۶ ذی الحجه ۱۴۲۳ قمری – تقوا

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم

بسم‌ الله الرحمن الرحيم

الحمدللّه و الصلوة و السلام علي رسول اللّه و علي آله آل اللّه لاسيّما علي بقيةاللّه روحي و ارواح العالمين لتراب مقدمه الفداء و اللعنة الدّائمة علي اعدائهم اجمعين من الان الي قيام يوم الدين.

در شب گذشته درباره‌ي تقوي صحبت كرديم كه يكي از مراحل بسيار پر اهميّت تزكيه‌نفس است مقداري درباره‌ي تقوا و معني تقوا و حقيقت تقوا صحبت كرديم، تقوا چون داراي مراحلي است خود تقوا مراحلي دارد بيشتر اهل تقوا معرف تقوا هستند يعني از صفات متقين انسان مي‌‌تواند مراحل تقوي را بشناسد كه در شب گذشته اشاره به خطبه همام كردم و اگر ممكن باشد نهج‌البلاغه را بياورند از خطبه همام خيلي استفاده مي‌‌شود كرد و مراحل تقوي و حقيقت تقوي را درك كنيم. اين خطبه را كمتر مورد توجّه قرار مي‌‌دهند با اينكه بسيار علي بن ابيطالب عليه الصلوة و السلام در همين نهج‌البلاغه به تقوي و اهميّت تقوي اشاره فرموده است. بد نيست متن اين خطبه را بخوانيم.

رُوي عن صاحباً لاميرالمؤمنين عليه‌السلام يقال له همام، همام با «هاء» دو چشم است به اصطلاح كان رجلاً عابداً اين آقاي همام مرد عابدي بود فقال له يا اميرالمؤمنين صف لي المتقين، يك روز گفت به حضرت اميرالمؤمنين (ع) كه توصيف بفرماييد براي من متقين را حتي كَأنّه أنْظُر اليهم آنها را ببينيم فتثاقل عليه‌السلام حضرت برايشان سنگين بود اظهار سنگيني كردند عن جوابهِ از اينكه به او جواب بدهند. ثم قال: يا هَمّام آقا فرمودند كه اي همام اتق الله و اَحْسنِتقوا داشته باش و نيكي كن فانَّ اللّه مع الذين اتّقَوْا و الذين هم محسنون اين جمله از آيه قرآن است كه خدا با كساني است كه تقوا داشته باشند و كساني كه نيكوكاري كنند فَلَمْ يَقْنَعَ همّام و حال اينكه تمام مطلب توي همين جمله‌ي از آيه‌ي قرآن هست لازمه‌ي تقوا نيكي كردن است، نيكوكاري كردن است ، اما بيشتر دوست داشت ما هم باشيم در محضر اميرالمؤمنين روي محبتي كه به حضرت داريم دلمان مي‌‌خواهد زيادتر برايمان حرف بزند حتي عَزَم عَليه آنقدر اصرار كرد كه قسم داد علي بن ابيطالب را حضرت «فَحَمِدَ اللّه و اثني عليه، حمد خدا را كرد و خدا را ستايش كرد و صلّي علي النّبي در هر سخني كه مي‌‌خواهيد حرف بزنيد مقيّد باشيد كه حمد الهي را بگوييد و بر پيغمبراكرم و آل او درود بفرستيد ثم قال اما بعد فان الله سبحانه و تعالي خلق الخلق حين خلقهم غنيّاً عن طاعتهم اين را اولاً بدانيد كه خداي تعالي وقتي كه خلق را خلق فرمود از اطاعت كردن آنها بي‌نياز بود من نكردم خلق تا سودي كنم بلكه تا بر بندگان جودي كنم. بندگي خدا مايه‌ي شرف انسان است أَمنا من معصيتهم معصيت مردم هم ضرري به خدا وارد نمي‌كند هيچ،

