سوره مبارکه شعراء
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
«به نام خداوند بخشنده مهربان»
طسم ﴿۱﴾
طسم ﴿۱﴾
تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ ﴿۲﴾
این آیات کتاب روشن است. ﴿۲﴾
«پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله به خاطر ایمان مردم، خود را در فشار قرار می دهد»
لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ ﴿۳﴾
(اى پیامبر) گویا تو مى خواهى جانت را از دست بدهى از این که آنها مؤمن نیستند؟ ﴿۳﴾
إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ ﴿۴﴾
اگر ما بخواهیم از آسمان بر آنها نشانه اى نازل مى کنیم که گردنهایشان در مقابل آن خاضع گردد. ﴿۴﴾
وَمَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنَ الرَّحْمَنِ مُحْدَثٍ إِلَّا كَانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ ﴿۵﴾
و هیچ یادآورى تازه اى از جانب خداى بخشنده براى آنها نیامد، جز آنکه آنها از آن اعراض کننده بودند. ﴿۵﴾
فَقَدْ كَذَّبُوا فَسَيَأْتِيهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿۶﴾
پس قطعا تکذیب کردند و به زودى اخبار آنچه را که آنها آن را مسخره مى کردند، به آنها خواهد رسید. ﴿۶﴾
برداشت از آیات ۶ – ۱
استقامت
سالک الی اللّه نباید به خاطر اعراض و غفلت دیگران از دین مقدس اسلام، خود را ناراحت کند و متأثر باشد. بلکه فقط وظیفه او امر به معروف و نهی از منکر است. زیرا اگر آنها لیاقت می داشتند و خدای تعالی را منظور می کردند و رحمانیت خدا که شامل همه مخلوقات می شود را ندیده نمی گرفتند، خدای تعالی همه آنها را هدایت می فرمود و اهل تقوی می شدند.
«انواع گیاهان پر ارزش»
أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ ﴿۷﴾
آیا آنها به زمین نگاه نمى کنند که چقدر از انواع گیاهان پر قیمت در آن رویانیده ایم؟ ﴿۷﴾
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۸﴾
قطعا در آن نشانه اى است و(لى) بیشتر آنها مؤمن نیستند. ﴿۸﴾
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۹﴾
و قطعا پروردگار تو عزیز مهربانی است. ﴿۹﴾
«قضیه ای از حضرت موسی علیه السلام»
وَإِذْ نَادَى رَبُّكَ مُوسَى أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿۱۰﴾
و زمانى که پروردگارت موسى را صدا زد بر اینکه به نزد قوم ستمگر باید بروى. ﴿۱۰﴾
قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَلَا يَتَّقُونَ ﴿۱۱﴾
قوم فرعون، آیا (چرا) آنها تقوى ندارند. ﴿۱۱﴾
قَالَ رَبِّ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ ﴿۱۲﴾
موسى گفت: پروردگار من، من مى ترسم اینکه مرا تکذیب کنند. ﴿۱۲﴾
وَيَضِيقُ صَدْرِي وَلَا يَنْطَلِقُ لِسَانِي فَأَرْسِلْ إِلَى هَارُونَ ﴿۱۳﴾
و سینه ام تنگ شود و زبانم گویا نباشد. پس هارون را هم بفرست. ﴿۱۳﴾
وَلَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخَافُ أَنْ يَقْتُلُونِ ﴿۱۴﴾
و از براى آنها بر عهده من گناهى است. پس مى ترسم اینکه مرا بکشند. ﴿۱۴﴾
قَالَ كَلَّا فَاذْهَبَا بِآيَاتِنَا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ ﴿۱۵﴾
خدا فرمود: هرگز، بروید با نشانه هاى ما. قطعا ما با شمائیم و سخنان شما را مى شنویم. ﴿۱۵﴾
فَأْتِيَا فِرْعَوْنَ فَقُولَا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۶﴾
پس به سراغ فرعون بروید، بگوئید: قطعا ما فرستاده پروردگار عالمیانیم. ﴿۱۶﴾
أَنْ أَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿۱۷﴾
اینکه بنی اسرائیل را با ما بفرست. ﴿۱۷﴾
قَالَ أَلَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَلَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ ﴿۱۸﴾
فرعون گفت: آیا ما تو را در میان خودمان از کودکى تربیت نکردیم و سالهایى از عمرت در میان ما نبودى؟ ﴿۱۸﴾
وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ ﴿۱۹﴾
و انجام دادى آن کارى را که انجام دادى و تو از ناسپاسان بودى. ﴿۱۹﴾
قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ ﴿۲۰﴾
موسى گفت: من آن کار را انجام دادم و آن وقت من از گمراهان بودم. ﴿۲۰﴾
فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْمًا وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿۲۱﴾
پس چون من از شما ترسیدم، فرار کردم. پروردگارم حکمت به من عنایت کرد و از پیامبران قرارم داده. ﴿۲۱﴾
وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿۲۲﴾
و این نعمتى است که منّتش را بر من مى گذارى که بنى اسرائیل را بنده خود قرار داده اى. ﴿۲۲﴾
قَالَ فِرْعَوْنُ وَمَا رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿۲۳﴾
فرعون گفت: پروردگار جهانیان چیست؟ ﴿۲۳﴾
قَالَ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ مُوقِنِينَ ﴿۲۴﴾
موسى گفت: پروردگار آسمانها و زمین و آنچه بین آنها است، اگر اهل یقین هستید. ﴿۲۴﴾
قَالَ لِمَنْ حَوْلَهُ أَلَا تَسْتَمِعُونَ ﴿۲۵﴾
فرعون به اطرافیانش گفت: آیا نمی شنوید؟ ﴿۲۵﴾
قَالَ رَبُّكُمْ وَرَبُّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ ﴿۲۶﴾
(موسى ادامه داد و) گفت: پروردگار شما و پروردگار پدران گذشته شما است. ﴿۲۶﴾
قَالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ الَّذِي أُرْسِلَ إِلَيْكُمْ لَمَجْنُونٌ ﴿۲۷﴾
فرعون گفت: قطعا این پیامبر شما که به طرف شما فرستاده شده، دیوانه است. ﴿۲۷﴾
قَالَ رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَمَا بَيْنَهُمَا إِنْ كُنْتُمْ تَعْقِلُونَ ﴿۲۸﴾
(موسى ادامه داد و) گفت: پروردگار مشرق و مغرب و آنچه در بین اینها است، اگر شما عقلتان را به کار بیندازید. ﴿۲۸﴾
قَالَ لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلَهًا غَيْرِي لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونِينَ ﴿۲۹﴾
