۱۶ رمضان المبارک ۱۴۲۴ قمری – ۱۹ آبان ۱۳۸۲ شمسی – ۱۰ نوامبر ۲۰۰۳ میلادی

۱- خطبه

اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ اَلْحَمْدُ للهِ وَ الصَّلاهُ وَ السَّلامُ عَلَی رَسُولِ اللهِ وَ عَلَی آلِهِ آل الله لَاسِیَّمَا عَلَی بَقِیَّهِاللهِ رُوحِی وَ اَرْوَاحُ الْعَالَمِینَ لِتُرَابِ مَقْدَمِهِ الْفَدَاءُ وَ اللَّعْنَهُ الدَّائِمَهُ عَلَی اَعْدَائِهِمْ اَجْمَعِینَ مِنَ الْآنِ اِلَی قِیَامِ یَوْمِ الدِّینِ.

 

۲- عبارت قرآنی آغازین (تحریم/۸)

«اَعُوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّیْطَانِ الرَّجِیمِ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَهً نَصُوحًا»^([1])

 

۳- مهمترین کار انسان در دنیا بعد از کسب اعتقادات صحیح مسئله تزکیه نفس می‌باشد

مطالبی در عقاید که قبل از، یعنی بعد از ماه رمضان گذشته شروع کرده بودم تا سی جلسه برای دوستان مطالبی گفته شد، البته شاید شب‌های احیاء اشاراتی درباره‌ی بقیّه مطالبی که از من در امور مسائل برزخ و قیامت و بهشت و جهنّم باقی مانده بود، عرایضی عرض کنم. ولی قبل از ماه مبارک رمضان به مسائل تزکیه‌ی نفس که عمده‌ترین کار ما در دنیا است بعد از اعتقادات یکی دو جلسه درباره‌ی یقظه عرض کرده بودم

 

Cاساس دنیا بر غفلت از واقعیات است لذا هر چه می‌توانیم در رفع غفلتمان بکوشیم

و مهم‌ترین چیزی که برای انسان در این دنیا ضرورت دارد، بیداری از خواب غفلت است که در شبانه روز هر چه هم بخواهیم اهل ذکر و توجّه باشیم باز شاید بیشترش را به غفلت بگذرانیم، علت غفلت هم در دنیا این است که همه‌ی حواسمان متوجّه مادیات یعنی آنچه که می‌بینیم مادی است، آنچه می‌شنویم مادی است، آنچه استشمام می‌کنیم مادی است و بالاخره آنچه می‌چشیم و لمس می‌کنیم همه‌ی این‌ها مادی است و این حواس پنجگانه، ما را به طرف مادیّات جذب می‌کند. بر این اساس غفلت از معنویّات و بالاخص از ذات مقدّس پروردگار که غیب‌الغیوب است برای ما بوجود می‌آورد. پس بنابراین انسان باید هر چه می‌تواند در رفع غفلت بکوشد و غفلتش را هر چه ممکن است کمتر کند.

 

Cراه‌های کم کردن غفلت

انسان در مواقعی تنها است در آن‌جا به یاد خدا باشد، قبل از خواب هنوز به خواب نرفته، بعضی این‌طورند که هر چه هم خوابشان بیاید یک چند دقیقه‌ای باید چشم‌ها را روی هم بگذارند تا خوابشان ببرند، در آن لحظات به یاد خدا باشید، چون گوش، چشم و  ذائقه و لامسه و شامه بالاخره فارغند و بسیار مؤثر است اگر انسان قبل از خواب با یاد خدا بخوابد، شاید باباطاهر عریان اشعاری دارد که می‌گوید:

چو شو گیرم خیالت را در آغوش

سحر از بسترم بوی گل آیو

انسان شب که می‌خواهد بخوابد با یاد خدا،

 

cصلوات قبل از خواب بهترین ذکر برای جلوگیری از غفلت است (علت نام‌گذاری نماز به صلات)

لذا قبل از خوابیدن بهتر از همه این است که با ذکر «صلوات» که بهترین اذکار است، دعا است، ولایت است، دعایی است که مخ عبادت است، حتّی نماز را که صلات گفتند به خاطر همان صلواتی که در نماز واجب است. صلوات بسیار اهمیت دارد که نمی‌خواهم امشب درباره‌ی صلوات حرف بزنم یک تعدادی لااقل صد مرتبه انسان صلوات می‌فرستد هم خدا را به یاد می‌آورد، هم اظهار کوچکی در مقابل اهل‌بیت عصمت و طهارت می‌کند و هم یک مقامِ مرتفعی را نائل می‌شود، مقام بسیار بالائی است، مقامی که انسان در صلوات پیدا می‌کند شاید در هیچ کجا و در هیچ عبادتی آن مقام را پیدا نکند.

