را نگير، ما به بعضي از اين خانم‌ها گفتيم: فلان شوهر را نگير، اين را كه تو مي‌گويي مشروب مي‌خورد، از او پرسيده بود كه شما نماز مي‌خواني؟ گفته بود: گاهي نماز هم مي‌خوانم. به من آمده مي‌گويد: آقا مي‌گويد گاهي نماز هم مي‌خوانم، اين را من مي‌توانم درست كنم. نه، تو نمي‌تواني او را درست كني. گاهي نماز مي‌خواند و مشروب هم گاهي مي‌خورد، خدمت شما عرض شود كه رفقايي هم دارد كه براي قماربازي گاهي به منزل مي‌آيند. خيلي خوب رفته است و ازدواج كرده است، حالا بر سر خود مي‌زند كه چه كار كنم؟ از اول مواظبت بكن. رفيق بد خيلي بد است، با رفقاي بد حرف نزنيد. حواريون حضرت عيسي از او سؤال كردند: «مَنْ نُجَالِسُ»[9] با چه كسي بنشينيم؟ شما هم دوست داريد بگوييد حالا كه رفيق بد، بد است با چه كسي بنشينيم؟ فرمود: «يُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ رُؤْيَتُهُ» كسي كه وقتي به او نگاه مي‌كنيد به ياد خدا بيفتيد، به ياد خدا بيفتيد. اعمال او سرمشق شما باشد. بعضي از افراد هستند كه انسان به آن‌ها نگاه كه مي‌كند به ياد شيطان مي‌افتد. اصلاً قيافه نشان مي‌دهد كه اين‌ از آن شيطان‌پرست‌ها…، انسان چه بگويد، از آن شيطان‌هاي واقعي است، نه «مَنْ يُذَكِّرُكُمُ اللَّهَ رُؤْيَتُهُ» تا به او نگاه مي‌كني به ياد خدا بيفتي. بگويي چه جوانِ متدين خوبي است، اعمال او شما را به ياد آخرت بياندازد، با چنين افرادي بايد بنشينيد. كوشش بكنيد در زندگي رفيق بد نداشته باشيد و بلكه رفقاي خوبي داشته باشيد، اين هم يك استفاده از بركت است، و در شب‌هاي ماه مبارك رمضان دعا…، دعا در حقيقت حرف زدن با خدا است. با قرآن خواندن هم خدا با ما حرف مي‌زند، اين يك جنبه ظاهري آن است، جنبه باطني آن هم همان ذكر قلبي است كه ذكر خفي به آن مي‌گويند، انسان به ياد ذات مقدس پروردگار باشد ولو لب‌هاي او تكان نخورد، هميشه به ياد خدا باشد، اين را ذكر خفي مي‌گويند.

الهامات هم سخن گفتن خدا با انسان است. الآن شما از اين مجلس كه مي‌رويد، برويد در خانه بنشينيد همين دعاي افتتاح كه همين‌طور ساده خوانده مي‌شود، آقا خيلي مهم است. «اللَّهُمَّ إِنِّي أَفْتَتِحُ الثَّنَاءَ بِحَمْدِكَ وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّكَ»[10] خدايا من افتتاح مي‌كنم، باز مي‌كنم ثناي خود را، مدح خود را با حمد تو «بِحَمْدِكَ». «وَ أَنْتَ مُسَدِّدٌ لِلصَّوَابِ بِمَنِّكَ» خدايا تو حق را به من، به منتي كه بر من مي‌گذاري عنايت مي‌كني «وَ أَيْقَنْتُ» اين‌ها را انسان بايد راست بگويد «وَ أَيْقَنْتُ أَنَّكَ أَنْتَ‏» يقين كرده‌ام كه تو، خود تو «أَنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينََ» مهربان‌ترينِ مهربانان هستي «فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ» اگر بناي عفو و رحمت داشته باشي، اگر ما كاري نكرده باشيم كه مشمول عفو و رحمت پروردگار واقع نشويم. در دعاي كميل مي‌خوانيم «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تَحْبِسُ الدُّعَاءَ، اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِيَ الذُّنُوبَ الَّتِي تُنْزِلُ الْبَلَاءَ»[11] خدايا آن گناهاني را از من ببخش و بيامرز كه بلا را نازل مي‌كند. آن گناهاني را بيامرز كه دعا را حبس مي‌كند. خيلي از گناهان ما هست كه بركت و رحمت پروردگار را از ما بازمي‌دارد. «وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِينَ فِي مَوْضِعِ النَّكَالِ ِ وَ النَّقِمَةِ»[12] خدا شديدترين تعقيب‌كننده است. در وقتي كه خداي تعالي بخواهد نقمت او بر كسي برسد، بخواهد انسان را به اصطلاح ما بيچاره بكند… گفت: چوب خدا صدا ندارد، وقتي بخورد دوا ندارد. خيلي مواظب باشيد، در يك جا مخصوصاً روايت دارد كه اولياء من در بين مردم مخفي هستند، كسي را محزون نكنيد كه اگر يك وقت يكي از اولياء خدا ناخودآگاه… شما خيال مي‌كنيد يك انسان معمولي است، او را محزون كرديد، مي‌بينيد كه واكنش او اين است كه خداي تعالي شما را سيلي مي‌زند «وَ أَشَدُّ الْمُعَاقِبِينَ فِي مَوْضِعِ النَّكَالِ وَ النَّقِمَةِ وَ أَعْظَمُ الْمُتَجَبِّرِينَ» خداي تعالي عظيم‌ترين جبار‌ها است، خيلي مواظب باشيد. در آن آيه شريفه مي‌فرمايد: «ما غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَريمِ»[13]‏ چه چيز تو را مغرور كرده است كه خدا كريم است؟ خدا كريم است، هر كاري بكني بگويي خدا كريم است. معصيت بكني، كارهاي… مخصوصاً ظلم به مردم بكني بگويي خدا كريم است. مال مردم را بخوري بگويي خدا كريم است «ما غَرَّكَ» چه چيز تو را گول زده است كه خدا كريم است؟ خدا كريم هست اما نه براي همه. «فِي مَوْضِعِ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ» خدا كريم است، نه «فِي مَوْضِعِ النَّكَالِ وَ النَّقِمَةِ». بعد مي‌گوييم «اللَّهُمَّ أَذِنْتَ لِي فِي دُعَائِكَ وَ مَسْأَلَتِكَ» قربان امام زمان خود بشويم كه چه جملاتي بيان كرده است، چطور با خدا حرف زده است، با چه ادبي با پروردگار صحبت كرده است، خدايا به من اذن دادي كه «أَذِنْتَ لِي فِي دُعَائِكَ وَ مَسْأَلَتِكَ» كه من تو را بخوانم و از تو سؤال بكنم وإلّا ما كجا و خدا كجا. «أَذِنْتَ لِي فِي دُعَائِكَ وَ مَسْأَلَتِكَ فَاسْمَعْ يَا سَمِيعُ مِدْحَتِي» پس اي سميع، اي شنونده مدحت من را، مدح من را خود تو گوش بده «فَاسْمَعْ يَا سَمِيعُ مِدْحَتِي وَ أَجِبْ يَا رَحِيمُ دَعْوَتِي» بعد شروع مي‌كند «فَكَمْ» مطالبي مي‌گويد كه حالا إن‌شاءالله در يك فرصت بيشتري بايد درباره همين دعاي افتتاح يك دانشگاه علوم اهل‌بيت uصمت و طهارت (عليهم الصلاة و السلام) است براي شما حرف بزنم. من هم به اندازه فهم خود مي‌توانم درباره اين دعاي عظيم صحبت كنم.

شب‌هاي پربركت ماه مبارك رمضان است. بركت‌ پروردگار اين‌طوري است كه خدا به انسان بركت كه مي‌دهد روزه روزه، شب مشغول عبادت و بندگي، راز و نياز با پروردگار، با خدا تكلم كردن، دعاهاي مختلف، بهترين آن همين دعاي افتتاح و دعاي ابوحمزه ثمالي است كه «إِلَهِي لَا تُؤَدِّبْنِي بِعُقُوبَتِكَ»[14] اين جمله امام، همان جمله اول دعاي ابوحمزه ببينيد چه مي‌گويد؟ خدايا من را با عقوبت خود ادب نكن، چون به بعضي‌ها با سيلي بايد حرف بفهمانند، بعضي‌ها را با قربان تو بشوم، قربان تو بروم، از اين حرف‌ها هست ديگر. يكي هست كه انسان با محبت به او مي‌گويد فلان كار را نكن، اين هم مي‌گويد: چشم، اما بعضي‌ها هستند نه، تا يك سيلي نخورند…، تا نباشد چوب تر… تا آخر، بعضي‌ها اين‌طوري هستند. «أُولئِكَ كَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ»[15] حتماً بايد مريض بشوي تا بفهمي كه اشتباه كردي. حتماً بايد ورشكست بشوي تا بفهمي اشتباه كردي. نبايد اين‌طور باشد «لَا تُؤَدِّبْنِي بِعُقُوبَتِكَ» خدايا من را به وسيله عقوبت خود ادب نكن، با مهرباني من را ادب كن، تو هم بايد بفهمي ديگر. ببينيد چه دعاي عجيبي است، از همان جمله اول. آن دعاي عظيم و طولاني. اگر يك وقتي هم در بين شماها يك انسان تنبل به اصطلاح…، يا پركارِ وقت‌ زيادي نداره‌اي، حالا با خدا صحبت كردن وقت زيادي نمي‌خواهد، بلكه بهترين وقت‌هاي انسان آن وقتي است كه انسان با خدا صحبت مي‌كند، اما نه، حالا حوصله شما سر مي‌آيد اين دعاي ابوحمزه ثمالي را هر شب يكي دو صفحه آن را بخوانيد در ماه مبارك رمضان، خيلي مهم است. بعضي از علما دعاي ابوحمزه ثمالي را در قنوت نماز وتر خود مي‌خواندند، همه آن را مي‌خواندند، خيلي است، دعا بزرگ است ولي اين‌طوري بودند.

من يكي از علما را ديدم كه به قصد رجاء هر روز دعاي ندبه را مي‌خواند، البته همه دعاها را بايد به قصد رجاء خواند، يك عشقي مي‌كرد. دعا را مي‌شود خواند، اگر به نيت ورود نخوانيد درست است، مي‌شود، هر وقت هر دعايي را. از زيارت عاشورا كه بالاتر نيست، زيارت عاشورا از مضامين آن هم پيدا است كه براي روز عاشورا است ولي شما مي‌توانيد دوره سال بخوانيد. در زيارت عاشورا اين جمله هست كه «هَذَا يَوْمٌ» اين‌طور مي‌گويد: اين روز، روزي است كه «تَبَرَّكَتْ بِهِ بَنُو أُمَيَّةَ وَ ابْنُ آكِلَةِ الْأَكْبَادِ» روزي است كه بني‌اميه پربركت دانستند و آن‌هايي كه فرزند جگرخوارها بودند. ببينيد براي روز عاشور است «هَذَا يَوْمٌ» «هَذَا» اشاره به همان روز است ولي در عين حال امام اجازه داده است كه شما هر روز بخوانيد. پس مي‌شود هر…، دعاي ندبه كه اسم روز خاصي را نبرده است،‌ حالا لااقل به قصد رجاء‌ انسان بنشيند آن دعاي عجيب را،‌ دعاي پرقيمت را، از همان اول شروع مي‌كند با خداي تعالي مناجات كردن تا آخر دعا يا با خدا صحبت مي‌كند يا با امام زمان، يا با خدا صحبت مي‌كند و گِله مي‌كند يا درد دل با حجةبن‌الحسن (عليه الصلاة و السلام) مي‌كند. يكي از بركات اين ماه دعاهايي است كه در اين ماه هست، دعاهاي شبانه، دعاهاي روزانه «يَا عَلِيُّ يَا عَظِيمُ يَا غَفُورُ يَا رَحِيمُ أَنْتَ الرَّبُّ الْعَظِيمُ»[16] همين دعايي كه هر روز خوب است انسان بخواند «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ»[17] شما مي‌دانيد يعني چه؟ اين دعا در حقيقت فقط دارد دعا مي‌كند كه امام زمان بيايد. خدايا ثروت كن همه فقيرها را. چه موقع همه فقيرها ثروتمند مي‌شوند؟ «اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ» چه موقع همه گرسنه‌ها سير مي‌شوند؟ وقتي امام زمان بيايد. در همه اين‌ دعاها يعني خدايا امام زمان را برسان. «اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ، اللَّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنَا بِغِنَاكَ، اللَّهُمَّ اشْفِ كُلَّ مَرِيضٍ» چه موقع مي‌شود كه هيچ بيمارستاني نداشته باشيم، همه مريض‌ها خوب بشوند؟ اين دعا مخصوص….، من در كتاب ملاقات يك قضيه‌اي هم در اين باره نقل كردم كه اصلاً اين دعا براي زمان ظهور است، يعني در حقيقت شماها داريد مي‌گوييد خدايا ظهور امام زمان را برسان. از همان كلمه اول آن «اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ» خدايا چون انسان دعا را برای خودش تنها كه نبايد بكند، ما البته از اين دعاهاي اين‌طوري زياد داريم، خدايا همه مريض‌هاي اسلام را شفا بده، اين را ما مي‌گوييم و شما هم مي‌گوييد الهي آمين، اگر منظور ما اين باشد كه امام زمان بيايد و همه مريض‌ها شفا پيدا بكنند خوب است وإلّا نه، طبيعت اين زمين و آسمان و غذاها و ميكروب‌ها و همه اين‌ها، نتيجه آن اين است كه يك عده‌اي بايد مريض بشوند وإلّا بيمارستان‌ها خالي مي‌شود و دكترها هم بيكار مي‌شوند و اسباب زحمت مي‌شود و اگر هم خدا بخواهد اين دعا را مستجاب بكند دكترها نمي‌گذارند كه اين دعا مستجاب بشود، بيكار مي‌شوند ديگر. فقط زمان ظهور است كه همه فقرا ثروتمند مي‌شوند، همه مريض‌ها خوب مي‌شوند، تمام گرسنه‌ها سير مي‌شوند «اللَّهُمَّ أَغْنِ كُلَّ فَقِيرٍ، اللَّهُمَّ أَشْبِعْ كُلَّ جَائِعٍ، اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانٍ» همه برهنه‌ها داراي لباس مي‌شوند «اللَّهُمَّ اكْسُ كُلَّ عُرْيَانٍ» بعد آن چيست؟ «اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِينٍ» هيچ بدهكاري در دنيا نباشد، همه قرض‌ها ادا بشود «اللَّهُمَّ اقْضِ دَيْنَ كُلِّ مَدِينٍ، اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ» باريك‌الله آقاي…، بله «اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ» هيچ كرب و حزن و اندوهي براي هيچ كس باقي نماند. چه موقع است؟ فقط زمان ظهور است،‌ معناي آن اين است ديگر، معني همه اين جملات اين است كه خدايا ظهور را برسان. «اللَّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ كُلِّ مَكْرُوبٍ، اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِيبٍ، اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ» -جاي آن را پيدا كرديم- خدايا همه اسيرها را به وطن برگردان، تمام اسيرهاي دنيا «اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِيبٍ، اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ» باريك‌الله -شما فكر نكنيد من حفظ نيستم،‌ من اين بالا نشستم با آن‌جايي كه انسان آن پايين نشسته است خيلي فرق دارد، اگر او بيايد جاي من بنشيند معلوم نيست بتواند اين‌طور خوب بخواند، اين را شما بدانيد اين بالا با آن پايين خيلي فرق دارد، ضمناً يك مقدار جنبه‌هاي خود را هم حفظ كنيم، شما نگوييد اين آقا چطور بلد است، تو بلد نيستي؟ نه، من آن پايين بنشينم بعيد نيست كه مثل ايشان بلد باشم، البته با حُسن ظن به خود چنين فكري مي‌كنيم- «اللَّهُمَّ رُدَّ كُلَّ غَرِيبٍ» خدايا هر غريبي را به وطن خود برگردان، آرامش به او بده «اللَّهُمَّ فُكَّ كُلَّ أَسِيرٍ» اسيرها را هم آزاد كن. همه… «كَل» كه دارد يعني هرچه اسير هست، در تمام دنيا. بعد چيست؟ «اللَّهُمَّ أَصْلِحْ كُلَّ فَاسِدٍ مِنْ أُمُورِ الْمُسْلِمِينَ» خدايا همه فسادها از امور مسلمين را، پروردگارا تو اين‌ها را اصلاح كن. ببينيد چقدر خوب است.

اين دعاها را اين روزها بخوانيد، خيلي ارزش دارد و اميدواريم إن‌شاءالله خدا توفيق اين دعاها را به ما بدهد تا ما را از اين سفره پربركت پروردگار كمال استفاده را بكنيم. إن‌شاءالله شب‌هاي بعد به مناسبت درباره رحمت خدا صحبت مي‌كنم و بعد هم درباره مغفرت، همان‌طوري كه خداي تعالي اين سفره را پر از بركت و رحمت و مغفرت قرار داده است.

«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ» به خدا قسم بركتي كه خداي تعالي به عاشوراي ابي‌عبدالله‌الحسين عنايت كرده است هيچ طرفِ نسبت با هيچ چيز نيست. يك وقتي كتابي دست من بود. اين را يك دانشمند آلماني نوشته بود، ترجمه هم شده است، اسم كتاب ظاهراً حسين و يارانش، در ترجمه فارسي آن حسين و يارانش هست، حالا به اصطلاح…، چون ترجمه‌ها را گاهي عوض مي‌كنند و ترجمه اسم كتاب را عوض مي‌كنند. حالا اسم آلماني آن هم حسين و يارانش باشد نمي‌دانم، ولي اسم ترجمه آن حسين و يارانش بود. يك دانشمندي به نام ماربين -به ياد دارم- اين كتاب را نوشته است، درباره امام حسين است. اين را بدانيد درباره سيدالشهداء (عليه الصلاة‌ و السلام) همه عالم مدح كردند. من يك جرياني ديدم كه از آن‌جا متوجه شدم كه اين حرف درست است. يك كنفرانسي در هند در شهر جامو گذاشته بودند، كشمير دو بخش است: يك بخش آن به نام جامو است، يك بخش آن به نام سرينگر است. اين در جاموي هند بود، من را هم دعوت كرده بودند، اسم آن را «يوم‌الحسين» گذاشته بودند، يعني روز حسين بن علي. البته عاشورايي، چيزي هم نبود، ‌يك روز، چند روز… . يك ميدان بسيار بزرگي شايد مثل ميدان شهداي ما، چنين ميداني را چادر زده بودند، چادرها را سر به سر هم گذاشته بودند و داخل آن صندلي چيده بودند، شايد حدود دو سه هزار جمعيت از مذاهب مختلف دعوت شده بودند و آن‌جا بودند. آن شهر ۱۵۰ نفر بيشتر شيعه نداشت، اين‌ها هم اين كار را كرده بودند، ولي خيلي جمعيت آمده بود و نشسته بود. همه اين‌ها سه روز، روزي هشت ساعت، يعني چهار ساعت قبل از ظهر و چهار ساعت بعدازظهر، درباره امام حسين صحبت مي‌كردند. خيلي هم منظم بود، هر نفري بيشتر از نيم ساعت حق نداشت صحبت كند. شما ببينيد روزي تقريباً شانزده نفر سخنراني مي‌كردند. يكي از آن‌ها هم يك نيم‌ ساعتي براي ما بود. قبل از من يك نفر سخنراني مي‌كرد، از مذهب سيك‌ها بود، موهاي او ريخته بود، شمشيري در دست او بود، درباره سيدالشهداء ‌صحبت كرد. به مسلمان‌ها خطاب مي‌كرد، مي‌گفت: مسلمان‌ها فكر نكنيد كه حسين براي شما است، حسين استاد همه است. يك جمله‌اي از گاندي نقل مي‌كرد كه رهبر ما حسين بن علي است. گاندي بت‌پرست بود، هندو بود، ولي اين جمله را از او نقل مي‌كرد كه حسين رهبر تمام جهانيان است. بعد از او من براي صحبت رفتم كه شرح آن را در اين كتاب پاسخ ما من آن‌وقت نوشتم. آن‌جا من فهميدم كه در تمام اين سه روز فقط آن اندازه‌اي كه به ياد دارم پنج نفر شيعه صحبت كردند، يعني دو ساعت و نيم فقط وقت شيعه بود، بقيه يا سنّي يا هندو يا سيك يا خدمت شما عرض شود كه مسيحي، يهودي، اين‌ها همه آمده بودند درباره سيدالشهداء صحبت مي‌كردند و عرض كردم در كتاب پاسخ ما، من شرحي نوشتم. آن‌جا من همين‌طور كه نشسته بودم گريه مي‌كردم كه هيچ مذهبي نيست، هيچ مذهبي نيست كه رهبر آن مذهب مورد تأييد تمام مذاهب عالم باشد، تا اين حد. اين دانشمند آلماني هم با اينكه طبعاً مسلمان نيست، درباره حسين و ياران او يك كتاب نوشته است، در آن‌جا من يك جمله‌اي ديدم كه مي‌خواهم اين را مطرح كنم. نوشته بود: روز عاشورا حسين بن علي (عليه الصلاة‌ و السلام) يك كاري كرد كه دشمن را معرفي كرد، چون ممكن بود آنچه از قضاياي عاشورا در بين مردم در تاريخ ثبت بشود، اين باشد كه دو دسته آمدند با هم جنگ كردند،‌ اين‌ها نابرابر بودند، طبعآً ۷۲ نفر با سي هزار نفر، اين ۷۲ نفر شكست مي‌خورند و كشته مي‌شوند، شايد هم بگويند كه چرا اين ۷۲ نفر با آن سي هزار نفر جنگ كردند، وقتي ديدند جمعيت آن‌ها كم است؟ اما حسين بن علي يك كاري كرد كه به مردم دنيا فهماند من با مسلمان‌ها كه جنگ نمي‌كردم بماند، با انسان‌ها هم جنگ نمي‌كردم، و آن كار چه بود؟ آوردن طفل شيرخوار در صحراي كربلا بود. واقعاً هم انسان فكر مي‌كند مي‌بيند همين‌طور است. اين يك مُهر و امضاي مظلوميت أباعبدالله‌الحسين و جنگ او با باطل است وإلّا اگر غير از اين بود شايد مردم فكر نمي‌كردند…، حتي خود اين دانشمند مي‌گويد: من اين‌طوري فكر نمي‌كردم. حضرت سيدالشهداء هم در خطابه خود همين را مي‌فرمايد. مي‌گويد: «إن لم ترحموني»[18] اگر به من رحم نمي‌كنيد، قاعدتاً مسلمان چه سنّي باشد و چه شيعه، بايد حسين بن علي را دوست داشته باشد،‌ به او مهربان باشد،‌ چون بالأخره اين پسرِ دخترِ پيغمبر است، ‌بالأخره انسان صالحي است، همان ناصبي سنّي هم قبول دارد كه حسين بن علي پسرِ دخترِ پيغمبر است،‌ به احترام پيغمبر بايد او را احترام كنند. مي‌گويد: «إن لم ترحموني» اين مساوي است با اين كه بگويد: اگر مسلمان نيستيد. «فارحموا هذا الطفل‏» به اين طفل صغير رحم كنيد. ببينيد رحم به طفل شش ماهِ شيرخوارِ ديگر مسلمان و غير مسلمان سر او نمي‌شود. شما يك بچه كافري را ببينيد كه شش ماه است، تشنه است، به او آب مي‌دهيد،‌ يعني هر انساني ديگر در مورد بچه فكر اين را نمي‌كند كه اين چه مذهبي دارد، اصلاً هيچ اين فكرها را نمي‌كنند. اگر مي‌آمدند به او آب مي‌دادند، به او محبت مي‌كردند، شايد حسين بن علي خوب نمي‌توانست اين مردم را معرفي كند، اما اين‌ها اين كار را نكردند. تمام اين جمعيت ايستادند… در تاريخ دارد كه حسين بن علي (عليه الصلاة‌ و السلام) در خيمه رفت، عمامه پيغمبر را سر خود گذاشت، همه اين‌ها براي اين است كه جلب توجه بكند.

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الانبياء و المرسلين سيدنا و نبينا اباالقاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا حجة بن الحسن رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ‏»[1]

يكي از وظايف انسان در دنيا تربيت فرزند خوب است. انسان اگر داراي فرزند شد بايد فرزند خود را خوب تربيت كند، مخصوصاً خانم‌ها، چون هفتاد يا هشتاد درصد تربيت فرزند به عهده مادر است و پدر نقش كمتري در تربيت فرزند دارد. يكي از كارهاي بسيار پراهميت كه متأسفانه به دست فراموشي سپرده شده است همين مسئله است. آيات شريفه قرآن مي‌فرمايد: «قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً»[2] هم خود را و هم اهل خود را از آتش جهنم نگه بداريد. انسان داراي فرزندان زيادي بشود و هيچكدام را خوب تربيت نكند، بلكه آن‌ها را به دست جامعه بسپارد، آن هم جامعه فاسد كه فساد اخلاقی به بار بياورند، اين هنري نكرده است. بايد انسان آنقدر داراي فرزند باشد كه بتواند آن‌ها را تربيت كند، تربيت هم اين نيست، يعني اگر الآن اين حرف را نفهميد بالأخره يك روزي خواهيد فهميد و با خود مي‌گوييد كه فلاني آن‌وقت گفت. تربيت هم در اين نيست كه فرزند شما داراي مداركِ عاليهِ نمي‌دانم مهندسي يا دكتري و امثال اين‌ها بشود. چه بسا افراد دانشمند، اساتيد دانشگاه…، ما زياد ديديم، شما هم ديديد اگر خود را به ناداني نزنيد، همه شما ديديد، همه ماها ديديم كه استاد دانشگاه بي‌دين از يك حيوانِ بي‌سوادِ بي‌ارزش، ارزش آن كمتر است. طبيب بي‌دين از هر حيواني پست‌تر است، مهندسِ بي‌ايمان از هر حيوان چهارپايي در ميان جامعه بي‌ارزش‌تر است. اين مدارك عاليه خوب است در صورتي كه انسان بتواند داراي اخلاق حسنه، تزكيه نفس، كمالات باشد. ما خيلي از افراد را ديديم، فرقي نمي‌كند اين‌ها چه در رشته روحانيت باشند، چه در رشته پزشكي باشند، چه در رشته‌هاي مختلف ديگر باشند كبر و غرور و نخوت و صفات رذيله‌اي در آن‌ها هست كه واقعاً حيف كلمه انسان است كه روي آن‌ها بگذارند و خيلي افراد بي‌سواد هم هستند كه اين‌ها انسان واقعي هستند. من منكر تحصيلات نيستم، سواد و علم و دانش هر چه باشد بهتر از جهل آن است، اين مسلّم است، حتي من در كتاب‌هاي خود هم اين مطلب را نوشتم و فكر نمي‌كنم كسي درباره من فكر كند كه من مي‌گويم: علم نداشته باشيد، سواد نداشته باشيد، ولي اين جمله را عرض مي‌كنم كه زيربناي هر علمي، هر صنعتي، هر هنري، هر كار اجتماعي اين است كه انسان بايد انسان باشد، انسانِ حسابي باشد. خداي تعالي در قرآن به پيغمبران دستور فرموده است كه اول مردم را بسازيد، تربيت كنيد «وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ»[3] اول آن‌ها را تزكيه كن، اول آن‌ها را پاك كن… شما روي اين تخته سياهي كه مي‌خواهيد يك چيزي بنويسيد، قبل از شما بچه‌ها اين را خط‌خطي كردند، شما يك تخته پاك‌كني برمي‌داريد تخته را پاك مي‌كنيد بعد روي آن چيز مي نويسيد. اين دنيا از روزي كه ما متولد مي‌شويم تا روزي كه به حد تكليف مي‌رسيم جامعه، پدر و مادر، نيازمندي‌ها، همه اين‌ها اين تخته قلب ما را خط‌خطي كردند. اگر همين‌طور بخواهي به جايي برسي نخواهي رسيد. در اين خط‌خطي‌ها نه مي‌شود معرفت خدا را نوشت، نه مي‌شود معرفت امام را نوشت، نه به درد جامعه مي‌توان خورد، نه فايده‌اي براي احدي داري، چون يقين بدانيد كه يك طبيبي كه فقط فكر او اين است كه پولي جمع كند و مِلكي بخرد و زندگي دنياي خود را تأمين كند و هيچ به ياد خدا نيست، اين طبيب با آن، چه بگويم، كناسي كه براي همين جهت كار مي‌كند فرقي ندارد. اين هم براي دنيا خود كار مي‌كند، آن هم براي دنياي خود كار مي‌كند. فرق اين دو هم اين است كه يك كبر و غرور و يك نخوتي دارد، پاي خود را روي پاي هم مي‌گرداند و با مريض‌ها بد حرف مي‌زند و با افراد ضعيف جامعه تند برخورد مي‌كند و ارزش اجتماعي ندارد.

من مكرر گفتم كه گاهي مي‌شود يك طبيب، يك دانشمند، حتي يك عالم، عالم، مجتهد، اگر تزكيه نفس نكرده باشد، اگر خود را نساخته باشد، اگر اين مراحل كمالات را طي نكرده باشد، محبت دنيا را كنار نگذاشته باشد، اين كينه‌توزي‌ها و اين ظلم‌ها و اين مسائل زشت اخلاقی را، اين‌ها را ترك نكرده باشد، هر چه قدرت اين شخص بيشتر بشود، هر چه علم او بيشتر بشود بدتر است، يعني در جامعه ارزش او كمتر و ضرر او بيشتر است. لذا اين درس را امشب بايد از مكتب خاندان عصمت و طهارت ما تعليم بگيريم كه فرزندان خود را با آداب اسلام تربيت كنيد، به آن‌ها ياد بدهيد كه هرچه مي‌خواهند عمل بكنند بايد در كتاب توضيح‌المسائل از نظر اعمال و هر چه كه از نظر اخلاقی مي‌خواهند اظهار كنند بايد در كتب اخلاقی نوشته شده باشد. آن‌ها را عادت بدهيد، آن‌ها را تربيت كنيد. من مي‌خواهم اين‌طور لباس بپوشم ببينم آيا مرجع تقليد من اين‌ گونه لباس را جايز دانسته است؟  اين كار را مي‌خواهم انجام بدهم، اين حجاب را اين خانم مي‌خواهد انجام بدهد، ببيند كه…، تو كه حالا -اين‌قدر بعضي‌ها بدبخت هستند كه حساب ندارد- هر طوري بوده است، به هر عنواني بوده است در چادر رفتي خود را بپوشان ديگر. تو كه اسم خود را مسلمان گذاشتي خود را با اسلام تطبيق بده. بالأخره فرزند را بايد تربيت كرد حالا بر فرض خود شما را خوب تربيت كرده باشند يا خوب ساخته باشيد شما را رها نمي‌كنند، فرزندان خود را خوب تربيت كنيد. از همان لحظات اول، اول -در روايات دارد و در دستورات هست، بزرگان و اولياء خدا هم اين را تأكيد كردند- انسان بايد بداند كه چگونه فرزند خود را بايد تربيت كند، بعد داراي فرزند بشود. با زني كه ازدواج مي‌كنيد، زني كه با مردي ازدواج مي‌كند. اين بايد بداند كه اين مرد چطور مردي است، اين زن چطور زني است، آيا اين نطفه‌اي كه مي‌خواهد در بين اين دو شخص پرورش پيدا كند و اين شجره‌اي كه مي‌خواهد رشد پيدا كند، آيا در اين زمينه‌ها، اين زمينه‌ها لايق براي اين شجره طيبه كه «أَصْلُها ثابِتٌ وَ فَرْعُها فِي السَّماءِ»[4] هست يا نيست. رفته است از روي هوس زن گرفته است، به خاطر جمال او، به خاطر شوخ‌طبعي او، به خاطر اينكه بذل‌گو است، به خاطر اينكه در دانشگاه تبسم بيشتري كرده است، زن را گرفته است بعد پشيمان شده است. فرزند‌دار هم شده است، نه حجابي دارد، نه عفتي دارد، فقط همين، خواهش دل و كاري كه روي هواي نفس و خواست دل انجام بشود و پايه آن اين باشد نتيجه آن هم اين مي‌شود كه وقتي پسر بزرگ شد، تحصيلات عاليه هم براي تو كرد، تو هم پيرمرد و افتاده شدي، تو را به عنوان يك نوكر در خانه مي‌آورد -البته اگر خيلي پسر خوبي باشد، خيلي- به عنوان يك نوكر تو را در خانه مي‌آورد كه من كه به هر حال مي‌خواهم يك مردي بازار و كوچه من را برود چرا پدر خود من كه با زن من مَحرم است، او را نياورم. اين را خود من ديدم، خيلي اگر خوب باشد وإ‌لّا مگر به خواب شب خود ببيني كه اين پول‌هايي كه الآن خرج او مي‌كني، در خارج درس مي‌خواند يك روزي برگردد همين پول را به تو بدهد، نمي‌دهد. مگر به خواب شب خود ببيني كه اين پول‌هايي كه خدمت شما عرض شود…، امروز يك جوان طلبه شده است، آمده است، پدر او مي‌گويد: تو كه طلبه شدي ديگر حالا روزي تو با خدا است، حالا آن كسي كه خوب است و اجازه داده است، روزي تو با خدا است و گاهگاهي هم به ما يك چيزي بده، همين پدر بي‌غيرت -كه من جداً مي‌گويم بي‌غيرت- فرزند ديگر او در اروپا دارد تحصيل مي‌كند…، يك وقتي من واسطه او بودم، البته نه اينكه فكر كنيد من مي‌خواستم اين كار را انجام بدهم به خاطر چيز، يك جهتي بود، حدوداً ماهي صدهزار تومان با ارز خارجي براي او مي‌فرستاد و او را آن‌جا وادار به…، ببينيد چقدر دست شيطان قوي است، ما اسم خود را چه گذاشتيم؟ در خارج…، مي‌دانيد در دانشگاه ايران، در همين مشهد، دانشجو بخواهد دين خود را حفظ كند خيلي مشكل است، دختر و پسر با هم مخلوط، در همين جمهوري اسلامي، حالا شما فكر كنيد در خارج از ايران، آن هم زن‌هاي لخت، دخترهاي لخت، آن‌جا بر اين چه مي‌گذرد؟ و چه چيزي دارد مي‌سازد؟ و چه كسي دارد او را تربيت مي‌كند؟ بعد كه مي‌آيد به علما و روحیانیون میگوید اين آخوندها … ، خاك بر سر آن پدر و آن مادر و اين بچه. اين دين را خود آن‌ها درست كردند، دين يعني چه؟ چنين بچه‌اي نجس است، اگر در خانه خود او را راه دادي خدا روز قيامت هر چقدر هم متدين باشي تو را عذاب مي‌كند. يك مقداري به فكر كار باشد، اين حرف‌ها را به ما نگفتند. يك جواني يك وقتي خيلي بااستعداد بود، در دبيرستان شاگرد اول بود، من اول رفتم به پدر او گفتم: اين خيلي بااستعداد است بگذار بيايد روحاني بشود، چون خود او خيلي علاقه داشت، پدر او گفت: نه، من مي‌خواهم –حالا سر ما را مي‌خواست كلاه بگذارد- يك قاضي بشود كه بتواند حل و فصل امور بكند، اگر قاضي دادگستري بشود خيلي خوب است ديگر، آن هم زمان طاغوت، گفتم: آن قوانيني كه در دادگستري الآن هست، خود اين‌ها دست و پا را مي‌بندد، اين نمي‌تواند قاضي عادلي باشد. گفت: نه، هر چه باشد باز بهتر از اين‌هايي كه هستند مي‌شود. خود من يك گرفتاري داشتم یک قاضی مشکل من را حل کرد! ما گوش به حرف آن پدر نكرديم، چون ما گاهي اين را به شما بگويم، بچه‌هاي خود را نگذاريد دور و بر من بيايند، چون گاهي مي‌شود كه مي‌گويم با پدر خود مخالفت كن، از همين الآن دارم اعلام مي‌كنم، پدرها نگذارند بچه‌هاي آن‌ها دور و بر ما بيايند، چون اگر پدري به پسر خود بگويد خلاف شرع بكن من مي‌گويم: پدر بي‌خود مي‌گويد، همين، يا واجبي را ترك بكن، مستحب را نه، مي‌گويم گوش به حرف پدر خود بده، مستحب را مي‌گويد ترك بكن، بكن. مكروه را هم مي‌گويد انجام بده، بده. اما اگر به بچه گفت يك كار حرام بكن، من مي‌گويم گوش به حرف پدر نده. يك جوان يك روز پيش من آمد گفت: آقا من –مي‌گويم بچه‌هاي خود را نگذاريد پيش من بيايند-همه كارهاي خود را درست كردم، راست هم مي‌گفت، تزكيه نفس، همه كارهاي من خوب است، فقط من از جهت ازدواج يك مقدار به گناه مي‌افتم. گفتم: ازدواج كن، چون اگر جواني در هر موقعيتي كه باشد به گناه افتاد بر پدر، بر مادر، بر خود او واجب است كه ازدواج كند، واجب است، چه دختر،‌ چه پسر، بايد ازدواج كند. گفتم: ازدواج كن. گفت: پدر من مي‌گويد تا دانشگاه تو تمام نشود…، گفتم: حواس پدر تو نيست. گفت: آقا چه كار كنم؟ گفتم: هيچ، تو حاضر مي‌شوي، شجاعت آن را داري، من به تو زن مي‌دهم، يك جايي را پيدا مي‌كنيم به تو زن مي‌دهم، شبي كه خواستي مجلس بگيري پدر خود را دعوت مي‌كنيم آمد، آمد، نيامد، نيامد. گفت: مي‌شود؟ گفتم: شجاعت تو را مي‌رساند. گفت: بله. من حاضر هستم. همين‌طور هم شد، شب دامادي او پدر او را دعوت كرديم، آمد، خيلي هم صورت خود را درهم كشيده بود. گفت: اگر غير از شما بود من اين عروسي را به هم مي‌زدم. گفتم: الحمدلله كه حالا ما هستيم و… . واجب است، بر پدر واجب است. چيزي ندارد، نداشته باشد. تو مسلمان هستي، خداي تعالي صريحاً در قرآن مي‌فرمايد: «إِنْ يَكُونُوا فُقَراءَ يُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ»[5] مي‌داني چه فشاري بر بچه تو در دانشگاه مي‌آيد اگر بخواهد متدين باشد؟ و در اين جامعه چه فشاري بر او مي‌آيد؟ و چه اعصابي خُرد مي‌كند اگر بخواهد خود را كنترل بكند. بچه‌ها را خوب تربيت كنيد، ببينيد حضرت ابي‌عبدالله‌الحسين، جان همه ما به قربان او…، من يك مقدمه‌اي عرض كردم به خاطر اينكه شب هشتم ماه محرّم است، در مشهد رسم است در هر مجلسي امشب و فردا كه برويد مصائب حضرت علي اكبر را مي‌خوانند. چه فرزندي حسين تربيت كرده است. يك جواني است «أَشْبَهُ النَّاسِ خَلْقاً وَ خُلُقاً وَ مَنْطِقاً بِرَسُولِكَ»[6]‏ اي كاش ما راه خاندان عصمت و طهارت را پيش مي‌گرفتيم. اكثر علما گفته‌اند كه علي اكبر همسر داشت، ازدواج كرده بود. بعضي‌ها جسارت‌هايي نسبت به ائمه اطهار…، مطابق معرفت خود، همان‌طور كه فرمودند: معرفت درجاتي دارد، آنقدر معرفت بعضي‌ها نسبت به امام ضعيف است كه اين‌طور شعر مي‌خوانند.

