بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

«به نام خداوند بخشنده مهربان»

المر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَالَّذِي أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۱﴾

«المر» اینها آیات کتاب است و آنچه به تو از جانب پروردگارت نازل شده حقّ است ولى اکثر مردم ایمان نمى آورند. ﴿۱﴾

«خدا بالائیها را بدون پایه آفریده است»

اللَّهُ الَّذِي رَفَعَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي لِأَجَلٍ مُسَمًّى يُدَبِّرُ الْأَمْرَ يُفَصِّلُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاءِ رَبِّكُمْ تُوقِنُونَ ﴿۲﴾

خدا آن کسى است که آسمانها را بدون پایه اى که شما آن را ببینید بالا برده، سپس بر عرش استیلاء یافته و خورشید و ماه را مسخّر نموده که همه آنها تا وقت معینى حرکت مى کنند. تدبیر کار را مى کند، نشانه هاى خود را توضیح مى دهد، شاید شما به دیدار پروردگارتان یقین پیدا کنید. ﴿۲﴾

«اشاره به نعمتهای الهی»

وَهُوَ الَّذِي مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِيهَا رَوَاسِيَ وَأَنْهَارًا وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ جَعَلَ فِيهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ ﴿۳﴾

و خدا آن کسى است که زمین را پهن کرد و در آن کوهها و نهرهایى قرار داد و از هر میوه اى دو جفت (و دو نوع) در آن قرار داد، شب را بر روز مى پوشاند، قطعا در آن آیاتى براى قومى که تفکر مى کنند مى باشد. ﴿۳﴾

وَفِي الْأَرْضِ قِطَعٌ مُتَجَاوِرَاتٌ وَجَنَّاتٌ مِنْ أَعْنَابٍ وَزَرْعٌ وَنَخِيلٌ صِنْوَانٌ وَغَيْرُ صِنْوَانٍ يُسْقَى بِمَاءٍ وَاحِدٍ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلَى بَعْضٍ فِي الْأُكُلِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ ﴿۴﴾

و در روی زمین قطعه هائی کنار هم قرار گرفته و باغهائی از انگور و زراعت و درخت خرما که از دو ریشه درآمده و از غیر دو ریشه درآمده،[۱] همه از یک آب آبیاری می شوند. ولی بعض از آنها را در خوردن از بعضی دیگر بهتر قرار داده ایم. قطعا در آن نشانه هایی است برای مردمی که تعقّل می کنند. ﴿۴﴾

[۱] ــ مانند درختهاى پیوندى که دو نوع میوه دارد و از یک ریشه در آمده است.

«اشاره به معاد جسمانی»

وَإِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ أَإِذَا كُنَّا تُرَابًا أَإِنَّا لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ أُولَئِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ وَأُولَئِكَ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَأُولَئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ ﴿۵﴾‏

و اگر تعجّب مى کنى، پس عجیب است سخن آنها که مى گویند: آیا وقتى که ما خاک شدیم، دوباره آیا ما به خلقت تازه اى بر مى گردیم؟ آنها کسانى هستند که به پروردگارشان کافر شده اند و آنها در گردنهایشان غل و زنجیرها است و آنها همیشه اهل آتش اند، آنها در آن مخلّدند. ﴿۵﴾

«قبل از خوبیها عذاب را می خواهند»

وَيَسْتَعْجِلُونَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ وَقَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ الْمَثُلَاتُ وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغْفِرَةٍ لِلنَّاسِ عَلَى ظُلْمِهِمْ وَإِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۶﴾

و آنها قبل از نیکى و خوبى، از تو بدى (و عذاب) را به عجله مى طلبند و قبل از آنها عقوبتهائى گذشته بود و قطعا پروردگار تو براى ظلم مردم، صاحب مغفرت است و قطعا پروردگار تو داراى عذاب سختى است. ﴿۶﴾

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ ﴿۷﴾

و کسانى که کافر شده اند، مى گویند: چرا از طرف پروردگارش نشانه اى بر او نازل نشد؟ جز این نیست که تو ترساننده اى و براى هر قومى هدایت کننده اى خواهد بود. ﴿۷﴾

«علم الهی به هر چیز»

اللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ أُنْثَى وَمَا تَغِيضُ الْأَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِمِقْدَارٍ ﴿۸﴾