 

#صلوات بر پیامبر اکرم و آلش علیهم السلام، لطف و اکرام خاصی است که خداوند برای رفعت درجه انسان به او عنایت نموده است

شما فرض کنید یک پدری فرزند بسیار عزیزی دارد، بسیار خوب و خیلی هم به او محبّت دارد، خیلی به او عنایت دارد از مهربانی‌های پدر بسیار برخوردار است، ما حقّ نداریم برویم به پدر بگوییم: آقا! شما به ایشان مهربانی خاصّی بکن چون به اندازه‌ای که لازم بوده به او مهربانی کرده، خدای تعالی پیغمبراکرم را در اول خلقت که خلق فرمود، به او همه‌ی علومی که بشریّت تا عالم هست و تا ابد به او عنایت کرده، رحمتش را بر او فرستاده، هیچ کوتاهی و هیچ نقصی در مهربانی خدا نسبت به پیغمبراکرم نبوده اگر خودش نفرموده بود، ما حقّ نداشتیم در خانه‌ی خدا برویم و از خدا بخواهیم که به این مخلوقی که آن همه مهربانی داری، به او مهربان باش، خدا خودش گفته والاّ بی‌حیایی است برای ما که ما برویم نزد یک چنین پدری که به فرزندش مهربانترین است بگوییم مهربان باش. خدایی که به پیغمبراکرم آن همه مهربان است ما عرض کنیم که خدایا! مهربانی خاصّت را بر پیغمبر نازل بفرما، خودش فرموده، فرموده: «إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَى النَّبِیِّ»^([2]) خدا و ملائکه‌اش بر پیغمبر رحمت‌شان را می‌فرستند، آنچنان رحمت بر پیغمبر فرستاده شده از جانب پروردگار که او را در رحمتش فرو برده که می‌گوید: «غَمَرْتَنِی أَیَادِیَکَ »^([3])، خدایا مرا در رحمتت فرو کرده‌ای بنابراین به ما نمی‌رسد که ما از خدا تقاضای رحمت برای آن حضرت بکنیم اما می‌خواهد انسان را، بشر را که: «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ»^([4])، بنی‌آدم را اکرام کند، آورده در جایی نشانده که خدا خودش فرموده طلب رحمت کنید برای این عزیزترین عزیزانم، برای این فردی که «لَوْلاَکَ  لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاکَ»^([5])، اگر تو نبودی من افلاک را خلق نمی‌کردم، حتّی «بِیُمْنِهِ رُزِقَ الْوَرَی»^([6])، در عین حال تو ای بشر، ای مسلمان بیا! بالا، رفعت پیدا کن، مقامی پیدا کن که برای این‌چنین پیغمبری از من طلب رحمت کنی، ببینید چه مقامی والایی! بشر را کجا برده گذاشته و ما به هیچ وجه قدر این صلوات را نمی‌دانیم

 

cصلوات در مواقع خواب، خواب را به عبادت مبدل می‌کند و سعادات را نصیب انسان می‌نماید

لذا اگر در موقعِ خواب از این ذکر شریف استفاده کنیم، هم خواب‌مان عبادت خواهد بود حتی در غیر ماه مبارک رمضان، هم «سحر از بسترم بوی گل آیو» و هم همه‌ی سعادت‌ها نصیب‌مان می‌شود

 

cبرای صبح‌هنگام هم که از خواب بیدار می‌شویم دستور «صلوات» وارد شده است

و باز وقتی که صبح هم از خواب بیدار می‌شویم دستور هم هست که صلوات بر پیغمبر و آل‌پیغمبر بفرستیم و یقظه‌تان را به این وسیله حفظ کنید، غفلت‌تان را از بین ببرید.