فرعون گفت: اگر غیر از من خدایى را انتخاب کنى، تو را از زندانیان قرار مى دهم. ﴿۲۹﴾
قَالَ أَوَلَوْ جِئْتُكَ بِشَيْءٍ مُبِينٍ ﴿۳۰﴾
موسی گفت: حتّی اگر نشانه واضحی برای تو بیاورم؟ ﴿۳۰﴾
قَالَ فَأْتِ بِهِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ ﴿۳۱﴾
فرعون گفت: آن را بیاور، اگر از راستگویانی. ﴿۳۱﴾
فَأَلْقَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعْبَانٌ مُبِينٌ ﴿۳۲﴾
موسی عصایش را انداخت. ناگهان اژدهای آشکاری گردید. ﴿۳۲﴾
وَنَزَعَ يَدَهُ فَإِذَا هِيَ بَيْضَاءُ لِلنَّاظِرِينَ ﴿۳۳﴾
و دستش را بیرون آورد. پس ناگهان برای بینندگان سفید و روشن گردید. ﴿۳۳﴾
قَالَ لِلْمَلَإِ حَوْلَهُ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ عَلِيمٌ ﴿۳۴﴾
فرعون به بزرگانى که در اطرافش بودند، گفت: قطعا این ساحر دانایى است. ﴿۳۴﴾
يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ بِسِحْرِهِ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ ﴿۳۵﴾
مى خواهد شما را از سرزمینتان با سحرش خارج کند. پس چه دستور مى دهید؟ ﴿۳۵﴾
قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَابْعَثْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ ﴿۳۶﴾
گفتند: او و برادرش را مهلت بده و جمع کنندگان را در شهرها بفرست. ﴿۳۶﴾
يَأْتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ ﴿۳۷﴾
تا همه ساحران دانا را نزد تو بیاورند. ﴿۳۷﴾
فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ مَعْلُومٍ ﴿۳۸﴾
بالاخره ساحران برای میعادگاه روز معینی جمع آوری شدند. ﴿۳۸﴾
وَقِيلَ لِلنَّاسِ هَلْ أَنْتُمْ مُجْتَمِعُونَ ﴿۳۹﴾
و به مردم گفته شد: آیا شما هم در آن میعادگاه اجتماع می کنید؟ ﴿۳۹﴾
لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ السَّحَرَةَ إِنْ كَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ ﴿۴۰﴾
که اگر ساحران غلبه کردند، شاید ما آنها را تأیید و پیروی کنیم. ﴿۴۰﴾
فَلَمَّا جَاءَ السَّحَرَةُ قَالُوا لِفِرْعَوْنَ أَئِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ ﴿۴۱﴾
پس وقتى که ساحران آمدند، به فرعون گفتند: اگر ما (بر آنها) غالب بودیم، آیا براى ما اجرى خواهد بود؟ ﴿۴۱﴾
قَالَ نَعَمْ وَإِنَّكُمْ إِذًا لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ ﴿۴۲﴾
فرعون گفت: بله و قطعا شما در آن وقت از مقرّبین خواهید بود. ﴿۴۲﴾
قَالَ لَهُمْ مُوسَى أَلْقُوا مَا أَنْتُمْ مُلْقُونَ ﴿۴۳﴾
موسی به ساحران گفت: بیندازید آنچه را که می خواهید بیندازید. ﴿۴۳﴾
فَأَلْقَوْا حِبَالَهُمْ وَعِصِيَّهُمْ وَقَالُوا بِعِزَّةِ فِرْعَوْنَ إِنَّا لَنَحْنُ الْغَالِبُونَ ﴿۴۴﴾
آنها ریسمانها و عصاهاى خود را انداختند و گفتند: به عزّت فرعون قسم که قطعا ما غلبه مى کنیم.﴿۴۴﴾
فَأَلْقَى مُوسَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ ﴿۴۵﴾
موسى عصایش را انداخت. ناگهان تمام آنچه را که آنها انداخته بودند و دروغ بود، بلعید. ﴿۴۵﴾
فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سَاجِدِينَ ﴿۴۶﴾
پس همه ساحران به سجده افتادند. ﴿۴۶﴾
قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۴۷﴾
گفتند: ایمان آوردیم به پروردگار عالمیان. ﴿۴۷﴾
رَبِّ مُوسَى وَهَارُونَ ﴿۴۸﴾
پروردگار موسی و هارون. ﴿۴۸﴾
قَالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ أَنْ آذَنَ لَكُمْ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ فَلَسَوْفَ تَعْلَمُونَ لَأُقَطِّعَنَّ أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلَافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ أَجْمَعِينَ ﴿۴۹﴾
فرعون گفت: شما قبل از آنکه من اجازه دهم به او ایمان آوردید؟ قطعا او بزرگ شما بوده که سحر را به شما تعلیم داده است، پس به زودى خواهید فهمید. از چپ و راست، دست و پاى شما را قطع مى کنم و همه شما را به دار مى زنم. ﴿۴۹﴾
قَالُوا لَا ضَيْرَ إِنَّا إِلَى رَبِّنَا مُنْقَلِبُونَ ﴿۵۰﴾
گفتند: مشکلی نیست. قطعا ما به طرف پروردگارمان بر می گردیم. ﴿۵۰﴾
إِنَّا نَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطَايَانَا أَنْ كُنَّا أَوَّلَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۵۱﴾
ما طمع داریم اینکه پروردگارمان، خطاهای ما را ببخشد و اینکه اوّل مؤمن باشیم. ﴿۵۱﴾
وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ ﴿۵۲﴾
و ما وحى کردیم به موسى اینکه بندگان مرا شبانه حرکت بده که شما مورد تعقیب هستید. ﴿۵۲﴾
فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ ﴿۵۳﴾
فرعون، مأمورین خود را در شهرها فرستاد. ﴿۵۳﴾
إِنَّ هَؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ ﴿۵۴﴾
که قطعا آن گروه (بنى اسرائیل) جمعیت کمى هستند. ﴿۵۴﴾
وَإِنَّهُمْ لَنَا لَغَائِظُونَ ﴿۵۵﴾
و قطعا آنها ما را وادار به غیظ و غضب کرده اند. ﴿۵۵﴾
وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَاذِرُونَ ﴿۵۶﴾
و قطعا ما همه مان جنگجو هستیم. ﴿۵۶﴾
فَأَخْرَجْنَاهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ﴿۵۷﴾
پس ما آنها (فرعونیان) را از باغها و چشمه ها. ﴿۵۷﴾
وَكُنُوزٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ ﴿۵۸﴾
و از گنجها و قصرهای خوب بیرونشان کردیم. ﴿۵۸﴾
كَذَلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿۵۹﴾
این چنین بود و ما بنی اسرائیل را وارث آنها نمودیم. ﴿۵۹﴾
فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِينَ ﴿۶۰﴾
پس موقع طلوع آفتاب بنى اسرائیل را تعقیب کردند. ﴿۶۰﴾
فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ أَصْحَابُ مُوسَى إِنَّا لَمُدْرَكُونَ ﴿۶۱﴾