خدا مى داند که هر زنى به چه چیز حامله است و مى داند که رحمها چه چیز را کم مى کنند و چه چیز را زیاد مى کنند. و هر چیزى در نزد پروردگار به اندازه است. ﴿۸﴾

عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيرُ الْمُتَعَالِ ﴿۹﴾

عالم به پنهانى و علنى است، بزرگِ بلند مرتبه است. ﴿۹﴾

سَوَاءٌ مِنْكُمْ مَنْ أَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهِ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍ بِاللَّيْلِ وَسَارِبٌ بِالنَّهَارِ ﴿۱۰﴾

فرقى نمى کند که کسى از شما کلامش را پنهان نگه دارد و یا آن را علنى کند و کسى که در شب مخفى و یا در روشنائى روز حرکت کند. ﴿۱۰﴾

لَهُ مُعَقِّبَاتٌ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ يَحْفَظُونَهُ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَإِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ وَمَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَالٍ ﴿۱۱﴾

براى او تعقیب کنندگانى است که از پیش روى او و از پشت سر او به فرمان خدا او را حفظ مى کنند. قطعا خدا آنچه را از نعمت در قومى باشد تغییر نمى دهد، مگر آنکه آن قوم آنچه در خودشان بوده تغییر دهند و زمانى که خدا براى قومى بدى را بخواهد، هیچ چیز نمى تواند مانع آن شود و آنها جز خدا فرمانده با محبّتى نخواهند داشت. ﴿۱۱﴾

هُوَ الَّذِي يُرِيكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَطَمَعًا وَيُنْشِئُ السَّحَابَ الثِّقَالَ ﴿۱۲﴾

خدا کسى است که برق را که سبب ترس و مایه امید و طمع شما مى شود، به شما نشان مى دهد و ابرهاى سنگین را بوجود مى آورد. ﴿۱۲﴾

وَيُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهِ وَالْمَلَائِكَةُ مِنْ خِيفَتِهِ وَيُرْسِلُ الصَّوَاعِقَ فَيُصِيبُ بِهَا مَنْ يَشَاءُ وَهُمْ يُجَادِلُونَ فِي اللَّهِ وَهُوَ شَدِيدُ الْمِحَالِ ﴿۱۳﴾

و رعد و ملائکه از ترس خدا، تسبیح و حمد الهى را مى گویند و خدا صاعقه ها را مى فرستد. پس هر که را بخواهد به آن مبتلا مى کند و آنها درباره خدا به بحث و گفتگو نشسته اند و حال آنکه او داراى قدرت شدیدى است. ﴿۱۳﴾

«خدا مردم را به راستی دعوت می کند»

لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لَا يَسْتَجِيبُونَ لَهُمْ بِشَيْءٍ إِلَّا كَبَاسِطِ كَفَّيْهِ إِلَى الْمَاءِ لِيَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهِ وَمَا دُعَاءُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ ﴿۱۴﴾

دعوت حقّ مال او است و کسانى را که غیر از خدا مى خوانند، هیچ پاسخى به آنها نمى دهند، الاّ اینکه آنها مانند کسى هستند که کف دستهاى خود را به طرف آب دراز کرده باشد، براى اینکه آب را به دهانش برساند و حال آنکه به آن نخواهد رسید و خواندن کفّار جز در ضلالت چیزى نیست. ﴿۱۴﴾

وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا وَظِلَالُهُمْ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ ﴿۱۵﴾

و هر کس در آسمانها و زمین است، خواهى نخواهى (با رغبت و اکراه) براى خدا سجده مى کنند و (حتّى) سایه هایشان در صبح و شام براى او سجده مى کنند. ﴿۱۵﴾

«گفتگوئی با مردم»

قُلْ مَنْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ قُلِ اللَّهُ قُلْ أَفَاتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءَ لَا يَمْلِكُونَ لِأَنْفُسِهِمْ نَفْعًا وَلَا ضَرًّا قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ أَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمَاتُ وَالنُّورُ أَمْ جَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ خَلَقُوا كَخَلْقِهِ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ قُلِ اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ ﴿۱۶﴾

بگو: پروردگار آسمانها و زمین کیست؟ بگو: خدا است. بگو: آیا اولیائى غیر از خدا براى خود گرفته اید؟ آنها براى خودشان نفع و ضررى را مالک نیستند. بگو: آیا کور با بینا یا تاریکى با نور مساوى است یا آنها براى خدا شریکهائى قرار داده اند که خلق کنند مانند خلق خدا؟ پس خلقت بر آنها مشتبه شده. بگو: خدا خالق همه چیز است و او یکتاى قهّارى است. ﴿۱۶﴾

