بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

«به نام خداوند بخشنده مهربان»

«در روز وقوع قیامت چه خواهد شد؟»

إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ ﴿۱﴾

زمانی که واقعه قیامت واقع شود. ﴿۱﴾

لَيْسَ لِوَقْعَتِهَا كَاذِبَةٌ ﴿۲﴾

برای واقع شدن آن دروغی در کار نیست. ﴿۲﴾

خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ ﴿۳﴾

پایین آورنده و بالابرنده است. ﴿۳﴾

إِذَا رُجَّتِ الْأَرْضُ رَجًّا ﴿۴﴾

آن وقتی که زمین به شدّت بلرزد. ﴿۴﴾

وَبُسَّتِ الْجِبَالُ بَسًّا ﴿۵﴾

و کوهها به شدّت درهم کوبیده شود. ﴿۵﴾

فَكَانَتْ هَبَاءً مُنْبَثًّا ﴿۶﴾

و مانند غبار پراکنده گردند. ﴿۶﴾

«مردم به سه بخش تقسیم می شوند»

وَكُنْتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَاثَةً ﴿۷﴾

پس شما سه گروه خواهید بود. ﴿۷﴾

فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ ﴿۸﴾

پس اصحاب دست راست، چه اصحاب دست راستى! ﴿۸﴾

وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ ﴿۹﴾

و اصحاب دست چپ، چه اصحاب دست چپی! ﴿۹﴾

«خصوصیات مقرّبین»

وَالسَّابِقُونَ السَّابِقُونَ ﴿۱۰﴾

و سبقت گیرندگان، چه سبقت گیرندگانی! ﴿۱۰﴾

أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ ﴿۱۱﴾

اینها مقرّبند. ﴿۱۱﴾

فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ﴿۱۲﴾

در بهشتهای پر نعمتند. ﴿۱۲﴾

ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۳﴾

گروه بسیاری از اوّلی ها هستند. ﴿۱۳﴾

وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ ﴿۱۴﴾

و کمی از آخری ها هستند. ﴿۱۴﴾

عَلَى سُرُرٍ مَوْضُونَةٍ ﴿۱۵﴾

بر تختهائی که به یکدیگر پیوسته است. ﴿۱۵﴾

مُتَّكِئِينَ عَلَيْهَا مُتَقَابِلِينَ ﴿۱۶﴾  

رو به روی یکدیگر بر آنها تکیه کرده اند. ﴿۱۶﴾

يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ ﴿۱۷﴾

نوجوانانی که دائما در آنجا هستند، دور آنها می گردند. ﴿۱۷﴾

بِأَكْوَابٍ وَأَبَارِيقَ وَ كَأْسٍ مِنْ مَعِينٍ ﴿۱۸﴾

با قدح ها و کوزه ها و جام هائی که از چشمه های بهشتی است. ﴿۱۸﴾

لَا یُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا یُنزِفُونَ ﴿۱۹﴾

که از آن آشامیدنی ها سردرد نمى شوند و مست نمى شوند. ﴿۱۹﴾

وَفَاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ ﴿۲۰﴾

و میوه هائی از هر نوع که انتخاب کنند. ﴿۲۰﴾

وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ ﴿۲۱﴾

و گوشت پرنده، از هر نوع که اشتها داشته باشند. ﴿۲۱﴾

وَحُورٌ عِینٌ ﴿۲۲﴾

و حورالعین. ﴿۲۲﴾

كَأَمْثَالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَكْنُونِ ﴿۲۳﴾

مانند مرواریدی که در صدف مخفی شده باشد. ﴿۲۳﴾

جَزَاءً بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۲۴﴾

جزای آن چیزی است که عمل کرده اند. ﴿۲۴﴾

لَا یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْواً وَلَا تَأْثِیماً ﴿۲۵﴾

در آن بهشتها نه لغوی و نه گناهی می شنوند. ﴿۲۵﴾

إِلَّا قِیلاً سَلَاماً سَلَاماً ﴿۲۶﴾

جز آنکه گفته می شود: سلام، سلام. ﴿۲۶﴾

«خصوصیات اصحاب یمین»

وَأَصْحَابُ الْیَمِینِ مَا أَصْحَابُ الْیَمِینِ ﴿۲۷﴾

و اصحاب دست راست، چه اصحاب دست راستی! ﴿۲۷﴾

فِي سِدْرٍ مَخْضُودٍ ﴿۲۸﴾

در سایه درخت سدر بی خار. ﴿۲۸﴾

وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ ﴿۲۹﴾

و درخت «طلح» [۱] پر برگ. ﴿۲۹﴾

[۱]  ــ درختى است که در یمن و حجاز است و بسیار خوش منظره و معطّر است.