گر جمله كائنات كافر گردند               بر دامن كبرئايش ننشيند گرد

نه استفاده‌اي دارد نه بهره‌اي از اين جهت مي‌‌برد به هيچ وجه خداي‌ تعالي از عبادت شما بهره‌اي ندارد فقط براي اينكه خودتان به كمال برسيد بندگي براي رسيدن به كمال است لانّهُ لاتَضُرُّهُ مَعصِيَةُ من عَصاه، هيچ ضرر معصيت كسي كه معصيت او را بكند براي خدا نيست و لا تنفَعُهُ طاعَةُ من اطاعَهُ هيچ نفعي هم طاعت كسي كه اطاعت او را بكند براي خدا ندارد فَقَسَمَ بينهم معايِشَهم روزي مردم را بينشان تقسيم كرده «نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ»الزخرف/32، كه در آيه قرآن هست روزهايي را تقسيم كرده هر كس روزي خاصي دارد و به او هم خواهد رسيد و وضعهم من الدنيا مواضعهم هر كسي را هم در دنيا در موضع خودش در مكان خودش قرار داده اين يك مقدمه‌اي بود از علي‌بن ابيطالب براي اينكه فكر نكنيد كه تقوا كه داشته باشيد به خدا نفعي رسانديد و اگر تقوا نداشته باشيد به خدا ضرر زديد اين يك مقدمه‌اي است كه حضرت در اينجا فرموده چون بعضي واقعاً منّت مي‌‌گذارند سر پيغمبر، سر ائمه‌ي اطهار، حتي مبلغين كه ما به گفته‌هاي شما عمل مي‌‌كنيم، ما مسلمانيم، لا تَمُنّوا عَليَّ اِسلامَكم، بر من اسلامتان را منت نگذاريد، بل للّه يمّنُّ عليكم بلكه خدا مِنت مي‌‌گذارد بر سر شما كه راهنمائيتان كرده، به كمالات برسيد يك مقدمه‌اي حضرت در اينجا فرمود بعد مي‌‌فرمايد: فالمتقون فيها هم اهل الفضائل، متقون در دنيا اينها اول چيزي كه از متقي بايد انسان ببيند فضيلت است اهل فضائل باشيد ديشب توضيحي، مختصري داديم منطقهم الصّواب توضيح همين مطلب كه فرمود فالمتقون فيها هم اهل الفضائل، مي‌‌فرمايد: منطقهم الصّواب، سخنشان حق است، كلامشان حق است، صحيح حرف مي‌‌زنند، دروغ نمي‌گويند، تقلّب نمي‌كنند به كسي وعده‌اي كه نمي‌خواهند بهش عمل كنند نمي‌دهند، وَمَلْبَسُهُم الاقتصاد، و مَشيُهُمُ التواضُع، وقتي راه مي‌‌روند متواضعانه راه مي‌‌روند، مشي در زندگي‌شان، مشي‌شان، روش‌شان تواضع است يعني ولا تمش في الارض مرحاً ، حضرت لقمان به فرزندش مي‌‌گويد كه در روي زمين با كبر و نخوت راه نرو، تو نمي‌تواني زمين را سوراخ كني، پايت را اينگونه محكم به زمين مي‌‌زني، اينجور قدت را مي‌‌كشي، نمي‌تواني به كوهها خودت را برساني، وَمَشْيُهُمُ التواضع، غَضّوا اَبصارهم عَمَّا حَرَّمَ الله عليهم، چشم‌پوشي مي‌‌كنند از آنچه خدا براي آنها حرام كرده، هر چيزي كه حرام است بيشتر بهش توجّه نمي‌كنند، بلكه چشم‌پوشي مي‌‌كنند نديده مي‌‌گيرند، چشم‌پوشي مي‌‌كنند، نمي‌بينند توجه بهش نمي‌كنند، به چيزي كه خدا بر آنها حرام كرده، ووقفوا اسماعهم ، گوشهاشان را در جايي قرار مي‌‌دهند كه علم نافعي براي آنها باشد هر كجا كه علمي بود فوراً خودش را مي‌‌رسانند در روايت