«مثالهای الهی برای حقّ و باطل»

أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدًا رَابِيًا وَمِمَّا يُوقِدُونَ عَلَيْهِ فِي النَّارِ ابْتِغَاءَ حِلْيَةٍ أَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِثْلُهُ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاءً وَأَمَّا مَا يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ ﴿۱۷﴾

(خدا) از آسمان باران را نازل کرد. پس از هر درّه اى به اندازه آن، باران جارى شد. پس سیل بر روى خود کفى را حمل مى کند و نیز از آنچه در آتش براى زینت یا وسائل زندگى مى سوزانند، کفى مانند آن بوجود مى آید. این چنین خدا حقّ و باطل را مَثَل مى زند. و امّا کف، از بین مى رود (و فایده اى ندارد) ولى آنچه براى مردم نافع است، در زمین مى ماند. این چنین خدا مثالها را مى زند. ﴿۱۷﴾

«فوائد اجابت پروردگار»

لِلَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمُ الْحُسْنَى وَالَّذِينَ لَمْ يَسْتَجِيبُوا لَهُ لَوْ أَنَّ لَهُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا وَمِثْلَهُ مَعَهُ لَافْتَدَوْا بِهِ أُولَئِكَ لَهُمْ سُوءُ الْحِسَابِ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمِهَادُ ﴿۱۸﴾

براى کسانى که جواب پروردگارشان را داده اند، نیکى خواهد بود. و کسانى که پروردگارشان را اجابت نکرده اند، اگر همه آنچه در زمین است و بلکه مِثْل آن همه، یک برابر دیگر با آن فداء بدهند، (در عین حال) براى آنها حساب بدى خواهد بود و جایگاه آنها جهنّم است و جهنّم بد جایگاهى است. ﴿۱۸﴾

أَفَمَنْ يَعْلَمُ أَنَّمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ ﴿۱۹﴾

آیا کسى که مى داند قطعا آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده حقّ است، مانند کسى است که کور باشد؟ جز این نیست که صاحبان عقل متذکر مى شوند. ﴿۱۹﴾

«وفای به عهد با پروردگار»

الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَلَا يَنْقُضُونَ الْمِيثَاقَ ﴿۲۰﴾

کسانى که به عهد خدا وفا مى کنند و پیمان خود را نمى شکنند. ﴿۲۰﴾

وَالَّذِينَ يَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَيَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ ﴿۲۱﴾

و کسانى که به آنچه خدا امر کرده وصل شوند، اطاعت مى کنند و از پروردگارشان در خشیت اند و از بدى حساب مى ترسند. ﴿۲۱﴾

برداشت از آیات ۲۱ ـ ۱۹

عالم ذر

سالک الی اللّه باید به عالم قبل از این عالم معتقد باشد و بداند که خدای تعالی در عالم ارواح که دو هزار سال قبل از عالم ذر بوده، همه معارف را به بشر تعلیم داده و در عالم ذر که از زمان خلقت حضرت آدم علیه السلام می باشد، همه آنچه را که به او تعلیم داده است، از او عهد و میثاق گرفته که عمل کند و خود را مطابق آنچه خدای تعالی می خواهد بسازد. این است معنی وفای به عهد و میثاق الهی که باید سالکین الی اللّه به آن مقید بوده و به آن متعهد باشند.

وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ ﴿۲۲﴾

و کسانى که به خاطر رضاى پروردگارشان صبر مى کنند و نماز را بر پاى مى دارند و از آنچه به آنها روزى داده ایم، در خفا و علنى انفاق مى کنند و عوض بدى نیکى مى کنند، براى آنها عاقبت، خانه آخرت خواهد بود. ﴿۲۲﴾

جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَهَا وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَالْمَلَائِكَةُ يَدْخُلُونَ عَلَيْهِمْ مِنْ كُلِّ بَابٍ ﴿۲۳﴾

آنها و کسى که شایستگى داشته باشد از پدرانشان و همسرانشان و فرزندانشان، در بهشتهاى عدن داخل مى شوند و ملائکه بر آنها از هر درى وارد مى گردند. ﴿۲۳﴾