يقين دانم كه در دل آرزويي                        به جز دامادي اكبر نداري

هيچ آرزويي در دل حضرت سيدالشهداء نبود جز اينكه علي اكبر را داماد كند. آن هم علي اكبري كه علي اكبر است. حضرت امام سجاد علي اوسط است و حضرت علي اصغر، علي كوچك‌تر است و حضرت سجاد داراي فرزند بود، امام باقر در كربلا بود، آن‌وقت علي اكبر هنوز ازدواج نكرده بود. ايشان يقين هم دارند، يقين دارند كه حضرت سيدالشهداء در دل هيچ آرزويي جز دامادي علي اكبر ندارد. نه آرزوي پيشرفت اسلام، نه آرزوي ظهور حجةبن‌الحسن، هيچ آرزويي جز دامادي حضرت علي اكبر ندارد. ببينيد معرفت چقدر ضعيف مي‌شود، چقدر پايين مي‌آيد. حضرت سيدالشهداء (عليه الصلاة و السلام) وقتي كه علي اكبر آمد به محضر ايشان و اجازه ميدان خواست، اين آيه را خواند «إِنَّ اللَّهَ اصْطَفى‏ آدَمَ وَ نُوحاً وَ آلَ إِبْراهيمَ وَ آلَ عِمْرانَ عَلَى الْعالَمينَ‏» خدا انتخاب كرده است،‌ يك فرزندي من تربيت كردم كه خدا او را از ميان آل ابراهيم بر تمام جهانيان انتخاب كرده است. «ذُرِّيَّةً بَعْضُها مِنْ بَعْضٍ»[7] علي اكبر وقتي به طرف ميدان مي‌رود حضرت سيدالشهداء با خدا مناجات مي‌كند: «اللهم اشهد على هؤلاء القوم» خدايا تو شاهد باش اين قوم با من ببين چه مي‌كنند. من فرزندي را به طرف اين‌ها مي‌فرستم كه «أَشْبَهُ النَّاسِ خَلْقاً وَ خُلُقاً وَ مَنْطِقاً بِرَسُولِكَ كُنَّا إِذَا اشْتَقْنَا» چراغ‌ها را خاموش كنيد، شب هشتم ماه محرّم است همه با حال عزا….، ديگر مصيبت‌زده را كه نبايد گريه تعليم كرد. خدايا وقتي كه ما مشتاق مي‌شديم پيغمبر اكرم را ببينيم، زيارت كنيم، به جمال علي اكبر نگاه مي‌كرديم. بعد رو كرد به ابن سعد «يَا ابْنَ سَعْدٍ قَطَعَ اللَّهُ رَحِمَكَ» خدا رَحِم تو را قطع كند. علي اكبر وارد ميدان شد…، به خدا قسم آقايان ما يك چيزي مي‌شنويم، چون اين روضه‌ها تكرار شده است لذا زياد اهميت نمي‌دهيم، شايد اكثر شماها روضه حضرت علي اكبر را تا آخر بدانيد، من هرچه بخوانم تكراري است اما اگر يك چيزي را فكر كنيد و بايد فكر كنيد، الآن فكر كنيد امام زمان شما در مجلس هستند، شما هم كنار صحراي كربلا ايستاده‌ايد، حسين بن علي دارد به قد و قامت فرزند خود نگاه مي‌كند و با خدا مناجات مي‌كند، اشك از ديدگان او مي‌ريزد. اشك نازنين او روي محاسن او جاري شده است. خدايا شاهد باش بر اين مردم، جواني را به طرف اين‌ها مي‌فرستم كه شبيه‌ترين مردم است به پيغمبر اكرم، از هم جهت خَلق و هم از جهت خُلق. علي اكبر رفت، جنگ كرد، در بعضي از مقاتل دارد دويست نفر را به خاك هلاكت انداخته است. هوا گرم است، چند روز است علي اكبر آب نخورده است، اسلحه دارد، شمشير دارد، نيزه دارد، كلاه‌خود و زره در بدن دارد، برگشت يك ديداري با پدر تازه كند، چشم او به جمال پدر افتاد، معمولاً يك فرزند عزيزِ مهرباني كه به پدر خود برمي‌گردد يك چيزي، يك حرفي مي‌خواهد بزند، يك اظهار محبتي مي‌خواهد بكند، عرض كرد: «يَا أَبَه الْعَطَشُ قَدْ قَتَلَنِي» عطش من را كُشت «وَ ثِقْلُ الْحَدِيدِ أَجْهَدَنِي» اين سنگيني اسلحه و زره و اين‌ها من را به زحمت انداخته است، آيا راهي به يك قطره آب داري به من برساني؟ مي‌دانيد سيدالشهداء چه گفت؟ فرمود: فرزندم به طرف اين قوم برگرد، اميد است روز را شام نكني مگر آنكه از دست جدّ خود سيراب شوي. علي اكبر برگشت. يك وقت هم صدا زد: پدر من را درياب، سيدالشهداء خود را به بالين علي اكبر رسانيد، سر علي اكبر را به دامن گرفت، صدا مي‌زند: جوان من علي. علي اكبر چشم‌هاي خود را باز كرد، يك نگاهي به صورت پدر كرد، عرض كرد: پدر، من از دست جدّ خود سيراب شدم، حسين بن علي از جا برخاست، صدا زد: جوانان بني هاشم، يا فتیان بني هاشم، بياييد بدن علي اكبر را به طرف خيمه‌ها ببريد.

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الانبياء و المرسلين سيدنا و نبينا ابی القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا حجة بن الحسن رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏ وَ الشَّمْسِ وَ ضُحاها * وَ الْقَمَرِ إِذا تَلاها * وَ النَّهارِ إِذا جَلاَّها * وَ اللَّيْلِ إِذا يَغْشاها * وَ السَّماءِ وَ ما بَناها * وَ الْأَرْضِ وَ ما طَحاها * وَ نَفْسٍ وَ ما سَوَّاها * فَأَلْهَمَها فُجُورَها وَ تَقْواها * قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاها»[1]

شب‌هاي گذشته درباره مسئله تزكيه نفس و كمالات روحي و اينكه از واجبات اوليه دين مقدس اسلام براي هر فرد مكلّف تزكيه نفس است عرايضي عرض شد، تا رسيديم به اين‌جا كه انسان اگر بخواهد يك راهي را برود بايد مقصد را تعيين كند، وسيله رفتن به اين مقصد را هم بشناسد. اين دو چيز براي هر مسافري لازم است. شما اگر در ترمينال برويد و مقصد شما معلوم نباشد سرگردان هستيد. مقصد معلوم شد، بايد بهترين وسيله و مطمئن‌ترين وسيله را براي رسيدن به اين مقصد انتخاب كنيد. مقصد را در شب‌هاي گذشته گفتم كه خليفة‌الله شدن و بنده بودن و اينكه انسان مظهر ذات مقدس پروردگار بگردد مي‌باشد. اما وسيله، وسيله آن وسيله‌اي كه انسان هم سريع به مقصد مي‌رسد و با آن وسيله مطمئناً به مقصد مي‌رسد، آن وسيله‌اي است كه از جانب پروردگار به عنوان معصوم، معصوم يعني نگه داشته شده از خطا، نگه داشته شده از انحراف، نگه داشته شده از تمام كج‌روي‌ها، يكي قرآن است و دوم هم عترت پيغمبر اكرم است كه ديشب توضيح دادم. پيغمبر اكرم فرمود: «إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِمَا لَنْ تَضِلُّوا بَعْدِي أَبَداً إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ»[2] پس وسيله را هم شناختيم. نهايت در اين‌جا، اين وسيله‌اي را كه ما شناختيم گاهي درباره آن كوتاهي مي‌كنيم. شايد علت كوتاهي ما نسبت به وسيله، جهل ما باشد و شياطيني كه در اطراف و اكناف هستند. شيطان در آن روزي كه با خداي تعالي درگير شد عرض كرد: «لَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعينَ‏»[3] همه را إغوا مي‌كنم، همه را به وسيله خود و شاگردان خود، شياطين جنّي و انسي إغوا خواهم كرد. لذا يكي از مسائل بسيار مهم در اسلام مسئله امامت است كه خداي تعالي از اين مسئله به نبأ عظيم در قرآن ياد كرده است «عَمَّ يَتَساءَلُونَ‏ * عَنِ النَّبَإِ الْعَظيم‏»[4] خود نبأ به معناي خبر مهم است و عظيم هم كه پشت سر او بيايد يعني خبر بسيار مهم، و آن چيست؟ «الَّذي هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ‏»[5] اختلاف زيادي در اين نبأ عظيم كه مسئله امامت است بين مردم مسلمان وجود دارد. يك وقتي يك جمله‌اي را از يك دانشمند غير مسلمان ديدم كه اسلام‌شناس بود، نوشته بود كه مردم مسلمان يك مردم عجيبي هستند‌، آن‌قدر كه ذات مقدس پروردگار و پيغمبر اكرم و روايات صحيحهِ مردم مسلمان درباره امامت بحث كرده است و توضيح داده است، درباره هيچ مسئله ديگر اين مقدار توضيح نداده است. در عين حال آن‌قدري كه در مسئله امامت مردم مسلمان با هم اختلاف دارند در هيچ مسئله‌اي اين مقدار اختلاف ندارند. اختلاف اكثر مذاهب اسلامي درباره امامت هست و پايه‌گذار اين اختلاف كسي است كه در اين كتاب معرفي مي‌شود، كتابي است به نام ملل و نحل، نويسنده آن يك دانشمند سنّي به نام شهرستاني است. تقريباً در نهصد سال يا هزار سال قبل اين كتاب نوشته شده است، به فارسي هم نوشته شده است، در اين كتاب چون عنوان آن ملل و نحل است، يعني ملل مختلف اسلامي را توضيح مي‌دهد…، من اين كتاب را دارم، كتابي معروف است، لااقل در اكثر كتابخانه‌هاي بزرگ هست، در مقدمه اين كتاب كه مي‌خواهد بگويد كه علت اختلاف در بين مسلمان‌ها و با داشتن قرآن و ميزاني مثل كتاب خدا و پيغمبر اكرم و كلمات آن حضرت چرا اختلاف ايجاد شده است؟ ايشان چون سنّي است مي‌گويد اول اختلافي كه در بين مسلمان‌ها افتاد به وسيله فاروق حق و الصواب عمر بن الخطاب بود. با همين تعبير كه پيغمبر اكرم فرمود: «لَعَنَ اللَّهُ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْ جَيْشِ أُسَامَةَ»[6] حضرت رسول اكرم أُسامه را به عنوان فرمانده لشكر تعيين كرده بود، كساني كه تخلف كنند از جيش أُسامه خدا آن‌ها را لعنت كند. اين شخص مي‌گويد، من نمي‌گويم و همه اهل سنت هم او را قبول دارند، مي‌گويد: اول كسی كه اختلاف انداخت و گفت: ما با اين سن و با اين شخصيت چرا از أُسامه جوان پيروي كنيم، حاضر نيستيم و نرفتند. خود او باز مي‌گويد: دومين اختلافي كه بين مردم مسلمان به وجود آمد باز هم به وسيله ايشان بود، با همان تعبير‌- چون من نمي‌خواهم آن تعبير را تكرار كنم- بسيار پرعظمت و آن وقتي بود كه پيغمبر اكرم فرمود: من مي‌خواهم وصيت كنم «أیتوني بدواة و بياض» براي من قلم وكاغذ بياوريد. فاروق حق و الصواب گفت:‌ قرآن براي ما كافي است «حَسْبُنَا كِتَابُ اللَّهِ»[7] و نگذاشت. سومين اختلافي كه باز بين مسلمان‌ها اتفاق افتاد پيغمبر اكرم از دار دنيا رفت، بدن مقدس او در خانه بود، فاروق حق و الصواب، عمر بن الخطاب، آمد در خانه ايستاد، صدا زد: هر كس بگويد پيغمبر از دار دنيا رفته است با شمشير او را مي‌كشم. چطور شد عيسي كه پايين‌تر از پيغمبر ما بود به آسمان برود، ولي پيغمبر اسلام بميرد. كسي حق ندارد چنين جمله‌اي را بگويد. مردم جمع شدند چه كنند؟ او را برداشتند خدمت ابي‌بكر بردند، ابي‌بكر گفت: مگر تو اين آيه را در قرآن نديدي كه خداي تعالي مي‌فرمايد: «أَ فَإِنْ ماتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ عَلى‏ أَعْقابِكُمْ»[8] يا آن آيه ديگر «ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ»[9] كه آيه ديگر مي‌فرمايد: پيغمبر مي‌ميرد، خطاب به خود پيغمبر است «إِنَّكَ مَيِّتٌ وَ إِنَّهُمْ مَيِّتُونَ‏»[10] گفت: راست است، مثل اينكه اين را من در قرآن فراموش كرده بودم، تو بسيار مرد دانشمندي هستي، حالا جمعيت هم جمع شدند، دست خود را دراز كن تا با تو بيعت كنم، تو به درد خلافت مي‌خوري. خدا مي‌داند تا حدود چهارده، پانزده جهت اختلاف بين مردم مسلمان را ايشان دقيقاً نسبت مي‌دهد به اين اختلاف‌انداز صدر اسلام و اسم مي‌برد كه ما شايد تقيتاً جرأت نكنيم اسم ببريم، جرأت ما هم به خاطر اين است كه يك عده نگويند اختلاف انداخت، يك عده هم ناراحت نشوند. اين كتاب ملل و نحل شهرستاني است نگاه كنيد. ثقيفه را تشكيل دادند و بعد از ثقيفه، ثقيفه‌ها و بعد از ثقيفه‌ها، ثقيفه‌ها تا امروز. هر روز يك مسلكي، يك مذهبي، يك راه و روشي در اسلام به وجود آوردند كه اصلي‌هاي آن شايد ۷۲ فرقه باشد. اين براي چيست؟ براي اين است كه ما صراط مستقيم را گم كرديم. قرآن را از راه خود آن تفسير نكرديم. هر كس با سليقه خود قرآن را تفسير كرد. آن‌قدر اين تفسير قرآن براي بعضي عجيب شده است كه به عكس خود قرآن و صريح قرآن گاهي تفسير شده است و مفسّر را از علماي بزرگ مي‌دانند. خدا مي‌داند من هم شرم دارم و هم ممكن است احتياط كنم كه نام بعضي از اين مفسّرين را ببرم كه حتي شما با اينكه زياد قولي در تفسير نكرديد تعجب كنيد كه چطور مي‌شود يك دانشمند اين‌طور قرآن را تفسير كند. مي‌گويم علي‌الله، مِنجمله محيي الدين عربي يك دانشمندي است كه اكثر شما اسم او را شنيديد، اين يك كتاب دارد به نام فصوص‌الحكم، قضيه حضرت موسي و برادر او هارون را اكثراً مي‌دانيد، حضرت موسي به كوه طور رفت «وَ واعَدْنا مُوسى‏ ثَلاثينَ لَيْلَةً وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ»[11] ده روز خدا مهمان خود را بيشتر نگه داشت، بعد از چهل روز كه آمد، امت او گوساله‌پرست شدند، شنيديد ديگر. حضرت موسي اين‌جا چه كرد؟ حضرت موسي خيلي عصباني شد «أَخَذَ بِرَأْسِ أَخيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ»[12] موهاي برادر خود را گرفت كشيد به طرف خود كه چرا تو گذاشتي اين‌ها گوساله‌پرست بشوند، اين بود يا نه؟ اگر من اشتباه مي‌گويم شما بگوييد. برادر او گفت: «إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُوني» اين جمعيت من را ضعيف كردند، ضعيف شمردند و نزديك بود من را بكشند، كار از دست من در رفت، اين‌ها گوساله‌پرست شدند. مي‌گوييد مگر چه گفته است؟ محيي الدين در فصّ هاروني -مطالعه كنيد، الحمدلله من در اين چند شب احساس كردم اهل فضل و كمال در مجلس زياد هستند، مطالعه كنيد- ايشان مي‌گويد: حضرت موسي برادر خود را كه عتاب كرد، دعوا كرد، به خاطر اين بود كه گفت: چرا نگذاشتي مردم گوساله‌ را بپرستند؟ خيلي عجيب است. مگر نمي‌داني خدا دوست دارد در هر صورتي پرستيده بشود؟ هم در صورت گوساله پرستيده بشود، هم در صورت خورشيد، هم در صورت ماه، هم در صورت گاو، هم در صورت سگ و هم در صورت بوزينه. البته اين‌ها را من توضيح مي‌دهم، او همين را مي‌گويد. اين تفسير درست است؟ در فصّ عيسوي مي‌گويد، چون فص‌ّهاي مختلفي هست، حالا معناي فصّ چه چيزي هست بماند، در فصّ عيسوي مي‌گويد: «لَقَدْ كَفَرَ الَّذينَ قالُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْمَسيحُ»[13] چرا از نظر قرآن مسيحي‌ها كافر هستند؟ چون گفتند: خدا همان مسيح است. شما از اين كلام چه مي‌فهميد؟ يعني معتقد به الهيّت و الوهيّت مسيح شدند. ايشان در تفسير اين كلام مي‌گويد: اگر اين‌ها مي‌گفتند هم مسيح خدا است و هم ساير اشياء كافر نبودند، اما چون خدايي را در عيسي منحصر كردند كافر شدند، و با كمال تأسف اين مرد كه مفسّر است ديگر…، مي‌خواهم بگويم اشتباهاتي هست در تفسير اگر انسان از مكتب اهل‌بيت دور باشد، خود را بالاتر از اهل‌بيت پيغمبر بداند، همين محيي الدين لواء خود را از لواء‌ علي بن ابيطالب بالاتر مي‌داند و در فتوحات مي‌گويد: در مكاشفه خود شيعه را به شكل خنزير –خوك- ديدم. آن‌وقت اين آقاي محيي الدين… من بخواهم اسم ببرم مي‌ترسم شما حتي در بعضي از مسائل اعتقادي خود متزلزل بشويد، كه دانشمندان و علمايي كه خيلي مهم هستند ولي از طريق اهل‌بيت خارج شدند، پشت سر علي نرفتند، پشت سر امام صادق حركت نكردند، اين‌ها چه انحرافاتي دارند، كه خدا مي‌داند اگر بخواهم شرح بدهم آنچه كه الآن محفوظ دارم، شايد چند ساعتي طول بكشد كه معروف‌ترين دانشمندان، اين‌ها چون دنبال خاندان عصمت و طهارت نبودند انحراف پيدا كردند. وسيله را اهل‌بيت عصمت و طهارت نمي‌دانستند، وسيله را عقل و فكر ناقص خود را فكر مي‌كردند. مطالبي در انحرافات اين‌ها هست كه حساب ندارد، لذا هر كدام آن‌ها از يك راه رفتند، هر قطبي از دار دنيا رفت چند مسلك بعد از او به وجود آمد. علي بن موسي الرضا (عليه الصلاة‌ و السلام) فرمود: «مَنْ ذُكِرَ عِنْدَهُ الصُّوفِيَّةُ»[14] كسي كه در نزد او صوفيه ياد بشوند و او به زبان و دل از آن‌ها بيزاري نجويد از ما نيست. كوشش كنيد راه خود را انتخاب كنيد. به خدا قسم آقايان، من به عنوان اتمام حجت امشب اين مطالب را عرض مي‌كنم كه اگر از درِ خانه اهل‌بيت عصمت ولو با يك كلمه دور شديد انحراف پيدا كرديد، يك كلمه.

در همين كتاب مفاتيح هست كه شخصي خدمت امام صادق (عليه الصلاة و السلام) آمد. حضرت به او فرمودند: بگو «يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ»[15] گفت: «يَا مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِي عَلَى دِينِكَ» حضرت فرمودند: اين «أَبْصَارِ» را تو از كجا گفتي؟ خدا «مُقَلِّبُ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ» هست، ولي هرچه من مي‌گويم تو بگو. با يك كلمه انحراف است، گاهي مي‌شود انسان با همين يك كلمه در درّه سقوط مي‌كند. شما پشت فرمان ماشين نشسته باشيد، نيم ميليمتر فرمان را به طرف راست بگيريد، كجا مي‌رويد؟ داخل درّه. نيم ميليمتر طرف چپ فرمان را بپيچانيد، باز داخل درّه مي‌افتيد. دقيقاً در صراط بايد برويد، در راه «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ‏»[16] «وَ أَنِ اعْبُدُوني‏ هذا صِراطٌ مُسْتَقيمٌ‏»[17] «إِنَّ اللَّهَ رَبِّي … هذا صِراطٌ مُسْتَقيمٌ‏»[18] «إِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلينَ‏ * عَلى‏ صِراطٍ مُسْتَقيمٍ‏»[19] گفتار خدا در صراط مستقيم است، پيغمبر همين‌طور، اهل‌بيت عصمت و طهارت همين‌طور، بقيه ديگر صراط مستقيم نيستند. كوشش كنيد كه از اين راه جدا نشويد. هر چه هست درِ خانه خاندان عصمت و طهارت است. اصلاً وسيله و توسل به خاندان عصمت، توسل در مرحله أعلي و أتمّ آن اين است كه ما به دستورات آن‌ها عمل كنيم. آن‌ها معصوم هستند، آن‌ها خطا و اشتباه ندارند. متأسفانه هر كس هر سليقه‌اي كه دارد در تفسير قرآن إعمال مي‌كند. يكي در تفسير قرآن مثلاً مي‌گويد: خداي تعالي همه را مجبور به خوب بودن يا بد بودن كرده است، كه باز اگر بخواهم نقل كنم كه چه كساني اين جملات را مي‌گويند با كمال تأسف از كساني هستند كه خيلي مورد علاقه اكثر مردم هستند. آنچه كه مهم است در همان كتاب دو مقاله‌اي كه چند شب قبل به آن اشاره كردم يك بخش ديگر هست، كيفيت تفسير قرآن است كه تا به حال دانشمندان تقريباً به شش نحوه قرآن را تفسير كردند. يكي تفسير آيات به آيات، يكي تفسير آيات به روايات، يكي تفسيرهاي ذوقي، عرفان آقا گُل كرده است…، عرفان چيز خوبي است و همه بايد عارف باشيم، اما آن عرفان تصوفي، اين گُل كرده است، مطابق سليقه خود مدام آيات قرآن را تفسير مي‌كند، اين را تفسير ذوقي و عرفاني مي‌گويند. اگر تفسير خواجه عبد الله انصاري را ببينيد در آن زياد از اين مطالب هست، يا همين تفسيري كه از محيي الدين عربي عرض كردم. يكي ديگر تفسير قرآن به سخنان اصحاب پيغمبر، اين هم يك نوع تفسير است. قتاده چه گفته است، ابن عباس چه گفته است، فلان دانشمند از اصحاب رسول اكرم چه گفته‌اند، و من در آن‌جا ثابت كردم كه تنها تفسير و بهترين نهج تفسير، تفسير آيات به روايات است، يعني روايت را كنار قرآن بگذار و آيات قرآن را تفسير كن، اين بهترين نهج تفسير است، چرا؟ به جهتي كه پيغمبر اكرم فرمود: «لَنْ يَفْتَرِقَا» اين‌ها هرگز از هم جدا نمي‌شوند. شما هم اين‌ها را از هم جدا نكنيد و خدا را در نظر بگيريد. هر كتابي كه به دست شما رسيد حتي مطالعه نكنيد، همين امروز يك كتابي را ديدم، خيلي متأسف شدم، درباره مسائل مختلف تزكيه نفس و كمالات روحي مطالبي نوشته بود كه معلوم است صاحب آن يا اصلاً از اين مطالب اطلاع ندارد يا مي‌خواسته مردم را منحرف كند، به خاطر اينكه شما اين كتاب را نشناسيد اسم نمي‌برم.

راه رسيدن به كمالات خيلي روشن است، ببينيد از قرآن استفاده مي‌كنيم و از تفاسير اهل‌بيت استفاده مي‌كنيم. اول بيدار شدن از خواب غفلت است، ببينيد در آيات زيادي خداي تعالي به مسئله بيدار شدن از خواب غفلت اشاره كرده است، اساساً مي‌فرمايد: ما قرآن را نازل كرديم، اسم قرآن ذكر است، براي اولوالالباب متذكر بشوند. پيغمبر آمده است، به او مي‌گويد: «إِنَّما أَنْتَ مُذَكِّر»[20] اي پيغمبر جز اين نيست كه تو مذّكر  هستی.تذکر برای بیدار شدن از خواب غفلت و داشتن یقظه است.

بعد از آن چه؟ بعد از بیداری نوبت توبه است. توبه «تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً»[21] و «تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَميعاً أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ»[22] اگر بخواهيم پشت سر هم بياوريم «إِنَّ الَّذينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ»[23] پروردگار ما خدا است و به سوي خدا حركت مي‌كنيم، بعد هم استقامت. اين‌ها در روايات چگونگی شان آمده است و انسان باید طبق نظر يك استاد، يك معلم، يك شخصي كه از اين وسيله براي رسيدن به آن مقصد به نفع شما استفاده كند، توبه کرده و استقامت نماید. بعد بايد راه را تشخيص بدهيد، راه را. آقا راه ما چيست؟ راه ما خدا است، راه ما پيغمبر خدا است، راه ما ائمه اطهار (عليهم الصلاة و السلام) هستند. نبايد يك لحظه از آن‌ها دور شد، يك سر سوزن انحراف از راه آن‌ها… به خصوص ما كه اسم ما شيعه است، شيعه يعني عقب‌رو، پشت سر رو، كسي كه قدم مي‌گذارد جاي قدم علي بن ابيطالب (عليه الصلاة‌ و السلام). بعد از آن چيست؟ بعد از اين آقا اگر مي‌تواني بيايي، يك مرحله‌اي بعد از آن هست، اگر نمي‌تواني همين‌جا باش. اگر مي‌تواني اين راه را ادامه بدهي بايد محبت در دل تو ايجاد بشود. «إِلَهِي مَنْ ذَا الَّذِي ذَاقَ حَلَاوَةَ مَحَبَّتِكَ فَرَامَ مِنْكَ بَدَلًا»[24] محبت، خداي تعالي در وجود همه ما محبت گذاشته است، منتها ما محبت‌هاي خود را تقسيم كرديم. يك مقدار به زن و بچه خود داديم، يك مقدار به زندگي خود داديم، به خانه خود، يك مقدار به كسب و كار خود، يك مقدار براي رفقا، يك مقدار هم آخر آن براي خدا مانده است، براي خدا داديم كه طبعاً خيلي هم كم است، چون به همه اين‌ها توجه مي‌كنيم جز به خدا. اين وضع محبت ما است، محبت، اما اگر آمديد و اين محبت‌ها را جمع كرديد…، شما يك ذره‌بين را در مقابل آفتاب بگذاريد، ببينيد اين آفتاب را جمع مي‌كند يك جا متمركز مي‌كند، وقتي كه متمركز كرد آتش مي‌زند. شما فكر نكنيد مجنون يا فرهاد يا عُشاقي كه در عالم بودند، اين‌ها يك چيزي غير از شما بودند، نه، شما محبت خود را پخش كرديد، آن‌ها محبت‌هاي خود را، حالا يا خود به خود جمع شده است يا خود آن‌ها جمع كردند و به يك جا متمركز كردند.