وقتى آن دو دسته یکدیگر را دیدند، اصحاب موسى گفتند: قطعا ما به دست فرعونیان افتادیم. ﴿۶۱﴾
قَالَ كَلَّا إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهْدِينِ ﴿۶۲﴾
موسى گفت: هرگز. قطعا خدا با من است. پروردگار من به زودى مرا راهنمائى خواهد کرد. ﴿۶۲﴾
فَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِبْ بِعَصَاكَ الْبَحْرَ فَانْفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرْقٍ كَالطَّوْدِ الْعَظِيمِ ﴿۶۳﴾
پس ما به موسى وحى کردیم که با عصایت به دریا بزن. پس دریا از هم جدا شد و هر بخشى از دریا مانند کوه بزرگى (دو طرف) قرار گرفت. ﴿۶۳﴾
وَأَزْلَفْنَا ثَمَّ الْآخَرِينَ ﴿۶۴﴾
و آنجا (دو لشگر را) با یکدیگر نزدیک (دریا) کردیم. ﴿۶۴﴾
وَأَنْجَيْنَا مُوسَى وَمَنْ مَعَهُ أَجْمَعِينَ ﴿۶۵﴾
و موسی و کسی که با او بود همه شان را نجات دادیم. ﴿۶۵﴾
ثُمَّ أَغْرَقْنَا الْآخَرِينَ ﴿۶۶﴾
سپس آن دسته دیگر را غرق نمودیم. ﴿۶۶﴾
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۶۷﴾
قطعا در آن نشانه ای بود ولی اکثر آنها ایمان نیاوردند. ﴿۶۷﴾
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۶۸﴾
و قطعا پروردگار تو همان خدای عزیز مهربان است. ﴿۶۸﴾
«قضیه حضرت ابراهیم علیه السلام»
وَاتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ إِبْرَاهِيمَ ﴿۶۹﴾
و برای آنها قضیه حضرت ابراهیم را تلاوت کن. ﴿۶۹﴾
إِذْ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا تَعْبُدُونَ ﴿۷۰﴾
وقتی که به پدر و قومش گفت: چه چیز را می پرستید؟ ﴿۷۰﴾
قَالُوا نَعْبُدُ أَصْنَامًا فَنَظَلُّ لَهَا عَاكِفِينَ ﴿۷۱﴾
گفتند: بتها را می پرستیم و همیشه زیر سایه آنها بوده و هستیم. ﴿۷۱﴾
قَالَ هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذْ تَدْعُونَ ﴿۷۲﴾
ابراهیم گفت: آیا وقتی که آنها را می خوانید، می شنوند؟ ﴿۷۲﴾
أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ ﴿۷۳﴾
یا برای شما نفع و ضرری دارند؟ ﴿۷۳﴾
قَالُوا بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَلِكَ يَفْعَلُونَ ﴿۷۴﴾
گفتند: بلکه ما پدرانمان را این گونه یافته ایم که این کار را می کرده اند. ﴿۷۴﴾
قَالَ أَفَرَأَيْتُمْ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿۷۵﴾
ابراهیم گفت: آیا می فهمید که چه چیز را می پرستید؟ ﴿۷۵﴾
أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمُ الْأَقْدَمُونَ ﴿۷۶﴾
شما و پدران گذشته تان. ﴿۷۶﴾
فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِي إِلَّا رَبَّ الْعَالَمِينَ ﴿۷۷﴾
پس قطعا آنها غیر از پروردگار جهانیان، همه دشمنان منند. ﴿۷۷﴾
اَلَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهْدِينِ ﴿۷۸﴾
آن خدائی که مرا خلق کرد، پس او هدایتم می کند. ﴿۷۸﴾
وَالَّذِي هُوَ يُطْعِمُنِي وَيَسْقِينِ ﴿۷۹﴾
و کسی که او به من طعام می دهد و به من آب می دهد. ﴿۷۹﴾
وَإِذَا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ ﴿۸۰﴾
و وقتی که مریض شدم، او شفایم می دهد. ﴿۸۰﴾
وَالَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحْيِينِ ﴿۸۱﴾
و کسی که مرا می میراند، سپس زنده ام می کند. ﴿۸۱﴾
وَالَّذِي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لِي خَطِيئَتِي يَوْمَ الدِّينِ ﴿۸۲﴾
و کسی که طمع دارم اینکه گناهانم را روز جزا ببخشد. ﴿۸۲﴾
رَبِّ هَبْ لِي حُكْمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ ﴿۸۳﴾
پروردگار من، به من حکمت عنایت کن و مرا به صالحین ملحق بفرما. ﴿۸۳﴾
وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ فِي الْآخِرِينَ ﴿۸۴﴾
و برای من در میان دیگران زبان صادقی قرار بده. ﴿۸۴﴾
وَاجْعَلْنِي مِنْ وَرَثَةِ جَنَّةِ النَّعِيمِ ﴿۸۵﴾
و از وارثین بهشت پر نعمت قرارم بده. ﴿۸۵﴾
وَاغْفِرْ لِأَبِي إِنَّهُ كَانَ مِنَ الضَّالِّينَ ﴿۸۶﴾
و پدرم را بیامرز، زیرا قطعا او از گمراهان است. ﴿۸۶﴾
وَلَا تُخْزِنِي يَوْمَ يُبْعَثُونَ ﴿۸۷﴾
و در روزی که همه مبعوث می شوند، مرا رسوا نکن. ﴿۸۷﴾
يَوْمَ لَا يَنْفَعُ مَالٌ وَلَا بَنُونَ ﴿۸۸﴾
روزی که مال و فرزندان برای انسان مفید نمی باشد. ﴿۸۸﴾
إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ ﴿۸۹﴾
مگر کسی که با قلب سالم به درگاه خدا بیاید. ﴿۸۹﴾
برداشت از آیات ۸۹ – ۶۹
حضرت ابراهیم علیه السلام
سالک الی اللّه باید از قضیه حضرت ابراهیم علیه السلام پند بگیرد و به دستورات زیر عمل کند:
اوّل: آن چه را که مورد اطاعت خود قرار می دهد بداند که این لیاقت را آن چیز دارد.
دوّم: نفع و ضرر هر کاری را که می کند بسنجد و اگر برای دنیا و آخرتش مفید است انجام دهد.
سوّم: تنها به خاطر این که کاری رسم است و گذشتگان انجام داده اند آن را انجام ندهد بلکه با توجّه به آنچه مورد پرستش قرار می دهد آن را لایق این کار بداند.
چهارم: جز خدا و راه خدای تعالی و کسانی که از طرف خدا سخن می گویند بقیه را که راههای دیگر و پرستشهای دیگر را به او ارائه می دهند دشمن خود تصوّر کند.
پنجم: بداند خدایی که او را خلق کرده همه موفقیتها را به قلبش الهام می کند و هدایتش می فرماید.
ششم: باید بداند که خدای تعالی روزی او را می دهد آن چنان که همه جانداران عالم را آب و غذا داده است.
هفتم: باید بداند که وقتی خودش با ندانم کاریهایش مریض بدنی و یا روحی می شود خدای تعالی او را با راهنماییهایش شفا می دهد.
هشتم: باید بداند که اگر خدای تعالی او را در این دنیا می میراند حیات ابدی در آخرت به او عطا می فرماید.
نهم: سالک الی اللّه باید طمع به مغفرت خدای تعالی در روز قیامت داشته باشد و از رحمت الهی مأیوس نباشد.
دهم: باید با تزکیه نفس خودش را به اخلاص برساند تا خدای تعالی قلبش را پر از حکمت کند و او را به بندگان شایسته خود ملحق فرماید.