وَظِلٍّ مَمْدُودٍ ﴿۳۰﴾

و سایه پهن شده. ﴿۳۰﴾

وَمَاءٍ مَسْكُوبٍ ﴿۳۱﴾

و آبی که ریزان است ﴿آبشار﴾. ﴿۳۱﴾

وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ ﴿۳۲﴾

و میوه های بسیار. ﴿۳۲﴾

لَا مَقْطُوعَةٍ وَلَا مَمْنُوعَةٍ ﴿۳۳﴾

که نه قطع می شود و نه ممنوع می گردد. ﴿۳۳﴾

وَفُرُشٍ مَرْفُوعَةٍ ﴿۳۴﴾

و همسران بلندمرتبه. ﴿۳۴﴾

إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً ﴿۳۵﴾

ما آنها را آفرینش جدید و خوبی دادیم. ﴿۳۵﴾

فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا ﴿۳۶﴾

و همه را باکره قرار دادیم. ﴿۳۶﴾

عُرُباً أَتْرَاباً ﴿۳۷﴾

زنانی که به همسرانشان عشق می ورزند (و خوش زبان) و هم سنّ و سالند. ﴿۳۷﴾

لِأَصْحَابِ الْيَمِينِ ﴿۳۸﴾

اینها برای اصحاب یمین اند. ﴿۳۸﴾

ثُلَّةٌ مِنَ الْأَوَّلِينَ ﴿۳۹﴾

دسته ای از امّت اوّلی هستند. ﴿۳۹﴾

وَثُلَّةٌ مِنَ الْآخِرِينَ ﴿۴۰﴾

و دسته ای از امّت آخری هستند. ﴿۴۰﴾

«خصوصیات اصحاب شمال»

وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ ﴿۴۱﴾

و اصحاب دست چپ، چه اصحاب دست چپی! ﴿۴۱﴾

فِي سَمُومٍ وَحَمِيمٍ ﴿۴۲﴾

در بادهای کشنده و آبهای سوزاننده. ﴿۴۲﴾

وَظِلٍّ مِنْ يَحْمُومٍ ﴿۴۳﴾

و در سایه ای از دودهای متراکم و آتشین اند. ﴿۴۳﴾

لَا بَارِدٍ وَلَا كَرِيمٍ ﴿۴۴﴾

که نه خنک و نه آرامش بخش است. ﴿۴۴﴾

إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَلِكَ مُتْرَفِينَ ﴿۴۵﴾

قطعا اینها قبل از آن از ثروتمندان مغرور بوده اند. ﴿۴۵﴾

وَكَانُوا يُصِرُّونَ عَلَى الْحِنْثِ الْعَظِيمِ ﴿۴۶﴾

و بر گناه(هاى) بزرگ اصرار مى کردند. ﴿۴۶﴾

وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ ﴿۴۷﴾

و می گفتند: آیا وقتی ما مُردیم و خاک و استخوان گردیدیم، آیا دوباره ما مبعوث خواهیم شد؟ ﴿۴۷﴾

أَوَآبَاؤُنَا الْأَوَّلُونَ ﴿۴۸﴾

یا پدران گذشته ما ﴿مبعوث می شوند؟﴾ ﴿۴۸﴾

قُلْ إِنَّ الْأَوَّلِينَ وَالْآخِرِينَ ﴿۴۹﴾

بگو: قطعا اوّلین و آخرین. ﴿۴۹﴾

لَمَجْمُوعُونَ إِلَى مِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ ﴿۵۰﴾  

همه برای موعد روز معینی جمع آوری می شوند. ﴿۵۰﴾

«گمراهان تکذیب کننده»