شما اگر بتوانيد اين محبت را جمع كنيد و به خدا متمركز كنيد و تمام محبت خود را به خدا بدهيد. هيچ چيز را دوست نداشته باشيد جز خدا، اگر اين محبت را در دل خود ايجاد كنيد يك لذتي از زندگي مي‌بريد كه حساب ندارد. اگر حلاوت محبت را بچشيد نمي‌توانيد در زندگي حتي يك لحظه ناراحتي داشته باشيد. حيات طيبه همين است، وليّ خدا شدن از همين‌جا آغاز مي‌شود. اگر محبت خود را به خداي تعالي متمركز كنيد معشوق شما و محبوب شما خدا است كه خداي تعالي در قرآن مي‌فرمايد: «وَ الَّذينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ»[25] كساني كه محبت آن‌ها به خدا است، كساني كه ايمان آن‌ها به خدا است و داراي ايمان هستند، داراي اعتقاد هستند، اين‌ها «أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ» حبّ‌ آن‌ها نسبت به ذات مقدس پروردگار شديدتر است، يعني هيچ چيز را جز خدا دوست ندارند، جز خدا محبوبي ندارند. نيمه‌هاي شب بلند مي‌شوند -أقلاً تمرين آن را بكنيد- اين فرش را كنار مي‌زنند، صورت خود را روي خاك مي‌گذارند، خدايا من تو را دوست دارم. يكي از اشخاصي كه اهل محبت بود، عوامانه كار مي‌كرد، مي‌گفت: شب كه زير آسمان مي‌خوابيدم، شب‌هاي تابستان مدام مي‌گفتم: خدا جانم، خدا جانم، اين را مي‌گفتم، عوامي است ديگر، مي‌گفت: يك وقت ديدم تمام آسمان با نوري نوشته شده است: جانم، جانم، جانم. شما هم خيال مي‌كنيد كه خدا از اين برنامه‌ها ندارد؟ خدا شما را در بغل مي‌گيرد، هميشه در آغوش خدا هستيد، «أوليائي تحت قبائي»[26] أولياء من زير به اصطلاح لباس من هستند، من آن‌ها را دوست دارم، آن‌وقت اگر خواستيد اظهار محبت بكنيد به خدا، به اولياء خدا، به آنچه كه در ارتباط با خدا است اظهار محبت مي‌كنيد. شما حرم مطهر حضرت علي بن موسي الرضا مشرف شديد، وقتي به حضرت رضا اظهار محبت مي‌كنيد چطور اظهار محبت مي‌كنيد؟ از درِ صحن مي‌بوسيد، درِ حرم را مي‌بوسيد، ضريح را مي‌بوسيد، اگر درِ ضريح باز باشد مي‌رويد داخل قبر را مي‌بوسيد، آيا شما طلا و نقره را دوست داريد كه اين‌ها را مي‌بوسيد؟ خدا لعنت كند باز آن دسته‌اي را كه از درِ خانه اهل‌بيت عصمت و طهارت منحرف شدند و فكر كردند كه شيعه كه ضريح را مي‌بوسد مي‌خواهد طلا ببوسد، طلا داخل مغازه جواهرفروشي زياد است. من كنار ضريح پيغمبر اكرم ايستاده بودم خواستم ضريح را ببوسم، گفت: «هذا حديد» اين آهن است. خيال مي‌كرد من آهن را نمي‌شناسم، اين آهن است، اين طلا و نقره است، اگر شما بخواهيد به چيزي اظهار محبت بكنيد بايد به متعلّقات او اظهار محبت كنيد. دست خدا امام زمان است، اگر به آن حضرت رسيديد بايد جان خود را فدا او بكنيد، همان‌طوري كه اگر محبوبي داريد و دست او به دست شما رسيده است دست او را مي‌بوسيد. اولياء خدا، دوستان خدا، اين‌ها مظاهر پروردگار هستند، اظهار علاقه خود را به آن‌ها بكنيد. به اعمال صالحه اظهار علاقه بكنيد، به كساني كه با خدا در ارتباط هستند اظهار علاقه بكنيد. من به ياد دارم يك وقتي به استاد خود خيلي علاقه داشتم ولي سنّ من كم بود خجالت مي‌كشيدم كه به خود او اظهار علاقه بكنم. عباي خود را در اتاق گذاشت و بيرون رفت، به ياد دارم عباي او را برداشتم آن‌قدر بوسيدم تا اينكه نزديك بود حالت ضعف به من دست بدهد. حالا من عبا دوست هستم، اين عباي خاشيه است، آن عباي چيست، اين حرف‌ها چيست؟ ببينيد انحراف فكري به كجا مي‌رسد كه به ضريح پيغمبر پشت كرده است و جسارت به ضريح پيغمبر مي‌كند و بعد شيعه هم كه مي‌رود و مي‌خواهد ببوسد مي‌گويد: «هذا حديد» اين آهن است، تو چرا مي‌بوسي؟ اظهار محبت را بايد به متعلّقات محبوب كرد. باز يك فردي از اولياء خدا را مي‌شناختم كه اين وقتي عبادت مي‌كرد و يك حال محبتي در او به وجود مي‌آمد بلند مي‌شد ديوار را مي‌بوسيد، در را مي‌بوسيد،‌ مي‌گفت: اين‌ها مخلوق خداي من است. اين‌ها را خداي من، دست پروردگار من، ايجاد كرده است، اين‌ها متعلق به پروردگار من است، همه چيز را مي‌بوسيد. حالا بگوييم همه اين‌ها را خدا مي‌داند، مشرك شده است، اين تهمت‌هايي كه به شيعه مي‌زنند، خدا إن‌شاءالله روز قيامت جزاي اين‌ها را بدهد و آن‌ها را با اربابان خود محشور كند كه بهترين دعا براي آن‌ها همين است و خود آن‌ها هم خوشحال مي‌شوند. ما يك وقتي ديديم يك نفر كنار قبر معاويه ايستاده است و خيلي هم اظهار ارادت مي‌كند، گفت: ايشان معاوية بن ابي‌سفيان هستند، خيلي اظهار…، گفتم: «حَشَرَكَ الله مَعَه» خدا تو را با او محشور كند. گفت: «مَعَكُم» گفتم: نه، اين‌جا ديگر فارسي است، گفتم: نه، او براي خود تو باشد. حالا واقعاً آن‌ها هم خوشحال مي‌شوند، بله خيلي هم خوشحال شد كه من گفتم: «حَشَرَكَ الله مَعَه» بله. خدا اين‌ها را آن‌ها محشور كند. اين‌قدر انسان كم‌درك باشد، و همين درك است كه منتهي مي‌شود به اينكه… حالا اگر هم منافقين بودند، منافقين وهابي بودند كه آمدند در حرم علي بن موسي الرضا، روز عاشورا، در تمام دنيا أَعم از مسلمان و غير مسلمان، تنها جمعيتي كه مي‌گويند بايد قبور ائمه اطهار خراب بشود و حتي مي‌گويند قبر پيغمبر هم بايد خراب بشود، شما مي‌گوييد: چرا خراب نكردند؟ از مسلمان‌هاي دنيا مي‌ترسند، و بايد شيعه كشته بشود چون مشرك هست، تنها وهابي‌ها هستند. حتي مسيحي‌ها اين حرف را نمي‌زنند، حتي يهودي‌ها اين حرف را نمي‌گويند. متأسفانه در بين شيعه يك عده پيدا شده‌اند كه با اينكه دوازده امامي هستند ولي وهابي‌مسلك هستند. من يك شب در همين تهران شما، حدود تقريباً شايد سي سال قبل بود، منبر رفته بودم، دمِ در صاحب مجلس به من گفت: درباره ولايت صحبت كنيد. من هم خيلي خوشحال شدم، معلوم است در اين مجلس افرادي هستند كه داراي ولايت هستند،‌ ما شروع كرديم به گفتن مطالبي درباره ولايت،‌ ديديم يك آقايي آن گوشه بلند شد،‌ گفت: اين روايت‌ها درست نيست،‌ گفتم: يعني مي‌گويي من الآن اين‌جا جعل كردم، اگر واقعاً اين علم و دانش را به من نسبت بدهي كه خيلي مقام من بالا است. حالا او آن پايين و ما هم بالاي منبر، گفت: نه اين روايتي كه مي‌گويي: «نزّهونا عن الربوبية و ارفعونا عن حدود البشرية »[27] گفت: اين درست نيست. گفتم: من كه جعل نكردم. گفت: نه، منظور من سند آن است كه درست نيست. گفتم: فردا شب من سند آن را براي تو مي‌آورم، نمي‌دانستم با شما روبه‌رو مي‌شوم. رفتم سند آن را براي او آوردم، متأسفانه شب بعد نيامد و فهميديم يك فرد منحرفي است كه در كتاب خود نوشته است كه يك گدايي درِ خانه من آمد و گفت: يا ابوالفضل. گفتم: اگر من را مي‌گويي كه بله و اگر كه ابوالفضل كربلا را مي‌گويي او مُرد و ردّ كار خود رفت. آن ارمني سر گردنه درگز نزديك شهر ما، يك شهري است به نام درگز، يك گردنه دارد كه الله أكبر اسم گردنه است. مي‌گويد: ديديم دو تا چرخ ماشين آمد به اصطلاح طرف درّه و حتي چرخ از داخل جاده بيرون رفت. گفتم: يا ابوالفضل، همان‌جا ماشين ايستاد و رفتند و ديدند كه معجزه‌آسا اين كاميون دو تا چرخ جلوي آن معلّق ايستاده است. ارمني آن‌طور، شيعه -كه ننگ شيعه است- اين‌طور. ما هر چه داريم از اظهار محبت به اولياء ‌خدا داريم. ما غير از اين چطوري اظهار محبت به خدا بكنيم؟ شما اگر كسي را دوست داريد چه كار مي‌كنيد؟ دست او را مي‌بوسيد، عباي او را مي‌بوسيد، عمامه او را مي‌بوسيد، كفش او را جفت می کنید…، همه اين‌ها متعلّقات محبوب است، اصلاً انسان در اظهار محبت راهي ندارد جز از طريق متعلّقات. امام عصر دست خدا است، آنقدر ما روايات داريم كه حساب ندارد. امام عصر وجه‌الله است، امام عصر اُذُن‌الله است، امام عصر لسان‌الله است، امام عصر جنب‌الله است. ما اگر خواستيم به خدا اظهار محبت كنيم بايد به امام عصر اظهار محبت كنيم. امام عصر غايب است نمي‌توانيد اظهار محبت كنيد،‌ به اين‌هايي كه وقتي نام مقدس حجة بن الحسن را مي‌برند، آن‌ها صلوات مي‌فرستند و اشك از چشم‌هاي آن‌ها به خاطر محبت به امام زمان جاري مي‌شود، به اين‌ها اظهار محبت بكنيد. به متعلّقات خدا، اولياء خدا شما بايد اظهار محبت بكنيد.

«مَنْ ذَا الَّذِي ذَاقَ حَلَاوَةَ مَحَبَّتِكَ فَرَامَ مِنْكَ بَدَلًا» اگر محبت خدا در دل تو بيايد، به خود او قسم شما نمي‌توانيد به چيزي يا كس ديگري اظهار محبت كنيد. بعد هم در همين دعا امام سجاد مي‌فرمايد: «أَسْأَلُكَ حُبَّكَ وَ حُبَّ مَنْ يُحِبُّكَ وَ حُبَّ كُلِّ عَمَلٍ يُوصِلُنِي إِلَى قُرْبِكَ»[28] خدايا روزي محبت خود را به من روزي كن، محبت هر چيزي كه من را به تو مي‌رساند، محبت كسي كه تو را دوست دارد، اين‌ها راه محبت عقلايي است. وقتي يك فردي از دار دنيا مي‌رود، انسان بايد چه كار بكند؟ چطور اظهار محبت به او بكند؟ «ان آثارنا تدل علينا، فانظروا بعدنا الى الآثار» پيغمبر اكرم در نزديكي وفات خود از قول ذات مقدس پروردگار براي مردم خواندند: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏»[29] اگر مي‌خواهيد من را دوست داشته باشيد اظهار محبت به ذوي القربي من بكنيد. معناي اين را مي‌فهميد يا نه؟ شيخ صدوق (رضوان الله تعالي عليه) در اعتقادات شيعه كه يك كتاب دارد كه اعتقادات شيعه را خلاصه كرده است، در آن‌جا مي‌فرمايد: «اعتقادنا في العلوية أنّهم آل رسول اللّه، و أنّ مودّتهم واجبة، لأنّها أجر النبوّة و أَنَ لِمُحسنهم ضعفيين من الحسنات و لمسيئهم ضعفيين من السيئات»[30] اين جمله آخر آن را هم كه خواندم به خاطر اينكه نگوييد براي معصومين است. اعتقاد ما درباره سادات، درباره فرزندان علي بن ابيطالب اين است كه اين‌ها آل پيغمبر هستند، يعني وقتي صلوات مي‌فرستيد مي‌گوييد: و آل، منظور همه اين‌ها را شامل مي‌شود، و موّدت اين‌ها و اظهار محبت به اين‌ها واجب است. چرا؟ به جهتي كه اجر رسالت است، مزد رسالت پيغمبر است و براي خوب‌هاي آن‌ها دو برابر اجر است و براي بدهاي آن‌ها هم دو برابر عذاب است. پس تنها منظور ائمه اطهار (عليهم الصلاة‌ و السلام) نيستند. بنابراين ما اگر خواستيم به خدا اظهار محبت كنيم بايد به پيغمبر و معصومين اظهار محبت كنيم و اگر خواستيم به پيغمبر و معصومين اظهار محبت كنيم بايد به اولاد پيغمبر اظهار محبت كنيم و به شيعيانِ پاكِ پيغمبر اكرم.

يك روايتي كه سند آن متواتر است،‌ رسول اكرم فرمود: «أَرْبَعَةٌ أَنَا لَهُمْ شَفِيعٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَوْ أَتَوْا بِذُنُوبِ أَهْلِ الْأَرْضِ»[31] نمي‌دانم استاد ما اجازه مي‌دهند من اصلاً روايت را بخوانم يا نه، و ترجمه كنم. چهار دسته هستند كه من شفيع آن‌ها هستم در روز قيامت و لو اينكه به گناهان اهل دنيا بيايند. «الْمُكْرِمُ لِذُرِّيَّتِي» كسي كه ذريه من را احترام و اكرام كند «وَ الْمُحِبُّ لَهُمْ بِقَلْبِهِ وَ لِسَانِهِ» كسي كه به زبان و دل آن‌ها را دوست داشته باشد «وَ الْقَاضِي لَهُمْ حَوَائِجَهُمْ» كسي كه حوائج اين‌ها را برآورد «وَ السَّاعِي لَهُمْ فِي أُمُورِهِمْ عِنْدَ مَا اضْطُرُّوا إِلَيْهِ » آن روزي كه هجوم خلفاي اموي و عباسي به فرزندان پيغمبر شد، شما در اين كوه‌هاي تهران برويد جاهاي صعب‌العبور كه هنوز هم صعب‌العبور است، مثل امامزاده داود و نمي‌دانم پس‌قلعه و حالا من چند تا از آن‌ها را بلد هستم، امامزاده هاشم سر آن كوه و آن‌ وقت‌هايي كه جادّه نبوده است، اين‌ها پناهنده شدند «شَرَدوا، طَرَدوا» مطرود مردم بودند، پناهنده به دهات بودند، در دِه تا مي‌آمدند آن‌ها را بشناسند كه اين‌ها فرزندان پيغمبر هستند، بعضي‌ها خودشيريني مي‌كردند خود اين‌ها آن‌ها را مي‌كشتند و بعضي از آن‌ها مي‌رفتند خبر مي‌دادند كه يك فرزند پيغمبر اين‌جا هست بيايد او را بكشيد. اين حضرت عبدالعظيم، آن حضرت حمزة بن موسي بن جعفر، آن امامزاده طاهر و در… خوشبختانه در شهر تهران و اطراف تهران به خاطر اينكه همان‌وقت هم ري يك مركز و يك عاصمه بوده است، جمعيت زياد بوده است، اين‌جا زياد آمدند، براي اينكه شناخته نشوند، در شهرهاي بزرگ افراد ديرتر شناخته مي‌شوند و اين‌جا مطرود بودند، متشتت بودند، گوشه و كنار… حضرت زيد بن علي بن الحسين، اين يك پسر برادر دارد به نام عيسي يا فرزند خود حضرت زيد است، كه اين در كوفه سقايي مي‌كند، در يك جمله مي‌گويد: دختر من از دار دنيا رفت و نفهميد كه فرزند پيغمبر است -خيلي عجيب است- و علت آن هم اين بود كه من دعا كردم خدايا اين را از دار دنيا ببر. علت آن اين بود كه از اين ناصبي‌ها، از اين خوارج، از اين سنّي‌هايي كه در كوفه بودند، اين‌ها مرتب براي خواستگاري اين مي‌آمدند و من كه مي‌دانستم اين دختر پيغمبر است نمي‌خواستم به اين‌ها بدهند، هم‌كفوّ اين‌ها نبود، و از خدا خواستم كه خدايا مرگ اين دختر من را برسان، در دنيا نباشد كه چنين خواستگاري‌هايي نشود و تا آخر هم من نتوانستم به او بگويم كه تو فرزند پيغمبر هستي. ببينيد چقدر در تقيّه بودند. چقدر فرزندان پيغمبر را در لاي جرزهاي ديوار گذاشتند متوكل و امثال اين‌ها. هارون‌الرشيد به عنوان سيدكُشي خيلي معروف نيست، حميد بن قحطبه مي‌گويد: يك شب شصت نفر از فرزندان پيغمبر را به من دستور داد كشتم و ريختم در چاه كه جريان مفصل است. «وَ مُعِينُ لَهُم» به اين‌ها كمك بكنيد وقتي كه مطرود هستند، وقتي كه در بيابان مشتت هستند. پس اين همه سفارشات پيغمبر اكرم –من عرايض خود را ديگر تمام كنم- محبت يك مؤمن وقتي كه مي‌خواهد به خدا متمركز بشود بايد به پيغمبر اكرم، پيغمبر اكرم هم به فرزندان او… و جزء موّدت واجبه است. حالا بياييد ببينيد با فرزندان پيغمبر چه كردند؟ امام سجاد فرمود: اگر به جاي همه سفارشات كه محبت كنيد، اظهار محبت كنيد، اگر مي‌فرمود: هر چه مي‌توانيد دشمني كنيد، بيشتر از اين نمي‌توانستند دشمني كنند. كجا سراغ داريد… حتي در همين جنگ صدام عليه اسلام، چنين كاري را نكردند كه خود سيدالشهداء مي‌فرمايد:

«شِيعَتِي مَا إِنْ شَرِبْتُمْ ماء عَذْبٍ فَاذْكُرُونِي    أَوْ سَمِعْتُمْ بِغَرِيبٍ أَوْ شَهِيدٍ فَانْدُبُونِي‏»[32]

اين جمله را مي‌خواستم عرض كنم:

«لَيْتَكُم في يَوْمِ عاشورا جميعاَ تَنْظُروني                    كَيْفَ اِسْتَسْقي لِطِفْلي فَاَبوا اَن يّرْحَمُوني»

و بعد مي‌فرمايد:

«وَ بِجُرْدِ الْخَیْلِ بَعْدَ اَلْقَتْلِ عَمْداً سَحَقُوُنی».

به خدا قسم براي من سخت است كه شما ترجمه كنم، چون هر وقت اين روضه خوانده شد، آن‌هايي كه مي‌فهمند يعني چه، نمي‌توانند طاقت بياورند، حالا مي‌خواهيد چراغ‌ها را خاموش كنيد، مانعي ندارد، تا من اين جملات را ترجمه كنم براي شما و إن‌شاءالله عزاداري ما همين مطالب و همين جملات و ترجمه همين اشعار باشد. شيعيان من، اي كاش روز عاشورا مي‌بوديد، به من نگاه مي‌كرديد، چگونه من براي طفل شيرخوار خود از مردم طلب آب كردم، آن‌ها إباء كردند كه به فرزند شيرخوار من آب بدهند، بلكه با تير سه شبعه زهرآلود حلقوم او را پاره كردند «فَذُبحَ الطِفل مِنَ الاُذُنِ إلَی الاُذُن» بعد مي‌فرمايد: «وَ بِجُرْدِ الْخَیْلِ» يا بقيةالله عذر مي‌خواهم، با سمّ اسب‌ها عمداً، يعني يك عده رفتند براي همين كار «عَمْداً سَحَقُوُنی» من را پايمال كردند و بدن من را خُرد كردند و از بين بردند، يا صاحب الزمان.

اهمیت ایمان به غیب ۲۳ رمضان ۱۴۱۴ قمری

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الأنبياء و المرسلين سيدنا و نبينا ابی القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا حجة بن الحسن رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيم‏ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ»[1]

شب‌هاي گذشته درباره اين آيه شريفه و اهميت ايمان به غيب صحبت شد، به خصوص در شب گذشته درباره اينكه هر ايماني كه از طريق عقل و فكر، وارد قلب شد، اهميت اين ايمان، عمق آن، استقرار آن بيشتر است. اگر از طريق چشم، گوش وارد بشود، مستودع و موقت و گاهي ممكن است مستقر باشد. شما درباره معجزات انبيا‌ء‌ هم كه فكر كنيد از زمان حضرت آدم تا زمان حضرت عيسي، چون بشريت هنوز در ابتدا رشد بوده است و چون بشريت هنوز نمي‌توانسته است مطالب عميق فكري را درك كند، خداي تعالي معجزات انبياء را معجزاتي ملموس و مشهود همه كس قرار داده است، مثلاً حضرت نوح كشتي مي‌سازد و با آن عدم امكاناتي كه آن زمان بوده است روي يك جهان آب، بدون ساحل و بدون وسايل موتوري، اين كشتي حركت مي‌كند و بعد هم به آرامي روي زمين مي‌نشيند، يا حضرت ابراهيم مثلاً چهار پرنده را مي‌گيرد، اين‌ها را مي‌كشد و در هم مي‌كوبد و بعد در وسط مي‌ايستد و هريك را صدا مي‌زند و اين‌ها جمع مي‌شوند «يَأْتينَكَ سَعْياً»[2]، يا حضرت موسي عصاي خود را مي‌اندازد اژدها مي‌شود، يد بيضاء مي‌كند، معجزات اين انبياء را ملاحظه مي‌كنيد، همه آن محسوس، ملموس و مشهود است. حضرت عيسي هم كه مُرده زنده مي‌كند، مريض شفا مي‌دهد، كور و نابينا را بينا مي‌كند، اين هم ملموس است و همه آن را مي‌بينند و لذا آن‌ها ايمان به غيب نياوردند، ايمان به ناپديد نياوردند، همه آن پديده است، همه آن ديدني است، اما پيغمبر اسلام چون بالأخره با يك مردمي ولو در آخر امر كه عمده آن هم آن آخر امر است، يعني بعد از ظهور امام عصر است، با يك مردمِ دانشمندِ متفكرِ باسوادِ متمدن روبرو است، معجزه مهم او معجزه ملموس همه كس نيست. معجزه مشهود همه كس نيست، يعني مردم معمولي قرآن را بردارند نگاه كنند براي آن‌ها با كتاب‌هاي ديگر فرقي نمي‌كند، گاهي در حرم انسان مي‌بيند در قفسه كتاب‌ها مردم بيشتر دنبال مفاتيح مي‌گردند تا قرآن، قرآن را آن زير مي‌گذارند و مفاتيح را انتخاب مي‌كنند. قرآن را هم اگر بخواهيم بخوانيم خيلي با زحمت و چيزي هم نمي‌فهميم، ترجمه آن را هم كه مي‌خوانيم… گفتند قرآن مهم است، ما هم مي‌گوييم مهم است. مشهود نيست، ملموس نيست، اعجاز قرآن غيب است، اعجاز قرآن از طريق مغز و فكر و عقل وارد قلب مي‌شود، نه از طريق چشم. همه اعجاز انبياء گذشته از طريق چشم و از طريق گوش وارد قلب مي‌شد ولي اعجاز رسول اكرم از طريق فكر و مغز وارد قلب مي‌شود. انسان بايد بنشيند، تمام سخنان دانشمندان را روي هم بريزد، دقت روي مسائلي كه قرآن فرموده بود بكند، حقايق را مطرح بكند، كلي مطالب از علوم روز و از علم افلاك و از علوم مختلف آفاق و أنفس اين‌ها را تحقيق كند تا تازه متوجه بشود كه قرآن چطور معجزه است. ببينيد اعجاز قرآن از طريق چشم وارد قلب نمي‌شود، مثل مرده زنده كردن نيست. اين يك بحث علمي است، شب قدر است، به ما گفتند افضل اعمال در شب قدر تحصيل علم است. من هم از همين جهت، اگر شب هم گذشته است، حق هم داريد كسل باشيد ولي در عين حال ما مي‌خواهيم افضل اعمال امشب را إن‌شاءالله انجام بدهيم، دقت كنيد، بد نيست اين مطلب را متوجه بشويد تا ارزش و اهميت خود را درك كنيد، ببينيد در چه وضعي قرار گرفتيد، چقدر پرارزش هستيد، جا دارد پيغمبر اكرم بنشيند و به خاطر ملاقات شما گريه بكند و بفرمايد: «وَ طَالَ شَوْقِي إِلَى لِقَاءِ رَبِّي وَ إِلَى لِقَاءِ إِخْوَانِيَ»[3]

اعجاز قرآن يك مسئله‌اي نيست كه انسان با چشم ببيند، الآن به همه شما بگويند قرآن معجزه است، شما قرآن را با كتاب‌هاي ديگر هيچ فرق نمي‌گذاريد، مخصوصاً يك مقداري چاپ آن هم معمولي‌تر باشد. به شما اگر گفتند مُرده زنده كردن معجزه است و كسي مرده‌اي را زنده كرد، خوب احساس مي‌كنيد. شما اگر متوجه اعجاز قرآن شديد و قبول كرديد و اين مطلب را خوب به دست آورديد مشمول اين آيه شريفه مي‌شويد «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ» اين مختصري از اشاره در خصوص معجزه است. يك كتابي، جزوه‌اي هم به نام دو مقاله نوشتم، يك بخشي از آن مربوط به اعجاز قرآن است، برداريد همان را نگاه كنيد، اعجاز قرآن براي شما ثابت مي‌شود كه چطور پيغمبر اكرم با نداشتن وسايل آن هم در جزيرة‌العرب، آن هم در جايي كه مردم «وَ لَيْسَ أَحَدٌ مِنَ الْعَرَبِ يَقْرَأُ كِتَابا»[4] اين را علي بن ابيطالب مي‌فرمايد، مكرر هم فرموده است. احدي از اين مردم خواندن را نمي‌دانستند. در چنين جايي بيايد مطالبي در قرآن بيان كند كه هنوز بعضي از آن كشف نشده است است، بعضي از آن‌ها تازه با ترديد دارد كشف مي‌شود. كُرويت زمين، حركت وضعي، حركت انتقالي، مسائل مختلف، مسائل مختلف كه اگر بخواهند درباره اعجاز قرآن كتاب بنويسند شايد متجاوز از ده جلد كتاب قطور بايد نوشته بشود. ببينيد مشهود نيست، غيب است، اين يك مسئله است.

از چيزهايي كه براي ما باز غيب است و ايمان به آن داريم، همين شب قدر است، يعني پنهان است، امشب شب قدر است هشتاد درصد، شب بيست و يكم شب قدر است پنجاه درصد. شب نوزدهم تازه آن چيزي هم كه ما مي‌گوييم پنجاه درصد و هشتاد درصد و ۲۵درصد،‌ اين‌ها مربوط به روايات است، آن‌هايي كه چشم باز داشتند، آن‌هايي كه از حقايق اطلاع داشتند، ائمه اطهار (عليهم الصلاة و السلام) به ما اشاره كرده‌اند كه شب‌هاي قدر اين‌ها است وإلّا براي ما غيب است، الآن براي شما امشب با ديشب چه فرقي مي‌كند؟ با فردا شب هم فرق نمي‌كند. اگر بگوييد امشب هوا خوب است معلوم است شب قدر است، خيلي از شب‌هاي بيست و سوم را خود من به ياد دارم كه هوا خيلي برفي و باراني هم بود. همين شب نوزدهم برف مي‌آمد. اگر بگوييد انسان يك حال و هواي ديگري دارد، اين هم چيز مشهودي نيست، شب قدر با شب‌هاي ديگر… ببينيد خيلي مهم است كه «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»[5] همين آيه شما را امشب اين‌جا جمع كرده است. همين ايمان به غيب است كه تمام شيعيان را در سراسر دنيا امشب دست به دعا قرار داده است وإلّا ما از شب بيست و سوم چيزي نمي‌فهميم. حالا شب بيست و يكم مي‌گوييم شب شهادت مولا أميرالمؤمنين هست، يا شب نوزدهم شب ضربت خوردن حضرت هست، امشب چيست؟ امشب ايمان به غيب ما، ما را وادار كرده است كه در مسجد بياييم و تا صبح بمانيم «حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ»[6].

يكي ديگر از چيزهاي بسيار مهم كه خيلي مهم است، ايمان به امام زمان است «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ». امام زمان كيست؟ بعضي‌ها خيال مي‌كنند حتماً صورت امام زمان خيلي نوراني است كه هر كس ببيند مي‌فهمد اين امام زمان است، نه، چون بايد غايب باشد. پيغمبر اكرم هم اين‌طور نبود، وقتي دور هم مي‌نشستند، حضرت رسول اكرم مي‌نشستند، سلمان مي‌نشست، حتي بعضي از منافقين، اين‌ها دايره‌وار كه مي‌نشستند، يك تازه‌واردي كه مي‌آمد نمي‌دانست پيغمبر كدام است. «بِنَفْسِي أَنْتَ مِنْ مُغَيَّبٍ لَمْ يَخْلُ مِنَّا»[7] شما الآن اگر به يك‌يك مردم اين مجلس نگاه كنيد، حتي آن كسی را هم كه مي‌شناسيد هيچ استبعادی ندارد كه حضرت در چشم شما تصرف كرده باشد و شما او را به آن شكل ببينيد. چرا؟ به جهت اينكه بنا است غايب باشد و بنا است ما مؤمن به غيب باشيم. امام زمان را از ابروهاي پيوسته او نبايد شناخت، از خال روي گونه او نبايد شناخت. اگر شما با اين خصوصيات پيش رفتيد شما مؤمن به غيب نيستيد، از راه ديدن نبايد شناخت، از راه مغز و فكر و عقل. از همان راهي كه اعجاز قرآن را فهميديد، از آن راه بايد وارد بشويد، اصلاً راه آن همين است. حتي زمان ظهور، حتي ائمه اطهار ديگر كه همه آن‌ها ظاهر بودند و حضور داشتند، اين‌ها را از راه ديدن نمي‌شناختند، مي‌گويم ديگر پيغمبر اكرم وقتي مي‌نشست هيچ كسی او را نمي‌شناخت، ولي حضرت يوسف را همه مي‌شناختند. حضرت يوسف وقتي وارد بر آن زن‌هاي مصري شد سر خود را پايين انداخته بود «وَ قَطَّعْنَ أَيْدِيَهُنَّ وَ قُلْنَ حاشَ لِلَّهِ ما هذا بَشَراً»[8] آن‌قدر زيبا بود، اعجاز حضرت يوسف در زيبايي او بود. حالا چطوري بود؟ نمي‌توانيم بگوييم چطوري بود، يعني ما نمونه آن را نديديم. نمونه آن در زمان ما نيست، اين‌ها دست‌هاي خود را بريدند و گفتند «ما هذا بَشَراً» اين بشر نيست. ببينيد اين ظاهر از راه چشم ما مي‌فهميم كه اين موجود يك موجود فوق‌العاده‌اي است، اما پيغمبر اكرم را نمي‌توانيد بشناسيد، بايد در عقل خود برويد، در مغز خود و فكر كنيد «أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى‏ وَ فُرادى‏ ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ»[9] اين كه با شما هميشه بوده است اين ديوانه نيست، فكر كنيد «ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا» ببينيد راه شناختن خود پيغمبر اكرم از راه تفكر است. شناختن امام صادق از راه تفكر است، شناختن علي بن ابيطالب از راه تفكر است، از راه عقل، وإلّا چرا يك ميليارد مسلمان الآن روي كره زمين علي را نشناختند، يك عده متفكر، يك عده دانشمند… اينكه مي‌گويم متفكر و دانشمند، نگوييد يكّه به قاضي مي‌روي، حاضر هستيم اين را تجربه كنيم، عامي‌ترين مردم شيعه خدا مي‌داند در اصول اعتقادات از عالمترين علماي اهل سنت بهتر مي‌فهمند، به خصوص در شناخت علي بن أبيطالب، بياييد برويد… بنده خيلي با اين‌ها بحث كردم، يك چيزهايي اين‌ها مي‌گويند كه همان انسانِ بيسوادِ كشاورزي كه در بيابان دارد كار مي‌كند و شيعه است مي‌خندد. خيلي اين كار آسان است،‌ بياييد بنشينيد بحث كنيد. چرا علي غيب است؟ براي اينكه «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ» براي اينكه شيعه جزء مؤمنين به غيب است. علي را از راه تفكر بايد شناخت، فكر مي‌كنيد كسي كه سيصد آيه به نقل اهل سنت در شأن او نازل شده است كه يكي از آن سوره‌ها و آيات، سوره هل أتي است…. به خدا قسم اين سوره هل أتي را من يك وقتي –فرصت نيست الآن بحث آن را بكنم- بحث مي‌كردم، عصمت علي بن أبيطالب و امام حسن و امام حسين و فاطمه زهرا در يازده مورد اثبات مي‌كند. علم اين‌ها را اثبات مي‌كند، مي‌گوييد: كجاي آن؟ اين غيب است، بايد بنشينيم صحبت كنيم، از راه تفكر وارد آن بشويم. آيات ديگري كه هست كه عرض كردم خودِ اهل سنت سيصد آيه… آن‌وقت اين انسان با كسي كه يك آيه درباره آن نازل شده است كه آن هم مايه آبروريزي است «ثانِيَ اثْنَيْنِ إِذْ هُما فِي الْغارِ إِذْ يَقُولُ لِصاحِبِهِ لا تَحْزَنْ إِنَّ اللَّهَ مَعَنا»[10] كه هنوز به مرحله تزكيه نفس…، يعني انسان اگر مراحل تزكيه نفس –هفت مرحله است- را بگذراند ديگر «َلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ»[11] نه خوفي دارد و نه حزني دارد، به آن‌جا مي‌رسد، اين آقا هنوز به آن مرحله هم نرسيده بود. دليل آن خودِ آيه شريفه قرآن است كه مي‌فرمايد: «لا تَحْزَنْ» محزون نباش، كسي پيش پيغمبر، كنار پيغمبر نشسته باشد…، خود ما هستيم به خدا قسم من… چه بگويم، اگر كنار پيغمبر نشسته بودم، اگر تمام سنگ‌هاي عالم را مي‌زدند… حتي من گاهي فكر مي‌كردم اگر زلزله بشود و ما در حرم باشيم، اين‌جا خوب جايي است براي اينكه سقف روي سر ما فرود بيايد و همين‌جا ما دفن بشويم. انسان كنار پيغمبر نشسته است… اگر اين مرد ايمان مي‌داشت كه دين پيغمبر عالم‌گير است، اين باقي مي‌ماند، اين «شرع محمّد صلّى اللَّه عليه و آله مستمرّ إلى يوم القيامة»[12] اگر چنين ايماني مي‌داشت، اين ديگر مي‌ترسيد. بعد هم فداي سر پيغمبر، الآن به هر كدام از شما بگويند بنا است تو و امام زمان را در يك غاري بكنند، آن‌جا دوتايي شما را با هم بكُشند مي‌گوييد به‌به، من فكر نمي‌كنم در مجلس ما كسی باشد كه به‌به نگويد. آخر چه چيزي از اين بهتر. اينكه مي‌گويم مايه آبروريزي است، آن‌وقت يك آيه نازل شده است… حالا شما بنشينيد از راه فكر وارد بشويد، ببينيد اين‌جا فكر مي‌كنيد، اين «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ» براي همه پنهان است ولي براي خواص پنهان نيست، يعني آن پنهاني رفع مي‌شود، كه علي كجا… همان شب ليلة المبيت… اين دوتا آيه را كنار هم بگذاريد، اين آيه با آيه شريفه «وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْري نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ»[13] او رفته است در جاي پيغمبر تنها خوابيده است و نمي‌ترسد، اين كنار پيغمبر مي‌ترسد، اين‌جا ديگر نمي‌شود منكر اين جريان بشويد. اين معناي ايمان به غيب است، شما كه علي را شناختيد، آن‌ها به تاريكي علي را ديدند، يعني علي را اصلاً نديدند، زين سبب غيري بر او بگزيده‌اند، ولي ما از راه فكر، عقل وارد شديم. همين‌طور جلو مي‌آييم، امروز دنيا، دنيا معتقد هستند كه يك شخصي آخرالزمان مي‌آيد و دنيا را پر از عدل و داد مي‌كند و مردم را از زير بار ظلم نجات مي‌دهد، اين را حتي بت‌پرست‌ها هم معتقد هستند، در كتاب‌هاي هندو هست، زرتشتي‌ها معتقد هستد، كتاب مستقلي درباره آن نوشتند، سنّي‌ها، شيعيان، مسيحي‌ها، يهودي‌ها همه معتقد هستند چنين فردي هست. براي همه آن‌ها غيب است، نمي‌دانند اين كيست، نمي‌دانند اين كيست، من با يكي از مسيحيان، از كشيشي‌ها بود، صحبت مي‌كردم، گفت: اين عيسی است. گفتم: نه، خودِ عيسی در كتاب انجيل مي‌گويد من او را از طرف پدر مي‌فرستم. معلوم است كسی ديگر است وإلّا من او را مي‌فرستم كه نمي‌شود. همه معتقد هستند ولي براي اين‌ها محسوس نيست، چون فكر ندارند، از راه صحيح آن وارد نشدند، از راه درست آن نيامدند. ولي شما شيعيان از صراط مستقيم رفتيد، چون وقتي انسان از ديوار بالا مي‌رود نمي‌داند آن طرف ديوار چيست و در چاله مي‌افتد، مي‌بينيد مستقيم در مستراح منزل افتاد. به خدا قسم بعضي از اين افرادي كه گفتند به اصطلاح… مي‌گويند پيغمبر گفته است، تهمت به پيغمبر مي‌زنند كه «أنا مدينة العلم و أبي بكر جدارها» ديوار آن، اين‌ها هم از اين ديوار بالا رفتند آن طرف، مستقيم در مستراح منزل افتادند. اگر انسان از در وارد بشود، صاحبخانه بعد از در را مرتب كرده است، چاهي نباشد، گودالي نباشد، چراغ گذاشته است، مستقيم در اتاق پذيرايي مي‌رود «أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا»[14] شما شيعيان كاري كه كرديد از راه آن وارد شديد، از در وارد شديد، بعد از در هم موزاييك است و خيلي مرتب، حتي خطري، چيزي، دور و اطراف هم اگر پرتگاهي هست نرده گذاشتند و مستقيم در اتاق پذيرايي رفتيد و در صدر آن اتاق امام زمان شما نشسته است، رفتيد دست او را بوسيديد و او را مي شناسيد، او را مي‌شناسيد، الآن از شما بپرسند امام زمان كيست؟ مي‌گوييد: پسر حسن بن علي بن محمد بن علي بن… تا مي‌رسيد به آباء آن‌ها، حتي اگر يك مقداري اهل مطالعه باشيد تا حضرت آدم مي‌توانيد اسامي پدر او و پدران او را بشماريد. من يك وقت به يك مبلّغ وهابي گفتم: شما خيال كرديد همين‌طور ماها نمي‌فهميم. اگر چهار ميليارد -آن موقع مي‌گفتند جمعيت كره زمين چهار ميليارد انسان است- جمعيت كره زمين را در صف كنند، با آن‌ آدرس‌هايي كه پيغمبر اكرم داده است، به دست ما بدهند به خدا قسم مي‌رويم روي همان شخص حجة بن الحسن انگشت مي‌گذاريم، همه چيز آن را گفتند، همه خصوصيات آن را گفتند. وقتي كه حتي يك خال روي گونه مبارك او هست، اين را بگويند، وقتي كه حدود سن او را كه به شكل چه شخصي هست، در چه حدودي سني هست، اين را بگويند، آن‌وقت بقيه صفات باطني او را نمي‌گويند؟ شما مؤمن به غيبي هستيد كه براي همه غيب است و براي شما چون از در آن وارد شديد به اصطلاح غيب نيست، البته غيب است منتها شما غيب را كشف كرديد، ايمان به او پيدا كرديد «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ». شب قدر غيب است، اولياء خدا در بين مردم غيب هستند، از چيزهايي كه غيب هست اولياء خدا است لذا مي‌گويند به هيچ كس اهانت نكنيد. گاهي مي‌شود يك نفر وليّ خدا است، تو او را نمي‌شناسي، به او جسارت كردي و مبتلا مي‌شوي «أوليائي تحت قبائي»[15] اولياء خدا در زير به اصطلاح در بغل خدا هستند، در آغوش مهرباني خدا هستند.