یازدهم: باید از خدای تعالی کمک بخواهد که در بین مردم با صداقت و درستی حرکت کند.
دوازدهم: باید از خدای تعالی بهشت پر نعمت را طلب کند که نهایت همه خوبیها آن می باشد.
سیزدهم: همیشه اقوام و نزدیکانش را باید دعا کند و برای آنها طلب آمرزش کند ولو آن که از گمراهان باشند.
چهاردهم: سالک الی اللّه باید عاقبت بین و دور اندیش باشد و دائما به فکر روز قیامت، روزی که مال و فرزند برای انسان مفید نیست و تنها قلب سالم و روح سالم مفید است، باشد.
«خصوصیات روز قیامت»
وَأُزْلِفَتِ الْجَنَّةُ لِلْمُتَّقِينَ ﴿۹۰﴾
و بهشت برای پرهیزکاران نزدیک می گردد. ﴿۹۰﴾
وَبُرِّزَتِ الْجَحِيمُ لِلْغَاوِينَ ﴿۹۱﴾
و جهنّم برای گمراهان ظاهر می شود. ﴿۹۱﴾
وَقِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ ﴿۹۲﴾
و به آنها گفته می شود: کجایند آنچه را که شما می پرستید؟ ﴿۹۲﴾
مِنْ دُونِ اللَّهِ هَلْ يَنْصُرُونَكُمْ أَوْ يَنْتَصِرُونَ ﴿۹۳﴾
غیر از خدا، آیا شما را یاری می کنند یا کسی آنها را یاری می کند؟ ﴿۹۳﴾
فَكُبْكِبُوا فِيهَا هُمْ وَالْغَاوُونَ ﴿۹۴﴾
پس همه آن بتها و گمراهان به دوزخ ریخته می شوند. ﴿۹۴﴾
وَجُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُونَ ﴿۹۵﴾
و (با) همه لشگر ابلیس. ﴿۹۵﴾
قَالُوا وَهُمْ فِيهَا يَخْتَصِمُونَ ﴿۹۶﴾
آنها در جهنّم با یکدیگر دشمنی می کنند، می گویند: ﴿۹۶﴾
تَاللَّهِ إِنْ كُنَّا لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ ﴿۹۷﴾
به خدا قسم که ما در ضلالت واضحی بودیم. ﴿۹۷﴾
إِذْ نُسَوِّيكُمْ بِرَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۹۸﴾
آن وقتی که ما شما را با پروردگار جهانیان مساوی می دانستیم. ﴿۹۸﴾
وَمَا أَضَلَّنَا إِلَّا الْمُجْرِمُونَ ﴿۹۹﴾
و کسی جز گنهکاران ما را گمراه نکردند. ﴿۹۹﴾
فَمَا لَنَا مِنْ شَافِعِينَ ﴿۱۰۰﴾
پس برای ما شفاعت کننده ای نخواهد بود. ﴿۱۰۰﴾
وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٍ ﴿۱۰۱﴾
و برای ما دوست صدیقی نیست. ﴿۱۰۱﴾
فَلَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۰۲﴾
پس اگر برای ما بازگشتی بود، ما از مؤمنین بودیم. ﴿۱۰۲﴾
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۰۳﴾
قطعا در آن جریان نشانه ای است و اکثر اینها از مؤمنان نبوده اند. ﴿۱۰۳﴾
برداشت از آیات ۱۰۳ – ۹۰
نجات از جهنّم
سالک الی اللّه برای نجات از جهنّم و گمراهی و رسیدن به کمالات به مسائل زیر توجّه کاملی داشته باشد:
اوّل: باید رعایت تقوی را در مراحل تزکیه نفس بکند تا بتواند با اهل بهشت در بهشت زندگی کند.
دوّم: نباید جزء گمراهان باشد که به جهنّمی که در آن جهنّم همه لشگریان شیطان و بت پرستان در آن هستند خواهد رفت.
سوّم: باید تزکیه نفس کند تا با خوبان محشور شود والّا در جهنّمی که همه با هم اختلاف دارند و با یکدیگر خصومت می کنند، خواهد رفت.
چهارم: باید به طرف کارهایی که او را به گمراهی می کشاند نرود تا در نتیجه به گمراهی شدیدی برسد و از مجرمین محسوب بشود و شفیعی و دوست صدیقی نداشته باشد.
پنجم: همه کارهای خوب و تزکیه نفس را در همین دنیا انجام دهد. زیرا اگر بخواهد در قیامت تزکیه نفس کند به مشکلات زیادی برخورد می کند و آرزوی برگشتن به دنیا را می نماید.
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۰۴﴾
و قطعا پروردگار تو، همان او عزیز مهربانی است. ﴿۱۰۴﴾
«قضیه حضرت نوح علیه السلام»
كَذَّبَتْ قَوْمُ نُوحٍ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۰۵﴾
قوم نوح پیامبران را تکذیب کردند. ﴿۱۰۵﴾
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ نُوحٌ أَلَا تَتَّقُونَ ﴿۱۰۶﴾
آن وقتی که برادرشان نوح به آنها گفت: چرا تقوی ندارید؟ ﴿۱۰۶﴾
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ ﴿۱۰۷﴾
قطعا من برای شما پیامبر امینی هستم. ﴿۱۰۷﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۰۸﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۰۸﴾
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۰۹﴾
و من از شما مزدی درخواست نمی کنم. اجر من جز به عهده پروردگار جهانیان نمی باشد. ﴿۱۰۹﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۱۰﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۱۰﴾
قَالُوا أَنُؤْمِنُ لَكَ وَاتَّبَعَكَ الْأَرْذَلُونَ ﴿۱۱۱﴾
قومش گفتند: آیا ما ایمان به تو بیاوریم، در حالی که افراد رذل از تو پیروی کرده اند؟ ﴿۱۱۱﴾
قَالَ وَمَا عِلْمِي بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴿۱۱۲﴾
نوح گفت: من چه علمی به آنچه آنها عمل کرده اند، داشته ام؟ ﴿۱۱۲﴾
برداشت از آیات ۱۱۲ – ۱۰۶
نصایح حضرت نوح علیه السلام
سالک الی اللّه باید از نصایح حضرت نوح علیه السلام که رسول امینی بود استفاده کند:
اوّل: او به قومش فرمود: چرا تقوی ندارید.
دوّم: باید با اطاعت از پیغمبران تقوی را پیشه کند و کارهایش تحت فرماندهی معصومین علیهم السلام باشد.
سوّم: اگر برای دیگران مسائلی را از قبیل راهنمایی آنها و یا هر کاری را که جنبه خدایی دارد انجام داد از مردم اجر و مزدی نخواسته باشد بلکه اجرش را بر عهده خدای تعالی بگذارد.
چهارم: اگر از رهبر معصومی خواست پیروی کند به پیروانش به چشم ظاهر نگاه نکند و ثروت و مکنت آنها را در نظر نگیرد و فقر و تنگدستی آنها او را به گفتن حرف نامربوط وادار ننماید.