سَلَامٌ عَلَيْكُمْ بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ ﴿۲۴﴾

مى گویند: سلام علیکم، به خاطر آنچه که شما (براى آن) صبر کردید. پس عاقبت منزلتان چه نیکو است. ﴿۲۴﴾

برداشت از آیات ۲۴ ـ ۲۲

تعهدات عالم ذر

سالک الی اللّه باید در مقابل تعهدات عالم ذر مقید بوده و بردبار باشد، عبادت فردی و اجتماعی مانند: نماز و انفاق را صحیح و خوب انجام دهد و به جای گناه، کار خوب بکند تا خودش، پدر، همسر و فرزندانش وارد بهشت عدن گردند و ملائکه از هر دری که بر او وارد می شوند، به او سلام کنند و به بهشت بشارتش بدهند.

«عاقبت عهدشکنان و فسادگران»

وَالَّذِينَ يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ أُولَئِكَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ ﴿۲۵﴾

و کسانى که عهد خدا را بعد از محکم کردن آن مى شکنند و آنچه را خدا به آن امر کرده که باید وصل شود، قطع مى کنند و در روى زمین فساد مى کنند، براى آنها دورى از رحمت خدا است و از براى آنها بد جایگاهى خواهد بود. ﴿۲۵﴾

برداشت از آیه ۲۵

تعهدات با خدا

سالک الی اللّه باید تحقیق کند تا از آیات قرآن و روایات اهل بیت علیهم السلام بدست بیاورد که چه تعهداتی با خدا بسته، آنها را نقض نکند و آنچه خدای تعالی به او امر فرموده که صله کند؛ مانند صله رحم و ولایت حضرت امیر المؤمنین علیه السلام و سایر اولیاء خدا را قطع نکند والاّ بداند که لعنت خدا بر او است و عاقبت بدی دارد.

«زندگی دنیا»

اللَّهُ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ وَفَرِحُوا بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا مَتَاعٌ ﴿۲۶﴾

خدا براى هر کس که بخواهد، درهاى روزى را باز مى کند و براى هر کس که بخواهد، روزیش را تنگ مى کند. و آنها به زندگى دنیا شاد شده اند و حال آنکه زندگى دنیا در مقابل آخرت، جز متاع کمى چیزى نیست. ﴿۲۶﴾

برداشت از آیه ۲۶

مزیت آخرت بر دنیا

سالک الی اللّه باید همیشه آخرت را با دنیا بسنجد، مزیت آخرت را بر دنیا بفهمد و بداند که دنیا چیزی که به آن توجّهی داشته باشد نیست و فقط امتحانی است که باید بگذراند.

«هدایت»

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَوْلَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ آيَةٌ مِنْ رَبِّهِ قُلْ إِنَّ اللَّهَ يُضِلُّ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ أَنَابَ ﴿۲۷﴾

و کسانى که کافر شده اند، مى گویند: چرا نشانه اى از طرف پروردگارش بر او نازل نشده است؟ بگو: قطعا خدا گمراه مى کند کسى را که بخواهد و هدایت مى کند به سوى خودش، کسى را که إنابه (تضرّع) کند. ﴿۲۷﴾

برداشت از آیه ۲۷

هدایت خاص پروردگار

سالک الی اللّه اگر بخواهد موفّق به هدایت خاص پروردگار بشود، باید به درگاه پروردگار انابه و توبه کند و کاری نکند که خدای تعالی او را به حال خود وا بگذارد تا گمراه شود.

«با نام خدا دلها آرامش پیدا می کند»

الَّذِينَ آمَنُوا وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللَّهِ أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ﴿۲۸﴾

کسانى که ایمان آورده اند و دلهایشان با یاد خدا آرام شده است، (همه) آگاه باشید که با یاد خدا دلها آرام مى شود. ﴿۲۸﴾

الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَى لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ ﴿۲۹﴾

کسانى که ایمان آوردند و عمل شایسته انجام دادند، (خوشا به حالشان) پاکیزه ترین زندگى براى آنها خواهد بود و بهترین سرانجام را خواهند داشت. ﴿۲۹﴾

برداشت از آیات ۲۹ ـ ۲۸

یاد خدا مایه آرامش

سالک الی اللّه باید خود را از تمام تردیدها و چیزهایی که آرامش او را بهم می زنند دور کند و خود را صد در صد از همه چیز جز یاد خدا فارغ نماید و بداند که با یاد خدا آرامش پیدا می کند و سبب ایمان و عمل صالح او می گردد.