مالك اشتر دارد عبور مي‌كند، آن شخص او را نمي‌شناسد، خرما خورده است، خرما را زد به كلاه مالك اشتر، مالك اشتر برگشت نگاه كرد و او هم يك مقدار خنديد و ايشان هم تشريف برد. يك نفر آمد گفت: اين فرمانده لشكر علي بن ابيطالب بود كه تو اين كار را كردي. خيلي ترسيد، چون قبل‌ها اگر يك نفر در دستگاه‌ خليفه‌هاي قبل، خليفه‌هاي خودساخته، يك مقدار احترام داشت، اين‌ها پدر درمي‌آوردند، كسي جرأت داشت بگويد بالاي چشم شما ابرو است، حالا اين دستپاچه شد، گفت: چه كار كنم، بروم؟ گفت: برو، انسان خوبي است، زود رضايت بگير. او دوان‌دوان آمد، هرچه گشت… پرسيد: مالك اشتر را نديديد؟ گفتند: داخل مسجد رفت. رفت داخل مسجد، ديد دارد نماز مي‌خواند، ‌نشست، بدن او مي‌لرزد، ايشان نماز خود را تمام كرد. گفت: من عذر مي‌خواهم، من اشتباه كردم، نفهميدم. ايشان گفتند: من اينجا نيامدم مگر اينكه براي تو دعا كنم كه به كسي كه نمي‌شناسي جسارت نكني. من آمدم اين‌جا و براي تو دارم دعا مي‌كنم. آن زائر وارد صحن أميرالمؤمنين مي‌شود، مي‌بيند يك پيرمردي دارد آن‌جا راه مي‌رود،‌ مي‌گويد: آقا؟ بله. آيا كسی هست لباس‌هاي ما كثيف شده است، اين‌ها را بشويَد؟ گفت: اتفاقاً خود من اين كاره هستم، لباس‌هاي شما كجا است؟ بقچه را به مقدس اردبيلي داد. ايشان هم برد و فردا همان موقع آورد به او تحويل داد، لباس‌هاي او را شسته بود، لباس زائر حضرت أميرالمؤمنين است.

مردي در حمام خوابيده است‌، دلاك را صدا زد –شما جوان‌ها به ياد نداريد ولي ما خوب به ياد داريم، ‌آن‌وقت‌ها در حمام‌ها مي‌خواست انسان در نوبت بنشيند تا دلاك بيايد او را بشويَد- در صف نشسته است، صدا زده است، دلاك نيامده است، آقا علي بن موسي الرضا وارد مي‌شوند، مي‌گويد: آقا چرا دير كردي؟‌ من مدتي است اين‌جا خوابيدم. حضرت مي‌گويد: عذر مي‌خواهم. كيسه را برداشتند و مشغول كيسه كردن ايشان شدند، اين ضمناً مي‌ديد كه هر كس وارد حمام مي‌شود تعظيم مي‌كند. كم‌كم فهميد كه اين آقا، آقا علي بن موسي الرضا هستند. گفت: آقا، خواهش مي‌‌كنم، من نفهميدم، اشتباه كردم. حضرت فرمود: پيغمبر اكرم سفارش كرده است تا كار خود را تمام نكرديد رها نكنيد، من بايد پاهاي تو را هم كيسه كنم، پشت تو را هم كيسه كنم. به مردم اهانت نكنيد، اولياء خدا در بين مردم مخفي هستند، كوشش بكنيد… نگوييد لباس اين پاره است. همين مرحوم استاد ما، حاج ملا آقاجان، خدا او را رحمت كند، يك وقتي با ايشان در مدرسه طلاب همان زنجان رفتيم، طلبه‌ها كه او را مي‌شناختند دور او را گرفتند، مسائل خود را مي‌پرسيدند، يك نفر آمده بود مي‌خنديد، مي‌گفت: لباس اين‌ها خيلي بهتر از او است، چرا اين‌ها دور او جمع شدند؟‌ حتي يك نفر به من گفت: تو ديوانه‌تر از آن‌ها هستي كه دنبال اين ديوانه راه افتادي. خدا مي‌داند همين‌طور، گاهي من مي‌گفتم: اجازه بده، من بالأخره طلبه هستم، منبر بروم، حرف بزنم، بگويم، آن حرف‌هايي كه آن روزها من مي‌خواستم بزنم بعد در كتاب نوشتم، مي‌گفت: نه، مي‌گفت نشناسند. چيزهايي كه خدا مي‌داند اگر من بخواهم بنويسم ده برابر اين كتاب پرواز روح مي‌شود. اين وليّ خدا در زنجان راه مي‌رفت ولي هيچ کس او را نمي‌شناخت. اولياء‌ خدا غيب هستند، يعني شما نمي‌توانيد آن‌ها را بشناسيد، مگر يك عده خاص، البته هميشه استثناء دارد و اگر غير از اين بود «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ» معنا نداشت، ايمان به غيب. شما شيعيان در دنيا بگرديد، با اين بحثي كه من ديشب و امشب براي شما كردم، در دنيا بگرديد مشمول اين آيه شريفه جز شيعه كسي ديگر نيست «الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ» خدا را شكر مي‌كنيم كه ما مؤمن به غيب هستيم، خدا را نديديم ولي از راه تفكر شناختيم، پيغمبر را نديديم ولي از راه تفكر شناختيم، شما نگوييد سنّي‌ها هم شناختند، كتاب‌هاي اهل سنت يك چيزهايي درباره پيغمبر اكرم بيان مي‌كند كه به خدا قسم آن وقت مي‌فهميد كه شما پيغمبر را شناختيد، آن‌ها نشناختند. شماها هم كه شناختيد به صدقه سر اهل‌بيت عصمت و طهارت بود. يك مطالبي در كتاب‌ها، در همين صحيح بخاري هست كه حالا نمي‌خواهم امشب وقت شما را براي آن‌ها بگيرم، اگر فرصت شد… در بين شما كم افرادي را من مي‌بينم كه زياد با ما در ارتباط نباشد، إن‌شاءالله يك فرصت‌هايي براي شما نقل مي‌كنم كه اين‌ها پيغمبر را نشناختند و الآن هم نمي‌شناسند. شما حاضر نيستيد درِ حرم پشت به ضريح بكنيد،‌ إن‌شاءالله مدينه رفتيد ببينيد آن‌ها چه كار مي‌كنند. آن‌ها اين‌طور پشت خود را به ضريح مي‌كنند و به مردم مي‌گويند: برويد «هذا حديد» اين آهن است، آن را نبوسيد، اين‌جا چيزي نيست. اين را هم كه مي‌بينيد ما اين را نگه داشتيم به خاطر اين است كه مسلمان‌ها…، يك كسي به من گفت، به خاطر اينكه مسلمان‌هاي دنيا احساساتي هستند و تعصب دارند وإلّا ما اين‌جا را خراب مي‌كرديم. پيغمبر را نشناختند ولي شما شناختيد، پيغمبر كيست؟ آن عامي‌ترين ما، آن كسي كه بي‌سوادتر از همه است، ببينيد تا اسم پيغمبر را مي‌برد نمي‌تواند راحت بنشيند، يك دفعه از ته دل مي‌بينيد بر پيغمبر اكرم درود مي‌فرستد. علي بن ابيطالب را شما شناختيد، شماها مي‌شناسيد، ائمه اطهار را، آن علي بن موسي الرضا را كجا مي‌شناسند؟ كه گاهي در يك شب، در يك شب يازدهم ذي‌القعده 23 نفر از افرادي كه خود را معرفي كردند و مبتلا به امراض جسمي سختي بودند، حضرت يك دفعه آن‌ها را شفا داده است. اين را چه كسي مي‌شناسد جز شما. تا مي‌رسد به حضرت بقيةالله (أرواحنا الفداء)… اين‌قدر شماها نزديك شديد، قدر خود را بدانيد، آن‌قدر جلو آمديد، آن‌قدر اين غيب مطلق را، اين غيبي كه ديگر از نظر همه…، منتها درجات غيبيت حضرت مختلف است، يك عده اصلاً نمي‌دانند چه كسي است، يك عده هستند كه مي‌گويند هنوز متولد نشده است، يك عده مي‌گويند متولد شده است ولي نمي‌شود او را ديد، همه اين‌ها كورهايي هستند كه غيب…، يك عده هستند كه مي‌گويند امام زمان را فقط انسان‌هاي خوب مي‌بينند، اين هم اشتباه است، اين را مي‌گويند كه آن‌هايي كه امام زمان را ديدند نتوانند بگويند ما ديديم، چون اگر الآن من بگويم كه من ديشب امام زمان را ديدم شما خيال مي‌كنيد من انسان خوبي هستم، نه، انسان خوب و بد فرقي ندارد، هر كس را كه حضرت وليعصر صلاح بدانند، روي هر مصلحتي اين توفيق را به او مي‌دهند كه حضرت را ببيند. يك عده مي‌گويند حضرت مثلاً فرض كنيد در بين ما نيست، در بيابان‌ها دارد راه مي‌رود، اصلاً به ما ارتباطي ندارد، ولي شماها الحمدلله، خدا را شكر كنيد، من اكثر شما را مي‌شناسم، اگر براي خود شما مستقيماً تشرف حاصل نشده كه اكثراً شده است…، من در بين شما جمعيت كسي را مي‌شناسم كه بيشتر از ده مرتبه خدمت امام زمان رسيده است، من در بين شماها افرادي را مي‌شناسم كه مورد توجهات خاصه امام زمان واقع شده است. شب بيست و يكم تا حالا در همين مجلس چندتا تشرف براي من نقل كردند كه چون اسم و ظاهر مجلس مربوط به… خود من دوست ندارم نقل كنم، ديگران نقل كنند. يك نفر مي‌گفت: ديدم حضرت بقيةالله تمام اين مجلس را در بغل گرفته است و دارد دست محبت به سر همه مي‌كشد. اين‌قدر نزديك شديد، اين‌قدر شماها ايمان خاصه و خاص پيدا كرديد و لذا من عرض مي‌كنم شب نوزدهم بود نمي‌دانم يا شب بيست و يكم بود عرض كردم كه اگر يك مقداري خود را بشناسيد، جمع و جور كنيد، دعاهاي شما مي‌تواند براي مردم دنيا مفيد باشد. امشب شما مي‌توانيد تمام مردم دنيا را نجات بدهيد. نگوييد اي بابا،‌ ما؟ در مسجد؟ در اين جمع؟ به خدا قسم آن جمعي كه در بيابان از بني إسرائيل جمع شده بودند و منتظر حضرت موسي بودند و حضرت موسي هم براي آن‌ها غيب بود، از شما خيلي كمتر بودند، از شما جمعيت خيلي كمتر بودند و اخلاص آن‌ها هم معلوم نيست به اندازه شما بوده است. در بيابان در مهتاب‌شب نشسته بودند، عالِم آن‌ها نشسته بود، عده‌اي روي ترس… چون خيلي مي‌‌ترسيدند، اسم حضرت موسي را نمي‌توانستند ببرند، دور هم در مهتاب‌شب نشسته بودند، عالِم آن‌ها فضائل و خصوصيات حضرت موسي را براي اين‌ها نقل مي‌كرد، يك دفعه ديدند از گوشه بيابان يك جواني دارد جلو مي‌آيد، خيلي اين جوان زيبا است، شايد اول ترسيدند، بعد اين نزديك آمد، اين عالِم با آن آدرس و خصوصياتي كه حضرت يوسف براي آن‌ها نقل كرده بود، ديد كه آن آدرس خيلي با اين جوان تطبيق مي‌كند. عشاق امام زمان (عليه الصلاة‌ و السلام) هر كسي را كه مي‌بينند -نمي‌گويم اين‌طوري باشيد- ولي يك مقداري برانداز مي‌كنند شايد اين آقا باشد، يك خصوصياتي شايد در او باشد. اين‌طور انسان‌ها زود خدمت حضرت مي‌رسند. يك بررسي كرد گفت: آقا اسم شما چيست؟ -چون او آمده بود كه خود را نشان بدهد- گفت: اسم من موسي است، عجب… مثل اينكه شما در بيابان نشسته باشيد، ما قم كه بوديم گاهي مسجد جمكران مي‌رفتيم، ‌آن‌وقت‌‌ها مسجد جمكران اين‌طوري نبود، يك مسجد كوچكي بود، از اين مسجد هم كوچكتر، سه چهار نفري مي‌رفتيم آن پشت‌ها، در بيابان مي‌نشستيم و گريه مي‌كرديم و از اين ‌حرف‌ها، اگر همان موقعي يك سيدي بيايد همه ما ترديد داشته باشيم كه اين كيست، خيلي شباهت دارد، بگوييم آقا اسم شما چيست؟ بگويد: سيد مهدي، عجب، ببينيد چقدر يك دفعه تكان مي‌خوريد، آقا پسر چه كسي هستي؟ اسم پدر شما چيست؟ اگر بگويد حسن عسكري… اي خدا مي‌شود چنين جرياني براي ما پيش بيايد؟ مي‌شود امشب آقا از اين روشن‌تر خود را به ما نشان بدهد؟ اسم پدر شما چيست؟ گفت: عمران، پس خود شما هستي، آقا جان يك مقدار راه برو ببينيم، به‌به شما هستي كه بايد بيايي ما را نجات بدهي؟ بله. پس چه موقع مي‌آيي؟ فرمود: چهل سال ديگر. كسي كه بچه‌هاي پسر او را جلوي چشم او مي‌كُشند، دخترهاي او را براي كنيزي نگه مي‌دارند، به اين بگويند چهل سال ديگر بايد اين‌طور باشي چقدر آتش مي‌گيرد، خدا نكند امام زمان ما به ما بگويد حتي ده روز ديگر. يك وقتي در قطار داشتيم مي‌آمديم، يكي از همراهان ما يك خوابي ديده بود، يك آقايي را با يك شواهد صدقي، به من گفت: آقا در خواب به من فرموده‌اند كه چهارده سال ديگر من ظهور مي‌كنم، من خيلي ناراحت شدم، گفتم: إن‌شاءالله چهارده روز ديگر منظور ايشان بوده است. اين‌طوري تعبير كردم، خود من… چون در قطار مي‌دانيد ديگر، براي شما هم پيش آمده است، گاهي انسان به خواب مي‌رود، خود من خوابيدم، با آن خصوصياتي كه او نقل مي‌كرد همان آقا را ديدم، به من گفت تو اگر علاقمند به ما مي‌بودي چهارده روز هم حاضر نبودي صبر كني، من از خواب پريدم. ماها عاشق هستيم؟

يك روز خدمت يكي از علما بوديم گفت: شما چقدر اسم امام زمان را مي‌بريد؟‌ شايد صدهزار سال ديگر حضرت نيايد، خدا مي‌داند آن‌جا… آن عالِم بزرگ بود، روي يك ناداني گفت، او عالِم بود ولي در اين جهت نادان بود، اگر آن‌جا آزاد بودم بر سر او مي‌زدم. چطور دل تو مي‌آيد، تو چطور محبي هستي كه مي‌گويي شايد… شايد هم نگو، خدا مي‌داند من گاهي مي‌خواهم بگويم خدايا مثلاً فردا صبح امام زمان بيايد، دل من نمي‌آيد، مي‌گويم همين الآن، عشق انسان، علاقه انسان اين‌طوري است. چهل سال ديگر، حضرت هم تشريف برد، تقدير الهي است، اين‌ها هم نشستند گريه كردند -ببينيد اين مطلب را مي‌گويم براي اينكه شما بدانيد راه تعجيل در فرج تنها شعار دادن نيست- ضجه زدند، دعا كردند خدايا موسي ما را زودتر برسان. حضرت موسي بعد با اين‌ها ملاقات كرد، گفت: به شما بشارت بدهم، براي دعاهاي شما خداي تعالي ده سال تخفيف داد، سي سال ديگر. همه آن‌ها به سجده شكر افتادند، شكر كردند، چون «لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزيدَنَّكُمْ»[16] حضرت موسي براي آن‌ها خبر آورد كه ده سال ديگر هم به خاطر شكر شما كم شد، اين‌ها راه را پيدا كردند، باز به دعا كردن و اين‌ها افتادند، باز حضرت موسي خبر آورد كه ده سال ديگر هم كم شد. إن‌شاءالله به ما اين حرف را نمي‌زنند، اگر به ما خدايي نكرده بگويند چهار روز ديگر، ما بايد امشب داد بزنيم، عاشق مگر مي‌تواند چهار روز صبر كند. به خدا قسم اگر شماها اهل عشق نبوديد اين حرف‌ها را براي شماها نمي‌زدم، مجلس الحمدلله آزاد است، الآن اگر مجلس گوهرشاد پر از جمعيت باشد، به من بگويند اين صحبت‌ها را بكن نمي‌كنم، شماها همه الحمدلله نخبه‌هاي… هيچ كس هم نگفته است شما اين‌جا بياييد، همه شما به خاطر عشق به امام زمان خود… چون بعضي از شما كه در جريان هستيد، بعضی از شما هم شنيديد كه اين‌جا بيشتر از همه چيز اسم امام زمان مي‌برند و از ذات مقدس متعال تقاضا مي‌كنند شب بيست و سوم كه آن روزي كه بنا ما باشد اسم امام زمان را كمتر از اين ببريم خدا ما را زنده نگه ندارد. مگر ما نمك‌نشناس هستيم؟‌ مگر ما بايد عاق امام زمان بشويم؟ هر چه داريم از حضرت بقيةالله (أرواحنا الفداء) است. آن وقتي كه محله سعدآباد پر از بهايي بود، خداي تعالي لطف كرد مسجد صاحب‌الزمان را، ميدان و خيابان صاحب‌الزمان را اسم‌گذاري كردم در وسط -مردم و افرادي كه در آن سال در متجاوز از سي سال قبل يا چهل سال قبل بودند مي‌دانند- آن‌ها و بحمدلله همه آن‌ها از بين رفتند. اگر مي‌خواهيد همه جا رونق پيدا كنيد بيشتر از همه چيز اسم حضرت بقيةالله را ببريد. يكي مي‌گويد: چرا؟ مگر با امام‌هاي ديگر چه فرقي دارد؟ اصلاً اين حرف به قدري بد است، به قدري غلط است كه اصلاً انسان نمي‌تواند بگويد يعني چه؟ اين صاحب ما است، اين امام ما است، اين امام زمان ما است، آن‌ها ائمه بودند و الآن هم امام ما هستند، الآن هم كلمات آن‌ها كه مانده است ما بايد پيروي بكنيم ولي الآن زمام امور در دست حجة بن الحسن است. امشب اگر چراغ‌ها را خاموش كردند شماها… امشب خيلي مهم است، ما سال‌هاي گذشته كه در منزل مجلس داشتيم، همين شماها بوديد، كسي اضافه نبود، يعني امسال اگر عده‌اي اضافه شدند، خوب شدند و اضافه شدند، امام زماني شدند و اضافه شدند، نه اينكه… ولي از نظر روحي همان مردم پارسال هستيد. در شب بيست وسوم هر چه مريض بود، اين آقاي فاني را ما اين‌جا شاهد مي‌گيريم، هر چه مريض در مجلس بود شفا پيدا كرد، شما مي‌گوييد: لابد يك مورد بوده است، نه، متجاوز از ده يازده تا مريض بودند، همه اين‌‌ها شفا پيدا كردند. چشم اكثر اين‌ها به جمال امام زمان روشن شده بود. شما نگوييد: چرا ما…؟ نه، شماها هم يك مقدار همت كنيد، به خدا قسم تصميم بگيريد كه گناه نكنيد، تصميم بگيريد كه اگر مال مردم به گردن شما هست همين فردا به آن‌ها رد بكنيد چون الآن كه نمي‌شود، تصميم بگيريد كه ديگر هروقت صبح از خواب بيدار مي‌شويد بگوييد يا صاحب الزمان قربان شما بروم، تصميم بگيريد كه اظهار عشق و علاقه به امام زمان بكنيد شما هم در اين مجلس به همه چيز خواهيد رسيد. من قول مي‌دهم، خدا من را نيامرزد اگر بخواهم براي اينكه شما يك حالي پيدا كنيد اين حرف‌ها را بزنم، مي‌خواهم شما به حقيقت، به آن غيبي كه هست ايمان پيدا كنيد. اين حقيقتي است، حقيقتي است، اگر يك وقتي هم به صورت ظاهر خبري نشد، همين حال شما، همين يكي از تجليات… چون تجليات امام زمان مراحل دارد، يك مرحله آن اين است كه به شما حال مي‌داد. از سرشب امشب شما… من الآن تمام اين مجلس را دارم نگاه مي‌كنم يك مورد چُرتي نداريم، اين موقع شب، الآن مي‌دانيد ساعت نيم بعد از نصف شب است، يك مورد چُرتي نيست، اين تجلي امام زمان است، اين اظهار محبت امام زمان است، يك مورد چُرتي كه نيست، همه اكثراً يك حالت شوق و شعف و نورانيتي دارند. من از اين جمله دوست عزيز خود جناب آقاي افشار… واقعاً ديدم عجيب ديدي ايشان دارند، همه شما نوراني هستيد، الآن تمام وجود شما دارد مي‌گويد يا صاحب‌الزمان، شماها امشب بايد خيلي قدر خود را بدانيد، همين يك تجلي امام زمان است، تجلي نكرده بود يكي آن گوشه نشسته بود چُرت مي‌زد، يكي دعا مي‌خواند، مجالس ديگر را برويد نگاه كنيد، ما در مجالس بوديم، خود من كلي وقت در مجالس بوده ام مي‌خواست به اين دعاخوان‌ها، مقدس‌هايي كه گوشه و كنار نشسته بودند شب بيست و سوم، بگويم آقا حالا مفاتيح خود را كنار بگذار، به آن يكي بگويم حواس خود را جمع كن، به آن يكي بگويم چُرت نزن، همين يك تجلي است، همين يك اثري است كه به شماها رسيده است.

دوم اينكه ممكن است حواس شما هم با شما، با آن مغز شما، فكر شما هماهنگ بشود. خدا رحمت كند استاد ما را مي‌گفت: اول حسي كه از انسان ظاهر مي‌شود شامّه است. يك عطري… يكي از آقايان همين الآن آن‌جا نشسته بودند، پيش من آمد، گفت: من دو شب پيش آن طرف نشسته بودم هرچه فكر كردم… معلوم بود اين جريان خيلي براي او جديد است، مي‌گويد: هرچه فكركردم، به اين و آن نگاه كردم ديدم هيچ كس عطر نزده است، يك عطري فضا را گرفته است، يك شعفي به انسان دست مي‌دهد، بوي اين عطرهاي معنوي هم… از اين عطرهاي ظاهري نيست كه نمي‌دانم هر كس بزند اگر يكي زكام باشد او را ناراحت كند، اگر يكي مثلاً عطر تندي… اين حرف‌ها نيست، يكي مي‌بينيد كه بعد از شامّه و ذائقه… ذائقه انسان هم باز مي‌شود، شما اين يا صاحب‌الزماني كه الآن گفتيد، يك مقدار فكر كنيد دهان شما شيرين مي‌شود، چون ذكر دوست مي‌گويم دهانم مي‌شود شيرين، بله. مي‌گوييد نه، اگر يك دشمني داشته باشيد، يك قدري بنشينيد در مقابل او، اسم او را ببريد، اصلاً با او برخورد بكنيد دهان شما تلخ مي‌شود، مي‌گوييد اوقات من تلخ شد، كام من تلخ شد، اين هم يك تجلي.

يك تجلي هم البته ديگر چشم انسان باز مي‌شود، گوش انسان باز مي‌شود، آقا مي‌آيد اظهار محبت مي‌كند، دستي به سر و صورت شما مي‌كشد، پيشاني شما را مي‌بوسد، سلام مي‌گويد، شما نگوييد: امام زمان با او… بله، هر كس با حضرت ملاقات كرده است اول حضرت به او سلام كرده است «… هَلْ مِنْ مُعِينٍ فَأُطِيلَ مَعَهُ الْعَوِيلَ» يا بقيةالله امشب ما در اين مجلس ما مي‌خواهيم نام مادر تو زهرا را ببريم، چون از تشرفات مختلف استفاده مي‌شود كه براي روضه دو شخص حضرت خود را مي‌رساند، يكي براي مصائب حضرت زهرا و يكي هم حضرت ابوالفضل العباس. امشب ما مي‌خواهيم… چون نام حضرت زهرا (سلام الله عليها) برده شد، چراغ‌ها را هم كم‌كم خاموش كنيد، حال توجهي إن‌شاءالله پيدا كنيم، نام مقدس فاطمه زهرا (سلام الله عليها) را ببريم، شايد آقاي ما امشب بيايد و مي‌آيد، اگر تا به حال نيامده باشد، من كه اميد دارم كه تشريف آورده باشند.

«السَّلَامُ عَلَيْكِ يَا فَاطِمَةُ الْبَتُولُ، يَا قُرَّةَ عَيْنِ الرَّسُولِ يَا سَيِّدَتَنَا وَ مَوْلَاتَنَا إِنَّا تَوَجَّهْنَا وَ اسْتَشْفَعْنَا وَ تَوَسَّلْنَا بِكَ إِلَى اللَّهِ وَ قَدَّمْنَاكَ بَيْنَ يَدَيْ حَاجَاتِنَا يَا وَجِيهَةً عِنْدَ اللَّهِ اشْفَعِي لَنَا عِنْدَ اللَّهِ»[17]. يك عده أعراب درِ خانه فاطمه زهرا جمع شدند، يا بقيةالله. در كه نيم‌سوخته شد با لگد در به پهلوي فاطمه زهرا زد، محسن او سقط شد، به روي زمين افتاد، يا صاحب‌الزمان عذر مي‌خواهم آقا، فضه را صدا زد: «يَا فِضَّةُ! إِلَيْكِ فَخُذِينِي‏»[18] فضه من را درياب. فضه رسيد، سر فاطمه زهرا را به دامن گرفت، محسن او سقط شده است، پهلوي او شكسته است، از سينه مبارك او خون مي‌ريزد. يا صاحب‌الزمان آقا باز هم تشريف نمي‌آوريد، اگر تشريف داريد به دوستان صميمي خود بگوييد تا به ما بگويند و اميدواريم دوستان شما هم سلام ما را به شما برسانند. چشم‌‌ها را باز كرد، از فضه سؤال كرد: پسر عمّ من چه شد؟ عرض كرد: بي‌بي او را به طرف مسجد بردند، از جا برخاست، چادر عفت بر سر انداخت، روانه مسجد شد، دامن علي بن ابيطالب را گرفت، آن خبيثِ پستِ بي‌حيا وقتي ديد علي بن ابيطالب را نمي‌تواند اين‌طور به مسجد ببرد، صدا زد قنفذ دست زهرا را كوتاه كن، يا زهرا.

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الانبياء و المرسلين سيدنا و نبينا ابی القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا بقيةالله في الأرضيين رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ الْقارِعَةُ * مَا الْقارِعَةُ * وَ ما أَدْراكَ مَا الْقارِعَةُ * يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَراشِ الْمَبْثُوثِ * وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ»[1]

بد نيست يك تذكري داده بشود، اين كلمه يابن‌الحسن در روايات و در ضمن زيارت‌ها نيامده است و وقتي هم آن را ترجمه كنيم خيلي معناي سنگيني ندارد، پسر حسن. بهتر اين است كه در اين‌طور وقت‌ها كه حالي داريد با عظمت نام مقدس او را ياد كنيد، يا بقيةالله، يا صاحب‌الزمان، از اين قبيل كلمات. به جهت اينكه در عرب رسم است كه اگر يك نفر را بخواهند كوچك كنند…، البته حضرت وليعصر با اين كلمه كوچك نمي‌شود، ولي به طور كلي مي‌گويند پسر فلاني -شايد در بين ما هم رسم باشد- اگر بخواهند او را بزرگ كنند با «اب» مثلاً پدر فلاني، حالا البته اين‌جا از آن جاها نيست، آن وقتي است كه پدر كوچكتر از فرزند باشد ولي اينجا حضرت عسكري (عليه الصلاة و السلام) خيلي باعظمت هستند و انتساب حضرت بقيةالله به حضرت عسكري از افتخارات ايشان است و ايشان كوچك نمي‌شوند، ولي به طور كلي فرهنگ لغات اين‌طوري مي‌گويد.

چون ائمه اطهار هم نفرمودند…، كلمه حجةبن‌الحسن هست ولي اين كلمه‌اي كه عرض مي‌كنم انتساب به پدر مسئله نيست، اين پسر و بچه فلاني، اين مسئله است، حالا اين‌ها يك مطالبي است كه از نظر ادب بايد خيلي رعايت بشود و ايشان هم كه گفتند بگوييد، نه اينكه ايشان اختراع كرده باشند، نه مرسوم است، مي‌گويند، همه جا مي‌گويند ولي دوستان ما مي‌دانند، من سابقاً هم گفته بودم كه به جاي يابن‌الحسن بگوييد يا بقيةالله. بهترين اسماء حضرت و صفات حضرت بقيةالله است. يا حجةالله، صاحب‌الزمان، اين كلمه صاحب زمان. يك كسي يك جايي به من گفت: چرا شما بيشتر از همه اسم حضرت وليعصر را مي‌بريد؟ گفتم: او صاحب زمان ما است؛ صاحب‌الزمان، صاحب ما است، اين صاحب زمان يعني ماسوي‌الله، تحت اختيار حضرت بقيةالله است، اين هم خوب لقبي است و لذا وقتي كه نام مقدس…، يك كلمه‌اي هست كه آن كلمه هم خوب است منتها به خاطر اينكه -از نظر من و روايات هم اين را مي‌رساند- وقتي آن نام برده مي‌شود واجب است همه بلند شوند بايستند و احترام كنند، بعضي خيال مي‌كنند مستحب است، نه روايات آن مي‌رساند كه تقريباً واجب است. عمل ائمه (عليه السلام) هم همين بوده است، وقتي كه نام ايشان را با آن كلمه مي‌بردند بلند مي‌شدند، مي‌ايستادند، دست روي سر مي‌گذاشتند، چون اين احترامي است. حضرت رضا مي‌فرمود: «صل الله عليه، صل الله عليه، صل الله عليه». در ادب ما خيلي بايد مواظب باشيم، تمرين ادب بكنيم، شايد آقا إن‌شاءالله در زمان ما ظاهر شدند، آن‌وقت ما ادب حضور امام زمان را ندانيم، ندانيم كه چه بايد بكنيم. درست است آقا لطف دارند و به اين مسائل شايد اعتناء نكنند ولي وظيفه ما چيست؟ خيلي بايد رعايت ادب محضر….، يعني اقلاً تمرين بكنيد كه اگر يك وقتي حضرت تشريف آوردند و بنا شد شما جزو مقربين باشيد -همين‌طور كه دعا مي‌كنيد- و از بهترين ياران و اصحاب ايشان باشيد، آن‌وقت بتوانيد ادب حضور را رعايت كنيد. خيلي اين جهات و تذكرات اهميت دارد، مواظب باشيد.

شايد هفته آينده روز جمعه روز آخر ماه شعبان باشد، ولي اگر جمعه آخر ماه شعبان باشد، احتمال هست كه آخرين روز ماه شعبان هم باشد و انسان براي ماه رمضان بايد يك مدتي فرصت داشته باشد كه خود را مهيا بكند. ماها متأسفانه در صراط مستقيم نيستيم، آن‌هايي كه در صراط مستقيم هستند، آن‌ها شايد صدبرابر، هزار برابر از آن كساني كه براي عيد نوروز خود را آماده مي‌كنند، خود را براي ماه رمضان بايد مهيا بكنند. ببينيد جملاتي كه در قرآن هست، در روايات و در خُطبِ نقل‌شده هست…، ماه شعبان در اين دعاهاي «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ شَجَرَةِ النُّبُوَّةِ»[2] كه اول آن از اين‌جا شروع مي‌شود، در اين دعا مي‌فرمايد: «وَ هَذَا شَهْرُ نَبِيِّكََ سَيِّدِ رُسُلِك‏» اين ماه، ماه پيغمبر است. و حال اينكه تولد پيغمبر در اين ماه نيست، مبعث ايشان هم در اين ماه نيست، چرا گفتند: شهر پيغمبر، ماه پيغمبر؟ ماه امام زمان مي‌گفتند، چون نيمه شعبان در ماه شعبان تولد حضرت بود، يا ماه امام حسين، تولد امام حسين (عليه السلام) مي‌گفتيم مناسبتي دارد، اما ماه پيغمبر، خود پيغمبر اكرم مي‌گويد چرا اين ماه، ماه پيغمبر است؟‌ «يَدْأَبُ فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ» دأب آن اين بود كه شب‌ها تا صبح مشغول عبادت بود و روزها را هم روزه مي‌گرفت. «يَدْأَبُ فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ». پيغمبر اكرم اسوه است «وَ لَكُمْ في‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ»[3] يعني الگو است، بايد به او اقتدا كرد. همان‌طوري كه حضرت رسول اكرم در اين ماه يك برنامه خاصي داشتند، بيشتر متوجه خدا بودند، عبادت بيشتري مي‌كردند، مسلمان‌ها هم بايد همين‌طور باشند. دأب آن‌ها اين باشد كه روزه بگيرند و شب‌ها مشغول عبادت باشند. اقلاً نماز شب را در ماه شعبان ديگر بايد ترك نكرد. «يَدْأَبُ فِي صِيَامِهِ وَ قِيَامِهِ».

جمعه آخر ماه شعبان پيغمبر اكرم يك خطبه‌اي خوانده است و از اين خطبه هم استفاده مي‌شود كه ماه رمضان يك حساب خاصي دارد. حضرت فرمود: «قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ»[4] در اين دعا ماه شعبان ماه پيغمبر است اما در خطبه پيغمبر ماه رمضان ماه خدا است. «بِالْبَرَكَةِ وَ الرَّحْمَةِ وَ الْمَغْفِرَةِ» پيش آمده است، ماه خدا دارد مي‌آيد. گاهي روز به نام خدا است، گاهي ماه به نام خدا است، گاهي هم شب به نام خدا است. گاهي هم خانه‌اي به نام خدا است. كعبه خانه خدا است، حتي مشركين نبايد نزديك خانه خدا بشوند «فَلا يَقْرَبُوا الْمَسْجِدَ الْحَرامَ»[5] اصلاً نزديك مسجدالحرام نشوند، از خارج شهر…، الآن هم هست، يك تابلو زدند كه مسلمان‌ها فقط مي‌توانند از اين‌جا وارد بشوند، جاده را هم گرداندند كه كفار حق ورود در حرم خدا ندارند، نزديك خانه خدا نبايد بشوند، اين خانه خدا است. چرا اين خانه اين‌قدر اهميت پپيدا كرده است؟ به خاطر اينكه با اخلاص ساخته شده است، براي خدا ساخته شده است، حضرت اسماعيل و ابراهيم وقتي خانه را ساختند گفتند: «رَبَّنا تَقَبَّلْ مِنَّا»[6] خدايا از ما قبول كن، خدا هم قبول كرد. اي كاش اعمال ما، رفتار ما طوري باشد كه خدا قبول كند. گاهي مي‌شود يك جنسي در مغازه شما مي‌آورند، مي‌بينيد جنس به درد بخوري نيست ولي حالا زحمت كشيده است آورده است، بگير آن گوشه بگذار، اين را نمي‌گويند قبول كرد، مي‌گويند از تو گرفت. بگذار آن گوشه، نگاه هم نمي‌كند، مي‌گويد: آقا چقدر مي‌شود؟ معلوم است دارد ترحماً به تو پول مي‌دهد. نگاه هم نمي‌كند، پول را به تو مي‌دهد مي‌گويد برو. اين را از تو گرفته است، پذيرفته است، مُزد تو را هم داده است اما قبول نكرده است، اين به درد نمي‌خورد، تو بروي مي‌رود نصف آن را در زباله‌داني خالي مي‌كند، اگر مثلاً ميوه پوسيده‌اي باشد، يك چيزي به درد…، يا كنار مي‌اندازد، ترحم كرده است. خداي تعالي نسبت به اعمال ما همين‌طور است. همان‌طوري كه ما روي اخلاص براي خدا كار نمي‌كنيم و اعمال خود را مشمول به همه چيز مي‌كنيم، خداي تعالي هم مي‌پذيرد. نماز خوانديم، باريك‌الله، ثواب هم به تو مي‌دهد، اما قبول نمي‌شود. گاهي مي‌شود يك عمل خيلي هم كوچك است ولي قبول مي‌شود. باريك‌الله، دست شما درد نكند،‌ اين جنسي را كه آوردي به‌به عجب چيزي است. مي‌گيرد، مي‌گذارد در آن…، يك بررسي‌اي مي‌كند و پول چندين برابر هم به تو مي‌دهد، اصلاً مي‌گويد آن دخل، هرچه مي‌خواهي برو بردار. اگر عملي را خداي تعالي قبول كرد اين‌طوري مي‌شود. «وَ ما تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‏»[7] جزا داده نمي‌شويد مگر آنچه را كه عمل بكنيد. «كُلُّ امْرِئٍ بِما كَسَبَ رَهينٌ‏»[8] هر انساني گرو عمل خود است «كُلُّ نَفْسٍ بِما كَسَبَتْ رَهينَةٌ»[9] هر نفسي گرو عمل خود است، اما اينجا مي‌گويد «وَ ما تُجْزَوْنَ إِلاَّ ما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ‏» در مقابل عمل شما مزد مناسب عمل به شما داده مي‌شود «إِلاَّ عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصينَ‏»[10] مگر بندگان مخلص، پاك، آن‌هايي كه اخلاص دارند.