إِنْ حِسَابُهُمْ إِلَّا عَلَى رَبِّي لَوْ تَشْعُرُونَ ﴿۱۱۳﴾
حساب آنها جز بر عهده پروردگارم نیست، اگر شما شعور می داشتید. ﴿۱۱۳﴾
وَمَا أَنَا بِطَارِدِ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۱۴﴾
و من مؤمنین را دور نخواهم کرد. ﴿۱۱۴﴾
إِنْ أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ ﴿۱۱۵﴾
من جز ترساننده آشکاری چیزی نیستم. ﴿۱۱۵﴾
قَالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ يَا نُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْمَرْجُومِينَ ﴿۱۱۶﴾
گفتند: اگر بس نکنی ای نوح، سنگسار خواهی شد. ﴿۱۱۶﴾
قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِي كَذَّبُونِ ﴿۱۱۷﴾
نوح گفت: پروردگار من، قطعا قوم من، مرا تکذیب کردند. ﴿۱۱۷﴾
فَافْتَحْ بَيْنِي وَبَيْنَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِي وَمَنْ مَعِيَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۱۸﴾
پس بین من و بین آنها راهى باز کن و مرا و کسى که از مؤمنین با من است، نجات بده. ﴿۱۱۸﴾
فَأَنْجَيْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ ﴿۱۱۹﴾
پس ما او را و کسی که با او در کشتی پر جمعیت بود، نجاتش دادیم. ﴿۱۱۹﴾
ثُمَّ أَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاقِينَ ﴿۱۲۰﴾
سپس بعد از آنها باقی مانده را غرق نمودیم. ﴿۱۲۰﴾
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۲۱﴾
قطعا در آن نشانه ای است و اکثر آنها مؤمن نبودند. ﴿۱۲۱﴾
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۲۲﴾
و قطعا پروردگار تو همان عزیز مهربان است. ﴿۱۲۲﴾
«قضیه حضرت هود علیه السلام»
كَذَّبَتْ عَادٌ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۲۳﴾
قوم عاد (هم) پیغمبران را تکذیب کردند. ﴿۱۲۳﴾
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ ﴿۱۲۴﴾
آن وقتی که برادرشان هود به آنها گفت: چرا تقوی ندارید؟ ﴿۱۲۴﴾
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ ﴿۱۲۵﴾
من برای شما پیامبر امینی هستم. ﴿۱۲۵﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۲۶﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۲۶﴾
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۲۷﴾
و من از شما مزدی درخواست نمی کنم. اجر من جز بر پروردگار جهانیان نمی باشد. ﴿۱۲۷﴾
أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ ﴿۱۲۸﴾
آیا شما بر هر جای مرتفعی بیهوده نشانه ای می سازید؟ ﴿۱۲۸﴾
وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ ﴿۱۲۹﴾
و قصرهای محکمی را برای خود اتّخاذ می کنید، شاید (در دنیا) همیشه بمانید؟ ﴿۱۲۹﴾
وَإِذَا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ ﴿۱۳۰﴾
و زمانی که مجازات می کنید، مانند جبّاران مجازات می نمائید. ﴿۱۳۰﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۳۱﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۳۱﴾
وَاتَّقُوا الَّذِي أَمَدَّكُمْ بِمَا تَعْلَمُونَ ﴿۱۳۲﴾
و از آن کسى که شما را به آنچه مى دانید مدد کرده است، بپرهیزید. ﴿۱۳۲﴾
أَمَدَّكُمْ بِأَنْعَامٍ وَبَنِينَ ﴿۱۳۳﴾
شما را به چهارپایان و فرزندانتان مدد فرمود. ﴿۱۳۳﴾
وَجَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ﴿۱۳۴﴾
و باغها و چشمه ها. ﴿۱۳۴﴾
إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۱۳۵﴾
قطعا من برای شما عذاب روز بزرگ را می ترسم. ﴿۱۳۵﴾
قَالُوا سَوَاءٌ عَلَيْنَا أَوَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَكُنْ مِنَ الْوَاعِظِينَ ﴿۱۳۶﴾
آنها گفتند: فرقی برای ما نمی کند، چه تو ما را موعظه کنی یا هرگز از موعظه کنندگان نباشی. ﴿۱۳۶﴾
إِنْ هَذَا إِلَّا خُلُقُ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۳۷﴾
قطعا این جز (همان) افسانه های قبلی ها چیزی نیست. ﴿۱۳۷﴾
وَمَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ ﴿۱۳۸﴾
و ما عذاب نخواهیم شد. ﴿۱۳۸﴾
فَكَذَّبُوهُ فَأَهْلَكْنَاهُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۳۹﴾
آنها هود را تکذیب کردند. پس ما هلاکشان کردیم. قطعا در آن نشانه ای است و اکثر آنها مؤمن نبودند. ﴿۱۳۹﴾
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۴۰﴾
و قطعا پروردگار تو عزیز مهربان است. ﴿۱۴۰﴾
برداشت از آیات ۱۴۰ – ۱۲۳
قضیه حضرت هود علیه السلام
سالک الی اللّه باید به مطالب زیر عمل کند:
اوّل: نباید بدون تحقیق هر چه را شنید تکذیب کند بخصوص اگر کلام معصومین علیهم السلام و انبیاء علیهم السلام باشد بلکه باید در مرحله اول مطالب انبیاء و پاکان را تحلیل کند و باز هم اگر نفهمید آن را تکذیب نکند.
دوّم: اگر دوستانه و برادر وار کسی او را امر به معروف کرد، با محبت بپذیرد.
سوّم: اگر شخص امینی بخصوص بدون مطالبه اجر و مزد، پیشنهادی به او داد مانند تقوی و بندگی خدا فورا بپذیرد.
چهارم: در زندگی مادی بلند پروازی نکند ونشانه ای از خود در این ارتباط به جای نگذارد.
پنجم: در عین آن که باید ساختمانها و بناها را محکم و ضدّ زلزله بسازد، در دنیا نیت ماندن همیشگی را در سر نداشته باشد.
ششم: اگر کسی را به خاطر اعمال زشتش مجازات خواست بکند مانند جبّارها و طاغوتها، مجازات ننماید.
هفتم: در همه کارها تقوی داشته باشد و بندگی کامل خدای تعالی را بکند.
هشتم: از خدایی که در همه کارها به او کمک کرده است و نعمتهایی از قبیل باغها و چشمه ها و حیوانات و فرزندان به او داده است، بپرهیزد و تقوای او را رعایت کند.
نهم: در شنیدن سخنان موعظه، انعطاف پذیر باشد و خود را به جهل مرکب متّصف ننماید.
دهم: به اعمال بیهوده خود مغرور نشود و فکر نکند که خدای تعالی او را به اعمال زشتش عذاب نمی کند زیرا خدای تعالی به خاطر این که اکثر اینها ایمان واقعی نیاورده اند در عین آن که خدای تعالی رحمت خاصه ای به مؤمنین دارد، این عدّه را هلاک خواهد کرد و به عذابهایی مبتلا خواهد فرمود.