 

Cنتیجه از بین رفتن غفلت حرکت در مرحله توبه است

وقتی که غفلت از بین رفت انسان خودبخود قدم در مرحله‌ی توبه می‌گذارد که این آیه‌ی شریفه: «تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَهً نَصُوحًا»،که می‌خواهم این چند شبی که تا شب نوزدهم هست درباره‌ی توبه صحبت کنم و مثلِ مسائل اعتقادی که مطرح شد همه‌تان ان‌شاءاللّه خوب دقّت کنید، غیبت نداشته باشید، در هر جایی، در هر شهری که هستید این مطالب ان‌شاءاللّه باید با کمال دقّت و با کمال توجّه عمل بشود و به همین جهت این چند شبی که تا شب نوزدهم که شب «تصمیم‌گیری بر توبه‌» است، شب توبه نصوح است،

 

۴- انسان پس از التفات نسبت به اشتباهات قبلی و تصمیم جدی گرفتن بر ترک تمام آن‌ها و بازگشت به سوی خدا، موفق به توبه نصوح شده است

توبه‌ی نصوح در روایات متعددی دارد که توبه‌ای است که«انْ لَاتَعُودُ فِیهِ أَبَداً»^([7])، انسان از گناه توبه کند که ابداً، به هیچ وجه به آن گناه دیگر برنگردد والاّ توبه زیاد هست و در دعاها و در روایات و حتّی در آیات کلمه‌ی توبه زیاد گفته شده ولی توبه‌ی نصوح یک توبه‌ی اساسی است، یک توبه‌ی واقعی است که درباره‌اش ان‌شاءاللّه این چند شب صحبت خواهیم کرد و امیدواریم به برکت وجود مقدّس حضرت امام مجتبی و حضرتبقیهالله ارواحنافداهخدا توبه نصوح را نصیبمان کند، توبه‌ای باشد که هر چه اصرارمان کنند دیگر به آن گناهی که از آن خودمان توبه کرده‌ایم، خودمان فهمیده‌ایم که کارِ بدی کرده‌ایم، خودمان اقرار داریم که بد کرده‌ایم، دیگر بر نگردیم. اگر انسان بتواند توبه‌ی نصوح کند و این مرحله‌ را صحیح بگذراند، به سوی خدا حرکت کرده که معنی توبه همین است که انسان برگردد.

 

Cبرای توبه و بازگشت به سوی خدا استغفار ضروری است

یک راه اشتباهی را رفته می‌خواسته از این راه طرف شرقی برود مثلا به طرف غرب رفته هم راهش را دور کرده، هم از مقصد عقب مانده و هم به هیچ وجه نمی‌تواند جبران کند جز با برگشتن، لذا در قرآن خدای تعالی می‌فرماید: «وَأَنْ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ»^([8]): طلب بخشش کنید پروردگارتان را، یعنی از خدا بخواهید که خدا ببخشد شما را، عفوتان کند، این معنای استغفار است. استغفار باید کرد، پیغمبراکرم می‌فرمود: من روزی هفتاد مرتبه استغفار می‌کنم.

 

cدستور استغفار، لطفی است از ناحیه خدای تعالی

استغفار؛ یک چیز بسیار خوبی است هر لحظه و هر زمان از پروردگار، پروردگاری که آن قدر عظمت دارد که با هیچ چیز قیاس نمی‌شود، خدایی که خالق همه‌ی اشیاء است، با خاکی که: «إِنَّا خَلَقْنَا الْإِنسَانَ مِنْ نُطْفَهٍ أَمْشَاجٍ نَبْتَلِیهِ»^([9])،اگر روحی در ما دمیده نمی‌شد ما از آب گندیده‌ای که مخلوط شده و نجس است خلق شده‌ایم، «مَا لِتُرابِ وَ رَبُّ الْاَرْبَابِ»، خاک کجا و خدای مربی علی و پیغمبر کجا؟ ولی خودش فرموده، خودش راه به ما نشان داده گفته: «وَ أَنْ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ»، طلب بخشش کنید.