«إِلاَّ عِبادَ اللَّهِ الْمُخْلَصينَ‏» مگر بندگان خالص، خالص شده. اين‌ها عيناً همان چيزي كه عرض كردم خداي تعالي مي‌گويد عملي داريد، نداريد، مسئله‌اي نيست. «اذا رضي الله من عبدٍ يرضي عنه بالقليل» اگر توانستي خدا را از خود راضي كني، به مرحله رضا برسي، به مرحله كاملي كه خدا از تو راضي باشد، تو هم از خدا راضي باشي «رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ»[11] اگر به اين مرحله رسيدي، آن‌وقت خداي تعالي به تو يك نظر لطف خاصي دارد. از تو عمل كمي…، همين واجبات خود را انجام بده خوب است، اصلاً در مقابل عمل تو نمي‌خواهد به تو مزد بدهد. تو هر چه داري به من بده و من هم هرچه دارم به تو مي‌دهم، اين‌طوري مي‌شود «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ الْمُؤْمِنينَ أَنْفُسَهُمْ»[12] خدا از مؤمنين جان آن‌ها را مي‌خرد، تو جان خود را دادي، خدا هم…، اگر بگويم خدايي آن را مي‌دهد شايد براي شما به اصطلاح غير قابل هضم باشد، اما صفات الهي در وجود تو مي‌آيد. چشم تو چشم خدا مي‌شود، گوش تو گوش خدا مي‌شود، زبان تو زبان خدا مي‌شود، اراده تو اراده خدايي مي‌شود. روايت دارد اگر خداي تعالي عملي را از انسان قبول كرد حساب اينكه اين عمل چقدر ارزش دارد…، در مجلس ما مهندس هست، بنا هست، همه‌ گونه افراد هستند، آقا خانه كعبه را برو ببين چند روز مي‌تواني بسازي؟ خيلي طول داشته باشد يك ماه. مي‌گوييم حضرت ابراهيم امكانات نداشته است دو ماه، سه ماه، يك سال، اين چه خانه‌اي است كه آن‌چنان عظمت دارد؟ نگاه به كعبه چشم انسان را روشن مي‌كند، ايمان انسان را زياد مي‌كند، نگاه به كعبه اين‌طور است تا چه رسد كه انسان استلام ‌بكند. دست بكشد و به صورت خود بمالد. در روايت دارد كه هر كس حجرالاسود را ببوسد هيچ وقت فقير نمي‌شود. بوسيدن آن، استلام آن ، دعا در مستجار آن، عجيب است. ببينيد خدا قبول كرده است، يك كاري بكنيد عمل شما قبول بشود، قبول، و عمل قبول آن عملي است كه روي اخلاص باشد، با عشق. به خدا قسم خدا به آب و تاب و زرق و برق و به زيبايي و زشتي نگاه نمي‌كند. اخلاص، اخلاص خيلي مهم است.

يك شخصي نقل مي‌كرد –حالا اين قضيه را من نمي‌دانم ولي براي مثال بد نيست- مي‌گفت: يكي از شعراي خيلي معروف يك شعري در مدح اميرالمؤمنين (عليه الصلاة و السلام) گفته بود، خيلي غرّا، شعر ادبي، پرمعنا، آن را برده بود و در مقابل ضريح حضرت خوانده بود و از حضرت صِله خواسته بود. شب در خواب اميرالمؤمنين را ديد، حضرت فرمودند: شعر تو را به هر حال مي‌پذيريم ولي ما يك شاعري داريم در صحن، او خوب شعر مي‌گويد. اين شاعر معروف…، اسم او را همه شما هم شنيديد، حالا نمي‌خواهم اسم ببرم…، اين شاعر كيست كه حضرت امير او را پسنديده است. اين كيست؟ بروم ببينم -هر شاعري مي‌خواهد شاعر بالاتر از خود را ببيند و از او استفاده بكند-می گوید آمدم ديدم شمع‌فروشي اين‌جا هست، اشك چشم او جاري است، چشم خود را به گنبد مولا اميرالمؤمنين دوخته است، مي‌گويد: شمع مي‌سازم برايت يا اميرالمؤمنين. بله، آن حال، آن اخلاص. در شبانه‌روز يك دقيقه هم كه شده است آن حال را در خود ايجاد كنيد. يك يا الله از روي اخلاص ارزش آن بيشتر از هزار تا يا الله حواس‌پرت است.

 «قَدْ أَقْبَلَ إِلَيْكُمْ شَهْرُ اللَّهِ» حضرت رسول اكرم فرمودند: ماه خدا دارد پيش مي‌آيد، هيچ فكر آن را كرديد؟ عيد نوروز -باور كنيد، ما به اصطلاح همديگر را كه نمي‌توانيم گول بزنيم- اگر هفته ديگر عيد نوروز بود با الآن يك حال و هواي ديگري داشتيم. هفته ديگر از روز شنبه آن شما مهمان خدا مي‌شويد، خدا دعوتنامه‌ فرستاده است. «عَلَيْكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِنْ قَبْلِكُمْ»[13] اين دعوتنامه را نوشته است، براي شما روزه نوشته است، به شما امتياز داده است. «شَهْرُ رَمَضانَ»[14] ماه رمضان، آنقدر ماه رمضان براي خدا پرارزش است…، شما مي‌گوييد چه ارزشي دارد؟‌ حالا مي‌گويم. قرآن را خدا در ماه رمضان كرده است «الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاسِ وَ بَيِّناتٍ مِنَ الْهُدى‏ وَ الْفُرْقانِ» بزرگترين كاري كه ذات مقدس پروردگار براي بشريت كرده است يا براي عالم امكان و مخلوق خود كرده است اين است كه قرآن را نازل كرده است. همين قرآني كه وقتي مي‌خوانند حواس ما اين طرف و آن طرف است. «إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا»[15] ذكر هم نبايد بگوييد. بعضي‌ها مي‌نشينند حالا قرآن مي‌خوانند، آن‌ها دارند صلوات مي‌فرستند، نه «أَنْصِتُوا». ماه رمضان در پيش است مجالس قرآن مي‌رويد اگر كسي در وسط قرآن خواندن حرف زد حواس شما جمع باشد او را نهي از كار نادرست بكنيد، سكوت و استماع هر دو. بحمدلله رفقاي ما اينجا قرآن خواندند، الحمدلله همه شما گوش مي‌داديد، اين‌جا اين حرف‌ها نيست ولي به عنوان نهي از كار غير صحيح -نمي‌خواهم بگويم منكر، چون حالا اختلاف است- كه در وسط قرآن خواندن چايي بدهند…، شب‌هاي ماه رمضان يك جزء قرآن مي‌خواهيد بخوانيد وقت شما هم زياد است، طول هم مي‌كشد، چايي بدهند، چُرتي بشويد، حرف بزنيد، اين‌ حرف‌ها نيست. قرآن را نخوانيد، چه كسي واجب كرده است كه شما يك جزء قرآن بخوانيد؟ يك شب احيايي بود، ديدم كه دعاي جوشن كبير مي‌خوانند. رسيد از پنجاه بند به بالا، آن آقايي كه مي‌خواند مدام اين پا و آن پا مي‌كرد مي‌گفت: آقايان مثلاً سي تا ديگر بيشتر نمانده است، ۲۹ تا ديگر بيشتر نمانده است، ۲۸ تا ديگر بيشتر…، به او گفتم: آقا چه كسي واجب كرده است كه تو دعاي جوشن كبير بخواني، اين‌قدر با اين…، مثل ماشيني كه به اصطلاح، چه عرض كنم بنزين آن تمام شده است مدام تَلق و تلوق مي‌كند. چه كسي گفته است تو دعاي جوشن…، چه كسي واجب كرده است؟ اين‌طوري مستحب هم نيست اين را بدانيد. دعا و عبادت تا جايي درست است كه انسان كسل نباشد، براي رفع كسالت است، و اين براي شماها بهانه نشود كه بگوييد پس دعا نمي‌خوانيم چون هميشه كسل هستيم، نه، رفع كسالت خود را بكن. اول رفع كسالت خود را بكن، بعد بنشين. اولاً وقتي پاي خود را آن‌طور دراز مي‌كني و بعد هم يك سيگار مي‌كشي و بعد هم چايي مي‌خوري و با رفيق خود صحبت مي‌كني، تبعاً اين دعاي جوشن كبير به اين طولاني تو را چُرتي مي‌كند. ولي اگر دوزانو بنشيني، خدا را در نظر بگيري، يا الله هزار اسم خدا، هزار صفت خدا، اين‌ها تقريباً در اين دعا آمده است. داريي با خدا حرف مي‌زني، مي‌گويي «الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ يَا رَبِّ»[16] يعني چه؟ «الغَوْثَ» مي‌دانيد يعني چه، يعني پناه. يك كسي در آتش افتاده باشد، كمك. آن حال را بايد داشته باشي. خدايا من را خلاص كن از آتش جهنم، اي پروردگار من، اي مربي من، اي كسي كه من را خلق كردي، من را براي جهنم خلق نكردي. خدا هيچ كس را، حتي شمر را براي جهنم خلق نكرد، همه را براي بهشت خلق كرده است، خود آن‌ها خود را جهنمي كردند.

ماه رمضان در پيش است كه «أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ» يك نزول قرآن، دوم شب قدر را خدا در اين ماه قرار داده است كه «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»[17] هزار ماه. بعضي از بزرگان بودند كه از اول ماه رمضان تا آخر ماه رمضان اعمال شب قدر را انجام مي‌دادند كه شايد واقعاً شب قدر را درك كنند. حالا ائمه ما (عليهم الصلاة و السلام) به فكر ما تنبل‌ها بودند كه ما خيلي تنبل هستيم، باور كنيد آن‌چنان تنبل هستيم كه حساب ندارد. خدمت آقا امام صادق آمد مي‌گويد: آقا از اين دو شب -شب بيست و يكم و شب بيست و سوم-‌ يك شب آن را تعيين كنيد من از راه دور مي‌آيم، حضرت مي‌فرمايد: اين همه ثواب دو شب زحمت مي‌ارزد. يك شب، آن هم يك شب آن، همان‌طور كه «الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنَا مِنَ النَّارِ» خلصنا من الدعاء، خلصنا…، خدايا ما را از اين دعا خلاص كن، اين‌طوري مي‌گويند. شب قدر را خداي تعالي در اين ماه رمضان قرار داده است. رحمت خود را آن‌چنان در ماه رمضان نازل مي‌كند كه احدي…-منتها حالا ذائقه مي‌خواهد- احدي از سر اين سفره احسان پروردگار گرسنه بيرون نمي‌رود. در هر شبانه‌روز خدا يك ميليون نفر را از آتش جهنم نجات بدهد، انسان‌هاي معصيت‌كاري كه اهل جهنم هستند. شب و روز جمعه ماه رمضان هر ساعتي يك ميليون، يعني 24 ميليون…، شما مي‌گوييد پس كسي نمي‌ماند، نه اين مردم ذائقه ندارند. غذا حاضر است، يك كسي به اندازه هزار نفر غذا تهيه كرده است، نمي‌آيند بخورند، نمي‌آيند استفاده بكنند، وإلّا از طرف خدا مانعي نيست، يك يا الله بگو، يك «أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّي وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ» بگو، يك اراده بكن كه ديگر گناه نكني، خدا اين لطف را به تو خواهد كرد. از همه مهمتر «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ» خيلي عجيب است. شما نفس كه مي‌كشيد ثواب سبحان الله به شما مي‌دهند. خواب هستيد، داريد با رفيق خود صحبت مي‌كنيد، نفس مي‌كشيد به شما ثواب می دهند. این ماه بوي آن دارد مي‌آيد، از آشپزخانه خدا بوي آن الآن به مشام مي‌رسد. اگر چشم معنوي مي‌داشتيد مي‌فهميد چه سفره‌ رنگيني پروردگار پهن كرده است، براي من و شما زياد نه ولي يك مهمان خيلي بزرگواري دارد، خيلي بزرگوار. ما هم بايد كنار او بنشينيم. «أَنْفَاسُكُمْ فِيهِ تَسْبِيحٌ وَ نَوْمُكُمْ فِيهِ عِبَادَةٌ» بخواب من به ملائكه خود مي‌گويم كه بنويسد دارد نماز مي‌خواند، دارد عبادت مي‌كند، قرآن دارد مي‌خواند، خيلي عجيب است. اين سفره را خدا براي چه كسي انداخته است؟ به خاطر چه كسي است؟ انسان يك جا مي‌رود يك سفره مفصلي انداختند، خود او مي‌داند كه اين سفره براي من نيست.

ما يك وقتي با يكي از مراجع يك جا مهماني رفته بوديم، خود صاحبخانه از علما بود، گفت: بيا ببين چه سفره‌اي انداختم، گفتيم: خيلي مفصل است، سفره مفصل، همه مي‌دانستيم كه براي آن مرجع اين سفره را انداختند، براي ماها نيست. ماها هم بايد روي خود را كم كنيم خيال نكنيم كه سفره را براي ما مي‌اندازند. چرا، ماها از اين سفره استفاده مي‌كنيم. اين سفره را خداي تعالي براي امام زمان انداخته است، براي حجةبن‌الحسن انداخته است. براي آن محبوبي كه انتظار مقدم آن را مي‌كشد. «فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرينَ‏»[18] مي‌گوييد: چرا انتظار مي‌كشد؟ خدا او را بفرستد ديگر بيايد. انتظار مي‌كشد كه ما سر عقل بياييم، ما لايق بشويم، ما از حجاب بيرون بياييم، ما آدم بشويم، اگر الآن بيايد كه -همان‌طور كه دشمنان تبليغ مي‌كنند- بايد از هزار نفر، از دو هزار نفر، يك نفر را زنده بگذارد، يك نفر هم زياد است. امام نيامده است كه انسان بكشد، امام مي‌آيد براي «رَحْمَةً لِلْعالَمينَ‏»[19] اقتدا كرده است به جد بزرگوار خود كه خداي تعالي درباره او مي‌فرمايد: رسولي است كه «رَحْمَةً لِلْعالَمينَ‏» است، براي همه رحمت است، تا جايي كه ممكن باشد حضرت مي‌خواهد شماها از چشمه زلال توحيد و ولايت بهره‌مند بشويد و زير سايه آن حضرت به كمالات برسيد و عدل و داد را برقرار كنيد.

يك كسي به من مي‌گفت: حضرت آنقدر مي‌كشد كه ديگر كسی نمي‌ماند و بعد عدل و داد را برقرار مي‌كند. گفتم: خوب است كه همان چندتاي ديگر را هم بكشد كه ديگر اصلاً راحت باشد، سروصدايي در دنيا نباشد. عدل و داد وقتي كه يك عده مظلوم را حضرت بقيةالله از زير بار ظلم نجات بدهد به درد مي‌خورد. اين سفره را خداي تعالي براي اين عزيز خود انداخته است. همه ما هم صدقه…، كه من افتخار مي‌كنم…، يك كسي آمد گفت: من يك پولي صدقه براي امام زمان كنار گذاشتم، شما مي‌گيريد؟ گفتم: اگر اجازه بدهيد خود من مصرف كنم، بلاهاي آن حضرت در سر ما بخورد، اگر بلايي هست. آن امام مأمون است، در همين زيارت آل ياسين مي‌گوييم: «السَّلَامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا الْإِمَامُ الْمَأْمُونُ»[20] صدقه براي امام زمان كنار بگذاريد، بچه شما مريض شد از آن دعوا بگيريد به او بدهيد، به جان شما زود خوب مي‌شود. خداي تعالي مي‌گويد: اين بچه خود را فداي حبيب من كرده است، من بگذارم بچه او مريض بماند. من اين را براي احساسات خود…، اين‌ها تجربه است. مي‌دانم يك عده شما دوست داريد من از تجربيات خود براي شما بگويم، نه، پولي را به عنوان صدقه براي امام زمان كنار بگذاريد. خود شما مريض شديد، آن پول را بدهيد غذا، دوا، هرچه، هرچه، شفاء است. صدقه براي امام زمان. بعضي‌ها توهين هم مي‌كنند، يك كسي يك مشت پول خورده برداشته است آورده است، مي‌گويد: اين‌ها صدقه براي امام زمان است، شما بگيريد به يك فقيري بدهيد. هر وقت گير افتاديد، كار شما پيچ آمد، الآن در بين شما حتماً افرادي هستند كه كار آن‌ها پيچ آورده است، تجربه كنند، يك پول مناسبي براي امام زمان كنار بگذاريد، بعد به عزيزان خود، آن كساني كه خيلي آن‌ها را دوست داريد به عنوان صدقه به امام زمان به آن‌ها بدهيد. فكر نكنيد كه نه برويم بدهيم به كساني كه دور و بر ما نيستند، نه. و اي كاش اگر بلايي هست و به ايشان مي‌خواهد بخورد به ما بخورد. جان ما فداي او، زندگي ما فداي او، و در زيارت جامعه به ائمه اطهار مي‌گوييم «بِأَبِي أَنْتُمْ وَ أُمِّي وَ نَفْسِی وَ أَهْلِي وَ مَالِي وَ أُسْرَتِي»[21] پدر من، مادر من، جان من، مال من و هر چه دارم فداي شما. اين‌ها را جدي بگوييم. اين عزيز ماه رمضان مهمان خدا است و صدقه سر اين بزرگ، اين عزيزِ همه، خداي تعالي رحمت خود را نازل مي‌كند سفره را…، غذاهاي مختلف روحي را سر اين سفره گذاشته است بياييد بخوريد. خوشا به حال آن كساني كه اين را در ماه رمضان درك بكنند، يعني سراسر ماه رمضان تا هلال ماه رمضان ظاهر شد، به مجرد اينكه ظاهر شد وارد مهماني خدا شديد. نكند يك وقت بگويند آقا وارد نشو، تو دعوت نيستي. فكر نكنيد اگر ما حتماً روزه هستيم….، اين را هم ضمناً من به شما بگوييم شرط وارد اين مهماني شدن روزه گرفتن نيست، بندگي شرط آن است. مي‌گوييد: يعني چه؟‌ حالا عرض مي‌كنم. اگر سالم هستي روزه بگير، مسافر هستي روزه نگير، مريض هستي روزه نگير، اگر روزه گرفتي در سفر باطل است. در يك مسافرتي يك نفر كنار ما نشسته بود، در ماه رمضان پشت سر من يك نفر سيگار مي‌كشيد، اين ناراحت بود، گفت: من روزه هستم، گفتم: تو چطور روزه هستي؟ چون خيلي هم راه رفته بوديم، از حد به اصطلاح ترخص هم رد شده بوديم. گفت: من سنّي هستم، در سفر روزه از نظر فتواي ابوحنيفه اشكال ندارد. مرد دانشمندي هم بود، استدلال مي‌كرد به آيه قرآن كه «يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَ لا يُريدُ بِكُمُ الْعُسْرَ»[22] خدا آساني را براي شما مي‌خواهد سختي را براي شما نمي‌خواهد كه گفته است در سفر روزه خود را بخوريد. و براي من آسان‌تر آن، اين است كه در ماه رمضان در سفر هم كه هستم روزه خود را بگيرم، براي بعد نماند. اين استدلال او بود. قدري هم استدلال چيز بود. بعد آن روايت معروف را  كه براي لغت طیّ در سیوطی -كه ما آن‌وقت‌ها مي‌خوانديم- اين شعر بود. حضرت به زبان خود او جواب دادند که مضمونش این است که خوب نيست كه در سفر روزه بگيريد. وقتي گفتم گفت: خيلي خوب حالا مي‌خوريم. ديگر بيشتر از اين نتوانست حرف بزند. اگر گفتند در مسافرت روزه خود را بخور، بخور. تو در مهماني خدا هستي. اگر گفتند مريض هستي روزه‌ خود را بخور، هيچ براي تو ناراحتي نداشته باشد، اي بابا من روزه خود را خوردم. نه، اگر مي‌گرفتي بايد مي‌گفتي: اي بابا چرا من روزه را گرفتم؟ مقدسي را كنار بگذاريد هر چه خدا فرموده همان كار را بكنيد تا در مهماني خدا وارد بشويد. اگر يك طبيب متدينِ خداشناسي…، اينكه مي‌گوييم متدينِ خداشناس نه حالا مثلاً….، مسلماني به شما گفت: آقا روزه براي شما ضرر دارد، شما روزه گرفتي مثل آن كسي است كه روزه خورده و سالم بوده است. خيلي مواظب باشيد، بهترين چيزها بندگي است، هر چه خدا گفته است من همان را مي‌خواهم، من همان را عمل مي‌كنم.

حضرت صادق (عليه الصلاة و السلام) به عمران بصري فرمودند: «فَاطْلُبْ أَوَّلًا فِي نَفْسِكَ حَقِيقَةَ الْعُبُودِيَّةِ»[23] اگر مي‌خواهي انسان خوبي باشي و داراي كمال –هشتاد سال دارد، پشت سر مالك بن انس بوده است، حالا خدا او را دوست داشت اين آخر عمري خدمت امام صادق (عليه الصلاة‌ و السلام) آمده است و مي‌خواهد درس بگيرد- حضرت فرمودند: «فَاطْلُبْ أَوَّلًا فِي نَفْسِكَ حَقِيقَةَ الْعُبُودِيَّةِ» در خود حقيقت عبوديت را به وجود بياور. بنده هستم، بنده، نوكر، هر چه گفتند چشم. گفتند روزه نگير، چشم. گفتند روزه بگير، چشم. گفتند خدمت شما عرض شود كه فلان جا را اين‌قدر احتياط نكن…، يكي از بدبختي‌ها و گرفتاري‌هايي كه انسان هيچ وقت به كمال نمي‌رسد وسواس است. وسوسه، چند روز قبل روايت صحيحه‌اي ديديم كه شخصي خدمت امام صادق (عليه الصلاة‌ و السلام) آمده است، مي‌گويد: آقا من لباس خود را به يك انسان مسيحي عاريه دادم -يك كت و شلوار، البته آن‌وقت‌ها كت و شلوار نبوده است شايد قبا بوده است- و اين را هم مي‌دانم مشروب هم مي‌خورد، گوشت خوك هم مي‌خورد، حالا آورده به من پس داده است، آن را آب بكشم يا نه؟ فتواي شما چيست؟ بگوييد؟ شايد احتياطاً انسان آن را آب بكشد. حضرت مي‌فرمايند: نه آب نكش. نه، وسواس نبايد داشت. كوشش كنيد…، مي‌گوييد آقا چه اشكال دارد؟ اين آب نكشيدن مقدمه وسواس اين اين آب نكشيدن مقدمه وسواس است. اگر مي‌خواهي مبتلا به وسواس نشوي حتماً آب نكش. خيلي مقدس‌ها به وسواس گرفتار هستند. نه وسواس و نه بي‌بندوباري، بلكه انسان بايد صراط مستقيمي را انتخاب كند و من غالباً مي‌گويم زمان پيغمبر اكرم يك چاه زمزم در مكه بيشتر نبوده است. با سطل هم از اين چاه زمزم آب مي‌كشيدند، موتور هم نداشته است. دور و بر آن سگ بود، كافر بود -آن‌وقت‌ها كه هنوز پيغمبر فتح نكرده بود- كافر بود، بچه كوچك بود، همه چيز بود. هيچ وقت هم پيغمبر اكرم نناليد از اينكه ما در جايي زندگي مي‌كنيم كه نجاست و طهارت رعايت نمي‌شود. كوشش بكنيد نگذاريد وسواس دور و بر شما بيايد، چون اسم وسواس روي آن است، براي شيطان است. انسان هم وقتي تابع شيطان شد ديگر… .

يك شخصي خدمت حضرت صادق (صلوات الله عليه) آمد به حضرت عرض كرد: فلاني اين‌طور است، اين‌طور است، خيلي باهوش است، خيلي با استعداد است، انسان بسيار خوبي است ولي وسواس دارد. حضرت فرمود: «كَيْفَ يَكُونُ عاقلا و هو یطیع الشیطان »چطور يك انسان عاقلي است و حال اينكه اطاعت شيطان را مي‌كند؟ انسان عاقل كه بندگي شيطان را نمي‌كند. بنده خدا باشيد، هر چه خدا گفت. با سرفرازي بگوييد كه خدا امسال گفته است ما روزه نگيريم. بله، اگر طبيب به تو گفت خطرناك است، روزه نگير. مرجع تلقيد تو گفته است كه طبق قول طبيب كه متخصص است عمل كن، شما در واقع به حرف او عمل نمي‌كني به حرف مرجع تقليد خود عمل مي‌كني و مرجع تقليد هم «كل ما افتي به المفتي فهو حكم الله في حق مقلديه» هرچه مرجع تقليد با خصوصياتي كه روايات او را معين كردند فتوا بدهد، اين حكم خدا درباره او است. تو كار نداشته باش، اگر هم اشتباه كرده باشد با او حرف مي‌زنند،‌ تو بگو كه او گفت. تو هر چه عمل كردي طبق دستور او باشد، بگو او گفت، ديگر او مي‌داند و خدا، روز قيامت تو را رها مي‌كنند. ولي به شرط اينكه دقيق طبق فتواي مرجع تقليد عمل كرده باشي و مرجع تقليد تو مي‌گويد اگر طبيب متدين گفت تو نبايد روزه بگيري شما روزه نگير، حكم خدا اين است، حكم مرجع تقليد حكم خدا است، به همين سلسله مراتب به خدا مي‌رسد.

آقايان ماه رمضان در پيش است، إن‌شاءالله كوشش بكنيد هرطوري كه مي‌توانيد خود را باحال نگه داريد. الآن يك هفته وقت داريد، دو تا شب جمعه هم داريد: يكي امشب و ديگري شب جمعه آينده. مي‌خواهيد برويد در مجلسي بنشينيد كه بزرگان نشستند، رئيس‌جمهور نشسته است؟ بالاتر. رهبر انقلاب نشسته است؟ بالاتر. مراجع تقليد نشستند؟ بالاتر. چه كسي نشسته است؟ امام زمان. يك نفر مي‌گفت: چشم برزخي من باز شده بود -خود او مي‌گفت- ديدم در يك مجلسي نشستيم، حضرت وليعصر (صلوات الله عليه) نشسته‌اند، اولياء خدا همه نشسته‌اند، لباس من هم پر از گريس و چربي زير ماشين و يك شاگرد شوفر سابق البته، الآن ماشين‌ها تر و تميز شدند، سابق ما ديده بوديم، به اين انگشت مي‌زدي دست تو سياه مي‌شد. من با اين لباس رفتم آن‌جا نشستم. خودم خجالت كشيدم و بيرون آمدم. اين لباسي كه گناه است، سرتاپاي آن معصيت است. من چرا هفته قبل شب نيمه شعبان از آن مجلس پر از معنويت استفاده كردم گفتم: بياييد با امام زمان خود تعهد كنيم و خيلي‌ها هم تعهد خود را الحمدلله تا همين امروز به ما گفتند ما نشكستيم، كه آقا يا وليعصر ديگر ما گناه نمي‌كنيم. لباس بايد يك لباس فاخري…، حالا آن لباس تقواي امام زمان را تو نداري، آن لباس عصمت را نداري، كه هر يك سانتيمتر آن شايد ميلياردها قيمت آن باشد، يك لباسي كه خود تو در مجلس خجالت نكشي، براي خود تهيه بكن، و آن لباس تقوا است «وَ لِباسُ التَّقْوى‏ ذلِكَ خَيْرٌ»[24] چطوري اين لباس تقوا را به وجود بياوريم؟ گناه نكن. درست است لباس تو كم‌قيمت است، پاره است، خدمت شما عرض شود تو را خوب نمي‌پوشاند ولي اقلاً يك مشت گريس به آن نماليده باشي كه آن‌جا بگويند آقا تو مجلس را خراب مي‌كني، برو بيرون. گناه ديگر نداشته باشيد، به خدا قسم اگر گناه را ببينيم…، حيف كه چشم دل نداريم، يك نفر كه گناه مي‌كند مثل اين است كه يك مشت دوده برداشته باشد و به صورت خود ماليده باشد، صورت او سياه مي‌شود، قلب او سياه مي‌شود. اگر انگشت شما سياه باشد به پيشاني خود ماليده باشي، مي‌خواهي از خانه بيرون بيايي، مي‌گويي: خوب شد من در آينه نگاه كردم وإلّا اگر اين‌طور مي‌رفتم مردم مي‌خنديدند. چطور مي‌تواني با گناه وارد ماه رمضان بشوي؟ چه كسي به تو اجازه مي‌دهد؟ به خدا قسم خيلي‌ها روزه مي‌گيرند -اين را من نمي‌گويم، امام مي‌فرمايد- روزه مي‌گيرند، گرسنگي مي‌كشند، شب‌ها مشغول عبادت هستند، فقط از ماه رمضان جز گرسنگي و خستگي هيچ چيز نصيب آن‌ها نمي‌شود، آن‌ها را بيرون كردند. يك هفته وقت داريد، تمرين كنيد، حرف‌ها را هم جدي بگيريد. من در اين گرما و در اين وضع اين‌جا نيامدم براي شما حرف بزنم…، مكرر گفتم نه باني داريم، نه بعد از منبر به ما پاكت مي‌دهند، نه هم خيلي…، آمديم جدي با هم حرف بزنيم، جدي باشيم. يك هفته شما وقت داريد لباس تقوا را بپوشيد، ولو دير است، بايد از اول ماه رجب شروع مي‌كرديد براي دوختن لباس. الآن سر خياط‌هاي خدا شلوغ است، مي‌گوييد خياط‌هاي خدا چه كساني هستند؟ شما گناهان را يك كاري بكن، آن‌ها را پاك كن، ببين كه…، حالا ما لباس جديدي هم نداريم، همين لباس خود را تميز كنيم، حالا وقت كم است، وقت نيست براي لباس جديد دوختن.

از پانزده ماه شعبان تا آخر ماه شعبان -هفته قبل گفتم- زياد اين دعا را بخوانيد «اللَّهُمَّ إِنْ لَمْ تَكُنْ غَفَرْتَ لَنَا فِي مَا مَضی مِنْ شَعْبَانَ فَاغْفِرْ لَنَا فِيمَا بَقِيَ مِنْهُ»[25] خدايا اگر اين‌طور نبوده است كه تو…، خدايا ما كاري نكرديم كه گناهان ما را در گذشته از ماه شعبان بيامرزي، خدايا از اين باقيمانده آن ما را بيامرز.

شب جمعه است و شب جمعه متعلق به حضرت بقيةالله (ارواحنا لتراب مقدمه الفداء) است. امشب و فردا از امام زمان بخواهيم كه آقا ما مي‌خواهيم كنار تو بنشينم. چقدر انسان احترام دارد وقتي وارد مجلس شد همه بلند شوند و او را كنار آن شخصيت اول بنشانند. ما مي‌خواهيم كنار تو بنشينيم، ما مي‌خواهيم با تو باشيم. در دنيا الآن شايد يك ميليارد مسلمان ماه رمضان را روزه مي‌گيرند، ماها خصوصي هستيم، ماها معروف هستيم «وَ مَعْرُوفِينَ بِتَصْدِيقِنَا إِيَّاكُمْ»[26] آقا جان يا حجةبن‌الحسن ما در دنيا معروف هستيم كه شما را تصديق كرديم، شما را قبول داريم. يقيناً در مقابل مسلمان‌هاي مختلف -حالا آن‌ها را در آن مجلس راه مي‌دهند يا راه نمي‌دهند نمي‌دانم، يعني مي‌دانم ولي نمي‌خواهم بگويم- يقيناً ما جلوتر هستيم إن‌شاءالله. اما يك طوري بشود كنار امام زمان بنشينيم. كنار آقا نشسته باشيم، از الطاف آقا استفاده كنيم. به خدا قسم ماه رمضان را اگر كسي خوب بتواند از آن استفاده كند يَنادي حكمت از قلب او به زبان او جاري مي‌شود. شب قدر اگر كسي متوجه باشد به يقين مي‌رسد، به سرچشمه زلال حقايق مي‌رسد. خدايا توفيق روزه‌ گرفتن، توفيق عبادت، بندگي، توفيق آنچه كه تو دوست داري در ماه رمضان به ما مرحمت بفرما.

«السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ»[27] يكي از خصوصيات ماه رمضان اين است كه به هر مناسبتي مي‌گويند برويد كربلا، زيارت سيدالشهداء. شب‌هاي إحيا، شب قدر، شب نيمه ماه رمضان، حتي اگر هر شب بتوانيد به زيارت حضرت سيدالشهداء برويد حضرت باري‌تعالي به شما يك عنايات خاصي خواهد كرد. «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ وَ عَلَى الْأَرْوَاحِ الَّتِي حَلَّتْ بِفِنَائِكَ عَلَيْكَ مِنِّي سَلَامُ اللَّهِ أَبَداً مَا بَقِيتُ وَ بَقِيَ اللَّيْلُ وَ النَّهَارُ وَ لَا جَعَلَهُ اللَّهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنِّي لِزِيَارَتِكُمْ السَّلَامُ عَلَى الْحُسَيْنِ وَ عَلَى عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ وَ عَلَى أَوْلَادِ الْحُسَيْنِ وَ عَلَى أَصْحَابِ الْحُسَيْنِ الَّذِينَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَيْنِ ع يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِيَّةُ وَ جَلَّتِ الْمُصِيبَةُ بِكَ عَلَيْنَا وَ عَلَى جَمِيعِ أَهْلِ الْإِسْلَامِ يَا أَبَا عَبْدِ اللَّهِ» يك زيارتي را به آقا وليعصر نسبت مي‌دهند، اين يك فرازهايي دارد، من امشب دوست دارم به وسيله به ابي عبدالله الحسين (عليه السلام) إن‌شاءالله از آقا سيدالشهداء لباس تقوا را بگيريم. چراغ‌ها را خاموش كنيد حالي پيدا كنيم، إن‌شاءالله اميدواريم مادر او فاطمه زهرا نظر لطفي به اين مجلس بكند.