ثُمَّ إِنَّكُمْ أَيُّهَا الضَّالُّونَ الْمُكَذِّبُونَ ﴿۵۱﴾

سپس شما ای گمراهانِ تکذیب کننده. ﴿۵۱﴾

لَآكِلُونَ مِنْ شَجَرٍ مِنْ زَقُّومٍ ﴿۵۲﴾

از درخت زقّوم خواهید خورد. ﴿۵۲﴾

فَمَالِئُونَ مِنْهَا الْبُطُونَ ﴿۵۳﴾

پس شکمهایتان را از آن پر خواهید کرد. ﴿۵۳﴾

فَشَارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ ﴿۵۴﴾

بالای آن از آب سوزانی خواهید نوشید. ﴿۵۴﴾

فَشَارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ ﴿۵۵﴾

و مانند شتران عطشان از آن می آشامید. ﴿۵۵﴾

هَذَا نُزُلُهُمْ يَوْمَ الدِّينِ ﴿۵۶﴾

این پذیرائی آنها روز جزا است. ﴿۵۶﴾

نَحْنُ خَلَقْنَاكُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ ﴿۵۷﴾

ما شما را آفریدیم. پس چرا تصدیق نمی کنید؟ ﴿۵۷﴾

أَفَرَأَيْتُمْ مَا تُمْنُونَ ﴿۵۸﴾

آیا (شما) مى بینید آن نطفه اى را که (در رحم) مى ریزید؟ ﴿۵۸﴾

أَأَنْتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ ﴿۵۹﴾

آیا شما آن را خلق می کنید یا ما آفریدگاریم؟ ﴿۵۹﴾

«مرگ بین بشر تقدیر شده است»

نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ ﴿۶۰﴾

ما بین شما مرگ را مقدّر نمودیم و بر ما کسی سبقت نمی گیرد. ﴿۶۰﴾

عَلَى أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ وَنُنْشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ ﴿۶۱﴾

بر اینکه امثال شما را به جای شما قرار دهیم و شما را در جائی که نمی دانید ایجادتان کنیم. ﴿۶۱﴾

وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَى فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ ﴿۶۲﴾

و قطعا خلقت اوّلی را می دانید، پس چرا متذکر نمی شوید؟ ﴿۶۲﴾

أَفَرَأَيْتُمْ مَا تَحْرُثُونَ ﴿۶۳﴾

آیا دیده اید آنچه را که می کارید؟ ﴿۶۳﴾

أَأَنْتُمْ تَزْرَعُونَهُ أَمْ نَحْنُ الزَّارِعُونَ ﴿۶۴﴾

آیا شما آن را می رویانید یا ما رویاننده هستیم؟ ﴿۶۴﴾

لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ ﴿۶۵﴾

اگر بخواهیم آن را کاه قرارش می دهیم تا در تعجّب بمانید. ﴿۶۵﴾

إِنَّا لَمُغْرَمُونَ ﴿۶۶﴾

قطعا ﴿بگویید:﴾ ما ضررکنندگانیم. ﴿۶۶﴾

بَلْ نَحْنُ مَحْرُومُونَ ﴿۶۷﴾

بلکه ما محرومانیم. ﴿۶۷﴾

«از خواب غفلت بیدار شوید»

أَفَرَأَيْتُمُ الْمَاءَ الَّذِي تَشْرَبُونَ ﴿۶۸﴾

آیا دیده اید آبی را که می نوشید؟ ﴿۶۸﴾

أَأَنتُمْ أَنزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أَمْ نَحْنُ الْمُنزِلُونَ ﴿۶۹﴾

آیا شما آن را از ابر نازل کرده اید یا ما آن را فرو فرستاده ایم؟ ﴿۶۹﴾

لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ ﴿۷۰﴾

اگر بخواهیم آن را تلخ قرارش می دهیم، پس چرا تشکر نمی کنید؟ ﴿۷۰﴾

أَفَرَأَیْتُمُ النَّارَ الَّتِی تُورُونَ ﴿۷۱﴾

آیا دیده اید آتشی را که شعله ور می کنید؟ ﴿۷۱﴾

أَأَنتُمْ أَنشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا أَمْ نَحْنُ الْمُنشِؤُونَ ﴿۷۲﴾

آیا شما درختش را آفریده اید یا ما آفریده ایم؟ ﴿۷۲﴾

نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْكِرَةً وَمَتَاعًا لِلْمُقْوِينَ ﴿۷۳﴾

ما آن را برای مسافران تذکر و بهره ای قرار داده ایم. ﴿۷۳﴾

فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ ﴿۷۴﴾

پس نام پروردگار عظیمت را تسبیح بگو. ﴿۷۴﴾

«قرآن را جز پاکان نباید لمس کنند»