«توکل بر خدای تعالی»

كَذَلِكَ أَرْسَلْنَاكَ فِي أُمَّةٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهَا أُمَمٌ لِتَتْلُوَ عَلَيْهِمُ الَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَهُمْ يَكْفُرُونَ بِالرَّحْمَنِ قُلْ هُوَ رَبِّي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ مَتَابِ ﴿۳۰﴾

اینگونه ما تو را در میان امّتى فرستادیم که قبل از آنها، امّتهایى بودند تا آنچه را به تو وحى کرده ایم، براى آنها بخوانى و حال آنکه آنها به خداى بخشنده کافر مى شوند. بگو: او پروردگار من است، هیچ خدایى غیر از او نیست، بر او توکل کردم و بازگشت من به سوى او است. ﴿۳۰﴾

«اگر خدا بخواهد همه را هدایت می کند»

وَلَوْ أَنَّ قُرْآنًا سُيِّرَتْ بِهِ الْجِبَالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ كُلِّمَ بِهِ الْمَوْتَى بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِيعًا أَفَلَمْ يَيْأَسِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنْ لَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَهَدَى النَّاسَ جَمِيعًا وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا تُصِيبُهُمْ بِمَا صَنَعُوا قَارِعَةٌ أَوْ تَحُلُّ قَرِيبًا مِنْ دَارِهِمْ حَتَّى يَأْتِيَ وَعْدُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا يُخْلِفُ الْمِيعَادَ ﴿۳۱﴾

و اگر بوسیله قرآن کوهها حرکت داده شود یا زمین بوسیله آن قطعه قطعه شود و یا بوسیله قرآن با مرده ها حرف زده شود، ولى همه کارها در اختیار خدا است. آیا آنهائى که ایمان آورده اند، مأیوس نشده (و نمى دانند) که اگر خدا بخواهد همه مردم را هدایت مى کند؟ ولى دائما به کسانى که کافر شده اند، بلاى کوبنده اى به خاطر اعمالشان وارد مى شود یا نزدیک خانه هاى آنها فرود مى آید تا وعده الهى برسد. قطعا خدا هیچ وعده اى را تخلّف نمى کند. ﴿۳۱﴾

وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَأَمْلَيْتُ لِلَّذِينَ كَفَرُوا ثُمَّ أَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ ﴿۳۲﴾

و قطعا قبل از تو پیامبرانى مسخره شدند. پس کسانى را که کافر گردیدند، مهلتشان دادم. سپس آنها را گرفتم. پس مجازات من چگونه بود؟ ﴿۳۲﴾

«خدای تعالی مراقب همه هست»

أَفَمَنْ هُوَ قَائِمٌ عَلَى كُلِّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ قُلْ سَمُّوهُمْ أَمْ تُنَبِّئُونَهُ بِمَا لَا يَعْلَمُ فِي الْأَرْضِ أَمْ بِظَاهِرٍ مِنَ الْقَوْلِ بَلْ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مَكْرُهُمْ وَصُدُّوا عَنِ السَّبِيلِ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ ﴿۳۳﴾

آیا پس چه کسى است آن که بر همه مردم به آنچه مى کنند ایستاده (و مراقب آنها) است و حال آنکه آنها براى خدا شریکهایى قرار دادند؟ بگو: آنها را نام ببرید. یا به او خبر مى دهید چیزى را که در زمین نمى داند یا به ظاهر از کلام اکتفا مى کنید؟ بلکه براى کفّار، مخفى کاریهایشان زینت داده شده است و آنها از راه خدا بازداشته شده اند و کسى را که خدا گمراه کند، پس براى او راهنمایى نخواهد بود. ﴿۳۳﴾

لَهُمْ عَذَابٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَعَذَابُ الْآخِرَةِ أَشَقُّ وَمَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَاقٍ ﴿۳۴﴾

براى آنها در زندگى دنیا عذاب خواهد بود و عذاب آخرت پر مشقّت تر است و کسى نمى تواند آنها را از عذاب خدا نگه دارد. ﴿۳۴﴾

«نعمتهای بهشت همیشگی است»

مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ أُكُلُهَا دَائِمٌ وَظِلُّهَا تِلْكَ عُقْبَى الَّذِينَ اتَّقَوْا وَعُقْبَى الْكَافِرِينَ النَّارُ ﴿۳۵﴾