فرازهاي مختلفي هست، يكي از فرازها مي‌فرمايد: «وَ أَسْرَعَ فَرَسُكَ شَارِداً إِلَى خِيَامِكَ قَاصِداً مُهمْهماً بَاكِياً يا جَدَّاه يا جَدَّاه»[28] آمد به طرف خيمه‌ها،‌ با خود يك همهمه‌اي داشت، يك چيزي مي‌گفت، صدا مي‌زد: « الظلیمة من أُمَّةٍ قَتَلَتِ ابْنَ بِنْتِ نَبِيِّهَا» واي بر امتي كه كشتند پسر دختر پيغمبر خود را. حسين بن علي هر وقت نزديك خيمه‌ها مي‌آمد، هم اسب شيهه مي‌كشيد، هم سيدالشهداء تكبير مي‌گفت براي اينكه زن‌ها آرام بگيرند، در خيمه‌ها بنشينند، اظهار ناراحتي نكنند، اما اين دفعه زينب كبري مي‌بيند صداي شيهه اسب مي‌آيد ولي صداي تكبير برادر نيامد. هشتاد نفر زن و بچه از ميان خيمه‌ها بيرون ريختند، اطراف ذوالجناح را گرفتند، شما اگر تصور آن را بكنيد مي‌بينيد چه حالي، چه گريه‌اي، چه عزايي، چگونه اين‌ها اطراف ذوالجناح…، ذوالجناح هم سر خود را پايين انداخته است. طبعاً در اين‌طور وقت‌ها فرزند ارشد، آن فرزند محبوب‌تر مي‌تواند وسط حرف بزند. سكينه آمد مقابل اسب ايستاد، سر اسب بابا را به آغوش گرفت. اشك مي‌ريزد، گريه مي‌كند، صدا زد: «یا جواد أبی» اي اسب پدر، وقتي پدر من از اين خيمه‌ها رفت لب‌هاي او تشنه بود، آيا وقتي كه از روي اسب به روي زمين افتاد به او آب دادند يا با لب‌هاي تشنه او را شهيد كردند. همه با توجه رو به قبله «أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءِ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ»[29] خدايا دنيا بر ما تنگ شده است، اميد ما دارد نااميد مي‌شود «وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مَنَعَتِ السَّمَاءُ وَ أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ وَ إِلَيْكَ الْمُشْتَكَى‏ وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ فَعَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ» يك بچه‌اي اگر گم شده باشد، در يك بيابان راه را نداند، پدر را صدا مي‌زند، اين دو پدر اين امت هستند «‏يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي‏ السَّاعَةَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ»

«بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الانبياء و المرسلين سيدنا و نبينا ابی القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا الحجة بن الحسن رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين»

هفته‌اي كه گذشت شهادت حضرت امام سجاد (عليه الصلاة‌ و السلام) بود، ۲۵ ماه محرّم. حضرت سجاد (عليه السلام) امام چهارم مردم مسلمان است، كه شايد ما از آن حضرت بيشتر آنچه كه شنيده‌ايم اين بوده است كه ايشان يك فردي منزوي و اهل عبادت بوده است و در گوشه‌اي مشغول سجده‌هاي طولاني و گاهگاهي هم بر حضرت ابي‌عبدالله‌الحسين به مناسبت‌هايي اشك مي‌ريختند و گريه مي‌كرده‌اند. اين ترسيم را ما از امام سجاد در ذهن خود داريم، ولي در حقيقت آن اندازه‌اي كه وجود هريك از ائمه (عليهم السلام) مفيد در بقاء دين مقدس اسلام بوده است، همان مقدار يا از بعضي بيشتر، وجود امام سجاد (عليه الصلاة‌ و السلام) براي بقاء دين و كمك به معارف مردم مسلمان بوده است.

سه برنامه امام سجاد (عليه الصلاة‌ و السلام) در طول زندگي داشته‌اند كه هريك از آن‌ها براي اينكه دين اسلام باقي بماند كافي بوده است.

اول زنده نگه داشتن مسئله عاشورا ابي‌عبدالله‌الحسين، چون شما مي‌دانيد در آن زمان كه وسايل ارتباط جمعي در بين مردم نبود و اخبار زود منتشر نمي‌شد و اگر هم اخبار منتشر مي‌شد نادرست منتشر مي‌شد، هفتاد و دو نفر  يك طرف و جمع زيادي آن هم به پشتيباني دولت وقت يك طرف، اين‌ها بيايند يك جمعي را بكشند و از بين ببرند و مطلب را تمام كنند. اين زياد عكس‌العملي در بين اجتماع نداشته است و مي‌خواستند مسئله را هرطوري كه هست بسيار كوچك و بسيار محدود قرار بدهند و آن را تمام كنند و احياناً اهل‌بيت عصمت و طهارت را به اسارت از اين شهر به آن شهر هم كه مي‌بردند به خاطر اين بود كه مردم را بترسانند و برق چشمي از مردم بگيرند و در نتيجه مردم ديگر به فكر مخالفت با حكومت يزيد نباشند و مسئله را تمام كنند. در اين‌جا تنها و تنها كسي كه نگذاشت اين مسئله به اين مهمي مختصر تمام بشود -اگر به تاريخ مراجعه كنيد- وجود مقدس امام سجاد (عليه الصلاة‌ و السلام) بود. از آن روزي كه از كربلا حركت كرد -شما شنيده‌ايد و نقل شده است- كارهايي امام سجاد انجام دادند كه هريك اهميت مسئله كربلا را معرفي مي‌كند. مثلاً سوار شتر شده‌اند و مي‌خواهند به طرف كوفه حركت كنند، آن حضرت را آورده‌اند كنار گودي قتلگاه، اين را نقل كرده‌اند و در كتاب‌ها نوشته‌اند كه حضرت زينب (سلام الله عليها) نگاه كرد ديد پسر برادر چشم‌ها را به بدن مقدس پدر دوخته است و حال عجيبي به او دست داده است، كه زينب كبري صدا زد: «مَا لِي أَرَاكَ تَجُودُ بِنَفْسِكَ»[1] چه شده است كه مي‌بينيم تو داري با جان خود بازي مي‌كني، جان خود را از دست مي‌دهي؟ تو حجت خدا هستي. حضرت سجاد فرمود: مگر اين بدن، بدن حجت خدا نيست؟ ببينيد همين قضيه را وقتي نقل مي‌كنند، چند مسئله به دست شما مي‌آيد: يكي اينكه امام سجاد روي شتر برهنه، پاهاي مقدس او را زير شكم شتر بسته بودند، حالت اسارت عجيب امام سجاد از همين كلمه به دست مي‌آيد، وإلّا امام سجاد مي‌توانست پياده شود و كنار بدن پدر بنشيند، اينكه از روي شتر پياده نشد معلوم است كه حضرت در اين وضع بوده است. دوم اينكه آنقدر وضع بدن مقدس حضرت سيدالشهداء عجيب بوده است كه امام سجاد با آن همه عظمت و با آن همه استقامت كه مظهر قدرت پروردگار است، يك حالتي به او دست داده است كه مي‌خواهد قالب تهي كند، اين هم يك مطلب. مطلب سوم اينكه وقتي زينب كبري به او عرض مي‌كند: تو حجت خدا هستي؟ او هم مي‌گويد: مگر اين بدن، بدن حجت خدا نيست. اثبات امامت خود وجود مقدس خود او و اثبات حجيت و امامت حضرت سيدالشهداء (عليه الصلاة و السلام). امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) در طول راه به هر مناسبتي مي‌بينيد آن‌چنان اظهار تأثر و ناراحتي در مقابل اين جريان دارد كه مردم را منقلب مي‌كند تا به مركز حساس و مركز بسيار مهم مسئله تاريخ كربلا مي‌رسد، به شام مي‌رسد. در بارگاه يزيد بن معاويه، امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) در آن‌جا به قدري نقش مؤثر در بقاء دين و از بين بردن خاندان بني‌اميه دارد كه حساب ندارد. يك نفر منبر رفته است، سخنراني مي‌كند، اُسرا جمع شدند، اُسرا را آورده‌اند، مردم از همه جا در آن‌جا هستند و رسماً يزيد بن معاويه دعوت كرده بود كه سران ممالك مختلف، سفراي ممالك مختلف در مجلس باشند تا به اصطلاح عظمت و قدرت يزيد بن معاويه را ببينند، در يك چنين مجلسي آن سخنران هم نشسته است و دارد مدح خاندان بني اميه را مي‌گويد و ذم خاندان بني‌هاشم.

حضرت سجاد (عليه الصلاة و السلام) مي‌فرمايد: تو رضايت خدا را از دست دادي به خاطر رضايت مخلوق؟ «اشْتَرَيْتَ مَرْضَاةَ الْمَخْلُوقِ بِسَخَطِ الْخَالِقِ»[2] چنين كاري كرده‌اي، يعني با اين كلمات خود خدا را به غضب درآوردي و يك نفر را، يك قدرتمند را از خود راضي كردي، و بعد فرمود: به من اجازه مي‌دهي بر اين چوب‌ها بالا بروم، يعني منبري كه در آن منبر حق گفته نمي‌شود،‌ اين منبر چوب است، منبر نيست. ارزش اين جمله را ندارد كه به آن منبر بگويم، مي‌گذاري من بر اين چوب‌ها بالا بروم و سخن بگويم؟ وقتي كه روي آن منبر مي‌نشيند امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) عجيب برنامه‌اي دارد. اول خود را معرفي مي‌‌كند، چون از همه اين‌ها لازم‌تر معرفي امام است، آقايان شما اين را بدانيد، هر كس امام‌شناس باشد هم خداشناس است، هم پيغمبرشناس است، هم آخرت خود را مي‌شناسد، هم راه و روش صحيحي را انتخاب مي‌كند. اينكه مي‌بينيد گروه‌هاي مختلف انحرافي بيشتر از همه در خصوص امام و بحث امامت حرف دارند و نمي‌گذارند ما امام‌شناس باشيم، مايل نيستند نام مقدس حجةبن‌الحسن (ارواحنا فداء) در مجالس و محافل ما زياد برده بشود، به خاطر اين است كه هر چه هست، همه معارف مربوط به شناخت امام (عليه الصلاة و السلام) هست. اگر كسي امام زمان خود را نشناسد جداً و واقعاً اين شخص جاهل و نادان است، حالا هر چه بخواهد خوب خدا را شناخته باشد، هرچه بخواهد آخرت را خوب بلد باشد،‌ اين نمي‌تواند از راه صحيح و مستقيم خداشناس باشد و يا آخرت‌شناس باشد و يا پيغمبرشناس باشد، چون همه اين‌ها زير سايه شناختن امام است. شما اگر رهبر نداشته باشيد، امامت نداشته باشيد، يك شخصي كه هر كاري كه مي‌كنيد، هر فكري كه مي‌كنيد، هر اعتقادي را كه داريد با فكر و عمل و اعتقاد او تطبيق نشود، بالأخره انسان به انحراف مبتلا مي‌شود، و در دره‌هاي به اصطلاح هلاك‌كننده پرت خواهد شد.

لذا اول كاري كه امام سجاد (عليه الصلاة‌ و السلام) كرد اين بود كه صدا زد: هر كس من را مي‌شناسد كه مي‌شناسد، هر كس كه من را نمي‌شناسد، من چه كسي هستم؟ امامت خود را خوب معرفي كرد كه من خلاصه امروز امام زمان شما هستم و همه شما، هر كس مسلمان است بايد از من پيروي كند. يزيد وقتي متوجه اين خلاصه‌گيري و اين مطلب شد، به مؤذن صدا زد كه اذان بگو،‌ هنوز ظهر نشده بود ولي حكم حاكم جاهل حالا آمده است، مگر كسي جرأت دارد بگويد هنوز ظهر نشده است، مگر كسي مي‌تواند بگويد كه وقت اذان نيست، اذان اين‌طوري را بايد در مجلس يزيد بگويند. مؤذن بلند شد به اذان گفتن، امام سجاد استفاده كرد. وقتي كه مؤذن گفت «الله أكبر» حضرت سجاد فرمود: خدا بزرگ است و همراه با مؤذن اين كلمه را يك مقدار به اصطلاح با خود تلقين كرد و بيان كرد و حكايت طبق آنچه مستحب هم هست فرمود تا رسيد به «أشهد أن لا إله إلا الله» امام سجاد فرمود: تمام وجود من -يك نفر نمي‌تواند چنين ادعايي بكند، آن هم در آن مجلس- به اصطلاح ما سلول‌هاي بدن من، همه شهادت مي‌دهند كه خدا يكي است، و خود را موّحد معرفي كرد، يعني مردم بدانيد من يك خداپرست هستم، يك خداشناس هستم، يك كسي هستم كه خدا من را براي امامت شما انتخاب كرده است و وقتي گفت: «أشهد‌ أن محمداً رسول الله» حضرت سجاد به خاطر اينكه اين مؤذن اذان خود را ادامه ندهد، يك چيزي به طرف مؤذن پرتاب كردند، مؤذن خود را عقب كشيد. بعد رو كردند به يزيد، فرمودند: يزيد اين محمد جدّ تو است يا جدّ من است؟ بيخ خِر  يزيد را گرفت. اگر بگويي جدّ تو است كه دروغ گفتي، اگر جدّ من است با ادعاي خلافت از او چرا فرزندان او را اين‌طور اسير كرده‌اي و در اين مجلس آورده‌اي؟ ديگر اذان تمام نشد، وضع به هم ريخت، از همان مجلس، يزيد بن معاويه ديد مصلحت او بر اين است كه اظهار پشيماني كند و اهل‌بيت عصمت و طهارت را به وطن برگرداند و از آن‌جا تصميم گرفت. يكي از كارهاي مهم امام سجاد در مدت عمر او اين بود كه در هر مناسبتي كه پيش مي‌آمد ياد كربلا را مي‌كرد. وقت ورود آن‌ها وارد مدينه شدند، بشير را خواست، فرمود: مردم مدينه را خبر كن كه ما در چه وضعي وارد شديم. بشير رفت شعري گفت، مردم را مطلّع كرد، تمام مردم مدينه متوجه ظلم يزيد بن معاويه و مظلوميت ابي‌عبدالله‌الحسين (عليه الصلاة‌ و السلام) شدند، و در هر مناسبتي، مثلاً حضرت مي‌خواست آب بخورد، ظرف آب را كه در مقابل خود مي‌آوردند مدتي اشك مي‌ريخت، گريه مي‌كرد، بعد آب را مي‌آشاميد. اگر در كوچه و بازار مي‌ديد گوسفندي را دارند مي‌كُشند، مي‌فرمود: قصاب دست نگه دار، دست نگه دار، وقتي كه حضرت مي‌رسيد به قصاب مي‌فرمود: به اين آب داديد يا نه؟ او مي‌گفت: آقاجان رسم ما بر اين است گوسفند را قبل از كشتن آب مي‌دهيم. حضرت مي‌ايستاد كنار كوچه، سر به ديوار مي‌گذاشت، اشك مي‌ريخت، مي‌گفت: پدر من با لب‌هاي تشنه شهيد كردند، مردم جمع مي‌شدند لعن بر يزيد بن معاويه و اصحاب او مي‌كردند و اظهار ارادت به امام سجاد و خاندان بني هاشم مي‌نمودند. حتي در روايت دارد يك شخصي خدمت حضرت سجاد آمد، گفت: آقاجان ما يك مجلس عروسي داريم، پسري با دختري مي‌خواهند ازدواج كنند، يك مجلسي گرفتيم. حضرت فرمود: بعد از شهادت پدرم من ديگر به مجالس جشن و سرور نمي‌روم. گفت: آقا جان ما در مجلس جشن خود هم –مطلب به اين‌جا رسيد- عزاداري براي پدر شما سيدالشهداء مي‌كنيم. حضرت فرمود: اگر اين‌طور است مي‌آيم و تشريف برد. بالأخره تا آخر عمر اين مسئله را زنده نگه داشت كه امروز مي‌بينيد اين مسئله حيات‌بخش شيعه شده است. شماها قدر عزاداري بر سيدالشهداء را نمي‌دانيد، تا خود را مقايسه با آن‌هايي كه اهل اين برنامه از مسلمان‌ها نيستند نكنيد. به بركت حضرت سيدالشهداء (عليه الصلاة‌ و السلام) و همين مجالس عزاداري كه به عقيده من در دوره سال شايد شش ماه مردم عزاداري مي‌كنند، دو ماه محرّم و صفر، ماه جمادي‌الاول و جمادي‌الثاني به نام فاطمه زهرا (سلام الله عليها) يك مقدار زيادي از ماه رمضان به عنوان علي بن ابيطالب و در دهه‌ها و ايام وفات ساير ائمه (عليهم السلام) به عنوان عزاداري يك منبري منبر مي‌رود و به خصوص چون عزاداري امام است درباره معارف و شناخت امام صحبت مي‌كنند و امروز شما اين‌طور شديد كه بحمدلله امام خود را مي‌شناسيد و اعتقاد به امامت داريد و حال اينكه يك جمع زيادي كه شايد از چهار دسته اهل سنت، شايد هر چهار دسته آن‌ها، هيچ اطلاعي حتي از احكام و مسائل ديني خود نداشته باشند. يك منبري مثلاً حتي در روز عاشورا، در دهه محرّم، منبر مي‌رود، يك ساعت ممكن است در معارف و احكام و حقايق صحبت كند، چند دقيقه‌اي بالأخره بيشتر روضه نمي‌خواند و عنوان مجلس روضه‌خواني و عزاداري است اما بيشتر بيان معارف و حقايق دين مقدس اسلام است. اما شما وارد محافل و مجالس اهل سنت بشويد، اولاً مجالس و محافلي ندارند، يك روز جمعه من در مسجدالحرام بودم، همه علماي اهل سنت در سراسر دنيا فقط يك روز جمعه دوتا خطبه نماز جمعه را مي‌خوانند و مطالبي را براي مردم مي‌گويند. من در مسجدالحرام يك روز بودم، به دوست خود گفتم: مي‌خواهي بگويم تا آخر مطلب اين آقاي خطيب، اين امام جمعه چيست؟ گفت: بگوييد. من براي او گفتم، عين همان مطالب با يك مقدار كم و زياد در خطبه خود گفت، چون معلوم است ديكته شده است. در خطبه نماز جمعه دستور اين است كه از تقوا براي مردم بگوييد، از تزكيه نفس براي مردم بگوييد و از معارف، از امام زمان براي مردم بيان بكنيد و سخن بگوييد. اين‌ها در مسئله تزكيه نفس و تقوا كه

ذات نايافته از هستي بخش                       كي تواند كه شود هستي‌بخش

مطلب خيلي واضح است و اما وقتي كه نوبت به معرفت امام و بيان امام و مدح امام مي‌شود مي‌روند روي شاه مملكت خود، خيال مي‌كنند كه شاه مملكت آن‌ها، امام زمان آن‌ها است، از او تعريف مي‌كنند، با همه كثافت‌كاري‌هايي كه اين شاه‌ها و رئيس‌جمهورهاي ممالك اسلامي دارند، از آن‌ها تعريف مي‌كند، و ديگر معارفي بيان نمي‌شود، گفته نمي‌شود، نه در ماه رمضان، نه در محرّم، نه در ماه صفر، به هيچ وجه، شما حتي در داخل ايران -خيلي براي شما ساده است- يك مقدار طرف تركمن‌ صحرا برويد ببينيد برنامه اين‌ها چيست. اطلاعاتي از دين خود ندارند، اطلاعاتي از احكام خود ندارند، اگر خيلي متدين باشند و مقدس باشند، چرا، نماز خود را سروقت مي‌خوانند و آن هم همان نمازي كه به اصطلاح غالباً ديديد كه چطور خوانده مي‌شود. اين عزاداري كه حضرت سجاد باني اين عزاداري است و زنده‌ نگهدارنده اين عزاداري است و حقايق دين به وسيله اين عزاداري براي ما به وجود آمده است، اين خيلي ارزش دارد. شما فكر نكنيد كه حالا ما رفتيم يك مقداري در يك مجلسي سينه زديم، گريه كرديم، چه فايده دارد؟ تا مي‌توانيد مجالس عزاداري را گرم نگه داريد كه مستمع صاحب سخن را بر سر كار آورد. وقتي كه ببيند يك عده جوان پاي منبر او نشسته‌اند و طالب معارف هستند، اين خواهي نخواهي به يك روضه‌ خواندن تنها اكتفا نمي‌كند، مطالب و معارف و حقايق را براي آن‌ها بيان مي‌كند.

يكي ديگر از كارهاي امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) اين بود كه در آن‌وقت‌ها ديگر اشكالي نداشت، برخلاف سياست هم نيست كه مثلاً من شب‌ها تا صبح بنشينم دعا بخوانم، آقا دعا خواندند، حضرت سجاد دعا مي‌خواند، در مسجدالحرام مي‌نشست دعا مي‌خواند، در مسجد پيغمبر اكرم مي‌نشست دعا مي‌خواند، شب‌ها تا صبح مشغول دعا بود «إِلَهِي أَلْبَسَتْنِي الْخَطَايَا ثَوْبَ مَذَلَّتِي»[3] اين دعاها ديگر در صحيفه سجاديه در صحوف مختلف سجاديه…، چون امام سجاد يك صحيفه سجاديه تنها ندارد، آن مقداري كه بعضي از علما در شرح حالات امام سجاد نوشتند هشت تا صحيفه سجاديه است، يعني هشت جلد كتاب، و در اين كتاب‌ها معارف حقه بيان شده است. حضرت دعا مي‌خواند ولي حقايق را بيان مي‌كند. خداشناسي در مرحله اول، شما ببينيد اگر نصف شب بلند شده باشيد، دعا كرده باشيد، صبح مي‌نويسيد و دست مردم مي‌دهيد؟ نه ما اين كار را نمي‌كنيم، شايد هم بگوييم ريا است اين كار را بكنيم، اما امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) دو نسخه از يك بخش از دعاهاي خود را نوشت، يكي را به امام باقر داد، يكي را هم به زيد بن علي بن الحسين داد. زيد بن علي بن الحسين اين را به فرزند رشيد خود، يحيي بن زيد به عنوان اينكه ايشان شخصيت بسيار مهمي است به او داد. وقتي متوكل بن هارون در سرخس خدمت يحيي بن زيد مي‌آيد، يحيي بن زيد از متوكل سؤال مي‌كند كه وقتي در مدينه بودي آيا پسر عمّ من، امام صادق را ديدي؟ عرض كرد: بله. فرمود: چيزي درباره من نگفت؟ گفت: يك چيزي گفت كه من دوست ندارم به شما بگويم. حضرت فرمود: من را از مرگ مي‌ترساني؟ من از مرگ نمي‌ترسم. يك رجل شجاع، اين در وقتي است كه بعضي از مورخين نوشتند شايد بدن پدر او در كِناسه كوفه روي دار است و آفتاب مي‌خورد، چون چهار سال بدن زيد بن علي بن الحسين روي دار بود. مردم جمع مي‌شدند پاي دار مي‌نشستند اشك مي‌ريختند، گريه مي‌كردند، بعد از طرف حكومت دستور داده شد كه دار را با بدن زيد آتش بزنند و خاكستر آن را به باد بدهند. در چنين موقعيتي يحيي مي‌گويد: من از مرگ نمي‌ترسم. مي‌گويد: بله، امام صادق فرمودند: من مي‌بينم كه او را هم مي‌كشند و به دار مي‌زنند. البته يك جمله‌اي گفت كه بسيار معرفت يحيي و عبوديت يحيي را نسبت به ذات مقدس پروردگار مي‌رساند، فوراً اين آيه را خواند «يَمْحُوا اللَّهُ ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتابِ‏»[4] يعني در عين اينكه امام گفته است، در عين اينكه اين مسئله بسيار روشن است با اين حكومتي كه دارد در ممالك اسلامي حكومت مي‌كند،‌ اما در عين حال قدرت دست خدا است، هر كس را كه بخواهد محو مي‌كند، هر كس را بخواهد اثبات مي‌كند و ممكن است با اينكه امام فرموده است، با اينكه قطعي است، در عين حال ذات مقدس پروردگار اين تقدير را محو كند و من بتوانم موفق بشوم، و لذا حالا دارد در اطراف بين سرخس و مرو،‌ در مقابل حضرت ايستادند -حالا محل آن كجا است اختلاف است، نمي‌خواهم الآن تعيين كنم- و حضرت يحيي بن زيد را طبق فرموده امام صادق (عليه الصلاة و السلام) روي دار آويختند و دو سال بدن يحيي روي دار بود، بعد بدن او را پايين آوردند و يا در اين گنبد و قابوس، يا در ميامي، كه بعيد است ميامي باشد، يا در جزجان افغانستان -چون سه محل براي قبر ايشان تعيين شده است- دفن كردند، طبق فرموده حضرت صادق (عليه السلام).

منظور من اين بود كه وقتي اين جمله را شنيد، يحيي گفت: پيش من يك كتابي است كه پدر من به من داده است و پدر من از پدر خود، امام سجاد، گرفته است و اين كتاب را من به تو مي‌دهم به پسر عمّ من ابراهيم در مدينه بده، مي‌ترسم من كشته بشوم، اين دست بني‌اميه بيفتد. اين كتاب همين كتاب صحيفه سجاديه بود كه وقتي خدمت امام صادق آورد حضرت صادق برداشتند با كتاب خود تطبيق كردند، دقيقاً مثل هم بود. اين كتاب در بين مردم هست، قدر صحيفه سجاديه را بدانيد. به قدري عجيب است كه من يك سالي مدينه مشرف بودم، ديدم يك شخصي آمد به من گفت: تو فلاني هستي؟ گفتم: بله. عرب بود، گفت: آقاي آشيخ مجتبي قزويني را شما مي‌شناسيد؟ گفتم: بله همشهري هستيم مي‌شناسم. يكي از علماي بزرگ بود، گفتم: حالا دو مسئله وجود دارد، يكي اينكه شما من را از كجا شناختيد؟ و دوم اينكه او را شما از كجا مي‌شناسيد؟ گفت: شما را كه آن ايراني‌هايي كه آن‌جا نشستند معرفي كردند، گفتند: اين مشهدي است و از او اطلاع دارد. و اما او را، سال گذشته من در همين مسجدالنبي نشسته بودم، ديدم پيرمردي نشسته است و يك كتابي در دست او است، دارد مي‌خواند و اشك مي‌ريزد، من سر خود را در كتاب بردم ديدم عجب مطالبي كه اين مطالب در هيچ كتابي يافت نمي‌شود و من يك قدري نگاه كردم، گفتم:‌ آقا اين كتاب براي كيست؟‌ از كجا آورديد؟ ايشان اين كتاب را به من هديه داد و اسم خود را هم پشت كتاب به عنوان يادگار نوشتند و به من دادند. اين كتاب، كتاب صحيفه سجاديه بود و من در مدينه -با اينكه وهابي بود و بعد با او صحبت كرديم- هر روز مي‌روم سر قبر امام سجاد يك حمد و سه «قُلْ هُوَ اللَّهُ»[5] مي‌خوانم و عرض ارادت به امام سجاد مي‌كنم. به قدري اين مطالب عالي است كه بايد بگوييم كه بعد از كلام حق، كلام امام سجاد است و در روايت هم هست و شايد اين جمله را –من الآن ترديد دارم كه روايت است يا كلام بعضي از بزرگان است كه يك كتاب از طرف خدا به طرف خلق آمد كه قرآن باشد، يك كتاب هم از طرف خلق به طرف خدا رفت كه صحيفه سجاديه باشد. هر وقت مي‌خواهيد انس شما با خدا زياد بشود، يك مقدار قرآن بخوانيد، يك مقدار هم دعاهاي صحيفه سجاديه را بخوانيد كه خدا با شما حرف زده باشد و شما هم با خدا حرف زده باشيد. معارف حقه در صحيفه سجاديه و كلمات امام سجاد آنقدر فراوان است كه باز بايد بگويم اي كاش شماها عربي مي‌فهميديد و اين‌ها را مي‌خوانديد و اين معارف را به دست مي‌آورديد.

سومين كاري كه امام سجاد كرد كه در آن زمان خيلي مهم بود، با پولي كه معمولاً شيعيان به عنوان سهم امام، به عنوان هر چه، به امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) مي‌دادند ايشان غلام و كنيز مي‌خريد. خيلي هم غلام و كنيز فراوان بود، بعضي گفته‌اند متجاوز از هزار نفر ايشان غلام و كنيز خريد. آن‌ها را تربيت مي‌كرد، تربيت هم آن تربیتی كه…، مي‌دانيد در مكتب امام يك شاگرد خوب چطور تربيت مي‌شود، تربيت مي‌كرد و از نظر كمالات روحي اين‌ها را به جايي مي‌رساند…، چون همه آن‌ها آمادگي داشتند كه در قضيه سعيد بن مسيب دارد كه خشكسالي شد مردم مدينه آمدند دعاي باران خواندند و هر چه كردند باران نيامد. مي‌گويد: من گوشه‌اي نشسته بودم، ديدم يك غلام سياهي آمد، سر خود را روي زمين گذاشت، گفت: خدايا باران رحمت خود را نازل كن. معلوم بود كه با دعاي اين غلام سياه يك دفعه هوا تيره و تار شد و باران شروع به آمدن كرد، من فوراً از ساختمان خود پياده شدم و پايين آمدم، عقب سر اين غلام راه افتادم ببينم اين كيست؟ كجا مي‌رود؟ ديدم رفت خانه امام سجاد و معلوم است از غلامان و تربيت‌شدگان ايشان است. آمدم خدمت آقا و گفتم: آقا من يك دانه از اين غلامان شما را مي‌خواهم. حضرت فرمود: او را پيدا كن، من او را به تو مي‌بخشم. مي‌گويد هر چه نگاه كردم،‌ ديدم نيست. گفتم: آقا آن شخصي را كه من مي‌خواهم در بين اين‌ها نيست. بالأخره گوشه و كنار، مثلاً در اصطبل، اين طرف، آن طرف، او را پيدا كردم. گفت: بله آقا همين است. حضرت فرمود: به تو بخشيدم و غلام از اين به بعد آقاي تو اين سعيد بن مسيب است. مي‌گويد: دست هم را گرفتيم و از خانه امام سجاد بيرون آمديم، ديدم دارد گريه مي‌كند. گفتم: چرا گريه مي‌كني؟ گفت: چرا من را از مولايم، آقايم، امام زمانم جدا كردي؟ گفتم: من به اين عنوان تو را نمي‌برم كه تو غلام من باشي و من آقاي تو باشم، بلكه از اين به بعد مي‌خواهم من غلام تو باشم و تو آقاي من باشي. گفت: چرا؟ گفتم: به خاطر آن توجه و انسي كه با خدا از تو در آن صحرا ديدم. گفت: خدايا حالا كه سرّ من فاش شد اگر صلاح مي‌داني مرگ من را برسان. من گفتم: نه ناراحت نباش، برگرد خانه امام سجاد. برگشت، فردا حضرت فرستاد كه غلام تو از دار دنيا رفته است، بيا او را جمع كن. چنين غلاماني را تربيت مي‌كرد. اين‌ها را جمع مي‌كرد، تربيت مي‌كرد، شيعه واقعي درست مي‌كرد، مبغض مردمي كه به خاندان عصمت ظلم كردند اين‌ها را مي‌ساخت، چند روز مانده به آخر ماه رمضان، حضرت همه اين‌ها را جمع مي‌كرد، مي‌فرمود: شما اين‌طور معصيت كرديد، ‌اين‌طور اشتباه كرديد، اين‌طور گناه كرديد، من مي‌خواهم با يك شرط شماها را ببخشم و آن شرط اين است –ببينيد تعليمات چقدر عجيب است، اين نمونه تعليمات امام سجاد است- همه شما دست به دعا بلند كنيد، از خدا بخواهيد كه خدا امام سجاد را از آتش جهنم آزاد كند، من همه شما را آزاد كنم. اين‌ها مي‌گفتند: خدايا امام سجاد را از آتش جهنم آزاد كن. ببينيد تربيت چيست، بعد هم حضرت سجاد اين‌ها را آزاد مي‌كرد، روز عيد فطر هم پول زيادي به هريك از اين‌ها به عنوان سرمايه مي‌داد، اين‌ها وارد مردم مي‌شدند، اين‌ها ديگر مفتون امام سجاد هستند، اين‌ها كساني هستند كه هر كسي به اين‌‌ها برخورد بكند، بعد از چند ساعت ممكن است شيعه بشود، و لذا يك انقلاب عجيبي به وجود آوردند همين غلاماني كه امام سجاد (عليه الصلاة‌ و السلام) تربيت كرده بود كه در تاريخ خيلي مطلب در اين‌جا هست كه من خواستم خلاصه‌اي از كار امام سجاد را عرض كنم.

پس امام‌شناس باشيم، به خدا قسم آقايان آنقدري كه دشمنان، چه دشمنان به اصطلاح داناي ما -دانا كه مي‌گوييم نه عالم- مثل شيطان، مي‌دانند چه كار مي‌كنند، و چه دشمنان نادان ما. ما يك عده دوست نادان…، دوست نيستند، دوستاني كه به صورت ظاهر دوست هستند ولي نادان، دشمن دانا و دوست نادان، تا انسان مي‌آيد اسم امام زمان را ببرد، تا مي‌آيد از معارف آن حضرت حرف بزند، حالا چه دانسته و چه ندانسته، به الفاظ مختلف و به برنامه‌هاي مختلف مانع انسان مي‌شوند. آن‌هايي كه مي‌دانند چه كار مي‌كنند واقعاً مي‌دانند چه كار مي‌كنند، چون اگر شيعه امام‌شناس شد، در مقابل تمام مردم دنيا مي‌ايستد. اگر امام زمان او مخصوصاً فهميد كه حيّ است و در ميان آن‌ها هست و آن‌ها را حفظ مي‌كند. من همين امشب بود فكر مي‌كردم ما اين‌قدر داريم دعا مي‌كنيم، بعد از نماز مغرب، بعد از نماز عشاء براي حفظ و سلامتي وجود مقدس حضرت بقيةالله (ارواحنا الفداء)، آيا مي‌شود ما به فكر آن حضرت همين مقدار باشيم و آن حضرت به فكر ما نباشد. ما از دشمن، از افراد زبوني كه گوشه و كنار ممكن است باشند، ناراحتي ايجاد كنند، هيچ باكي نداريم، چرا؟ براي اينكه، گر نگهدار من آن است..، خدا را نمي‌گويم، امام زمان را مي‌گويم، چون خدا امام زمان را نگه مي‌دارد، او را به وجود آورده است، او مشيّت ايشان را خلق كرده است، در روايات زيادي هست كه فرمود: «خَلَقَ اللَّهُ الْمَشِيَّةَ قَبْلَ الْأَشْيَاءِ ثُمَّ خَلَقَ الْأَشْيَاءَ بِالْمَشِيئَةِ»[6] مشيت خدا امام است «إِرَادَةُ الرَّبِّ فِي مَقَادِيرِ أُمُورِهِ تَهْبِطُ إِلَيْكُمْ وَ تَصْدُرُ مِنْ بُيُوتِكُمْ»[7] آن‌قدر روايات از اين مسائل ما داريم كه اگر بخواهم بحث كنم خود آن يك ساعت طول مي‌كشد. خدا او را حفظ مي‌كند و او هم ما را حفظ مي‌كند، و لذا هيچ باكي نيست تا دست شما به دامان آن حضرت برسد، برويد تا او را بشناسيد، برويد تا به كمالاتي كه او دارد اقلاً نمونه‌اي، يك قطره‌اي از اقيانوس بي‌نهايت آن حضرت در شما به وجود بيايد و هيچ سستي نكنيد تا در دنيا و آخرت رستگار بشويد، وإلّا بدانيد اگر يك سرسوزن از پشت سر امام زمان خود و از معرفت امام زمان خود فاصله بگيريد در اشتباه كاملي خواهيد بود و به هيچ وجه روي رستگاري را نخواهيد ديد، يك سرسوزن.

اين ايام شايد حضرت امام سجاد (عليه الصلاة و السلام) در شام باشند، از حضرتش سؤال كردند از همه بيشتر كجا به شما سخت گذشت؟سه مرتبه فرمود: الشّام، الشّام، الشّام. آقا جان پدر شما را در كربلا شهيد كردند، آن همه اصحاب باوفا را در آن‌جا قطعه قطعه كردند، علي اصغر شما را در كربلا با لب‌هاي تشنه شهيد كردند، شما از شام مي‌گوييد. حضرت فرمود: سه شبانه‌روز ما را پشت دروازه ساعات منتظر نگه داشته بودند تا شهر را آذين‌بندي كنند. وقتي وارد شهر شام شديم مردم به كارهاي لهو و لعب مشغول بودند. آنقدر ما را اذيت كردند، ما را در خرابه‌اي جاي داده بودند كه شب از سرما و روز از گرما طاقت نمي‌آورديم.