«قضیه حضرت صالح علیه السلام»
كَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۴۱﴾
قوم ثمود (هم) پیامبران را تکذیب کردند. ﴿۱۴۱﴾
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ صَالِحٌ أَلَا تَتَّقُونَ ﴿۱۴۲﴾
آن وقتی که برادرشان صالح به آنها گفت: چرا تقوی ندارید؟ ﴿۱۴۲﴾
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ ﴿۱۴۳﴾
قطعا من برای شما پیامبر امینی هستم. ﴿۱۴۳﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۴۴﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۴۴﴾
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۴۵﴾
و من از شما مزدی درخواست نمی کنم. اجر من جز بر پروردگار جهانیان نمی باشد. ﴿۱۴۵﴾
أَتُتْرَكُونَ فِي مَا هَاهُنَا آمِنِينَ ﴿۱۴۶﴾
آیا ﴿فکر می کنید﴾ در کمال امنیت در آنچه اینجا هست، باقی خواهید ماند؟ ﴿۱۴۶﴾
فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ ﴿۱۴۷﴾
در باغها و چشمه ها. ﴿۱۴۷﴾
وَزُرُوعٍ وَنَخْلٍ طَلْعُهَا هَضِيمٌ ﴿۱۴۸﴾
و زراعتها و درخت خرمائی که شکوفه هایش لطیف است. ﴿۱۴۸﴾
وَتَنْحِتُونَ مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا فَارِهِينَ ﴿۱۴۹﴾
و خانه هائی از کوهها می تراشید، پس به عیش مشغول می گردید. ﴿۱۴۹﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ ﴿۱۵۰﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۵۰﴾
وَلَا تُطِيعُوا أَمْرَ الْمُسْرِفِينَ ﴿۱۵۱﴾
و دستور اسراف کنندگان را اطاعت نکنید. ﴿۱۵۱﴾
اَلَّذِینَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ وَلَا یُصْلِحُونَ ﴿۱۵۲﴾
آن کسانی که در زمین فساد می کنند و اصلاح نمی کنند. ﴿۱۵۲﴾
قَالُوا إِنَّمَا أَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ ﴿۱۵۳﴾
گفتند: جز این نیست که تو جادو شده ای. ﴿۱۵۳﴾
مَا أَنْتَ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا فَأْتِ بِآيَةٍ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ ﴿۱۵۴﴾
تو جز بشری مثل ما نیستی، پس نشانه ای برای ما بیاور، اگر تو از راستگویانی. ﴿۱۵۴﴾
برداشت از آیات ۱۵۴ – ۱۵۱
قضیه حضرت صالح علیه السلام
سالک الی اللّه باید همیشه به فکر اصلاح جامعه و اصلاح نفس خود باشد و دنبال فساد در روی زمین نرود و باید از انبیاء و اساتید، دلائل علمی و عقلی در مسائل معنوی بخواهد و از آنها معجزه و کرامتی توقّع نداشته باشد تا بدین وسیله بخواهد به حقیقت برسد.
قَالَ هَذِهِ نَاقَةٌ لَهَا شِرْبٌ وَلَكُمْ شِرْبُ يَوْمٍ مَعْلُومٍ ﴿۱۵۵﴾
گفت: این شتر نشانه است. برای او سهمی از آب و برای شما روز معینی سهمی از آب است. ﴿۱۵۵﴾
وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوءٍ فَيَأْخُذَكُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۱۵۶﴾
و با او به بدی برخورد نکنید که عذاب روز بزرگ شما را خواهد گرفت. ﴿۱۵۶﴾
فَعَقَرُوهَا فَأَصْبَحُوا نَادِمِینَ ﴿۱۵۷﴾
پس آن ناقه را پی کردند، پس بعد از آن پشیمان گردیدند. ﴿۱۵۷﴾
فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۵۸﴾
و عذاب خدا آنها را گرفت. قطعا در آن نشانه ای بود و اکثر اینها مؤمن نبودند. ﴿۱۵۸﴾
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۵۹﴾
و قطعا پروردگار تو همان عزیز مهربان است. ﴿۱۵۹﴾
برداشت از آیات ۱۵۹ – ۱۵۵
ناقه صالح علیه السلام
سالک الی اللّه نباید به خاطر امور مادی دست به جنایتی که خدای تعالی از آن نهی کرده بزند. زیرا در این صورت عذاب الهی او را می گیرد با این که خدای تعالی به سالکین الی اللّه مهربانی خاصّی دارد.
«قضیه حضرت لوط علیه السلام»
كَذَّبَتْ قَوْمُ لُوطٍ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۶۰﴾
قوم لوط (هم) پیامبران را تکذیب کردند. ﴿۱۶۰﴾
إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ ﴿۱۶۱﴾
آن وقتی که برادرشان لوط به آنها گفت: چرا تقوی ندارید؟ ﴿۱۶۱﴾
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ ﴿۱۶۲﴾
من برای شما پیامبر امینی هستم. ﴿۱۶۲﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ ﴿۱۶۳﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۶۳﴾
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۶۴﴾
و من از شما مزدی درخواست نمی کنم. اجر من جز بر پروردگار جهانیان نمی باشد. ﴿۱۶۴﴾
أَتَأْتُونَ الذُّكْرَانَ مِنَ الْعَالَمِينَ ﴿۱۶۵﴾
آیا شما از میان جهانیان به طرف جنس ذکور می روید؟ ﴿۱۶۵﴾
وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ بَلْ أَنْتُمْ قَوْمٌ عَادُونَ ﴿۱۶۶﴾
و آنچه را پروردگارتان برای شما از همسرانتان خلق کرده، رها می کنید؟ بلکه شما قوم تجاوزگری هستید. ﴿۱۶۶﴾
برداشت از آیات ۱۶۶ – ۱۶۰
قضیه حضرت لوط علیه السلام
سالک الی اللّه باید به دو مسئله مهم که مایه همه کمالات است توجّه داشته باشد:
اوّل: تقوی و دوّم: بندگی کامل انبیائی که از جانب خدای تعالی آمده اند، بخصوص که به خاطر تبلیغاتشان اجر و مزدی از کسی توقعّی ندارند و برای خدا کار می کنند.
قَالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ يَا لُوطُ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْمُخْرَجِينَ ﴿۱۶۷﴾
گفتند: ای لوط، اگر بس نکنی، از اخراج شدگان خواهی بود. ﴿۱۶۷﴾
قَالَ إِنِّي لِعَمَلِكُمْ مِنَ الْقَالِينَ ﴿۱۶۸﴾
لوط گفت: من دشمن عمل شما هستم. ﴿۱۶۸﴾
رَبِّ نَجِّنِی وَأَهْلِی مِمَّا یَعْمَلُونَ ﴿۱۶۹﴾
پروردگارِ من، مرا و اهلم را از آنچه اینها انجام می دهند، نجات مرحمت فرما. ﴿۱۶۹﴾
فَنَجَّیْنَاهُ وَأَهْلَهُ أَجْمَعِینَ ﴿۱۷۰﴾
پس ما او و همه اهلش را نجات دادیم. ﴿۱۷۰﴾
إِلَّا عَجُوزاً فِی الْغَابِرِینَ ﴿۱۷۱﴾
مگر پیرزنی که در میان قوم باقی ماند. ﴿۱۷۱﴾
ثُمَّ دَمَّرْنَا الْآخَرِینَ ﴿۱۷۲﴾
سپس دیگران را هلاک کردیم. ﴿۱۷۲﴾
وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ مَطَرًا فَسَاءَ مَطَرُ الْمُنْذَرِينَ ﴿۱۷۳﴾
پس بر آنها بارانی باراندیم، باران انذارشدگان، بسیار بد بود. ﴿۱۷۳﴾
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۷۴﴾
قطعا در آن نشانه ای بود و اکثر آنها مؤمن نبودند. ﴿۱۷۴﴾
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۷۵﴾
و قطعا پروردگار تو همان عزیز مهربان است. ﴿۱۷۵﴾
برداشت از آیات ۱۷۵ – ۱۶۷
جهاد با نفس
سالک الی اللّه باید با نفس خود جهاد کند و آن قدر نفس خود را آزاد نگذارد که برای خواسته نفس به بدترین کارها دست بزند و آن قدر خدا را به غضب بیاورد که خدا او را به عذاب سختی در دنیا و آخرت مبتلا می سازد.
«قضیه حضرت شعیب علیه السلام»
كَذَّبَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ الْمُرْسَلِينَ ﴿۱۷۶﴾
اصحاب ایکه [۱] هم پیامبران را تکذیب کردند. ﴿۱۷۶﴾
[۱] ــ شهرى بوده است در نزدیکى مدین.
إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَیْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ ﴿۱۷۷﴾
آن وقتی که شعیب به آنها گفت: چرا تقوی ندارید؟ ﴿۱۷۷﴾
إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ ﴿۱۷۸﴾
من برای شما پیامبر امینی هستم. ﴿۱۷۸﴾
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ ﴿۱۷۹﴾
پس تقوای خدا را داشته باشید و مرا اطاعت کنید. ﴿۱۷۹﴾
وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۸۰﴾
و من از شما مزدی درخواست نمی کنم. اجر من جز بر پروردگار جهانیان نمی باشد. ﴿۱۸۰﴾
أَوْفُوا الْكَيْلَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ ﴿۱۸۱﴾
پیمانه را کامل کنید و از ضرر زنندگان به دیگران نباشید. ﴿۱۸۱﴾
وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیمِ ﴿۱۸۲﴾
و با ترازوی درست وزن کنید. ﴿۱۸۲﴾
وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ ﴿۱۸۳﴾
و به مردم چیزهائى که مى دهید، کم ندهید و بى باکانه در زمین فساد ننمائید. ﴿۱۸۳﴾
برداشت از آیات ۱۸۳ – ۱۷۶
قضیه حضرت شعیب علیه السلام
سالک الی اللّه باید به قدری در صراط مستقیم دقیقا حرکت کند که اگر چیزی به دیگری می فروشد کم ندهد و آن قدر هم افراط نکند که ضرر کند بلکه با ترازوی صحیحی جنس را بکشد و به مردم کم فروشی نکند که ممکن است به خاطر این عمل جزء فساد کنندگان در روی زمین باشد.
وَاتَّقُوا الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ ﴿۱۸۴﴾
و تقواى خدائى را که شما و جمعیتهاى قبلى را خلق کرده، داشته باشید. ﴿۱۸۴﴾
قَالُوا إِنَّمَا أَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ ﴿۱۸۵﴾
گفتند: جز این نیست که تو از سحر شده ها هستى. ﴿۱۸۵﴾
وَمَا أَنْتَ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا وَإِنْ نَظُنُّكَ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ ﴿۱۸۶﴾
و تو جز بشرى مثل ما نیستى و بلکه ما گمان مى کنیم که تو از دروغگویان باشى. ﴿۱۸۶﴾
فَأَسْقِطْ عَلَيْنَا كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ ﴿۱۸۷﴾
پس از آسمان بر سر ما سنگهائى (قطعه هایى) ببار، اگر از راستگویانى. ﴿۱۸۷﴾
قَالَ رَبِّي أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ ﴿۱۸۸﴾
گفت: پروردگار من داناتر است به آنچه شما می کنید. ﴿۱۸۸﴾
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ ﴿۱۸۹﴾
پس او را تکذیب کردند و عذاب روز سایه (ابرى با صاعقه) آنها را گرفت. قطعا آن، عذابِ روز بزرگى بود. ﴿۱۸۹﴾
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۹۰﴾
قطعا در آن نشانه اى است و اکثر آنها مؤمن نبودند. ﴿۱۹۰﴾
برداشت از آیات ۱۹۰ – ۱۸۴
تقوای الهی
سالک الی اللّه باید تقوای الهی را در همه کار رعایت کند و به اولیاء خدا و انبیاء جسارت نکند و آنها را مانند سایرین که اکثرا دروغ می گویند نداند که به عذاب بزرگی مبتلا می شود.
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿۱۹۱﴾
و قطعا پروردگار تو همان عزیز مهربان است. ﴿۱۹۱﴾
«درباره نزول قرآن»
وَإِنَّهُ لَتَنْزِيلُ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿۱۹۲﴾
و قطعا قرآن از طرف پروردگار عالمیان نازل شده است. ﴿۱۹۲﴾
نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ ﴿۱۹۳﴾
روح الامین آن را نازل نموده است. ﴿۱۹۳﴾
عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ ﴿۱۹۴﴾
بر قلب تو، تا تو از بیم دهندگان باشی. ﴿۱۹۴﴾
بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ ﴿۱۹۵﴾
به زبان عربی آشکاری ﴿نازل نموده﴾. ﴿۱۹۵﴾
وَإِنَّهُ لَفِی زُبُرِ الْأَوَّلِینَ ﴿۱۹۶﴾
و قطعا وصف آن در کتابهای گذشتگان بوده است. ﴿۱۹۶﴾
أَوَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَمَاءُ بَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿۱۹۷﴾