مَثَل بهشتى که به اهل تقوى وعده داده شده، از زیر درختهاى آن نهرها جارى است، خوردنیها و سایه اش همیشگى است. آن عاقبت کسانى است که تقوى داشته باشند و عاقبت کفّار آتش خواهد بود. ﴿۳۵﴾

«دعوت به خدای تعالی»

وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَفْرَحُونَ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَمِنَ الْأَحْزَابِ مَنْ يُنْكِرُ بَعْضَهُ قُلْ إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ وَلَا أُشْرِكَ بِهِ إِلَيْهِ أَدْعُو وَإِلَيْهِ مَآبِ ﴿۳۶﴾

و کسانى که به آنها کتاب داده ایم، به آنچه بر تو نازل گردیده خوشحالند و بعضى از جمعیتها، بعضى از آن کتاب را انکار مى کنند. بگو: قطعا به من امر شده که خدا را عبادت کنم و به او مشرک نشوم، مردم را به طرف خدا دعوت کنم و بازگشت من به سوى خدا است. ﴿۳۶﴾

«نزول قرآن به زبان عربی»

وَكَذَلِكَ أَنْزَلْنَاهُ حُكْمًا عَرَبِيًّا وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَمَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا وَاقٍ ﴿۳۷﴾

و این چنین قرآن را حکیمانه به زبان عربى نازل کردیم. و اگر هواهاى نفسانى آنها را بعد از آنچه از علم به تو رسیده است پیروى کنى، براى تو از جانب خدا حمایت کننده و جلوگیرى کننده اى نخواهد بود. ﴿۳۷﴾

«مسأله بداء و محو و اثبات»

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلًا مِنْ قَبْلِكَ وَجَعَلْنَا لَهُمْ أَزْوَاجًا وَذُرِّيَّةً وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَنْ يَأْتِيَ بِآيَةٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ لِكُلِّ أَجَلٍ كِتَابٌ ﴿۳۸﴾

و یقینا ما پیامبرانى قبل از تو فرستادیم و براى آنها همسران و فرزندانى قرار دادیم. و براى هیچ پیغمبرى این چنین نبوده است که نشانه اى بیاورد، مگر به اذن خدا. براى هر وقتى نوشته اى خواهد بود. ﴿۳۸﴾

يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ ﴿۳۹﴾

خدا هر چه را بخواهد، محو مى کند و هر چه را بخواهد، اثبات مى کند و در نزد او امّ الکتاب است. ﴿۳۹﴾

وَإِنْ مَا نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِنَّمَا عَلَيْكَ الْبَلَاغُ وَعَلَيْنَا الْحِسَابُ ﴿۴۰﴾

و اگر بعضى از آنچه را که به آنها وعده داده ایم، به تو نشان بدهیم یا تو را بمیرانیم، پس جز این نیست که بر تو ابلاغ رسالت و بر ما حساب آنها است. ﴿۴۰﴾

«از اطراف زمین کم می شود»

أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا نَأْتِي الْأَرْضَ نَنْقُصُهَا مِنْ أَطْرَافِهَا وَاللَّهُ يَحْكُمُ لَا مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ وَهُوَ سَرِيعُ الْحِسَابِ ﴿۴۱﴾

و آیا ندیده اند که قطعا ما به سراغ زمین مى آییم، از اطراف آن کم مى کنیم؟. و خدا حکم مى کند و کسى از حکم او جلوگیرى نمى کند و او سریع الحساب است. ﴿۴۱﴾

وَقَدْ مَكَرَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلِلَّهِ الْمَكْرُ جَمِيعًا يَعْلَمُ مَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ وَسَيَعْلَمُ الْكُفَّارُ لِمَنْ عُقْبَى الدَّارِ ﴿۴۲﴾‏

و قطعا قبل از اینها کسانى بودند که نقشه هاى پنهانى مى کشیدند، ولى تمام نقشه هاى پنهانى مال خدا است. آنچه را که هر کس کسب مى کند، خدا مى داند و زود است که کفّار بدانند براى چه کسى عاقبت، خانه آخرت خواهد بود. ﴿۴۲﴾

«حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام دارای علم کتاب است»

وَيَقُولُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَسْتَ مُرْسَلًا قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ ﴿۴۳﴾

و کسانى که کافر شده اند، مى گویند: تو فرستاده خدا نیستى. بگو: بین من و بین شما شهادت خدا و کسى که در نزد او علم کتاب است، کافى است. ﴿۴۳﴾