مي‌خواهيد چراغ را خاموش كنيد، امشب مي‌خواهيم برويم كنار حرم حضرت رقيه، به اميد اينكه شايد امسال زير سايه حجة‌بن‌الحسن (عليه الصلاة‌ و السلام) برويم كنار قبر او، آن‌جا عزاداري كنيم. در يك خرابه‌اي كه سقف ندارد، وسايل استراحت در آن‌جا نيست، آن شخص مي‌گويد: ديدم امام سجاد از خرابه بيرون آمده است. گفتم: آقاجان تشريف ببريد در داخل، ممكن است مأمورين بيايند شما را اذيت كنند. امام سجاد فرمود: اين غُل و زنجيري كه در گردن من هست، وقتي آفتاب مي‌خورد داغ مي‌شود، اين جراحات را مي‌سوزاند، من مي‌روم در كنار سايه‌اي بنشينم شايد اين همه اذيت نشوم. لاإله‌إلا‌الله، در چنين خرابه‌اي فشار زيادي بر اهل‌بيت عصمت و طهارت وارد شده است. طبق بعضي از احاديث چهار سال از عمر شريف حضرت رقيه گذشته است. بعضي از مورخين مي‌خواهند ترديد كنند كه شايد حضرت رقيه (سلام الله عليها) نبوده است ولي يك مكاشفاتي، يك مشاهداتي…، حتي وقتي كه قبر مطهر ايشان آب گرفته بود، بدن مقدس او در ميان قبر مطهر ايشان صحيح و سالم، و قطعاً بدانيد كه وجود مقدس حضرت رقيه در همين مكاني كه إن‌شاءالله زيارت او رفتيد و مي‌رويد، دفن است و حتي يكي از اولياء خدا، يك فردي كه شايد بگويم او را بشناسيد، مي‌گفت: كنار ضريح حضرت رقيه نشسته بودم، مي‌ديدم يك بي‌بي در گوشه حرم نشسته است، يك دختربچه در سن چهار سال، اين شخص مي‌گفت: تعجب من اين بود كه چطور درِ ضريح باز مي‌شود و او از داخل ضريح مي‌آيد در دامن اين خانم و برمي‌گردد. كه وقتي آمد به من مطلب را گفت: من گفتم: مي‌خواستند به تو ثابت كنند كه حضرت رقيه همين جا دفن شده است. من نمي‌دانم ظلم اين خاندان بني‌اميه چقدر بود كه وقتي بدن مقدس حضرت رقيه را از ميان قبر بيرون مي‌آورند، آن عالم جليل گفت: –روضه من همين جمله است- من نگاه كردم ديدم هنوز زنجيري به گردن …، و با پارچه سياهي بدن مقدس او را بسته بودند.

معرفت امام (علیه السلام) ۲۲ رمضان ۱۴۱۳ قمری

«أعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحیم الحمد الله رب العالمين و الصلاة و السلام علي اشرف الانبياء و المرسلين سيدنا و نبينا ابی القاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين لا سيما علي سيدنا و مولانا الحجة بن الحسن رُوحي و الأرواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدائمة علي أعدائهم أجمعين من الآن إلي قيام يوم الدين

أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ عَمَّ يَتَساءَلُونَ * عَنِ النَّبَإِ الْعَظيمِ * الَّذي هُمْ فيهِ مُخْتَلِفُونَ»[1]

موضوع سخن ما در شب‌هاي گذشته درباره معرفت مقام مقدس امام (عليه السلام) بود. خداي تعالي خالق ما است، مالك ما است، هر چه داريم از خدا است، همه موجودات تحت امر الهي هستند. خداي تعالي همه ما را خلقت كرده است و ما مملوك او هستيم. به طور كلي حيوانات مختلفي كه خدا در كره زمين خلق كرده است به دو بخش تقسيم مي‌شوند: يك بخش آن‌ها انفرادي زندگي مي‌كنند، يك بخش آن‌ها اجتماعي زندگي مي‌كنند. حيواناتي كه انفرادي زندگي مي‌كنند، كه اين هم از نظر دانشمندان جانورشناس مورد بحث است كه آيا هيچ حيواني انفرادي زندگي مي‌كند يا نه. بعضي مي‌گويند نه، همه حيوانات بالأخره بايد با هم‌نوع خود زندگي كنند. نهايتاً گاهي با جمع زيادي از هم‌نوع خود زندگي مي‌كنند و گاهي بعضي‌ از آن‌ها با جمع محدودي از قبيل همسر و فرزند و اين‌ها، بالأخره جمعي هستند، با هم زندگي مي‌كنند. به هر حال آن‌هايي كه مثل زنبورعسل، مورچه، مثلاً بعضي از حشرات كه اكثر حشرات را شامل مي‌شود، اين‌ها تا با هم زندگي نكنند نمي‌توانند سعادت خود را تأمين كنند، اين‌ها را حيوانات اجتماعي مي‌گويند. يك عده‌اي از اين حيوانات هستند كه احتياج به آن همه اجتماع ندارند، فرض كنيد مثل آهوها، شيرها، غالب درندگاني كه در بيابان‌ هستند، اين‌ها اجتماعي زندگي نمي‌كنند. آن‌هايي كه با هم زندگي مي‌كنند، اجتماعي زندگي مي‌كنند، چون همه آن‌ها مي‌خواهند جلب منافع بكنند و تضاد در بين آن‌ها به وجود مي‌آيد، يعني سر جلب منافع تنازع و تضادي به وجود خواهد آمد، خداي مهربان براي آن‌ها قوانيني تنظيم كرده است كه طبق آن قوانين بايد عمل بكنند تا عدالت در بين آن‌ها حكمفرما باشد. مثلاً شما اگر زندگي زنبورعسل را مطالعه كرده باشيد مي‌بينيد اين حشره تحت يك قوانين جامعي با هم زندگي مي‌كنند به طوريكه هيچ يك از آن‌ها بر ديگري هيچ‌گونه تجاوزي ندارند، از محدوده خود تجاوز نمي‌كنند، حالا اسم اين را قوانين تكويني مي‌گذارند. به هر حال هرچه هست در ميان حيواناتي كه اجتماعي زندگي مي‌كنند يك قوانين تكويني، يا تشريعي، يا الهامي، يا وحي‌اي -سر اين مسئله نمي‌خواهم بحث كنم- دارند كه هر كدام طبق حق مسلّم خود حركت مي‌كنند و حق ندارند تجاوزي هم به حقوق ديگران داشته باشند. شما صدتا كندوي عسل را كنار هم گذاشتيد و مثلاً پنجاه هزار زنبورعسل به طرف اين كندوها در حركت هستند، يك دانه از اين زنبورعسل‌ها به كندوي ديگري نمي‌رود و به حق ديگري تجاوز نمي‌كند، اين قانوني است كه خداي تعالي در بين آن‌ها مقرر كرده است و همه آن‌ها هم اطاعت مي‌كنند. در قرآن شريف مي‌فرمايد: «وَ أَوْحى‏ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذي مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً»[2] تا آخر آيه، كه ما به زنبورعسل وحي كرديم كه خانه‌ را مثلاً در كوه‌ها و كوهستان‌ها بساز و به چه نحوي بساز و بعد از عسل پاك و پاكيزه‌اي كه «شِفاءٌ لِلنَّاسِ»[3] است در اختيار مردم بگذار و خدمتگزار بشر باش.

در ميان حيوانات كه اگر انسان را هم از آن‌ها قرار بدهيم، اجتماعي‌ترين حيوانات انسان است كه يك انسان به تنهايي نمي‌تواند زنده باشد تا چه برسد كه زندگي كند. زنبورعسل به تنهايي مي‌تواند زنده باشد اما مفيد نيست. حيوانات ديگر اين‌ها تنها مي‌توانند زندگي كنند اما آن فايده‌اي كه بايد داشته باشند را ندارند، اما انسان نمي‌تواند به تنهايي زندگي كند. شما را در وضع فعلي در يك جنگلي بگذارند، بدون اينكه لباس شما را خياط دوخته باشد، نان شما را نانوا پخته باشد، به اصطلاح گوشت شما را قصاب به شما بدهد، هيچ چيز نداشته باشيد، خود شما تمام كارها را بخواهيد انجام بدهيد يك شبانه‌روز، دو شبانه‌روز، الي سه روز ديگر بيشتر زنده نيستيد. سرما شما را اذيت مي‌كند، بي‌غذايي شما را اذيت مي‌كند، بالأخره خود شما مي‌توانيد تصور كنيد كه نمي‌توانيد در ميان بياباني، جنگلي، تنها زندگي كنيد، يعني سرتاپاي ما را كه از اول مغرب تا حالا اين‌جا نشستيم شايد صدها نفر در كار بودند تا شما اين چند ساعت را راحت گذرانديد. نان شما را نانوان تهيه كرده است، يخچال‌ها كار كرده است، آشپزها كار كردند، بناها كار كردند، قاليباف‌ها كار كردند، خلاصه انسان همين‌طور دور و بر خود را نگاه بكند مي‌بيند كه بخواهد بشمرد شايد بيست، سي نفر در كار بودند تا شما اين چند ساعت را راحت گذارنديد. حالا ابر و باد و مه و خورشيد و فلك در كارند، آن‌ها بماند، نه دوستان شما، رفقاي شما، هم‌نوعان شما، مردم شما،‌ اين‌ها در كار هستند تا تو ناني به كف آري و راحت بخوري، حالا غفلت كه همه داريم، راحت بخوريم.

همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار        شرط انصاف نباشد كه تو فرمان نبري

نمي‌خواهم در آن موضوع صحبت كنم، ولي اين‌طوري است. اين‌جا سؤالي پيش مي‌آيد حالا كه ما اجتماعي‌ترين حيوانات هستيم آيا قوانيني براي ما تعيين شده است يا نشده است؟ قوانين تكويني كه نداريم، يعني همه ما مي‌دانيم كه شغل ما چيست، كار ما چيست، برنامه ما چيست، يكي مثل كندوي عسل…، اين را شما بدانيد اين زنبورهايي كه داخل كندو وارد مي‌شوند هر كدام از آن‌ها يك شغل خاصي دارند، يكي زنبور به اصطلاح محافظ است، يكي پليس است، عسلي نمي‌دهد ولي نگهبان كندو است، يكي ملكه است، خلاصه تشكيلات آن‌ها مرتب است، همه هم اصلاً از مادر همين‌طوري متولد شدند، يعني ملكه زنبورعسل مثل ما نيست كه مثلاً يك روزي فرض كنيد يك كارگري بوده است، زنبور كارگر باشد، بعد ترقي بكند بيايد مثلاً زنبور وزيري بشود و بعد شاه يا ملكه بشود،‌ نه اين از اول ملكه متولد شده است، اين معناي تكويني بودن قوانين است، تنظيم آن. در بين مردم، بشر، اين‌طور نيست، يعني نه كسي ملكه،‌ نه كسي مَلَك، نه كسي مَلِك، نه كسي شاه، نه كسي رئيس‌جمهور، نه كسي ولي فقيه، نه كسي…، هيچ كس، همه مساوي متولد شدند، سياه و سفيد هم ندارد، همه مساوي متولد شدند. بنابراين تكويناً ما قوانيني نداريم، يعني دست ما اساساً بالا نرود كه به صورت يك نفر بزنيم، يعني نتوانيم بالا كنيم، معناي تكويني اين است، نتوانيم ظلمي بكنيم، به ظلم عادت نكرديم، مجبور هستيم، همان‌طور كه مجبور هستيم سفيدپوست باشيم مجبور هستيم كه به حق خود هم قانع باشيم، اين نيست، اگر اين بود كه راحت بوديم،‌ ديگر نه دادگستري لازم بود، نه سپاهي لازم بود، نه شهرباني –مرحوم شهرباني بايد بگوييم چون مدت شهرباني تمام شد- حالا نيروهاي انتظامي، هيچ چيز لازم نبود، همه، همان‌طوري كه در كندوي عسل اين حرف‌ها نيست. ملكه راحت نشسته است، نه كسي او را ترور مي‌كند، نه علاقه كسي به ملكه كم مي‌شود، راحت در كندوي عسل نشسته است، مي‌خورد، مي‌خوابد، توليدمثل مي‌كند، فقط اين سه تا كار براي ايشان است. هيچ كس هم حرفي ندارد، نه حسادتي، نه اينكه چه كسي تو را اين‌جا نشانده است كه من را ننشانده است، اين حرف‌ها هم نيست، قوانين تكويني از جانب پروردگار به آن‌ها وحي شده است و آنچنان عمل مي‌كنند كه…، مثلاً شما مرد هستي، همان‌طور كه شما تكويناً مرد هستي، تمام برنامه‌هاي آن‌ها اين‌طوري است. ديگر نمي‌توانيد تغيير جنسيت بدهيد، آن‌ها هم نمي‌توانند تغيير شغل بدهند. خداي تعالي ما را كه اين‌طوري خلق نكرده است. آيا ما را به حال خود واگذاشته است؟ هر كاري بخواهيد بكنيد، اين هم كه بي‌انصافي است كه حيواناتي كه براي خاطر ما خلق شدند منظم باشند ولي ما نظامي نداشته باشيم. آن‌ها حق نداشته باشند يك قدرتمند آن‌ها بر ضعيف آن‌ها تسلط پيدا كند و خدا كَت قدرتمندان آن‌ها را بسته باشد و ضعفا را حفظ كرده باشد ولي ما را به حال خود گذاشته باشد. فرعون‌ها بيايند، نمرودها بيايند، جبارهاي زمان بيايند كه در تاريخ زياد هم بوده است با همه گرفتاري‌ها و زدوبندها و نمي‌دانم بزن بگير و ببند و اين‌ها، در عين حال هميشه اين‌طوري بوده است، الآن هم اگر در اين متجاوز از پنجاه يا صد مملكت دنيا بخواهيد فكر بكنيد همه همين‌طور هستند. قدرت دست قدرتمندانِ ظالمِ بي‌ارزشِ بدون مزيت ذاتي است. آقا تو چرا رئيس‌جمهور مثلاً آمريكا شدي؟ با يك زدوبندهايي، يك قدري فعاليت كرده است، يك مدتي هنرپيشه بوده است، مردم در تلويزيون‌ها و راديوها و اين‌ها صداي او را و خود او را ديدند و شناختند و اين هم شروع به تبليغات كرده است و مردم خواستند براي رئيس‌جمهور رأي بريزند، فكر كردند كه چه كسي؟ يك دفعه به ياد آوردند كه ديشب در تلويزيون اين هنرپيشه سينما را ديدند و نسبت به او هم حس بدي ندارند، رأي به اسم او مي‌اندازند. حالا ديگر هيج فضيلتي نيست،‌ و لذا دانشمندان در تمام ممالك هميشه تحت نفوذ قدرتمندان بودند، هميشه. از زمان پيغمبر اكرم تا به حال هميشه اين‌طور بوده است. دوازده تا امام داشتيم، افراد ظالم و ستمگر در رأس كار بودند و ائمه اطهار يا در زندان‌ها، يا در خانه، يا مسموم و مقتول شدند. بعد از آن‌ هم همين‌طور،‌ شما علماي بزرگي…، اسم‌هاي آن‌ها را هم شنيديد و كتاب‌هاي آن‌ها را هم ديديد، حالا يك وقتي يك شاهي مثل شاه عباس صفوي روي يك مصالحي، روي يك سياستي، يكي دو تا از علما را اطراف دربار خود راه بدهد و تحت كنترل و تحت نفوذ خاصي اين‌ها را نگه دارد، اين خيلي هم كم بوده است، وإلّا هميشه ظالمين، ستمگران، بيدادگران، اين‌ها در رأس كار بودند، حالا بگذريم از يك گوشه دنيا كه در جغرافي نگاه كنيد نسبت به ممالك دنيا خيلي هم كوچك است، يك مملكت اسلامي، آن هم نيم‌بند، صددرصد كه همه جاي آن اسلام حكومت نمي‌كند، خود آن‌هايي هم كه در رأس كار هستند در اين مملكت قبول دارند كه همه جاي مملكت اسلام فعال نيست، حالا اين يكي را استثناء كنيم، بقيه همه ظالمين و ستمگران و بي‌نمازها و خدمت شما عرض شود بي‌دين‌ها در رأس كار هستند. پس اگر بگوييم خدا آن‌ها را وا گذاشته است، اين خلاف عدل الهي است كه حشرات…، براي مورچه قانون تعيين كند، براي زنبورعسل براي يك عسل درست كردن قانون تعيين كند، آن هم آنقدر قوانين پيچيده پراهميت يا براي موريانه قانون تعيين كند ولي براي بشرِ اشرف مخلوقات قانون تعيين نكند. تكويناً كه تعيين نكرده است و واگذاشتن به حال خود آن‌ها هم كه زشت است، از عدل پروردگار خارج است، باقي مي‌ماند يك راه و آن اين است كه خداي تعالي قوانيني را به وسيله پيغمبر…، شما نگوييد چرا ما را تكويناً در راه خود ما قرار نداد؟ براي ما ارزش قائل شده است، احترام قائل شده است، مي‌گويد خود تو عقل خود را به كار بينداز. شما يك كارگري در مغازه خود يا در اداره خود يا هر جا مي‌آوريد، يكي هست كه هيچ چيز نمي‌فهمد، يك برنامه جلوي او مي‌گذاريد و مي‌گوييد طبق اين دقيق، بدون اينكه حرف بزني عمل كن، اما يكي هست كه نه، يك مقدار خود او متخصص است، يك مهندسي است كه اينجا آمده است، برنامه‌ها را به او مي‌گوييد، مي‌گوييد اين برنامه‌هاي اين اداره است، خود تو فكر كن يك طرح خوبي بريزكه طبق اين برنامه عمل كني، او را آزاد مي‌گذاريد،‌ اختيار هم به او مي‌دهيد. خداي تعالي در اين كره زمين براي اين حيوانات بي‌شعور و بي‌عقل برنامه گذاشته است، آن‌ها را مجبور هم كرده است كه كَت‌بسته بايد اين برنامه‌ها را انجام بدهيد و اين‌ها هم انجام مي‌دهند. هيچ وقت الاغ نمي‌گويد كه شما ديگر هواپيما داريد و ماشين داريد و اين‌ها ما را رها كنيد، باز هم بار را روي دوش او بگذاريد مي‌برد، تكويناً اين‌طور است. اسب‌ها هم همين‌طور، مثلاً فرض كنيد كه گاوها مي‌گويند شيرخشك داريد و خود شما مي‌توانيد شيميايي شير درست كنيد، ديگر حالا شير ما را رها كنيد، مي‌گوييم نه، هيچ برنامه‌ها تكان نخورده است، همان برنامه‌هايي كه در ده قرن قبل اين حيوانات داشتند همان‌ها را دارند، حالا تو از آن كم استفاده مي‌كني، به هر حال آن‌ها وظيفه خود را دارند انجام مي‌دهند، سر پُست خود هستند.

خداي تعالي به بشر گفته است كه به تو عقل دادم، تو محترم هستي، اين برنامه كتابي را جلوي تو مي‌گذارم، ما از تو اين‌ها را مي‌خواهيم، ببينيد عيناً يك كارمندي كه در اداره وارد مي‌شود، ما اين‌ها را از تو مي‌خواهيم، در اين اداره بايد اين‌ كارها انجام بشود، چطور انجام بشود با خود تو است، اختيار داري.

پس تا اين‌جا جلو آمديم، اين مقدمه بود. خداي تعالي اين قوانين را باز طوري به ما نداده است كه ما مجبور باشيم به آن حتي معتقد باشيم، اختيار كامل و آزادي كامل. يك پيغمبري را مبعوث كرده است، مي‌فرمايد: «قُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنى‏ وَ فُرادى‏»[4] پيغمبر اكرم مي‌فرمايد: من موعظه مي‌كنم شما را به يك چيز، شما را موعظه مي‌كنم، خود شما تصميم بگيريد «أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ» براي خدا قيام كنيد، تنهايي مي‌خواهيد بنشينيد فكر كنيد، دو نفري با هم حرف بزنيد بحث كنيد و فكر كنيد «مَثْنى‏ وَ فُرادى»، «ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا» بعد فكر كنيد درباره پيغمبر،‌ چهل سال در بين شما بوده است، يك مرد امينِ باهوشِ باعقلِ درستِ «ثُمَّ تَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِكُمْ مِنْ جِنَّةٍ» اين كه تا حالا ديوانه نبوده است، سابقه ديوانگي نداشته است، حالا چطور شد به كوه حرا رفت و برگشت ديوانه شد؟ اين سابقه جنون نداشته است، و روي اين حرف‌هاي او هم شما فكر كني، من نمي‌گويم چون خدا هستم و اين‌ها هم چون حتماً از جانب خدا است حتماً بايد قبول كنيد، نه «الَّذينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ»[5]‏ بنشينيد روي قرآن فكر كنيد «أَ فَلا تَتَفَكَّرُون‏»[6] «أَ فَلا تَعْقِلُونَ‏»[7] بنشينيد به اين‌ها فكر كنيد، اگر براي شما ثابت شد كه اين قرآن معجزه است، از جانب خدا است، اين پيغمبر هم خواهي نخواهي از جانب خدا است ديگر، وقتي اعجاز قرآن ثابت شد و جن و انس پشت به پشت هم دادند و نتوانستند مثل قرآن را بياورند، قرآن كه از جانب خدا باشد چه كسي اين قرآن را آورده است؟‌ پيغمبر. هيچ جا ادعا نشده است كه قرآن را يك كس ديگري آورده است، پيغمبر آورده است، معناي رسول بودن همين است كه اين كتاب را اين شخص از جانب خدا آورده است، اصلاً معناي رسول چيز ديگري نيست، رسالت رسول اكرم هم ثابت مي‌شود. پس ترتيب جريان اين شد كه خدا قوانين خود را در يك كتابي قرار داده است، دست پيغمبر اكرم داده است، پيغمبر اكرم هم براي مردم آورده است. تا اينجا اين‌ها مقدمه بود براي يك مطلب در مسئله امامت. پيغمبر اكرم اين قرآن را آورده است، چقدر وقت داشت كه اين قرآن را براي مردم بيان كند؟ 23 سال. البته 23 سال تدريجاً اين قرآن نازل شده است. حالا فرض مي‌كنيم يك‌جا قبل از بعثت بر او نازل شده است ولي بيان آن بالأخره بايد تدريجي باشد. تدريجاً اين قرآن را در ظرف 23 سال مي‌خواهد تعليم بدهد. اين قرآن چيست؟ تعليم ظاهر قرآن مي‌شود، كار آساني است، يعني يك سال، دو سال انسان بخواهد قرآن را ياد بگيرد، حتي بيسوادي هم بخواهد قرآن را ياد بگيرد مي‌تواند، اما حقايق قرآن، شايد متجاوز از پانصد جلد كتاب كه از اول سوره بقره شروع كنند بخواهند تفسير كنند تا آخر سوره ناس، پانصد جلد كتاب بايد نوشته بشود. اين كتاب بحارالأنوار كه اين‌جا همين رديف سوم ملاحظه مي‌كنيد، اين‌ها 110 جلد است. هر جلدي از اين كتاب را اگر بخواهند روايات آن را توضيح بدهند كه به درد شما بخورد، يعني بخواهند توضيح بدهند -حالا طور ديگري نمي‌توانم بگويم- توضيح بدهند شايد هر كدام از آن 10 جلد كتاب مي‌شود، ده جلد، خود من اين‌طور فكر مي‌كنم. من بعضي از قسمت‌هاي همين كتاب را خواستم كتاب بنويسم، مثلاً فرض كنيد يك قسمت بيست صفحه‌اي از آن را سيصد چهارصد صفحه كتاب شده است. خود من يك نويسنده هستم ديگر، همه شما در اين جهت من را مي‌شناسيد، كه كتابي بشود كه شماها بخوانيد و ديگر مشكلي نداشته باشيد، وإلّا اين كتاب بحارالأنوار را غير از مجتهد كس ديگري حق ندارد بخواند. به جهت اينكه يك چيزهايي فكر مي‌كنند. مرحوم مجلسي اسم آن را بحار گذاشته است، يعني دريا، انساني كه نه شنا بلد است، نه دريانوردي بلد است اين بخواهد دريا برود يك دفعه بخواهد مرواريد دربياورد، اين به كجا مي‌رسد؟ هيچ،‌ اسم آن را بحار گذاشته است و غواص مي‌خواهد، غواص مجهز كه برود آن مرواريدهايي كه در اين بحار هست، در اين دريا هست دربياورد. بعضي از افرادي كه نمي‌گوييم بي‌سواد هستند، در رشته‌هاي ديگر تخصص دارند، چون حالا اگر يك مهندسي كه مي‌تواند يك سفينه فضانورد بسازد اين ممكن است شنا بلد نباشد، مي‌شود؟ ‌يعني حتماً لازم آن اين است كه حالا كه سفينه فضانورد مي‌سازد حتماً بايد غواص هم باشد، نه، شنا بلد نيست، از داخل قايق پايين بيفتد مي‌ميرد. يك دانشمند بزرگ فرض كنيد مكتشف، اين ممكن است كه قرآن و روايات را نفهمد و اين غرور بعضي‌ها را گرفته است، ما داريم، الآن هم در زمان خود داريم كه متأسفانه اشتباه ما مردم مسلمان همين است كه وقتي يك كسي مثل اديسون يا مثلاً انيشتين يا امثال اين‌ها كه يك اختراعي يك اكتشافي دارند فكر مي‌كنيم كه ديگر بايد ما دين خود را هم از آن‌ها ياد بگيريم، نه، او تخصصي در يك رشته پيدا كرده است، وقت نكرده است در اين جهت كار بكند و هيچ اطلاعي ندارد، فوراً او را پشت راديو يا تلويزيون مي‌آوريم، مي‌خواهيم دين خود را از اين انسان ياد بگيريم. اين‌ها متخصص ديني نيستند، و لذا مي‌آيند خراب مي‌كنند. در كاسه كوزه‌هاي همه مي‌زنند و آبرو مي‌برند و تفرقه بين جوان‌ها و مسلمان‌ها به وجود مي‌آورند و بعد هم مسئوليتي كه ندارند كنار مي‌روند، يك آدم عادي مي‌شوند، باز هم همان استاد دانشگاهي هست كه بوده.

 عرض كردم اين قرآن اين اندازه توضيح دارد و توضيح معقولي هم دارد، فكر نكنيد ما نشستيم همين‌طور براي خود بافديم، نه. يك كلمه «لَوْ كانَ فيهِما آلِهَةٌ إِلاَّ اللَّهُ لَفَسَدَتا»[8] مي‌بينيد اين چقدر كوتاه است. خود من يك وقتي فكر كرده بودم كه اين را توضيح بدهم، ده صفحه درباره آن چيز نوشتم درعين حال ديدم مردم نمي‌فهمند، همه آن مطالب فلسفي است، درك درستي براي مردم نمي‌شود «لَوْ كانَ فيهِما» ترجمه آن هم خيلي راحت، مي‌خواهيد آن را ترجمه كنم ببينيد چيزي كه خيال كنيد نيست، چون بعضي‌ها مي‌روند ترجمه زير آيات را مي‌خوانند، خيال مي‌كنند ديگر قرآن را فهميدند، نه، ترجمه قرآن قرآني نيست، مي‌خواهيد آن را ترجمه بكنم. اگر در آسمان‌ها و زمين «لَوْ كانَ فيهِما» يعني در آسمان‌ها و زمين «آلِهَةٌ» خداياني مي‌بودند غير از خدا «لَفَسَدَتا» آسمان و زمين فاسد مي‌شد. گوش مي‌دهيد؟ اين خيلي ساده است چطور نمي‌فهميم؟ خدا مي‌داند خود من حدوداً چند ساعت روي «لَفَسَدَتا» فكر كردم و ده صفحه كتاب نوشتم بعد ديدم به درد مردم نمي‌خورد در كتاب‌هاي خود نياوردم. اگر شما چُرت نزنيد كه بعضي‌ها را مي‌بينم دارند مي‌بينند، اگر چُرت نزنيد ده شب وقت داشته باشيد من در ظرف ده شب اين آيه را براي شما توضيح مي‌دهم، اين‌طور است.

اين قرآن آمده است،‌ اين قرآن را پيغمبر فرصت نكرد كه به مردم جاهل زمان خود همه مطالب آن را بگويد، حالا تا چه برسد به مردم زمان بعد، كه «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمينَ‏»[9] فرصت نكرد. صد و چند غزوه داشته است، سنگ‌هايي كه دشمنان سر راه او مي‌انداختند، جنگ‌هايي كه اكثراً مجبور بوده است به عنوان دفاع از حريم اسلام مشغول جنگ باشد. گرفتاري‌هاي ديگر، ما مي‌گوييم كه حقايق اين قرآن را به مردم كه نگفت،‌ درست، اگر بگوييم وقتي فوت كرد معاني قرآن را هم با خود برد، كسي ديگر هم معاني قرآن را نمي‌فهمد…، من مكرر مثال زدم، يك وقتي يك كتابي در…، شايد حالا هم باشد چون آن كتاب خيلي مرغوب بود، من همان جا به رئيس كتابخانه گفتم خيلي مواظب اين كتاب باش، يك كتاب قطوري در كتابخانه صاحب عبقات در لكهنو هندوستان ديدم، اين كتاب خيلي قطور بود ولي يك قصيده درباره علي بن ابيطالب شاعر اين شعر گفته است، اصل كتاب از اين‌جا شروع مي‌شود، وقتي اين شعر را گفته است، يك قصيده است، شما نگاه مي‌كنيد، خيلي هم شعر آن از نظر ادبي آل‌الآل نيست كه بگوييم حالا معجزه كرده است، نه،‌ البته با توضيحي كه خود او داده است خيلي آل‌الآل است، اما از نظر ظاهر ادبي خيلي آل‌الآل نيست. يك قصيده درباره علي بن ابيطالب گفته است، بعد خود او توضيح داده است. اگر شما حرف‌هاي اول اين قصيده را برداريد جمع كنيد، يك مدح حضرت امام حسن مي‌شود و خود او درست كرده است، حرف‌هاي دوم…، مثلاً فرض كنيد اول آن ب است بعد از آن ت است، حرف دوم آن يك شعري درباره امام حسين مي‌شود، مدحي درباره امام حسين، ديگر از آن گوشه بيا به اين گوشه، از اين گوشه برو به آن گوشه، آنقدر از داخل اين‌‌ها -اسم آن قصيده معجزيه‌ است- مطلب بيرون آورده است كه يك كتاب به قُطر مفاتيح شده است و حال اينكه اصل قصيده تقريباً شايد پنج صفحه، شش صفحه بيشتر نيست. آن‌جا يك دفعه به فكر من رسيد كه اگر خود اين شاعر اين‌ها را نگفته بود، بله، خيلي واضح است، اگر خود او اين توضيحات را نداده بود و شعر به دست ما مي‌رسيد كجا ما مي‌فهميديم كه اين مسائل داخل آن هست. ما كجا مي‌فهميديم. اين مسائل را چه موقع مي‌فهميم؟ وقتي كه خود او مي‌نشيند شرح مي‌دهد كه بابا حرف آن اين‌طور، حرف دوم آن اين‌طور، حرف سوم آن اين‌طور، اين‌ها را شرح مي‌دهند. قرآن هم همين‌طور است، حالا اين يك كار بشري است ولي آن معجزه است. قرآن را اگر خدا به پيغمبر نگويد كه من چطور در اين مطالب را گنجانده‌ام كه «تِبْياناً لِكُلِّ شَيْ‏ءٍ»[10] است، هرچيزي را بيان كرده است و اگر پيغمبر اين‌ها را درك نكند، اين قرآن از جانب خدا با اين خصوصيات بي‌فايده است، مثل اينكه آن شعر را بدون اينكه اين توضيحات را براي آن بدهند، همان شعر را چاپ كنند و در كتابخانه بگذارند، هر كسي مي‌رسد مي‌گويد اين چيست؟ خيلي هم عالي نيست، شعرهاي مرحوم حافظ ما بهتر و ادبي‌تر از اين است، اين‌طوري‌ مي‌شود باشد. اين قرآن را خدا در اختيار پيغمبر گذاشته است و قطعاً همه حقايق آن را به پيغمبر اكرم فرموده است، وإلّا عبث مي‌شود، كار بي‌فايده‌اي مي‌شود، كار بي‌جهتي مي‌شود. باز پيغمبر اكرم به مردم زمان خود كه هم لياقت نداشتند، هم اقتضاء زماني نداشتند، يعني وقت نبود، پيغمبر اكرم به مردم نگفت -اين‌ها استدلالات علمي است، خوب دقت كنيد- پيغمبر اكرم به مردم نگفت، چه كار كرد؟ برداشت با خود برد؟ نه، قطعاً بايد يك نفر از اين جمعيت كه مي‌بيند خوش‌استعدادتر هستند، بادرك‌تر هستند،‌ مي‌توانند همه علوم را بگيرند و بعد از پيغمبر به مردم بدهند، اين را بايد انتخاب بكند، حالا ما مي‌گوييم خدا انتخاب كرده است، كه بايد هم خدا انتخاب كند، يك نفري بايد باشد كه اين علوم را ياد بگيرد، داشته باشد كه پيغمبر كه از دار دنيا رفت بعد او بقيه آنچه را كه پيغمبر از تفسير قرآن براي مردم بيان نكرده است بيان كند. اين‌طور نيست؟ باز زمان اين هم محدود است، چون خيلي وسيع است، بعد او باز بايد يك نفر ديگر باشد، بعد از او يك نفر ديگر باشد، بعد از او يك نفر ديگر باشد و اسم اين امام است، امام براي اين جهت است. امام يعني اين، چون همه آنچه كه از جانب خدا لازم بوده است بر پيغمبر ناز ل شده است و آورده است، توضيح آن با امام است. امام در چه حدي از علم و دانش بايد باشد؟ در چه حدي از علم و دانش بايد باشد؟ در حد پيغمبر. در حد پيغمبر؟ بله،‌ وإلّا نمي‌تواند جاي او بنشيند، چون آنچه را كه او نگفته است اين بايد بگويد. اگر يك فردي باشد كه بي‌سواد باشد، پايين‌تر از پيغمبر اكرم باشد، همان‌هايي كه پيغمبر گفته است، همان‌ها را هم بلد نيست بگويد، آن‌وقت مي‌آيد آنچه را كه او نگفته است و براي مردم بيان نكرده است براي مردم مي‌گويد. ببينيد شيعه وقتي مي‌گويد امام بايد هم‌دوش پيغمبر باشد، مساوي با پيغمبر در علم و عصمت باشد، علت آن اين است، وإلّا قرآن و دين بي‌فايده است، اين قرآن بي‌فايده است. يك آدمي كه…، مثلاً فرض كنيد، حالا از باب مثال جنابعالي استاد يك دانشگاهي هستيد، يك مُشت هم شاگرد داريد، يكي دو ترم را درس داديد، بقيه آن مانده است، مي‌خواهيد مسافرت برويد،‌ مي‌رويد فراش يا مستخدم دانشگاه را مي‌گوييد آقا بيا اين چند روز كه ما نيستيم تو درس بده؟‌ يا كار را به دست او مي‌سپاريد؟ يا مي‌رويد مي‌گرديد يك استادي كه يا بهتر از شما باشد يا مساوي شما باشد، به او كلاس را مي‌سپاريد؟ نه جداً «فَما لَكُمْ كَيْفَ تَحْكُمُونَ‏»[11] خدا مي‌گويد: خود شما فكر كنيد چطور حكم مي‌كنيد؟ ما روي اين اصل مي‌گوييم كه علي بن ابيطالب (عليه السلام) بايد جاي پيغمبر بنشيند، اين‌ها اشتباهي كه در صدر اسلام داشتند اين بود كه خيال مي‌كردند يك نفر قُلدري كه بتواند – به اصطلاح ما كلاه او پشم داشته باشد- آن را سر جاي خود بنشاند، شمشير بكشد، آن يكي را…، بعضي از جوانان شيعه هم مي‌گويند كه ايشان خيلي خدمت به اسلام كرد، كشورگشايي كرد. راه كشورگشايي اين نيست، با شمشير كه كشورگشايي بشود بدانيد نتيجه آن همين مي‌شود كه ايشان ايران را فتح كرد. همين آقايي كه فتح كرده است در ايران بيشتر از همه دنيا مخالف دارد. پس ما بايد مطيع او باشيم ديگر، اين برنامه‌هاي شمشير و زور و بدون اينكه از طريق علم و دانش انسان وارد يك جرياني بشود عكس‌العمل دارد. هر شاهي، هر سلطاني، هر رئيس‌جمهوري كه با كودتا وارد يك مملكت شد عمر او خيلي كوتاه است، مگر تا آخر مثل يك قُلدر همين‌طور بايستد. همين عراق شما ملاحظه كنيد زمان فيصل،‌ من به ياد دارم، اكثر شما به ياد نداريد، چون در سال 33 و 34 تقريباً كودتا شد، از آن وقت تا به حال همين‌طور مرتب كودتا شده است تا به صدام رسيده است،‌ صدام قُلدر است، هيچ كس نمي‌تواند…، حالا روي چه حسابي هست نمي‌دانم، اجمالاً نمي‌توانند نفس بكشند، وإلّا طوري شده بود كه در روزنامه توفيق بود قبل از انقلاب، روزنامه فكاهي بود،‌ در آن‌جا عكس يك عربي را كشيده بود، دو تا كنار هم در آفتاب دراز كشيده بودند، يكي به آن ديگري مي‌گفت: چه كار كنيم؟ گفت: بيكار هستيم بريم كودتا كنيم، كم‌كم وضع عراق اين‌طوري شده بود، و واقعاً هم شده بود، هر دو سه ماه يك دفعه يك كودتا مي‌شد، به جهت اينكه با قُلدري مي‌آمدند. آن حكومتي از نظر علم و دانش باقي خواهد ماند كه مردم آن را قبول داشته باشند، مردم آن را دوست داشته باشند، مردمي باشد. خدا نكند اين انقلاب ما آن‌هايي كه در رأس كار هستند كم‌كم از داخل مردم بيرون بروند و كم‌كم علاقه مردم را از دست بدهند وإلّا تا وقتي مردم علاقمند هستند، تا وقتي كه…، مي‌گويند روز قدس بياييد، روز چه بياييد، روز چه بياييد، آن جمعيت حركت مي‌كند، تا اين‌ هست بدانيد اين نظام باقي است، مگر حالا خدايي نكرده يك ابرقدرتي كاري بكند وإلّا نه از طريق مردم فكر آن‌ها بايد راحت باشد، اما مردمي باشند، اين مسلّم است.