آیا آن براى آنها نشانه اى نبوده است که علماى بنى اسرائیل آن را مى دانند؟ ﴿۱۹۷﴾
وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَى بَعْضِ الْأَعْجَمِینَ ﴿۱۹۸﴾
و اگر ما قرآن را بر بعضى از عجمها نازل مى کردیم. ﴿۱۹۸﴾
فَقَرَأَهُ عَلَيْهِمْ مَا كَانُوا بِهِ مُؤْمِنِينَ ﴿۱۹۹﴾
پس او آن را بر آنها مى خواند، آنها به او ایمان نمى آوردند. ﴿۱۹۹﴾
كَذَلِكَ سَلَكْنَاهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ ﴿۲۰۰﴾
این چنین قرآن را در دلهاى گنهکاران وارد مى کنیم. ﴿۲۰۰﴾
لَا یُؤْمِنُونَ بِهِ حَتَّى یَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِیمَ ﴿۲۰۱﴾
ولى آنها به (قرآن) ایمان نمى آورند تا عذاب دردناک را ببینند. ﴿۲۰۱﴾
«عذاب ناگهانی»
فَيَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ ﴿۲۰۲﴾
پس آن (عذاب) ناگهان به آنها مى رسد و آنها فهمش را ندارند. ﴿۲۰۲﴾
فَيَقُولُوا هَلْ نَحْنُ مُنْظَرُونَ ﴿۲۰۳﴾
پس مى گویند: آیا به ما مهلتى داده مى شود؟ ﴿۲۰۳﴾
أَفَبِعَذَابِنَا یَسْتَعْجِلُونَ ﴿۲۰۴﴾
آیا به عذاب ما عجله می کنند؟ ﴿۲۰۴﴾
أَفَرَأَيْتَ إِنْ مَتَّعْنَاهُمْ سِنِينَ ﴿۲۰۵﴾
آیا مى بینى تو که اگر سالهائى از زندگى بهره مندشان کنیم. ﴿۲۰۵﴾
ثُمَّ جَاءَهُمْ مَا كَانُوا يُوعَدُونَ ﴿۲۰۶﴾
سپس آنچه را که وعده داده شده اند برای آنها بیاید. ﴿۲۰۶﴾
مَا أَغْنَى عَنْهُمْ مَا كَانُوا يُمَتَّعُونَ ﴿۲۰۷﴾
چیزى آنها را از آنچه بهره مند شده اند، بى نیاز نکرد. ﴿۲۰۷﴾
«هیچ جمعیتی هلاک نمی شوند، مگر اینکه پیغمبرانی برای آنها بوده است»
وَمَا أَهْلَكْنَا مِنْ قَرْيَةٍ إِلَّا لَهَا مُنْذِرُونَ ﴿۲۰۸﴾
و ما هیچ قریه اى را هلاک نکردیم، مگر آنکه براى آنها پیامبران ترساننده اى بوده است. ﴿۲۰۸﴾
ذِكْرَى وَمَا كُنَّا ظَالِمِينَ ﴿۲۰۹﴾
تا متذکر شوند و ما هرگز ظالم نبودیم. ﴿۲۰۹﴾
«درباره قرآن»
وَمَا تَنَزَّلَتْ بِهِ الشَّيَاطِينُ ﴿۲۱۰﴾
و شیاطین قرآن را نازل نکرده اند. ﴿۲۱۰﴾
وَمَا يَنْبَغِي لَهُمْ وَمَا يَسْتَطِيعُونَ ﴿۲۱۱﴾
و این کار برای آنها سزاوار نیست و استطاعتش را هم ندارند. ﴿۲۱۱﴾
إِنَّهُمْ عَنِ السَّمْعِ لَمَعْزُولُونَ ﴿۲۱۲﴾
قطعا آنها از شنیدن وحی معزولند. ﴿۲۱۲﴾
«دستوراتی به رسول اکرم صلی الله علیه و آله»
فَلَا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ فَتَكُونَ مِنَ الْمُعَذَّبِينَ ﴿۲۱۳﴾
هیچ خدای دیگری را با خدا نخوان که تو از عذاب شدگان خواهی بود. ﴿۲۱۳﴾
وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ ﴿۲۱۴﴾
و اقوام نزدیکت را ﴿از آینده بدشان که ممکن است داشته باشند﴾ بترسان. ﴿۲۱۴﴾
وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۲۱۵﴾
و برای مؤمنینی که از تو پیروی می کنند، خفض جناح و تواضع کن. ﴿۲۱۵﴾
فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ ﴿۲۱۶﴾
پس اگر تو را عصیان کردند، بگو: من از آنچه می کنید، بیزارم. ﴿۲۱۶﴾
وَتَوَكَّلْ عَلَى الْعَزِيزِ الرَّحِيمِ ﴿۲۱۷﴾
و بر عزیز مهربان توکل کن. ﴿۲۱۷﴾
برداشت از آیات ۲۱۷ – ۲۱۴
هدایت اقوام و نزدیکان
سالک الی اللّه باید در راه هدایت اقوام و نزدیکانش کوشا باشد و در مقابل کسانی که حرف او را گوش می دهند کوچکی کند و توکل بر خدای عزیز مهربان داشته باشد.
الَّذِي يَرَاكَ حِينَ تَقُومُ ﴿۲۱۸﴾
آن کسی که وقتی می ایستی تو را می بیند. ﴿۲۱۸﴾
وَتَقَلُّبَكَ فِي السَّاجِدِينَ ﴿۲۱۹﴾
و گذشت و گذار تو را در میان سجده کنندگان مشاهده می کند. ﴿۲۱۹﴾
إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿۲۲۰﴾
قطعا او شنوای دانائی است. ﴿۲۲۰﴾
هَلْ أُنَبِّئُكُمْ عَلَى مَنْ تَنَزَّلُ الشَّيَاطِينُ ﴿۲۲۱﴾
آیا به شما خبر دهم که شیاطین بر چه کسی نازل می شوند؟ ﴿۲۲۱﴾
تَنَزَّلُ عَلَى كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٍ ﴿۲۲۲﴾
بر هر تهمت زن گنهکاری نازل می گردند. ﴿۲۲۲﴾
يُلْقُونَ السَّمْعَ وَأَكْثَرُهُمْ كَاذِبُونَ ﴿۲۲۳﴾
گوش به شنیدنیها می دهند و اکثر آنها دروغ می گویند. ﴿۲۲۳﴾
وَالشُّعَرَاءُ يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ ﴿۲۲۴﴾
و شاعران را گمراهان پیروی می کنند. ﴿۲۲۴﴾
أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ ﴿۲۲۵﴾
آیا ندیدى که قطعا آنها در هر وادى، سرگردان فرو مى روند؟ ﴿۲۲۵﴾
وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ ﴿۲۲۶﴾
و قطعا آنها آنچه را که می گویند، عمل نمی کنند. ﴿۲۲۶﴾
إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ ﴿۲۲۷﴾
مگر کسانى که ایمان آورده باشند و اعمال شایسته کرده باشند و یاد خدا را زیاد کرده باشند و بعد از آنکه ظلم به آنها شده باشد، طلب یارى کرده باشند و زود است کسانى که ظلم کرده اند، بدانند که آنها به چگونه بازگشتى بر مى گردند. ﴿۲۲۷﴾
برداشت از آیات ۲۲۷ – ۲۲۱
اغوای شیطان
سالک الی اللّه باید با خبر باشد که شیطان بر چه افرادی نزول می کند و چه مردمی را بیشتر گول می زند:
اوّل: بر کسی که به دیگران تهمت می زند.
دوّم: بر کسی که به شنیدنی ها گوش می دهد که اکثر شنیدنیها دروغ است.
سوّم: شعرایی که از گمراهان پیروی می کنند و علامتش این است که آنها به هر وادی سرگردانی وارد می شوند.
چهارم: کسانی که به آن چه می گویند عمل نمی کنند و اگر ایمان به خدا و روز قیامت بیاورند و عمل صالح کنند و زیاد به یاد خدا باشند و از خدا در مقابل ظلمی که شیطان و شیطان سیرتان به آنها می کنند، کمک بخواهند، خدا ظالمین را منقلب می کند و خدا به آنها می فهماند که نتیجه ظلمشان چه بوده است.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.