 

cآثار و برکات استغفار

در چند آیه خدای تعالی امر به استغفار فرموده، اگر می‌خواهید روزی‌تان زیاد بشود روزی مادی و معنویتان استغفار کنید، «وَ أَنْ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیْهِ یُرْسِلْ السَّمَاءَ عَلَیْکُمْ مِدْرَارًا، وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ»^([10])، خدا مددتان می‌‌دهد اگر استغفار کنید به مال و فرزند، نه این‌که فرزند زیادی داشته باشید؛ گاهی انسان ممکن است متجاوز از بیست تا فرزند داشته باشد ولی یکی‌شان بدردش نخورد و مددش نکنند امّا گاهی یک فرزند انسان دارد، یک بچه دارد این تمام وقتش را صرف مدد انسان کرده، «وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ»، گاهی انسان مالِ زیادی دارد ولی هیچ مددی این مال به انسان نمی‌کند، پول زیادی در بانک دارد، ثروت زیادی دارد امّا یک مرضی خدا به او داده که من یک نمونه‌اش را دیدم نان سوخته فقط باید بخورد، «وَ یُمْدِدْکُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِینَ»، از آسمان بر شما نعمت ریزش می‌کند چکار کنیم؟ استغفار کنید، همین جمله‌ای که بلدید«اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبِّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ»،

 

cاستغفار باید مایه رشد انسان باشد

نه آن گونه استغفاری که گاهی بعضی، یک کسی می‌گفت: در توی اتوبوس بودم دیدم یک مقدسی هر زن بی‌حجابی که قبل از انقلاب بود وارد ماشین می‌شد ایشان خوب نگاهش می‌کرد وقتی سیر می‌شد، می‌گفت: «اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبِّی وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ»، یک زن وارد شد این حواسش پرت بود گفتم: آقا! یک «اَسْتَغْفِرُ اللهَ» از دستت در رفت، یک نفری را این‌طوری علی ابن ابیطالب می‌بیند می‌فرماید: «سَکَلَتْکَ اُمُّکَ»، مادرت در مرگت به عزایت بنشیند، این استغفار است که تو می‌کنی؟ فرزند شما اگر کار بدی بکند بیاید بگوید بابا ببخش، باز برود آن طرف برگردد بگوید: بابا ببخش، دفعه‌ی سوم یا چهارم به او می‌گویید: من را مسخره کردی؟ شاید یکی هم توی سرش بزنید که چرا با من این‌طور برخورد می‌کنی؟ استفغار باید انسان را رشد بدهد، استفغار وقتی که انسان می‌کند استغفار دوّم برای کار مثلاً حالا این‌طور مثال بزنم تا روشن بشود اگر یک گناهی کردید استغفار کردید دفعه‌ی دوّم که استغفار می‌کنید برای کار مکروه‌تان باشد، دفعه سوم که استغفار می‌کنید برای ترک‌اولی‌تان باید باشد نه این‌که همه‌اش برای گناه انسان استغفار کند

 

cانسان اجازه دارد که از خدای با آن عظمت طلب بخشایش کند

و از خدای با آن عظمت، خدایی که پیغمبراکرم در مقابلش سجده می‌کند، تمام ملائکه به امر او در مقابل حضرت آدم سجده می‌کنند، خدایی که آنچنان عظمت دارد و متکبّر است که به هیچ یک از ما ممکن است کوچک‌ترین اعتنایی نکند، در عین حال فرموده: «وَ أَنْ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ»، استغفار کنید، طلب بخشش کنید.

 

cانسان همیشه باید استغفار کند

ما باید دائماً طلب بخشش کنیم و از خدای تعالی عذرخواهی کنیم به قول آن شاعر:

همین گناه مرا بس

که با وجود تو هستم

همین که من می‌گویم، همین که من رأیی دارم، همین که من هوای نفسی دارم این‌ها همه‌اش گناه هست و همه‌اش باید استغفار بشود

 

Cپس از قبولی استغفار، وقت توبه است

که اگر ان‌شاءاللّه موفق بشویم این روزها زیاد استغفار کنیم، «وَ أَنْ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ»^([11])، اگر استغفارتان جا افتاد چون با کلمه‌ی «ثم» گفته، خوب جا افتاد و استغفارتان قبول شد و خدا شما را بخشید، آن‌جا وقت توبه است که شب‌های آینده ان‌شاءاللّه درباره‌ی توبه برایتان حرف می‌زنم، به من هی سفارش می‌کنند بیشتر از نیم ساعت حرف نزن، یک وقتی بود به من می‌گفتند زیاد حرف بزن حالا دوستانمان به ما می‌گویند کمتر حرف بزن، من می‌گویم چشم.