دارد كه الحكمة ضالة المؤمن ، حكمت گمشده فرد مؤمن است دنبالش مي‌‌گردند ولو در دست يك نادان هم كه باشد مي‌‌نشينند حرفهايش را گوش مي‌‌دهند، شايد توي ده تا كلامي كه از نظر فكري دارد حرف مي‌‌زند يك حرف درستي زده باشد، يك حرف حكمت‌آميزي بگويد شما ببينيد اگر يك چيزي را گم كرده باشيد ده مرتبه يك جا را مي‌‌گرديد مأيوس نمي‌خواهيد باشيد خودتان را نمي‌خواهيد مأيوس كنيد، دنبال علم و دانش‌اند در جائي كه علم و دانش هست با خضوع و تواضع در مقابلش مي‌‌نشينند و استفاده مي‌‌كنند، و وقفوا اسماعهم علي العلم النّافع لهم، تا همين جا بس است آنقدر صفات علي بن ابيطالب براي متقين بيان مي‌‌كند كه واقعاً اگر با توجه انسان به آنها نگاه بكند همانطوري كه همام دوست داشت كه نگاه بكند آنها را ببينيد كلمات امير عليه الصلاة و السلام آن چنان مُعرّف شخصيت اهل تقوي است كه واقعاً وجود ملموسي براي انسان روشن مي‌‌شود انشاءاللّه اميدواريم در اين چند شبي كه ايّام بسيار متبرك و شبهاي بسيار پُر عظمتي در پيش داريم تا عيدغدير و بعد از عيد غدير انشاءاللّه اين خطبه را يك مقداري برايتان بخوانم تا بدانيد وقتي كه، من يك وقتي يك چيزي برايم پيش  آمد بعد يك تصميمي در مقابلش گرفتم به يك نفر كه مرحله صراط مستقيم را گذرانده بود مرحله‌ي تقوا را دادم ديدم همچنين آقا! چرا مرحله‌ي تقوا به من داديد، مخصوصاً از آن وقت مقيّد شدم كه متّقين و تقوا را برايتان معرفي كنم تا شماها فكر نكنيد متقين و اهل تقوي يك افراد كوچكي هستند قرآن تنها هدايت براي متقين است ذَلِكَ الْكِتَابُ لَا رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ بقرة/2، و همين سبب شده كه ما اهل تقوي نباشيم، تقوي منافاتي با محبّت ندارد، يك وقت هم فكر نكنيد هر كس هم گفته خيلي اشتباه كرده و بعضي از چيزها را به من نسبت مي‌‌دهند متأسفانه و من معتقد حتي نيستيم البته انسان وقتي كه مي‌‌خواهد روي تقوي كار كند و يك مدت زيادي هم طول بكشد و در مرحله‌ي تقوي بايد فعّاليّت كند اگر توانست در اين مرحله كار بكند مطمئن باشيد كه همه چيزش بعد به جاي خود واقع مي‌‌شود و من الان هم توصيه مي‌‌كنم كه بعد از صراط مستقيم اگر دوستان مي‌‌خواهند موفق بشوند بايد حتماً يك مرحله‌اي را به عنوان مرحله تقوا بگذرانند ما فكر مي‌‌كرديم در همان صراط مستقيم و جهاد با نفس تقوي بوجود مي‌‌آيد ولي خوب هر كسي اشتباه مي‌‌كند من هم اشتباه مي‌‌كردم، اشتباه مي‌‌كنم . انشاءاللّه كوشش بكنيم و تقواي دوستان را تكميل كنيم، رويشان كار كنيم و انشاءاللّه اين مرحله را بسيار اهميّت بدهيد، خدا انشاءاللّه همه‌ي ما را اهل تقوي قرار بدهد ما همه ما انشاءالله از متقين باشيم اهل فضائل باشيم، منطق‌مان ثواب باشد و به تمام حقايق انشاءاللّه موفق شويم. وصلي علي سيدنا محمد و آله اجمعين.