 لذا كسي كه مي‌خواهد جايي را به كسي بسپرد اگر بگويد كه…، مخصوصاً جنبه‌هاي علمي بايد به علم طرف…، شما اين را بدانيد يك دانشگاه، يك مدرسه، يك كلاس، اگر استادي كلاس را به يك آدم قُلدر تحويل داده است…، از اين داش‌‌هايي كه سابق در مشهد بودند، مي‌گفتند گردن‌كلفت، اين‌ها در هر محله‌اي بودند، بعضي از آن‌ها خيلي بي‌سواند هم بودند، كلاس را به اين بسپارد، بگويد هر كدام از اين شاگردها هم نيامدند آن‌ها را چوب بزن، و آن‌جا مثل استاد دانشگاه بايست، اگر چنين كاري بكند، دانشجوها يك روز صبر مي‌كنند، دو روز صبر مي‌كنند، يك دفعه هجوم مي‌كنند مرتيكه تو چه‌كاره هستي آمدي اين‌جا ايستادي، ما چرا بيخود بياييم سر كلاس بنشينيم. تنها به اينكه نمي‌دانم خليفه اول، خليفه دوم، خليفه سوم، اين‌ها يك مملكت‌هايي را اطراف فتح كردند، اين تنها فايده‌اي نداشت، فايده‌اي ندارد و به حقِ حق قسم، اين را من نمي‌گويم دانشمندان اروپايي حتي گفتند، برنارد شاو مي‌گويد: اگر ائمه اطهار با علم و دانش خود –او تنها علي بن ابيطالب را مي‌گويد- پيش مي‌آمدند الآن يك نفر غير مسلمان در عالم نبود، غير مسلمان در عالم نبود، به جهتي كه مردم رشد فكري پيدا مي‌كردند، ‌دقت كرديد،‌ اگر با علم و دانش جلو مي‌آمدند، با مهرباني، با محبت، با صميمت، مخصوصاً زمان ما…، يكي از برنامه‌ها و وظايف ما در اين زمان..، متأسفانه من اهل منبر را زياد نمي‌بينم اين مطلب را به آن‌ها بگويم، زمان ما ايجاب مي‌كند كه ما مردم را با خدا دوست كنيم، با محبت پيش برويم، به خدا قسم ديشب -نمي‌خواهم بعضي مطالب را عرض كنم- وقتي كه منبر رفتم، در مجلس اين شب‌ها مثل امشب نيست كه خواص بيشتر باشند، يك افرادي در مجلس آمده بودند، شايد بعضي از آن‌ها سالي يك دفعه هم بيشتر نيايند، بعضي چهره‌ها تبعاً تاريك است، بعد از اينكه چراغ‌ها را روشن كردند، خدا مي‌داند چهره‌ها آن‌چنان منور شده بود،‌ چيزهايي از ديشب براي من نقل كردند، همان كلمه خدا جانم آن‌چنان به انسان حال مي‌دهد، تا حالا هرچه توانستند اين افراد ناشي اجتماع…، به قول يكي مي‌گفت: خداي تعالي همه جا خود را رحمان و رحيم معرفي كرده است، شما يك جا در قرآن پيدا كنيد «بسم الله القاسم الجبارين» داشته باشد، ولي ما خدا را مي‌خواهيم يك خداي ميرغضبِ ظالمي كه يك عمر انسان عبادت كرده است، بندگي كرده است، معلوم نيست آخر آن چه مي‌شود، آخر معلوم نيست جهنمي است يا بهشتي است. اين‌طوري خدا را به ما معرفي كردند، غير از اين است. شما الآن ترسيمي كه از شب اول قبر داريد چيست آقايان؟ من هم إن‌شاءالله اين كتاب عالم عجيب ارواح يك مقداری و يك ترسيمي -از روايات استفاده كردم- اما الآن از همه شما مي‌پرسم شب اول قبر، اگر غير از اين مي‌دانيد بگوييد. مرده را كه در قبر مي‌خوابانند دو تا مَلك با گرز آتشين بالاي سر او مي‌آيند «مَن ربك؟» شما را به خدا يك آدم تازه‌واردي را چه ظالمي با اين برخورد تند با آن روبرو مي‌شود؟ من گاهي در كانون نشستم، يك جواني آمده است مي‌بينم حالا قيافه ما او را گرفته است، الآن يك مقدار قلب او مي‌زند، نمي‌تواند حرف خود را بزند، من سر خود را اين‌طرف و آن طرف بند مي‌كنم،‌ پاكت را نگاه مي‌كنم، يك چيزي، تا او يك مقدار آرام بگيرد بعد حرف بزند. خداي با اين مهرباني، خداي رحمان و رحيم، حالا اولين جايي كه در قبر وارد شده است، با گرز آتشين و اين حرف‌ها و سر تو به سنگ لحد مي‌خورد و نمي‌دانم چه،‌ واقعاً اين‌ها…، هر چه براي معاندين و دشمنان اهل‌بيت بوده است آمدند روي شيعه پياده كردند و اين براي ناشي‌گري اين مبلغين بي‌سواد ما است. مي‌گوييم آقا چرا اين‌طور تبليغ مي‌كنيد؟ چرا خدا را يك خداي ظالمِ بي‌حسابِ تند معرفي مي‌كنيد؟ مي‌‌گويد: مردم اطاعت نمي‌كنند. به تو چه اطاعت نمي‌كنند. اگر خدا مي‌خواست خود او اين كار‌ها را مي‌كرد. شما اين كتاب بحارالأنوار را برداريد نگاه كنيد، ده تا روايت براي مهرباني ملك الموت دارد، و چقدر مهرباني مي‌كند. شما تا حالا شنيديد كه مؤمن و شيعه –چند تا روايت دارد- وقتي مي‌آيند مي‌خواهند او را قبض روح كنند ملك‌الموت از طرف خدا مي‌آيد مي‌گويد: اي بنده خدا اگر بخواهي تا آخر دنيا هم بماني مي‌تواني بماني، الآن انتخاب با تو است،‌ او را مُخير مي‌كنند. حتي آن‌هايي كه محبت به دنيا دارند، او را هم مُخير مي‌كنند، شما اين را اصلاً شنيديد، براي شما نقل كردند، چند تا روايت دارد. شما اين را بدانيد اگر درست….، اين ضرري كه اين آقايان به مردم زدند، اين را هم بدانيد، و مردم را وادار به گناه كردند اين است، چون انسان از هر چه كه بترسد آن را به دست فراموشي مي‌‌سپارد، آن را فراموش مي‌كند، مي‌خواهد راحت باشد ديگر. وقتي انسان از مردن ترسيد…، به خدا قسم همه انبياء و اولياء هم مي‌ترسند اگر بنا باشد شب اول با گرز آتشين و اين مسائل و فشار قبر و اين حرف‌ها روبه‌روي انسان باشد، بله ترس دارد. حضرت ابراهيم هم بايد بترسد. ملك‌الموت آمد، حضرت ابراهيم گفت: به خدا بگو هيچ دوستي جان دوست خود را گرفته است؟ ملك‌الموت رفت و برگشت گفت: خداي تعالي مي‌گويد: هيچ دوستي بوده است كه ملاقات دوست خود را دوست نداشته باشد. ماها اشتباه مي‌كنيم، آن‌طوري كه در روايات ما وصف كردند…، به خدا قسم همين جمع كوچك و بزرگ، كم‌سن و پرسن، اگر ما آن‌ها را باور كنيم همين الآن از خدا مي‌خواهيم اين سقف پايين بيايد همه ما در جا از اين دنيا برويم، آن‌طوري كه وصف كردند، ولي نگذاشتند به گوش ما برسد، مدام ما را ترساندند، ترسيديم، مرگ را به دست فراموشي سپرديم، يك دفعه هم مي‌آيد، غافل، نه وصيتي، نه كاري، نه هيچ برنامه‌اي نداشتيم.

امام بايد باسواد باشد، امام بايد عالم به حقايق قرآن باشد، كاسه داغ‌تر از آش نباشد كه مردم را بترساند تا مطيع خدا باشند، اطاعت از روي ترس هيچ ارزشي ندارد. شما يك نوكري داشته باشيد تا او را چوب نزنيد…، اين‌ها براي گاو و خر است…، معروف است تا نباشد چوب تر فرمان نيارد گاو و خر. براي انسان كه نيست، با انسان بايد با محبت….، حتي كارگري هم كه مي‌آوريد، مي‌خواهيد مُزد او را بدهيد بايد به او محبت كنيد. اين را تو فهميدي، خداي با آن عظمت متوجه نبود؟ محبت، همان كلمه خداجان، كه فكر نكنيد اين الهي…، يكي از دوستان از من مي‌پرسيد: شما چرا وقتي الهي‌ها را ترجمه مي‌كنيد در بعضي از –چون بعضي از دعاها را من ترجمه كردم در اين كتاب‌هاي خود- آن‌جا چرا محبوبم مي‌گويي، عزيزم مي‌گويي- چون آن‌جا در عربي الهي دارد- معناي اين الهي اين است كه محبوب من، عزيز من، خداي مهربان، خداي رحمان و رحيم من، چون كلمه الله شامل همه اين‌ها مي‌شود. با محبت، تو ده دفعه بگو خداي عزيز، محبوب، ببين جواب چه مي‌شنوي؟ فكر نكنيد جواب هم حتماً بايد از اين گوش وارد بشود،‌ نه، يك دل شادي، يك نورانيتي،‌ خدا مي‌داند ديشب من هرچه مي‌خواستم جلوي شماها را بگيرم كه يا الله نگوييد، بس است ديگر، خسته مي‌شويد، مگر مي‌شد. علت آن چه بود؟ علت آن اين بود كه محبت شما گُل كرده بود. نه كسي بر شما واجب كرده بود كه آن موقع شب بياييد آن همه يا الله بگوييد، نه كسي هم…، حتي شايد هم مي‌شود گفت مستحب مشخصي هم نبود، به قصد رجاء و ترس از خدا و ثواب و اين حرف‌ها هم در شما نبود، اگر چندتايي حالا گوشه و كنار مقدسي باشد كه بگويد ثواب دارد يا الله بگوييم، نه روي عشق بود، روي محبت بود، اگر غير از اين بوده است بگوييد، اكثر شما ديشب بوديد ديگر، غير از اين بود؟‌ اين‌ كارها را براي ثواب مي‌كرديد؟ براي اينكه خدا شما را به جهنم نبرد؟ نه. گفت: عشق‌بازي مي‌كنم با نام او. مجنون را ديدند روي زمين، روي خاك‌ها نشسته است، تمام اين بيابان را نوشته است ليلي، ليلي، ليلي، ليلي. گفتند: چه كار مي‌كني؟ گفت:

گر ميسر نيست بر من كام او        عشق‌بازي مي‌كنم با نام او

محبوب من خدا است، با نام او…، همه جا مي‌گويم يا الله. هيچ كاري هم ندارم كه اين يا الله ثواب دارد يا ندارد. هيچ كاري هم ندارم كه به خاطر اين يا الله‌ها چند جفت درخت در بهشت مي‌خواهند به من بدهند يا ندهند، براي مزد كار نمي‌كنم، براي ترس كار نمي‌كنم. علي (عليه الصلاة و السلام) فرمود: «مَا عَبَدْتُكَ خَوْفاً مِنْ نَارِكَ»[12] اي خداي عزيز…، كاشكي ماها از علي چيز ياد مي‌گرفتيم، اي كاش امام خود را امام قرار مي‌داديم، البته قبول داريم كه اين امام است، اما او در ركوع است ما در سجود هستيم، او در سجود است ما در قيام هستيم، مثل دو نفر كه براي خود دارند كار مي‌كنند، اي كاش اين‌ها را از علي ياد مي‌گرفتيم. فقط به روي منبرها اكتفاء نمي‌كرديم، اين براي آن كُملين هست، تو هم كُملين باش. مگر تو انسان نيستي، تو هم مثل همه آن كُملين انسان هستي آن‌ها هم همين‌طور مثل شما جوان بودند و شهوت داشتند و خدمت شما عرض شود غضب داشتند و دوست داشتند گناه بكنند، همه اين‌هايي كه تو داري او هم داشته است، اگر بگويي من بي‌سواد هستم، آن‌ها هم بي‌سواد بودند، همان كُملين،‌ همان اولياء‌ خدا، هما اباذرها و سلمان‌ها و همه اين‌ها، آن‌ها هم مثل شما بودند، تو هم بشو، چرا نمي‌شوي؟ چرا بايد ماها هميشه عقب‌افتاده باشيم؟ با خدا مناجات مي‌كردند، علي بن ابيطالب مي‌فرمايد: «مَا عَبَدْتُكَ خَوْفاً مِنْ نَارِكَ» من از ترس جهنم تو خدا…، نه اينكه اهميت ندهم، خدا آنقدر مهربان است، من الآن اين‌جا دارم مي‌گويم يك نفر از شما در جهنم نمي‌رويد، در عالم برزخ خدا ممكن است عذاب بكند، چون يك سرسوزن محبت علي بن ابيطالب در دل كسي باشد آتش جرأت نمي‌كند آن‌ها را بسوزاند. آن دزد سر راه ‌بگير زوار سيدالشهداء…، محبت كه جنبه معنوي دارد، آمده است زوار سيدالشهداء را لخت بكند، كنار جاده به خواب رفت، زوار آمدند رد شدند. خاك اسب زوار روي بدن او نشست، حالا همان موقع دارد خواب مي‌بيند، صحراي محشر است و قيامت است و اين را بردند، معلوم است يك كسي كه سر راه زوار سيدالشهداء را بگيرد معلوم است جهنمي است، او را طرف جهنم بردند، شعله‌هاي آتش خود را عقب كشيدند، مدام ملائكه او را به طرف جهنم هُل مي‌دادند، جهنم خود را عقب مي‌كشيد، صدايي آمد كه من چطور اين را بسوزانم و حال اينكه خاك پاي اسب زوار سيدالشهداء روي اين نشسته است، و به خدا قسم اين حرف‌ها درست است،‌ نگوييد خواب بوده است، نه اين حرف‌ها درست است، خدا آنقدر امام حسين را دوست دارد كه به خاطر آن خاك پاي اسب زوار امام حسين اين را نمي‌سوزاند، بيدار شد، همين سبب نجات او شد، يكي از شعراي معروف اهل‌بيت عصمت و طهارت شد و واقعاً به جايي رسيد كه آتش او را نسوزاند. بله، ماها راه را گم كرديم. «مَا عَبَدْتُكَ خَوْفاً مِنْ نَارِكَ» آتش جهنم را…، روز قيامت اگر خدا آمد گفت…، حالا چند تايي هستند كه ما هم راضي نمي‌شويم آن‌ها را به جهنم نبرند، ولي براي ماها، خداي تعالي آمد گفت:‌ جهنم را ما اصلاً حذف كرديم، كار خوبي كرده است يا كار بدي كرده است؟ يك عده مقدس‌ها باشند…، ما چون كتاب انوار زهرا را كه نوشتيم، من متوجه هستم، خيلي از خدا دوآتيشه‌تر و به اصطلاح پرحرارت‌تر، نه ما راضي نمي‌شويم كه خدا جهنم را حذف كند،‌ بايد حتماً سيدها هم در جهنم بروند،‌ نمي‌دانم چه موقع بايد بروند. حالا بروند، حالا اگر روز قيامت دست تو بود آن‌ها را جهنم بفرست. شيعه بايد برود، شيعه معصيت‌كار، فلان…، شيعه اگر خوب باشد كه معصيت نمي‌كند. شما را به خدا قسم در جلسات همين چند شب شما به اينكه گناه نكنيد بيشتر متوجه شديد يا جلساتي كه مدام از عذاب و اين‌ها براي شما مي‌گويند، من يقين دارم، چون اظهارات دوستان با من است، جوان‌ها پيش من مي‌آيند مي‌گويند آقا ما اين‌طور تغيير حال پيدا كرديم.

 «مَا عَبَدْتُكَ خَوْفاً مِنْ نَارِكَ وَ لَا طَمَعاً فِي جَنَّتِكَ» خدايا من براي طمع به بهشت هم عبادت تو را نمي‌كنم، چون اين براي كارگرها هست. آقا چقدر مي‌دهي باغچه تو را بيل بزنيم؟ چقدر مي‌دهي اين كار تو را انجام بدهيم؟ او هم مي‌گويد اين‌قدر. شب هم اگر آن اندازه‌اي كه با او طي كرديد كار نكرده باشد با او دعوا مي‌كنيد. اين يك كار، اين است ديگر، ولي نه خدا اين‌طور نيست، خدا اكثر اولياء خود را بدون حساب وارد بهشت مي‌كند و من چيزي كه به شماها توصيه مي‌كنم اين است كه روز قيامت نخواسته باشيد با شفاعت وارد بهشت بشويد. شفاعت…، و حال اينكه همه شما مي‌گويد خدايا ما را به شفاعت برسان،‌ نه شما شفيع بشويد. شما يك عده را شفاعت كنيد. بينيد شفاعت مثل اين است كه اين‌جا يك سفره‌اي افتاده باشد، خدمت شما عرض شود كه يك عده‌اي را دعوت كردند، شما سر اين خيابان ايستاده باشيد، يك انسان حسابي را پيدا بكنيد بگوييد آقا من را هم ببر، اگر شما انسان محترمي باشيد آن سر سفره نشستن از زندان براي شما بدتر است، كه آن آدم شريف دست شما را گرفته باشد و آورده باشد. هرچه هم اين مجلس بيشتر طول بكشد بيشتر زجر مي‌كشيد. مخصوصاً اگر بخواهد ابدي باشد، شما آن‌جا ايستاده باشيد..، اولاً بدانيد اگر ماها معصيت‌كار باشيم و تزكيه نفس نكرده باشيم، خود ائمه مستقيماً شفاعت نمي‌كنند، باز انسان مي‌گويد ائمه، حضرت زهرا ما را شفاعت كرده است، نه مي‌بينيد يك قوم و خويش شما، در فاميل شما يك نفر انسان خوب از اولياء‌ خدا هست، او آمده است دست شما را گرفته است و به بهشت برده است. هميشه هم بايد در بهشت باشيد و هميشه هم مرهون محبت‌هاي ايشان و ملائكه هم برسند بگويند تو ديگر چرا به بهشت آمدي؟‌ خيلي خوب فلاني تو را آورده است؟ بيا باش، پس همان پايين بنشين. جداً، اين‌طور وارد بهشت نشويد. اين‌طور وارد مي‌شويد اگر خدايي نكرده تزكيه نفس نكنيد، هر چقدر هم مقدس باشيد بدون تزكيه نفس شما را وارد بهشت نمي‌كنند، مگر اين‌طوري با شفاعت. ما خود را به مرگ مي‌گيريم كه به تب راضي بشويم. مي‌گوييم شفاعت، چون خود را جهنمي مي‌دانيم مي‌گوييم شفاعت، وإلّا چرا خود شما شفيع نباشيد؟ در بين فاميل يك نفر كه معصيت خدا را نمي‌كند اين‌طوري باشيد، اين دنيا تمام مي‌شود. به خدا قسم من حالا مي‌فهمم كه چقدر اين مدت عمر ما تند گذشت و باقي آن هم چقدر تندتر خواهد گذشت. اين‌قدر سريع مي‌گذرد، من حالات سه سالگي و چهار سالگي خود را به ياد دارم، مثل اين است كه ديروز بوده است. تمام مي‌شود آن چيزي كه باقي مي‌ماند بعد از اين عالم است. اين كتاب عالم عجيب ارواح ما را، آن قسمت سوم آن را مطالعه كنيد، خود من امشب داشتم مطالعه مي‌كردم يك مقدار توجه پيدا كردم. اين خيلي عجيب است، آن‌جا انسان بايد دائماً بماند، آن‌وقت با شفاعت. حالا شفاعت پيغمبر باشد مي‌گوييم مي‌ارزد، شفاعت علي است…، همه اين‌ها شفاعت‌ها را به دوستان نزديك خود و اولياء خود واگذار مي‌كنند و اين‌ها وارد مي‌شوند، البته اصل شفاعت علي است، اصل شفاعت زهرا است، از آن‌جا است، ولي چنين مؤمنيني شفاعت مي‌كنند. شمايي كه در فاميل خود مي‌گفتيد فلاني خيلي مقدس است، جلوي او نمي‌شود غيبت كرد و هيچ وقت خانه او نمي‌رفتيد، حالا دم در بهشت آمده است و مجبوريد كه با طفیل او وارد بهشت بشويد، سخت است ديگر.

آن شخص از علماي محترمي بود مي‌گويد…، با اينكه بهشتي بود منتها مي‌خواست از در خلوت‌تري داخل برود، از در شلوغ نرود، ديديد بعضي ادارات است كه يك در آن خيلي شلوغ است، صف بستند، يك در از آن پشت هست كه خلوت است، ايشان در صحراي محشر ديد كه يك راهي است كه خيلي صيقلي و صاف بود -اين‌ها را مقدمتاً مي‌گويم كه إن‌شاءالله دل‌هاي شما آماده براي دعا بشود، امشب هم به هر حال بايد دعا بكنيم، و كم‌كم آماده براي فرداشب بشويد- يك جاده صيقلي كه حتي نمي‌شود انسان دست خود را هيچ جا بگيرد. همين‌طور بالا رفته است و بعد آن‌طوري و بعد سرازير و هيچ، اين راه بهشت است. متحير ماند، ديد يك سيدي هست روضه‌خوان است، چون روز قبل آن ايشان در مجلس روضه‌خوان‌ها رفته بود ديده بود اين‌ها روي يك اخلاصي روضه‌ مي‌خوانند، گريه مي‌كنند ولي –اين شخص عالم بود- گاهي اين‌ها با هم شوخي هم مي‌كنند، اين ديد به شأن اين نمي‌آيد كه بين اين‌ها بيايد بنشيند. پيرمرد بود، نرفته بود. از همان روضه‌خوان‌هايي كه آن‌جا بود از آن طرف پرواز مي كند، اين‌ طرف مي‌آيد، بعضي افراد را برمي دارد آن طرف صراط مي‌گذارد، اين هم خواهش مي‌كند آقا ما را هم ببر، اين هم زير بغل او را ‌گرفت آن طرف گذاشت. گفت: اين درهاي بهشت است، ملاحظه كن، آن در براي امام صادق است، آن در براي كيست، آن در براي كيست، يك در هم نشان داد براي امام حسين است. ما از اين در كه براي امام حسين است و خلوت است از همين‌جا مي‌رويم. گفتند: نمي‌شود، تو اگر در عزاي سيدالشهداء روضه‌خواني كردي و از مردم اشك گرفتي مي‌تواني از اين‌جا بروي. و من به شما توصيه مي‌كنم گاهي زن و بچه خود را دور خود جمع كنيد…، فكر نكنيد اين را من به شما مردها مي‌گويم، به خانم‌ها هم مي‌گويم، بچه‌هاي خود را، حتي شوهر خود را بنشانيد، از روي كتاب يك قدري براي آن‌ها روضه بخوانيد، در شبانه‌روز يك دفعه، مي‌گويد: به من گفت آن در براي امام حسين است،‌ فقط كساني كه روضه خواندن. آن در امام صادق يك صف طولاني داشت و همه علما هم هستند. گفت: تو بايد از آن‌جا بروي، تو از علما هستي. چون حساب اين‌ها زياد است، سنگين هست، معلوم است…، نمي‌دانم برخورد كرديد يك جايي كه خيلي بايد روي آن حساب بكنند، ما از خارج مي‌آمديم داخل در گمرك، يك دفعه صف معطل شده بود. گفتيم: چيست؟ گذرنامه‌ يك نفر اشكالي داشت، همه معطل او بودند. از آن در بايد بروي، هر چه خواهش كرديم گفت: نمي‌شود. يك قدري فكر كرد و گفت: يك چيزي به فكر من رسيد. آمد اين گوشه و كنارهاي صحراي محشر را گشت، يك سنگي پيدا كرد و گفت: من مي‌نشينم، تو روي اين سنگ بنشين يك روضه بخوان، من گوش بدهم بتوانم شهادت بدهم وإلّا نمي‌شود. اين عالم آن بالا نشسته و اين سيد هم پاي منبر او نشست و تباكي كرد، چون او روضه بلد نبود، يك چيزي خواند و اين هم به پيشاني خود ‌زد، بعد گفت: پاشو برويم، مُسّما به عمل آمد. مي‌گويد: در بهشت وارد شدم، ديدم دم در يك تختي گذاشتند، سيدالشهداء (عليه الصلاة و السلام) يك دفتر بزرگي را در مقابل خود گذاشته است. حضرت سيدالشهداء به آن سيد گفت: ايشان كيست؟ سيد گفت: آقا يك روضه‌خوان است. در دفتر نگاه كرد و گفت: چنين روضه‌خواني ما نداشتيم. اين عالم مي‌گفت: آن سيد قسم ‌خورد به جان خود شما براي من روضه خوانده است و من گوش دادم. حضرت خنديدند و تبسمي كردند و فرمودند: وارد بشود. بله، در روز قيامت انسان بعد از اين همه علم و دانش و نمي‌دانم عبادت و همه اين‌ها بايد به يك نفري متوسل بشود كه آقا ما را به بهشت ببر، اين خوب نيست. من مرحله بالاتري از اين را به شما تعليم مي‌دهم، شما بايد شفيع مردم باشيد. يكي از اهل قم، ميرزاي قمي را كه از علماي قم است كه الآن هم در شيخان قم دفن است، مي‌گويد در خواب ديدم، از ايشان پرسيدم: حضرت معصومه ما قمي‌ها را روز قيامت شفاعت مي‌كند يا نه؟ ايشان گفت: شفاعت شما قمي‌ها با ما است،‌ ما بايد شما را شفاعت كنيم، وإلّا حضرت معصومه مي‌تواند عالم را شفاعت كند. بله،‌ آن‌‌ها بزرگان هستند، آن‌ها نمي‌آيند دم در بايستند دست من و افرادي مثل من را بگيرند به بهشت ببرند، آن‌ها به دوستان و نوكران خود مي‌گويند: اين تيپ افراد را شفاعت كنيد. «وَ لَا طَمَعاً فِي جَنَّتِكَ» چرا پس تو عبادت مي‌كني يا علي؟ شبي هزار ركعت مي‌خواني، اين‌طور اشك مي‌ريزي، اين‌طور گريه مي‌كني، دستور خدا را انجام مي‌دهي، چرا؟‌ «وَ لَكِنْ وَجَدْتُكَ أَهْلًا لِلْعِبَادَةِ» چون تو را دوست دارم –تعبير من است- چون تو را دوست دارم، چون به تو عشق مي‌ورزم، چون خداي من هستي، چون بزرگ هستي، چون عظيم هستي، چون محبوب هستي، من تو را دوست دارم تو را عبادت مي‌كنم. لذا مي‌بينيد در دعاي كميل هم مي‌فرمايد: «وَ هَبْنِي‏ صَبَرْتُ عَلَى حَرِّ نَارِكَ»[13] از دوري تو چه كنم؟ از دوري از رحمت تو چه كنم؟ آن‌جا، آن را چه كار كنم؟ آن را كه نمي‌توانم صبرم كنم. در دعاي ابو حمزه ثمالي مي‌گوييم: خدايا اگر ما را به جهنم ببري من داد مي‌زنم، مي‌گويم: من خدا را دوست داشتم خدا من را در اينجا آورد. در همين دعاي كميل هم هست «بَيْنَ أَهْلِهَا ضَجِيجَ الْآمِلِينَ وَ لَأَصْرُخَنَّ إِلَيْكَ صُرَاخَ الْمُسْتَصْرِخِينَ وَ لَأَبْكِيَنَّ عَلَيْكَ بُكَاءَ الْفَاقِدِينَ وَ لَأُنَادِيَنَّكَ أَيْنَ كُنْتُ‏»[14] اي خدايي كه اين‌قدر كه به تو اميد داشتم تو كجا هستي؟ «يَا وَلِيَّ الْمُؤْمِنِينَ يَا غَايَةَ آمَالِ الْعَارِفِينَ» بياييم امشب با خدا قرارداد محبت بريزيم. خدايا تو مي‌داني كه ما تو را دوست داريم، منتها محتاج هستيم، چشم انسان محتاج هميشه به دست كيل است، ‌اين طبيعي است. خدايا به آبروي آقاي ما علي بن ابيطالب كه امروز شهادت ايشان بوده است و امشب شام غريبان او هست ما را در آن صراط قرار بده كه علي را قرار دادي، در آن صراطي ما را قرار بده كه علي در آن راه بوده است. خدايا ما را از دوستان و اولياء خود قرار بده. محبت خود را در دل‌هاي ما زيادتر بفرما.

امروز جنازه علي بن ابيطالب را به طرف نجف حركت دادند. ببينيد دشمن چه مي‌كند كه گاهي انسان مي‌گويد: خدايا جهنم خود را براي اين‌ها نگه دار. آن‌قدر خوارج با علي بن ابيطالب دشمن بودند كه -خدا آن‌ها را لعنت كند- اگر قبر علي بن ابيطالب معلوم بود جنازه را درمي‌آوردند و مُثله مي‌كردند. چراغ‌ها را خاموش كنيد، حالِ عزاي امشب به خود بگيريم، امشب شام غريبان علي بن ابيطالب است. امام حسن و امام حسين جنازه را كه دفن كردند برگشتند. فرزندان علي بن ابيطالب آمده‌اند دور اين دو برادر نشسته‌اند. همين امروز صبح –طبق روايات صحيحه- براي تشفيِ خاطر فرزندان علي، امام حسن مجتبي طبق دستور پدر با يك ضربت ابن ملجم را به درك فرستاد، بعد حضرت مجتبي آمده و نشسته است، فرزندان علي بن ابيطالب، اصحاب دسته‌دسته مي‌آيند خدمت امام مجتبي، با امام مجتبي بيعت مي‌كنند. به صورت ظاهر برنامه‌ها صحيح دارد انجام مي‌شود، اما بي‌وفايي مردم كوفه و شيعيان ترسو و كم‌استقامت…، كه خدايا به آبروي علي بن ابيطالب ما را جزء آن شيعيان قرار نده، مصيبت امام مجتبي از امروز شروع شده است. از يك طرف مصيبت از دست دادن پدر و از يك طرف مصيبت روبه‌رو شدن با يك عده افراد منافق. لذا امروز مصيبت براي حضرت مجتبي فوق‌العاده است. يك عده از منافقين دور او آمده‌اند. در يك جلسه حضرت مجتبي يك‌يك از افرادي كه دور او بودند، همه را طبق يك اعمالي كه انجام داده بودند معرفي مي‌كرد، تا رسيد به اشعث بن القيس «وَ أنتَ» تو اي اشعث با تازيانه مادر من را زدي. در تاريخ دارد آن روزي كه فاطمه زهرا دامن علي بن ابيطالب را گرفته است و به طرف خانه مي‌كشد، حدود پنجاه نفر از اين افراد سر فاطمه ريختند، همه فاطمه را مي‌زدند، يكي از آن‌ها اشعث به قيس بوده است. زينب كبري اين ام‌المصائب امروز حالا چه حالتي داشته است؟ در عزاي پدر چگونه گريه مي‌كرده است؟ كه خود او به امام حسين روز عاشورا فرمود: وقتي جدّ من از دنيا رفت، گفتم مادر، پدر و برادر دارم. وقتي مادر من از دار دنيا رفت، گفتم پدر دارم. روزي كه علي بن ابيطالب، پدر من، با آن وضع دلخراش، با فَرقِ شكافته از دنيا رفت، گفتم برادر دارم. روزي كه پاره‌هاي جگر امام مجتبي در ميان تشت ريخت و من در كنار او بودم، گفتم برادري چون حسين دارم. حالا كه تو مي‌خواهي به طرف ميدان بروي، چه كنم؟ سيدالشهداء فرمود: شيطان صبر را از تو نگيرد. حسين بن علي به طرف لشكر رفت، شهيد شد، زينب كبري آن‌چنان صبر كرد، آن‌چنان استقامت كرد كه در شب يازدهم محرّم، شب شام غريبان ابي عبدالله الحسين، آن شب هشتاد نفر زن و بچه را محافظت مي‌كرد. گاهي هم كنار گودي قتلگاه مي‌آمد با بدن برادر حرف مي‌زد. آخر شب هم ملاحظه كردند،‌ ديدند…، حضرت سجاد فرمود: من ديدم عمه‌ من زينب نشسته نمازشب خود را مي‌خواند، ديگر طاقت نداشت ايستاده نماز شب بخواند. خدايا شاهد باش كه افتخار روضه‌خواني ابي‌عبدالله الحسين را ما داريم. آقا «بَقِيَّةَ اللَّهِ آجَرَكُمُ اللَّهُ فِي‏ مُصِيبةِ جَدّكَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ» همه با توجه رو به قبله:

«أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اللَّهُمَّ عَظُمَ الْبَلَاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءِ وَ انْكَشَفَ الْغِطَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مَنَعَتِ السَّمَاءُ وَ أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ وَ إِلَيْكَ الْمُشْتَكَى‏ وَ عَلَيْكَ الْمُعَوَّلُ فِي الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِي الْأَمْرِ الَّذِينَ فَرَضْتَ عَلَيْنَا طَاعَتَهُمْ فَعَرَّفْتَنَا بِذَلِكَ مَنْزِلَتَهُمْ فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجاً عَاجِلًا كَلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ  يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ،‏ يَا عَلِيُّ يَا مُحَمَّدُ اكْفِيَانِي فَإِنَّكُمَا كَافِيَايَ وَ انْصُرَانِي فَإِنَّكُمَا نَاصِرَايَ يَا مَوْلَايَ يَا صَاحِبَ الزَّمَانِ الْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي أَدْرِكْنِي السَّاعَةَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ»[15]