 

۵- قبول مسؤولیت و پیش بردن جامعه‌ای که تحت فرمان نیست مشکل است

حضرت امام مجتبی علیه الصلوه و السلامخیلی در زندگی دنیا صدمه دید، صدمه‌های حضرت، صدمه‌های معمولی نبود، این را شما بدانید یک مسئول، یک امام، یک نفر که مسئولیّتِ جمعی را به عهده گرفته، همان‌طوری که دیشب در قضیه‌ی حضرت موسی و اصحابش عرض کردم مسئولیّت یک جمعی را به عهده گرفته خیلی برایش سخت است که ببیند این‌ها به طرف جهنم می‌روند، پیغمبراکرم می‌فرماید: «شَیَّبَتْنِی سوره هود، لمکان هذا الایه: فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ»^([12])عرض می‌کنیم خدمتشان که در سوره‌ی شوری هم این «وَ اسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ»^([13])«فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ» هست، چرا سوره‌ی هود شما را پیر کرد؟ در جواب ممکن است بفرماید که در سوره‌ی هود می‌فرماید:«فَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَکَ»، مردم هم باید استقامت کنند، آن‌هایی که پیرو تو هستند، امّا در سوره‌ی شوری می‌فرماید: «وَ اسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَ لَاتَتَّبِعْ أَهْوَائَهُمْ»، آن‌ها را ولشان کن، خیلی مشکل است، دیشب هم عرض کردم، حضرت مجتبی امام زمان، امامِ وقت، امامی که باید همه‌ی این افراد بشر را که در زمان او واقع شده‌اند، به بهشت ببرد این‌ها همه‌شان جهنّمی شدند، هفت نفر حتّی پیرو حسابی ندارد، تحویلِ معاویه داد. بسیار مصیبت امام مجتبی به نظر من سخت‌تر از مصیبت ابی‌عبداللّه الحسین بود،

 

۶- ذکر مصیبت امام مجتبی علیه السلام

لذا پیغمبراکرم فرمود: هر چشمی که بر حسنم گریه کند روز قیامت آن چشم گریان نخواهد شد، چند مرتبه آن حضرت را مسموم کردند، از نظر مسموم شدن و کشته شدن، این‌ها یک مسائلی است زود تمام می‌شود امّا خونی که در دل آن حضرت کردند، کلماتی که به آن حضرت می‌گفتند، حتّی جمله‌ی عجیبی که من بالاتر از این مصیبت نمی‌دانم، به او می‌رسیدند می‌گفتند: «یَا مُذِلَّ الْمُؤْمِنِینَ»^([14])، می‌دانید این کلمه یعنی چه؟ ای کسی که مؤمنین را ذلیل کردی! خدایا به آبروی ولی‌عصر قسمت می‌دهیم فهم و درک و عقل و معرفت نسبت به امام‌مان به ما مرحمت بفرما.

 

۷- دعای ختم مجلس

نسئلک اللّهم و ندعوک باعظم اسمائک و بمولانا صاحب‌الزمان یا اللّه و یا اللّه و یا الله و یا الله و یا اللّه و یا اللّه و یا اللّه، یا رحمن یا رحیم، یا غیاث المستغثین

عجل لولیک الفرج.

عجل لمولانا الفرج.

عجل لسیدنا الفرج.

خدایا! همه‌ی ما را از یاران خوب آن حضرت قرار بده.

قلب مقدسش را از ما راضی بفرما.

پروردگارا! به آبروی حجه‌بن الحسن قسمت می‌دهیم گرفتاری‌‌های مسلمین برطرف بفرما.

ما را از خواب غفلت بیدار بفرما.

خدایا! ما را از مستغفرین در این ماه قرار‌مان بده.

خدایا! توبه‌ی ما را در این شب‌ها قبول بفرما.

خدایا! ما را از ضیافت خودت بهره‌مند بفرما.

پروردگارا! مرض‌های روحی‌مان شفا عنایت بفرما.

مریض منظور الساعه! لباس عافیت بپوشان.

امواتمان غریق رحمت بفرما.

عاقبت‌مان ختم بخیر بفرما،

وعجل فی فرج مولانا.

جهت دانلود صوت و یا پخش آنلاین کلیک کنید