فَلَا أُقْسِمُ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ ﴿۷۵﴾

پس قسم نمی خورم به موقعیتهای ستارگان. ﴿۷۵﴾

وَإِنَّهُ لَقَسَمٌ لَوْ تَعْلَمُونَ عَظِيمٌ ﴿۷۶﴾  

و قطعا آن قسمى است که اگر بدانید عظیم است. ﴿۷۶﴾

إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ ﴿۷۷﴾

که قطعا آن قرآن کریمی است. ﴿۷۷﴾

فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ ﴿۷۸﴾

در کتاب بسته شده ای است. ﴿۷۸﴾

لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ ﴿۷۹﴾

جز پاکان آن را مس نمی کنند. ﴿۷۹﴾

تَنْزِيلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۸۰﴾

از جانب پروردگار عالمیان نازل شده است. ﴿۸۰﴾

أَفَبِهَذَا الْحَدِيثِ أَنْتُمْ مُدْهِنُونَ ﴿۸۱﴾

آیا پس به این سخن و کلام بی توجّهی می کنید و کوچک می شمارید؟ ﴿۸۱﴾

وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ ﴿۸۲﴾

و شما بهره خود را این قرار داده اید که قرآن را تکذیب کنید؟ ﴿۸۲﴾

«خدا به همه چیز از همه نزدیکتر است»

فَلَوْلَا إِذَا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ ﴿۸۳﴾

پس چرا وقتی که به گلوگاه می رسد. ﴿۸۳﴾

وَأَنتُمْ حِینَئِذٍ تَنظُرُونَ ﴿۸۴﴾

و شما در آن حال نگاه می کنید. ﴿۸۴﴾

وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَكِنْ لَا تُبْصِرُونَ ﴿۸۵﴾

و ما به آن نزدیک تر از شما هستیم ولی (شما) بصیرت ندارید. ﴿۸۵﴾

فَلَوْلَا إِنْ كُنْتُمْ غَيْرَ مَدِينِينَ ﴿۸۶﴾

پس اگر شما جزا داده نمی شوید. ﴿۸۶﴾

تَرْجِعُونَهَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ ﴿۸۷﴾

روح (خود) را برگردانید، اگر راست می گویید. ﴿۸۷﴾

«تقسیم بندگان خدا»

فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ ﴿۸۸﴾

و امّا اگر از مقرّبین باشد. ﴿۸۸﴾

فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ ﴿۸۹﴾

پس راحت و دارای بوی خوش و بهشت پر نعمت است. ﴿۸۹﴾

وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ ﴿۹۰﴾

و امّا اگر از اصحاب دست راست باشد. ﴿۹۰﴾

فَسَلَامٌ لَكَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ ﴿۹۱﴾

پس سلام بر تو از طرف اصحاب دست راست. ﴿۹۱﴾

وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ ﴿۹۲﴾

و امّا اگر او از تکذیب کنندگان گمراه باشد. ﴿۹۲﴾

فَنُزُلٌ مِنْ حَمِيمٍ ﴿۹۳﴾

پس با آب جوشان پذیرائی می شود. ﴿۹۳﴾

وَتَصْلِيَةُ جَحِيمٍ ﴿۹۴﴾

و در آتش جهنّم وارد می شود. ﴿۹۴﴾

إِنَّ هَذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ ﴿۹۵﴾

قطعا این همان حقّ یقینی است. ﴿۹۵﴾

فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ ﴿۹۶﴾

پس بنام پروردگار بزرگت، تسبیح کن. ﴿۹۶﴾

برداشت از آیات ۹۶ – ۷۵

پند و اندرز

سالک الی اللّه باید از آیات آخر سوره واقعه این پند و اندرزها را بگیرد:

۱  –  زیاد قسم نخورد و اگر قسم خورد بداند که به چه چیز قسم خورده و حقیقت آن را درک کند.

۲  –  قرآن، اصل و حقیقت کتاب تکوین شده الهی است که منظور ممکن است «کتاب علی بن ابیطالب علیه السلام» باشد.

۳  –  ظاهر قرآن را بدون وضو و طهارت نباید لمس کند و باطن قرآن بدون تزکیه نفس حاصل نمی شود.

۴  –  نباید به قرآن بی توجهی کند و قرآن را تکذیب نماید.

۵  –  باید خدا را با حقیقت قرآن یکی بداند و این بصیرت را داشته باشد.

۶  –  باید ایمانش آن قدر قوی باشد که از مقربین گردد.

۷  –  باید بداند که مقربین دارای راحتی و خوشی و بهشت و نعمت خواهند بود.

۸  –  کاری کند که در زمره اصحاب یمین خودش را قرار دهد تا سلام و سلامتی اصحاب یمین نصیب او گردد.

۹  –  کوشش کند که از تکذیب کنندگان گمراه نباشد که اگر این چنین بود قطعا و یقینا به جهنم خواهد رفت.

۱۰  –  باید بداند که بهترین و بالاترین کار و روحیات مال کسی است که تسبیح پروردگار عظیم را بنماید.